Mısır ve ABD ilişkileri güçlendirmek için bir araya geldi

Mısır Dışişleri Bakanı Şukri, ABD’li mevkidaşı Blinken ile New York'ta görüştü. (Mısır Dışişleri Bakanlığı)
Mısır Dışişleri Bakanı Şukri, ABD’li mevkidaşı Blinken ile New York'ta görüştü. (Mısır Dışişleri Bakanlığı)
TT

Mısır ve ABD ilişkileri güçlendirmek için bir araya geldi

Mısır Dışişleri Bakanı Şukri, ABD’li mevkidaşı Blinken ile New York'ta görüştü. (Mısır Dışişleri Bakanlığı)
Mısır Dışişleri Bakanı Şukri, ABD’li mevkidaşı Blinken ile New York'ta görüştü. (Mısır Dışişleri Bakanlığı)

Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nun üst düzey faaliyetlerine katılmak üzere New York'a yaptığı ziyaret kapsamında, önceki akşam ABD’li mevkidaşı Antony Blinken ile bir araya geldi. Toplantı, ABD yönetiminin geçen hafta, Mısır'a yapılan 130 milyon dolarlık askeri yardımı insan hakları dosyasında ilerleme kaydedilinceye kadar askıya alma kararından bu yana gerekleşen ilk temasa tanıklık etti.
Mısır ve ABD tarafları bir sonraki stratejik diyalog turuna "iyi bir hazırlık" yapmanın önemini vurgularken iki ülke arasındaki ilişkileri güçlendirme ve destekleme yolundaki her türlü engelin üstesinden gelmek için de çalışacaklarını bildirdiler.
Mısır Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre Mısır ve ABD'yi tarihi ve yakın ilişkiler ve stratejik ortaklık çerçevesinde bir araya getiren toplantıda, iki dost ülkenin ve halklarının ortak amaç ve çıkarlarına ulaşacak şekilde, ikili ilişkilerde öne çıkan siyasi, güvenlik ve ekonomik yönleri tartışıldı. Bakan Şukri ve Blinken iki ülke arasında düzenlenmesi planlanan bir sonraki stratejik diyalog turu için iyi bir hazırlık yapılması ile ilgili çalışmak konusunda anlaştılar.
Mısır Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Büyükelçi Ahmed Hafız, görüşmede, öncelikli sektörlerde ortak iş birliği alanlarını güçlendirmek için iki ülke arasında yakın koordinasyonun ve istişarenin sürdürülmesinin öneminin vurgulandığını belirtti. Aynı zamanda iki tarafın da söz konusu yakın ilişkileri yeni ufuklara doğru destekleme, güçlendirme ve ilerletme hedeflerini başarmanın önünde durabilecek her türlü engelin üstesinden gelmek için çalışacaklarını belirttiklerini aktardı. Açıklamaya göre görüşmelerde, bölgesel ve uluslararası meseleler ve ortak çıkar başlıkları da ele alındı.
Mısır’ın ABD'den yılda 1,3 milyar dolar askeri yardım aldığı ve bunun 300 milyon dolarlık dilimine getirilen koşullara rağmen önceki yönetimlerin bu sorunları aşarak yardımın gönderilmesine izin verdiği biliniyor.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'ın Mısır'a yapılan yardımın bir kısmını askıya alma kararı, Kongre’nin incelemesini aşarak kendisinden öncekilerin politikasını sürdürmediğini gösteriyor.
Geçmişte, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi'nin hükümetine ABD'nin ulusal güvenlik çıkarına olduğu gerekçesiyle 300 milyon dolarlık yabancı askeri fon sağlanarak bir istisna uygulanmıştı.
ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan  bir sözcü, Biden ve Sisi'nin ABD ile Mısır arasında güçlü ve üretken ortaklık taahhüdünü paylaştığını aktardı. Ayrıca Biden yönetiminin ABD ile Mısır arasındaki ikili ilişkilerin güçlendirilmesini ile insan hakları alanında kalıcı ve somut gelişmelere imza atılmasını desteklediğini söyledi.
ABD’li kaynaklara göre Biden yönetimi, Mısır'ın insan hakları aktivistlerine ve örgütlerine yönelik davaları ve suçlamaları düşürmesi şartıyla ilgili yardımları serbest bırakmayı planlıyor. Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi yaklaşık iki hafta önce Mısır'da insan hakları için uygulamalarına yönelik beş yıl sürecek bir ‘ulusal strateji’ başlattı. Ayrıca 2022 yılını, ülkenin insan hakları sürecini geliştirmede "kilit nokta" olarak nitelendirdiği “sivil toplum yılı” ilan etti.
Söz konusu ulusal strateji, siyasi, ekonomik, sosyal ve kültürel olmak üzere dört kategoriyi kapsıyor.

 


Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.