Libya Dışişleri Bakanı Menguş: Paralı askerlerin geri çekilmesine ilişkin toplantı yapılacak

ABD ve AB, Libya’da seçimlerin zamanında yapılmasında ısrar ediyor

New York'ta dün akşam Libya konulu katıldıkları toplantının ardından ABD, Fransa, Almanya ve Libya dışişleri bakanları (DPA)
New York'ta dün akşam Libya konulu katıldıkları toplantının ardından ABD, Fransa, Almanya ve Libya dışişleri bakanları (DPA)
TT

Libya Dışişleri Bakanı Menguş: Paralı askerlerin geri çekilmesine ilişkin toplantı yapılacak

New York'ta dün akşam Libya konulu katıldıkları toplantının ardından ABD, Fransa, Almanya ve Libya dışişleri bakanları (DPA)
New York'ta dün akşam Libya konulu katıldıkları toplantının ardından ABD, Fransa, Almanya ve Libya dışişleri bakanları (DPA)

Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi, Libya'daki barış süreciyle ilgili bakanlar toplantısında, Abdulhamid Dibeybe başkanlığındaki Libya Ulusal Birlik Hükümeti’nin kamu hizmetleri sağlama ve mevcut imkanlar dahilinde vatandaşların ihtiyaçlarını karşılama konusundaki başarıları hakkında bilgi verdi. 
Menfi yaptığı açıklamada, önceki gün ABD, Fransa, İtalya ve Almanya dışişleri bakanları ile İkinci Berlin Konferansı’na katılan ülke temsilcilerinin katıldığı toplantıda gelinen aşamanın çok önemli olduğunu belirttti. Menfi ayrıca, hakkında 21 Ekim’de bir konferans düzenlenmesini talep eden Dışişleri Bakanı Necla el-Menguş tarafından geçtiğimiz Haziran ayında açıklanan Libya İstikrar Girişimi’ne destek çağrısında bulundu. Askeri kurum ve ulusal uzlaşmayı birleştirmede Başkanlık Konseyi’nin rolü dikkat çekti. Toplantıda İkinci Berlin Konferansı’nın sonuçları ve elde edilenler tartışılırken, katılımcı ülkeler oybirliğiyle Libya'daki siyasi süreci destekleme konusunda anlaştılar.
Bakan Menguş, güvenlik ve barışın inşası meselesinin seçimlere hazırlanmak için önemli faktörler ve temeller olduğunu düşündüğünü belirterek, önceliğin bu hedefe ulaşacak net bir planla güvenliği sağlamak olduğunu vurguladı. Libya'nın istikrarına ilişkin bakanlar düzeyindeki ilk konferans, yabancı güçlerin, yabancı savaşçıların ve paralı askerlerin geri çekilmesi ve askeri kurumun birleştirilmesi konularını görüşmek üzere önümüzdeki ay başkent Trablus'ta yapılacak. 
Tüm bunların sağlanmasının uluslararası destek gerektirdiğini belirten Menguş, 5 + 5 Ortak Askeri Komitesi’nin önümüzdeki hafta bir takvim ve yabancı güçlerin ve paralı askerlerin geri çekilmesi için bir plan belirlemek üzere önemli bir toplantı yapacağını açıkladı.
Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas, Libya parlamentosuna parlamento ve devlet başkanlığı seçimlerinin yasal çerçevesini veya anayasal temelini mümkün olan en kısa sürede oluşturma çağrısında bulundu. Ayrıca, paralı askerlerin, yabancı savaşçıların ve yabancı güçlerin eş zamanlı olarak bölgeden ayrılması ve bu konuda pratik adımlar atılması gerektiğini vurguladı. Bu bağlamda, ateşkes için uluslararası gözlemcilerin gönderilmesi ve Libya'daki Birleşmiş Milletler Destek Misyonu'nun genişletilmesinin hızlandırılması gerektiğine dikkat çekti. Menfi ise, ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'ın toplantının ardından yaptığı açıklamada, Cenevre sonuçlarına göre, özellikle paralı askerlerin ve yabancı güçlerin tüm Libya topraklarından sınır dışı edilmesiyle ilgili ülkesinin Libya'daki siyasi sürecin devam etmesine desteğini teyit ettiğini belirtti. 
ABD Dışişleri Bakanlığı'na göre Blinken, ülkesinin dış müdahaleden arınmış, egemen, istikrarlı, birleşik ve güvenli bir Libya'ya desteğini teyit ederek, ABD'nin Libya'daki devlet başkanlığı ve parlamento seçimlerinin zamanında yapılmasını desteklediğini vurguladı. Blinken açıklamasında, Libyalı liderleri, anayasal ve yasal bir çerçeve üzerinde anlaşma ihtiyacı da dahil olmak üzere Libya Siyasi Diyalog Forumu yol haritasında belirtildiği gibi özgür ve adil seçimleri sağlamak için gerekli adımları atmaya çağırdı. Blinken ayrıca, BM Güvenlik Konseyi'nin 2570 sayılı Kararı uyarınca tüm yabancı güçlerin ve paralı askerlerin geri çekilmesi dahil olmak üzere Libya’da geçen yılki ateşkesin tam olarak uygulanması için ABD desteğini vurguladı.
ABD'li yetkili, ülkesinin, BM İnsan Hakları Konseyi'nin Libya'nın insan hakları ve uluslararası insani hukuk ihlallerini belgeleme çalışmalarına ilişkin bağımsız bilgi toplama misyonunun yenilenmesine verdiği desteği dile getirdi. Ayrıca misyon için engelsiz erişim ihtiyacına dikkati çekti. ABD'nin Libya Büyükelçisi Richard Norland ise, Blinken'ın toplantıya katılımının, özellikle ‘geri dönüşü yok’ şeklinde nitelendirdiği yaklaşan 24 Aralık seçimlerine ciddi şekilde hazırlanan Libya'ya ABD'nin verdiği desteğin bir başka üst düzey kanıtı olduğunu ifade etti.  
Menfi, önceki akşam, New York'ta BM Genel Kurulu toplantılarının ardından Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile bir araya geldi. Görüşmede, seçimleri zamanında yapmanın ve ulusal uzlaşıyı harekete geçirmenin yollarını tartışıldı. Aynı zamanda, Cenevre Konferansı'nın tüm çıktılarının uygulanmasının önemi vurgulandı. 
Menfi, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar'ın ve Necla Menguş’un  katıldığı toplantıda, iki ülke arasındaki ikili ilişkileri güçlendirecek şekilde ortak öneme sahip konuların ele alındığını açıkladı.

 


Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
TT

Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump’ın, Gazze’deki ateşkes anlaşmasının “ikinci aşamasının değiştirileceği” yönündeki kısa ve belirsiz açıklaması, bu değişikliğin ne anlama geldiğine ilişkin soruları gündeme taşıdı.

Uzmanlara göre Trump’ın işaret ettiği değişiklik, anlaşmanın uygulanma biçiminde bir revizyon anlamına geliyor. Buna göre, İsrail’in hâlihazırda yüzde 55’ini kontrol ettiği Gazze’den çekilmesi ve Hamas’ın silahsızlandırılmasına geçilmesi yerine, 17. maddenin devreye alınması söz konusu olabilir. Bu madde, barış planının taraflardan biri kabul etmese bile tek taraflı olarak ilerletilmesine imkân tanıyor.

10 Ekim’de yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasındaki 17. madde, Hamas’ın öneriyi geciktirmesi veya reddetmesi halinde, “yardımların genişletilmesi dahil, planın belirtilen unsurlarının, İsrail ordusunun terörden arındırılmış olarak uluslararası istikrar gücüne devrettiği bölgelerde uygulanacağını” düzenliyor.

Geçen ekim ayında Hamas ile İsrail arasında imzalanan “barış belgesi” sadece birinci aşamayla ilgili maddeleri içeriyordu. Bu aşama; ilk ateşkes, İsrail güçlerinin geri çekilmesi, esir takası ve insani yardım girişlerinin kolaylaştırılmasını kapsıyor. Ancak savaş sonrası Gazze’nin yönetimine ilişkin “ikinci aşama” konusunda resmî bir mutabakat sağlanmış değil.

Perşembe günü yaptığı açıklamada Trump, planın ikinci aşamasının “çok yakında değiştirileceğini” söyledi. Açıklama, sürecin tıkanması ve sahadaki ilerlemenin sınırlı kalması nedeniyle endişelerin arttığı bir döneme denk geldi; ancak Trump değişikliğin içeriğine dair ayrıntı vermedi.

Görsel kaldırıldı.
Filistinli bir kadın, İsrail'in Han Yunus'ta düzenlediği bir baskın sonucu akrabalarından birinin öldürülmesine tepki gösteriyor (AFP)

Ahram Siyaset ve Strateji Merkezi İsrail Çalışmaları uzmanı Dr. Said Okaşa, (Saeed Okasha) Trump’ın sözünü ettiği değişikliğin büyük olasılıkla 17. maddeye dayanacağını belirtiyor. Okaşa’ya göre bu adım, “eski Gazze” ve “yeni Gazze” ayrımını güçlendirecek bir fiili bölünmeye kapı aralayabilir. Bu yaklaşımı geçen ay ABD’nin bölge özel temsilcisi Steve Witkoff’un da çeşitli görüşmelerde dile getirdiğini hatırlattı.

Okkaşa, anlaşmanın geçen ay Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından onaylandığını anımsatarak, Hamas’ın silahsızlanma sürecine yanıt vermemesi gibi gerekçelerle 17. maddenin yeniden devreye sokulmasının mümkün olduğunu söyledi. Uzman, böyle bir senaryonun Gazze’de “ne savaş ne barış” şeklinde sürecek bir çıkmaz yaratabileceğini ifade etti.

Görsel kaldırıldı.
Filistinliler, Cebaliye'de yıkılan binaların enkazı arasında sokaklara kurulmuş çadırların yanından geçiyor (AFP)

Filistinli siyaset analisti Dr. Ayman el-Rakkab da, Trump’ın değişiklik açıklamasının içeriğinin belirsizliğine işaret ederek, “İsrail’in bölgede kalma isteğiyle birleştiğinde, Gazze’nin fiilen ikiye bölünmesi ihtimali güçleniyor” değerlendirmesinde bulundu.

Bu belirsizlik sürerken, Axios haber sitesi Trump’ın 25 Aralık’tan önce Gazze’de barış sürecinin ikinci aşamasına geçileceğini açıklamayı planladığını duyurdu. Habere göre Washington, Gazze’de oluşturulacak yeni yönetim yapısı ve uluslararası istikrar gücünün son hazırlıklarını tamamlıyor. ABD Başkanı’nın, bu adımları görüşmek üzere İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile ay sonundan önce bir araya gelmesi bekleniyor.

İkinci aşamanın önünde ciddi engellerin olduğunu ifade eden Rakkab: “Barış Konseyi ile teknokrat hükümet henüz kurulmadı. Güvenliği devralacak polis gücü ve uluslararası istikrar kuvveti oluşturulmadı. Bu nedenle somut bir hareketin en erken ocak ayında mümkün olabileceğini düşünüyorum” dedi.

Okaşa, yakın vadede İsrail’in kontrolde tuttuğu bölgeyi yüzde 60 seviyesine çıkarmaya çalışabileceğini, ancak anlaşmanın genel çerçevesinde büyük bir tırmanış beklemediğini belirtti.

Geçtiğimiz günlerde Yedioth Ahronoth, İsrail’in yaklaşık iki milyon Filistinliyi sarı çizginin doğusunda İsrail kontrolündeki yeni bölgelere yeniden yerleştirmeyi, Hamas kontrolündeki bölgeleri tamamen sivillerden boşaltmayı ve Hamas unsurlarını bu bölgelerde aşamalı şekilde takip etmeyi içeren bir plan hazırladığını yazmıştı. Şarku’l Avsat’ın  Telegraph gazetesinin Batılı diplomatlara dayandırdığı haberinden aktardığı bilgilere göre ABD planının Gazze’nin kalıcı biçimde ikiye ayrılması riskini barındırdığını bildirmişti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ise geçtiğimiz günlerde Barselona’da AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ile yaptığı görüşmede, Gazze ile Batı Şeria’nın birliğinin korunması gerektiğini vurgulayarak, ayrıntıları tartışılan hiçbir adımın “bölünmeyi pekiştirmesine” izin verilemeyeceğini söyledi. Abdulati, çarşamba günü yaptığı başka bir açıklamada da, “Gazze’nin bölünmesini konuşmak dahi mümkün değildir. Gazze, Doğu Kudüs dâhil olmak üzere, kurulacak Filistin devletinin ayrılmaz bir parçasıdır” dedi.

Uzman Okaşa’ya göre Mısır, hem Gazze’nin bölünmesini hem de anlaşmayı zayıflatacak her türlü değişikliği engellemek için diplomatik çabalarını sürdürecek. Buna karşın, Trump’ın planı etrafındaki belirsizlik nedeniyle önümüzdeki döneme ilişkin tüm senaryolar hâlâ masada.


Avn, BM Güvenlik Konseyi heyetinden İsrail'e ateşkes ve geri çekilme anlaşmasını uygulaması için baskı yapmasını istedi

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
TT

Avn, BM Güvenlik Konseyi heyetinden İsrail'e ateşkes ve geri çekilme anlaşmasını uygulaması için baskı yapmasını istedi

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)

Lübnan Cumhurbaşkanlığı, Cumhurbaşkanı Joseph Avn’ın bugün ülkede bulunan Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle bir araya geldiğini açıkladı. Görüşmede Avn, Lübnan ordusunun görevini tamamlaması için destek çağrısında bulunarak, İsrail’in Güney Lübnan’dan çekilmesi için baskı yapılmasını talep etti.

Cumhurbaşkanlığı, heyetin ‘uluslararası kararların uygulanması yoluyla Lübnan’da istikrarı destekleme ve ülkelerin Lübnan ordusuna yardım ederek birliklerini tamamlamaya ve silah tekelini sağlamaya hazır olduklarını’ belirttiğini duyurdu.

Açıklamada Avn’ın, Lübnan’ın uluslararası kararları uygulama taahhüdünü yinelediği ve “İsrail tarafını ateşkesi uygulamaya ve çekilmeye zorlamamız gerekiyor; bu konuda sizden destek bekliyoruz” ifadelerini kullandığı kaydedildi.

Geçen yıl kasım ayında, ABD arabuluculuğunda İsrail ile Hizbullah arasında bir ateşkes sağlanmıştı. Bu ateşkese rağmen, İsrail hâlâ Güney Lübnan’daki bazı noktalarda kontrolünü sürdürüyor ve ülkenin doğusu ile güneyine yönelik saldırılarını devam ettiriyor.


Ukrayna: Rusya ile taviz değil, gerçek barış peşindeyiz

Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
TT

Ukrayna: Rusya ile taviz değil, gerçek barış peşindeyiz

Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)

Ukrayna Dışişleri Bakanı Andriy Sibiga, dün Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'na (AGİT) yaptığı açıklamada, Ukrayna'nın Rusya ile "taviz değil, gerçek barış" istediğini söyledi.

Güvenlik ve insan haklarına odaklanan bir kuruluş olan AGİT, savaş sonrası Ukrayna'da rol oynamayı hedefliyor.

ABD Başkanı Donald Trump, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ABD elçileri arasında "oldukça iyi" olarak nitelendirdiği görüşmelerin ardından çarşamba günü yaptığı açıklamada, barış görüşmelerine giden yolun şu anda belirsiz olduğunu söyledi.

Sibiga, örgütün yıllık bakanlar kurulu toplantısından önce, "Münih'te gelecek nesillere ihanet edenlerin isimlerini hâlâ hatırlıyoruz" diyerek, "Bu bir daha asla olmamalı. İlkelerden taviz verilmemeli ve uzlaşmaya değil, gerçek barışa ihtiyacımız var" ifadelerini kullandı.

devfdr
Rus askerleri Kursk bölgesindeki Sudzha’da devriye geziyor (Arşiv- AP)

Bakan, görünüşe göre İngiltere, Fransa ve İtalya'nın Adolf Hitler'in o dönem Çekoslovakya olan toprakları ilhak etmesini kabul ettiği 1938 tarihli Nazi Almanyası anlaşmasına atıfta bulunuyordu. Bu anlaşma, tehditkâr bir güçle yüzleşmemenin işareti olarak yaygın olarak kullanılıyor.

Sibiga, ABD'ye barışı sağlama çabalarından dolayı teşekkür etti ve Ukrayna'nın "bu savaşı sona erdirmek için mümkün olan her fırsatı değerlendireceğine" söz verdi. "Avrupa geçmişte çok fazla adaletsiz barış anlaşması imzaladı. Hepsi yeni felaketlere yol açtı" diye ekledi.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy dün, ekibinin Amerika Birleşik Devletleri'ndeki toplantılara hazırlandığını ve Trump'ın temsilcileriyle diyaloğun devam edeceğini söyledi.

Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Rusya ve Avrupa ile Orta Asya'nın büyük bir bölümünü içeren 57 üye ülkeyi kapsayan Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), Soğuk Savaş döneminde Doğu-Batı diyaloğu için kilit bir forum olarak ortaya çıktı.

Örgüt son yıllarda, Rusya'nın kilit kararların uygulanmasını engellemesi ve örgütü Batı kontrolü altında olmakla suçlamasıyla sık sık çıkmaza giriyor. Rusya, açıklamasında Ukrayna'nın AGİT gündemine "tamamen hakim olmasından" şikayet etti.