BM Koordinatörü Wennesland’den Gazze’de ateşkese devam çağrısı

BM Ortadoğu Barış Süreci Özel Koordinatörü Tor Wennesland Hamas ile yaptığı görüşmenin ana başlıklarını kamuoyu ile paylaştı

Gazze'nin güneyindeki Refah'ta yıkılan binaların kalıntılarından kullanılmış ahşabın geri dönüşümü (AFP)
Gazze'nin güneyindeki Refah'ta yıkılan binaların kalıntılarından kullanılmış ahşabın geri dönüşümü (AFP)
TT

BM Koordinatörü Wennesland’den Gazze’de ateşkese devam çağrısı

Gazze'nin güneyindeki Refah'ta yıkılan binaların kalıntılarından kullanılmış ahşabın geri dönüşümü (AFP)
Gazze'nin güneyindeki Refah'ta yıkılan binaların kalıntılarından kullanılmış ahşabın geri dönüşümü (AFP)

Birleşmiş Milletler (BM) Orta Doğu Barış Süreci Özel Koordinatörü Tor Wennesland, dün Hamas yetkilileriyle yaptığı görüşmede Gazze Şeridi’ndeki ateşkes ve insani durumu ele aldı.
En son 21 Haziran’da Gazze’yi ziyaret ederek Hamas'ın Gazze Şeridi Sorumlusu Yahya Sinvar ile toplantı yapan Wennesland, dün birkaç saat süren ziyaret için Beyt Hanun (Erze) Sınır Kapısı’nı kullanarak Gazze’ye geldi.
Görüşmeleri takip eden yerel bir kaynak Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Wennesland’in Hamas yetkilileriyle ateşkes ve Katar hibesinin sağlanması ve ekonomik projelerin ilerletilmesi konusunda görüşme yaptığını belirtti. Kaynak,  BM yetkilisinin Gazze Şeridi’ndeki sükunet çabalarını ilerletme, Katar fonlarının dağıtımını sürdürme fırsatı, takas anlaşmasını tamamlamak ve bölgede gerçek bir yeniden yapılanma sürecini başlatmak için sakinliği korumayı talep ettiğini kaydetti.
BM, Gazze'deki sükunetin istikrara kavuşturulmasında önemli bir rol oynadı ve aylarca süren müzakerelerin ardından binlerce yoksul aileye nakit yardımın dağıtımını denetledi. Uluslararası örgüt, geçtiğimiz hafta Katar tarafından finanse edilen ve yaklaşık 100 bin Gazzeliye fayda sağlayan bir program kapsamında fon dağıtmaya başladı. Katar, Hamas ile İsrail arasındaki 2014 savaşından bu yana, sükuneti korumaya yardımcı olan bir anlaşmanın parçası olarak Gazze Şeridi'ne yüz milyonlarca dolar hibe etti. BM, İsrail'in, Filistin Yönetimi'nin fonların dağıtımını denetleyen otorite olmasını şart koşmasından sonra Katar fonları hattına dahil oldu. Ancak Filistin yönetimi, uluslararası kovuşturmadan endişe etti ve Hamas hükümetine maaş verilmesi de dahil olmak üzere fonların dağıtımına katılmayı reddetti. Katar ve Birleşmiş Milletler tarafından koordine edilen, İsrail tarafından onaylanan revize fonlama planına göre, fonlar Gazze Şeridi'ndeki 700'den fazla dağıtım noktasından kanalize edilecek.
BM yetkilisi dünkü ziyareti sırasında Gazze’deki birkaç projeyi inceledi. Hamas, mevcut sakinliğin devam etmesiyle yeniden inşa planını ilerletmeyi umuyor, ancak İsrail'in bir takas anlaşmasını tamamlamadan bunu kabul etmesi beklenmiyor.
Hamas tarafından yönetilen Gazze Şeridi'ndeki Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Müsteşarı Naci Sarhan, Gazze Şeridi'nin yeniden inşası sürecinin fiilen başladığını ve vatandaşlardan gerekli planları yetkili makamlara sunarak bağışçılara göndermelerinin istendiğini ifade etti. Sarhan, önceliğin yıkılan evlerin yeniden inşası ve yol kavşaklarının onarımı olacağını ifade ederek, Gazzey2 yönelik son saldırılardan bin 500 konutun tamamen yıkıldığını, 880 binanın ise kısmen yıkıldığına değindi. 650 ev ise hafif hasar gördü.
Gazze’nin 3 milyar dolara ihtiyaç duyduğunu söylen Sarhan,  1 milyar doların saldırılar ve önceki hasarların yeniden inşası için, 2 milyar doların ise yeniden canlandırmak ve hayatı normale döndürmek için olduğunu kaydetti.
İsrail son zamanlarda inşaat malzemelerinin Gazze'ye girişine yönelik bazı kısıtlamaları kaldırdı, ancak diğer birçok malzemenin bölgeye girişi için kendisi ile koordinasyon talep etti.



Gazze’de ateşkes görüşmeleri ne durumda?

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
TT

Gazze’de ateşkes görüşmeleri ne durumda?

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)

Filistinli yetkililere göre Gazze'de ateşkes görüşmeleri çıkmaza girdi. 

Kimliğinin açıklanmaması şartıyla BBC'ye konuşan kaynaklar, Tel Aviv yönetiminin Katar'ın başkenti Doha'daki müzakerelere, ihtilaflı konularda karar vermeye yanaşmayan bir heyet gönderdiğini savunuyor. 

Ayrıca yetkililer, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ABD ziyaretiyle "zaman kazanmaya" çalıştığını ve süreci tıkadığını ileri sürüyor. 

Netanyahu, 7-10 Temmuz'da gerçekleştirdiği ziyarette ABD Başkanı Donald Trump'la bir araya gelmişti. Ancak beklenen 60 günlük ateşkesin sağlandığına dair bir açıklama yapılmamıştı.

Filistinli yetkililer, İsrail ordusunun Gazze'den çekilmesi ve bölgeye yardım girişleri gibi konularda uzlaşma sağlanamadığını belirtiyor. 

BBC, özellikle İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah ve Han Yunus kentlerini ayıran Morag Koridoru'nda işgali sürdürme ısrarının henüz aşılamadığını aktarıyor. İsrail ordusunun Gazze'nin 1 ila 1,5 kilometre içine giren bir alandaki "tampon bölgeleri" bırakmak istemediği ifade ediliyor.

Diğer yandan Hamas'ın tampon bölgelere ait haritaları istediği ve sözkonusu alanın söylenenden çok daha büyük olduğunun ortaya çıktığı aktarılıyor. Buna göre İsrail ordusu, bazı noktalarda Gazze'nin 3 kilometre kadar içine giren tampon bölgeler inşa etmeyi planlıyor. 

Filistinli örgütün ilk etapta bu konuda taviz vermeyi düşündüğü fakat haritaları görünce bundan vazgeçtiği ifade ediliyor. Tel Aviv yönetiminin, Gazze'nin Mısır sınırındaki Refah kentinin tamamında işgalini sürdürmeyi planladığı aktarılıyor.

Kaynaklardan biri, Netanyahu yönetiminin tutumuna dair şunları söylüyor: 

Bu görüşmeleri hiçbir zaman ciddiye almadılar. Bunları zaman kazanmak ve sahte bir ilerleme görüntüsü vermek için kullandılar.

Diğer yandan New York Times'ın (NYT) analizinde, Netanyahu'nun Gazze savaşını iktidarını sürdürmek için kullandığına dikkat çekiliyor. 

Netanyahu'nun, savaşın sürmesini isteyen Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir gibi radikal sağcı koalisyon ortaklarını memnun etmek için ateşkese yanaşmadığı ifade ediliyor. 

Analizde, Netanyahu'nun Nisan 2024'te ateşkes yapmayı düşündüğü fakat yine aynı baskılar nedeniyle geri adım attığı belirtiliyor. Bazı Amerikalı yetkililerin, Netanyahu'yla İsrail halkının yüzde 50'sinin savaş yerine rehine takası anlaşmasını istediğine dair anket sonuçları paylaştığı, İsrail liderininse şöyle yanıt verdiği aktarılıyor: 

Evet ama bu yüzde 50'lik kesim benim seçmenlerimden oluşmuyor.

Başbakanın yargı reformu paketinin 2023'te büyük protestolara yol açtığı, hatta yedek askerlerin greve gittiği anımsatılıyor. Bunlara ek olarak Netanyahu hakkında yolsuzluk ve rüşvet suçlamalarıyla açılan davaların sürdüğü hatırlatılıyor. 

Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) de Gazze'de işlenen "savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar" nedeniyle Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında Kasım 2024'te tutuklama emri çıkarmıştı. 

Analizde, Netanyahu'nun Gazze savaşını uzatarak bu davalardan kendini korumaya çalıştığı belirtiliyor. "İsrail hiç olmadığı kadar güvensiz bir konumda" denen analizde, başbakanın hamlelerinin ülke tarihinin en karanlık sayfalarından birini oluşturduğu ifade ediliyor: 

Netanyahu, 21. yüzyılın felaketlerinden birinin mimarı ve bu felaket, İsrail'in adını muhtemelen onlarca yıl lekeleyecek.

Independent Türkçe, BBC, Times of Israel, New York Times