عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
YAŞAM

Kovid-19 hapları birkaç ay içinde gelebilir

FDA'in şimdiye kadar Kovid-19 tedavisinde acil kullanım onayı verdiği tek antiviral ilaç Remdesivir (AP)
FDA'in şimdiye kadar Kovid-19 tedavisinde acil kullanım onayı verdiği tek antiviral ilaç Remdesivir (AP)
    İstanbul/Şarkul Avsat
TT
TT

Kovid-19 hapları birkaç ay içinde gelebilir

FDA'in şimdiye kadar Kovid-19 tedavisinde acil kullanım onayı verdiği tek antiviral ilaç Remdesivir (AP)
FDA'in şimdiye kadar Kovid-19 tedavisinde acil kullanım onayı verdiği tek antiviral ilaç Remdesivir (AP)

Kovid-19'a karşı geliştirilen antiviral haplar, sadece birkaç ay içinde gelebilir.
ABD Ulusal Alerji ve Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsü AIDS Bölümü Müdürü Carl Dieffenbach, 24 Eylül'de yayımlanan açıklamasında umut vaat eden üç ilacın test aşamasında olduğunu söyledi.
Test sonuçlarının sonbahar ya da kış aylarında gelebileceğini kaydeden Dieffenbach'e göre ilaçlar arasında en umut vaat edeni, Merck'in Ridgeback'le geliştirdiği Molnupiravir.
Diğer adaylarsa Pfizer'in PF-07321332'si ve Roche'yle Atea'nın AT-527'si.
Sonbahar 2020'de 202 katılımcıyla yapılan klinik deneyler, Molnupiravir'in virüsün bulaşıcılığını azalttığını göstermişti.
Merck CEO'su Robert Davis, Faz 3 deneyleri verilerinin ilerleyen haftalarda geleceğini söyledi. Davis, bu yıl bitmeden ABD Gıda ve İlaç İdaresi'nden (Food and Drug Administration - FDA) acil kullanım onayı alabileceklerini düşünüyor.
Pfizer ise 1 Eylül'de başladığı çalışmalarda PF-07321332'nin Faz 2 ve Faz 3 deneylerini bir arada yürütüyor.
Aeta yetkilileri de Faz 2 ve Faz 3 deneylerinin sonuçlarını bu yıl içinde almayı beklediklerini bildirmişti.
Hapların günde bir kere alınması hedefleniyor. Haberde, hastaların Kovid-19 teşhisinin ardından 5 ila 10 gün boyunca ilaç kullanacağı yazıldı.
Bulaşıcı hastalıklar ve immünoloji uzmanı Dr. Daniel Griffin, antiviral hapların koronavirüsle mücadelede önemli rol üstlenebileceğini ancak yine de aşıların yerini tutamayacağını söyledi.
Virolog Timothy Sheahan ise şöyle konuştu:
"Oral antiviraller sadece Kovid-19'un süresini azaltma potansiyeline sahip değil, bu ilaçların aynı zamanda hastaların çevresine virüsü bulaştırmasını sınırlama ihtimali de var."

Antiviral haplara destek
Oral antiviraller bir dönem göz ardı edilse de Kovid-19 pandemisinin ardından ilaç şirketlerinin dikkatini çekti. ABD'deki Joe Biden yönetimi de bu çalışmalara destek veriyor. Zira FDA, Molnupiravir'e acil kullanım onayı verirse Biden yönetimi 1,2 milyar dolar değerinde hap satın alacak.
Biden yönetimi ayrıca, Kovid-19 ve ileride yayılabilecek diğer hastalıklara karşı antiviral ilaçlar geliştirmeyi hedefleyen Antiviral Program for Pandemics'e (Pandemiler için Antiviral Programı) 3,2 milyar dolar (yaklaşık 30 milyar TL) yatırım yapacağını haziranda duyurmuştu.
Independent Türkçe, NBC News

Daha fazlasını oku

 
 
YAŞAM

3,3 milyar yıllık kayada Dünya'daki yaşamın başlangıcından izler bulundu

Dünya'daki yaşamın izini daha kesin kanıtlarla daha eskiye sürmenin yolu bulundu (NASA)
Dünya'daki yaşamın izini daha kesin kanıtlarla daha eskiye sürmenin yolu bulundu (NASA)
TT
TT

3,3 milyar yıllık kayada Dünya'daki yaşamın başlangıcından izler bulundu

Dünya'daki yaşamın izini daha kesin kanıtlarla daha eskiye sürmenin yolu bulundu (NASA)
Dünya'daki yaşamın izini daha kesin kanıtlarla daha eskiye sürmenin yolu bulundu (NASA)

Bilim insanları yapay zeka yardımıyla Dünya'daki yaşamın en eski izlerinden bazılarını tespit etti. Bulguların, Mars ve diğer gezegenlerdeki yaşam arayışına da katkı sunması bekleniyor.

Yaklaşık 4,5 milyar yıl önce oluşan Dünya'da yaşamın ne zaman ve nasıl başladığı kesin olarak bilinmiyor. 

Birkaç yüz milyon yıl içinde, okyanuslardaki hidrotermal bacalarda ortaya çıkan mikroorganizmalarla başlamış olması muhtemel senaryolar arasında. 

Yaşamın ilk izlerini araştıran bilim insanları genellikle fosil buluntularını inceliyor.

Avustralya'daki 3,5 milyar yıllık mikrobiyal birikintiler olan stromatolit örnekleri, canlı organizmalara dair en eski fosil kanıtları arasında yer alıyor. Güney Afrika'da da benzer yaşta mikrobiyal yapılar bulunuyor.

Yaşamın geçmişini araştırmanın bir diğer yolu da canlı organizmaların kayalar üzerindeki kimyasal kalıntılarını aramaktan geçiyor. 

Bu izlerin canlılar mı yoksa doğal jeolojik süreçler mi tarafından oluştuğunu anlamak ise epey güç. Ayrıca bu kimyasal kalıntıların geçmişi çok eski dönemlere kadar takip edilemiyordu.

Carnegie Bilim Enstitüsü'nden araştırmacılar geliştirdikleri makine öğrenimi algoritmasıyla bu zorlukların üstesinden gelmeyi başardı. 

gth
2,5 milyar yıl öncesine dayanan fotosentez izleri (siyah çizgiler) keşfedildi (Andrea Corpolongo/Carnegie Bilim Enstitüsü)

Ekip ilk olarak yapay zeka aracını eğiterek eski kayalardaki mikroplar, bitkiler ve hayvanlar gibi biyolojik kökenli organik molekülleri, cansız olanlardan ayırt etmesini sağladı. Makine öğrenimi algoritması yüzde 90 doğruluk oranına ulaştı.

Yapay zeka, insanların göremeyeceği kadar küçük izleri yakalamaya olanak sağladı. 

Hakemli dergi PNAS'te 17 Kasım Pazartesi yayımlanan makalenin ortak başyazarı Robert Hazen şu ifadeleri kullanıyor:

Buradaki dikkat çekici bulgu, yüksek seviyede bozulmuş moleküllerden, antik yaşamın izlerini ortaya çıkarabilmemiz.

Çalışmada incelenen kaya örnekleri 3,8 milyar yıl öncesine kadar uzanıyordu. Bunlar arasında yaşam izi taşıyan en eski örnek, Güney Afrika'daki yaklaşık 3,3 milyar yıllık Josefsdal Chert kayasıydı. 

Hazen "Sonuçlarımız, antik yaşamın geriye fosillerden daha fazlasını; kimyasal 'yankılar' bıraktığını gösteriyor" diyor.

Bulgular, daha eski kayaların biyolojik izler taşımadığı anlamına gelmiyor; bu izlerin yeni aracın tanımlayamayacağı kadar bozunduğu ve yaşamın çok daha eskiye uzandığı düşünülüyor.

Yine de yeni çalışma yaşamın kimyasal kalıntılarının saptandığı zaman ölçeğini, 1,6 milyar yıldan 3,3 milyar yıla çıkarmasıyla büyük önem taşıyor.

Araştırmacılar ayrıca fotosentezin tarihini değiştiren kritik bir keşif de yaptı. 

Güney Afrika ve Kanada'daki 2,52 ve 2,3 milyar yıllık kayalarda, bugüne kadar bulunan en eski fotosentez kanıtlarını tespit ettiler. Bulgular, gezegenin atmosferini oksijenli hale getiren fotosentezin, sanılandan 800 milyon yıl daha önce başladığını gösteriyor.

Makalenin bir diğer başyazarı Anirudh Prabhu "Bu biyoimza tekniği sadece canlıyı cansızdan ayırt etmekle kalmıyor, fotosentetik organizmalar gibi farklı yaşam türlerini de ayırt edebiliyor" diyerek ekliyor: 

Ayrıca makalemiz, tüm orijinal biyomoleküller bozulmuş olsa bile, makine öğreniminin eski kayalarda yaşamın izlerini tespit edebileceğini gösteriyor.

Bu gelişmenin Mars'taki antik yaşamı arama çalışmalarına da katkı sunması bekleniyor.

Bilim insanları Kızıl Gezegen'den getirilen örneklerin yanı sıra Satürn ve Jüpiter'in yaşamı barındırma potansiyeli taşıyan uydularında da bu tekniği kullanmayı umuyor.

Hazen, "Bu çalışma, Dünya'nın en eski biyolojik izlerini deşifre etme yeteneğimizde büyük bir sıçrama anlamına geliyor" diyerek ekliyor:

Güçlü kimyasal analizle makine öğrenimini birleştirerek, milyarlarca yıl sonra hâlâ sırlarını fısıldayan, erken yaşamın geride bıraktığı moleküler 'hayaletleri' okumanın bir yolunu bulduk.

Independent Türkçe, Science Alert, Reuters, IFLScience, PNAS

YAŞAM

Slovenya’da azınlıkları hedef alan yasa tartışma yarattı

Cinayetin ardından Romanları hedef alan protesto yürüyüşleri düzenlenmişti (AFP)
Cinayetin ardından Romanları hedef alan protesto yürüyüşleri düzenlenmişti (AFP)
TT
TT

Slovenya’da azınlıkları hedef alan yasa tartışma yarattı

Cinayetin ardından Romanları hedef alan protesto yürüyüşleri düzenlenmişti (AFP)
Cinayetin ardından Romanları hedef alan protesto yürüyüşleri düzenlenmişti (AFP)

Slovenya'da Roman azınlıkları "güvenlik tehdidi" ilan eden yasanın onaylanması tartışma yarattı. 

Slovenya Parlamentosu'nda pazartesi günü düzenlenen oturumda, Kamu Güvenliğini Sağlamak İçin Acil Önlemler Yasası kabul edildi. 

Yasa kapsamında polis, "güvenlik riski taşıyan" bölgelerdeki ev veya işyerlerine mahkeme emri olmadan baskın düzenleyebilecek. 

Ayrıca bu bölgelerde kişilerin can veya mal kaybı riski oluştuğunda, drone ve plaka tespit araçları da kullanılabilecek. 

"Güvenlik riski taşıyan bölgelerin" coğrafi sınırları çeşitli güvenlik değerlendirmelerinin ardından emniyet genel müdürlüğü tarafından belirlenecek. 

Tartışmalı yasa, geçen ay Novo Mesto'daki LokalPatriot adlı gece kulübü önünde meydana gelen cinayetin ardından gündeme taşındı.

Olayda 48 yaşındaki Ales Sutar, oğlunun acil yardım çağrısı üzerine gece kulübüne gitmişti. Sutar, 21 yaşındaki Roman bir gençle mekan önünde tartışma yaşamış, ardından kimliği açıklanmayan bu kişi tarafından öldürülmüştü. 

Yerel medyadaki haberlere göre Roman genç 5 ila 15 yıl hapis cezası istemiyle yargılanıyor.

Slovenya'nın güneyindeki olayın ardından birçok protesto patlak vermiş, polis Romanların yaşadığı mahallelerde güvenlik önlemlerini artırmıştı. Ayrıca Slovenya İçişleri Bakanı Bostjan Poklukar ve Adalet Bakanı Andreja Katic istifa etmişti.

Merkez sol Özgürlük Hareketi partisinden Başbakan Robert Golob, "belirli bir etnik gruba karşı değil, suçun kendisine karşı" olduğunu savundu. Ancak yerel medyada "Sutar Yasası" diye de anılan tasarının Parlamento'dan geçmesi büyük tepki çekti. 

Avrupa'daki Roman topluluklarını güçlendirmeye odaklanan Brüksel merkezli sivil toplum kuruluşu Avrupa Roman Vakfı Başkan Yardımcısı Mensur Haliti şunları söylüyor: 

Bu yasa, tüm mahalleleri güvenlik bölgelerine dönüştürüyor. Mahalle sakinlerini de güvenlik kategorilerine sokuyor. Slovenya, Avrupa Birliği içinde nadiren kabul edilen bir şeyi yaptı ve tüm bir azınlığı güvenlik tehdidi olarak gören bir yasa çıkardı.

Muhalefetteki sol koalisyonlar yasayı "baskıcı" diye niteleyerek Parlamento'daki oylamaya katılmayı reddetti. 

Diğer yandan Slovenya'nın kamu yayıncısı RTV Slovenia'nın anketine göre katılımcıların yüzde 60'ından fazlası yasayı desteklediğini söyledi.

Independent Türkçe, Guardian, Eu Observer

YAŞAM

Eminem, plaj ürünleri markasıyla mahkemelik oldu

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT
TT

Eminem, plaj ürünleri markasıyla mahkemelik oldu

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

Rapçi Eminem, Avustralyalı plaj ürünleri markası Swim Shady'ye şirketin adının ticari markalı alter egosu Slim Shady'ye çok benzediğini iddia ederek dava açtı.

The Monster şarkısıyla tanınan sanatçı (gerçek adı Marshall B. Mathers III) eylülde ABD Patent ve Ticari Marka Ofisi'ne şikayette bulunarak, sadece birkaç gün önce şirkete verdiği Swim Shady ticari markasının iptalini talep etti.

Eminem'in avukatları, dava dilekçesinde markanın adının rapçiyle "yanlış bir ilişki" oluşturduğunu iddia etti. Amerikan yasaları, şirketin dilekçeye gelecek haftaya kadar yanıt vermesini gerektiriyor.

BBC'ye göre şirket başlangıçta Slim Shade adıyla kuruldu. Daha sonra adını Swim Shady olarak değiştirdi ve Aralık 2024'te Avustralya'da resmen faaliyete geçti.

Eminem, lansmanından birkaç ay önce şirketin Avustralya'daki ticari markasını ihlal ettiğini öne sürerek Ekim 2024'te ticari marka şikayetinde bulunmuştu.

Plaj şemsiyeleri, çantalar, havlular ve şortlar satan Sidney merkezli şirket, The Guardian'a yaptığı açıklamada suçlamalara yanıt vererek "değerli fikri mülkiyetimizi savunacağız" dedi.

"Swim Shady, şık ve etkili güneşliklerle sert Avustralya güneşinden koruyacak diğer ürünler üretme arzusundan doğan yerel bir Avustralya şirketi" diye ekledi.

Eminem, Slim Shady adının ticari markasını ilk olarak 1999'da, "Guilty Conscience" ve "Role Model" gibi hit şarkılar içeren The Slim Shady LP albümünün yayımlanmasıyla birlikte ABD'de tescil ettirmişti.

Ancak Avustralya'da bu isim için Ocak 2025'te ticari marka başvurusunda bulundu. Daha önce Avustralya'da yalnızca "Shady" ve "Shady Limited" ticari markalarına sahipti.

Eminem'in avukatları, bu takma ismin "ayırt edici ve ünlü" hale geldiğini ve rapçinin kariyeriyle kamuoyunda ilişkilendirildiğini belirtti.

Swim Shady daha sonra Eminem'in Shady ve Shady Limited ticari markalarının sürekli kullanılmadığını iddia ederek kaldırılması için bir kullanım yasağı başvurusunda bulundu.

Rapçi başka ticari marka mücadeleleri de veriyor. Reasonably Shady podcast'leri nedeniyle The Real Housewives of Potomac yıldızları Gizelle Bryant ve Robyn Dixon'a karşı devam eden ticari marka ihlali davasının taraflarından biri.

Öte yandan haziranda Facebook'un ana şirketi Meta'ya 109 milyon dolarlık bir dava açtı ve sosyal medya şirketinin 200'den fazla şarkısını izinsiz olarak kullanıcılarla paylaştığını iddia etti.

Lose Yourself şarkısıyla tanınan rapçi, ticari marka sorunları nedeniyle Avustralyalı bir işletmeye karşı dava açan ilk Amerikalı sanatçı değil. Kanye West, 2022'de Melbourne'deki burger dükkanı College Dropout Burgers'a dava açmıştı.

Ancak rapçi ve hukuk ekibinin davayı ilerletmek için adım atmaması üzerine dava, ertesi yıl Avustralya federal mahkemesi tarafından düşürülmüştü.

Independent Türkçe