Suudi Arabistan’ın Yemen’e petrol yardımı Yemen halkının acılarının hafifletilmesine nasıl katkı sağladı?

Suudi Arabistan’ın Yemen’e petrol yardımlarının dördüncü kısmı da tamamlandı. (SABA)
Suudi Arabistan’ın Yemen’e petrol yardımlarının dördüncü kısmı da tamamlandı. (SABA)
TT

Suudi Arabistan’ın Yemen’e petrol yardımı Yemen halkının acılarının hafifletilmesine nasıl katkı sağladı?

Suudi Arabistan’ın Yemen’e petrol yardımlarının dördüncü kısmı da tamamlandı. (SABA)
Suudi Arabistan’ın Yemen’e petrol yardımlarının dördüncü kısmı da tamamlandı. (SABA)

Suudi Arabistan’ın petrol yardımı Yemenlilerin çektiği acıyı hafifletmeye yardımcı olmaya devam ediyor. Kurtarılan bölgelerdeki elektrik santrallerinin işletilmesinde sürekliliği sağlamak için performansın iyileştirilmesi ve gelirlerin tahsil edilmesi yoluyla bu bağıştan daha fazla faydanın sağlanması amaçlanıyor.
Yemen için Suudi Kalkınma ve Yeniden Yapılanma Programı (SDRPY) aracılığıyla sağlanan Suudi petrol türevleri bağışının 75 bin tonu dizel, 40 bin tonu da mazot olmak üzere toplam 115 bin tondan oluşan dördüncü partisi Yemen'in Aden Limanı’na ulaştı. Böylece Suudi Arabistan tarafından Yemende elektrik ihtiyacını karşılamak için gönderilen petrol türevlerinin toplamı 302 bin ton oldu.
Aden'deki SDRPY Ofisi Müdürü Mühendis Ahmed Medhali yaptığı açıklamada, söz konusu bağışın Suudi Arabistan yönetiminin talimatlarıyla Yemen halkına çeşitli alanlarda yardım etmek için yapıldığını ifade etti. Suudi petrol türevleri hibesinin elektrik enerjisi seviyesinin iyileştirilmede olumlu bir etkisi olduğuna işaret ederek ilk çeyrekte 764 megavattan fazla üretime katkıda bulunduğunu vurguladı.
Mühendis Medhali önceki üç bağışın, Yemen valiliklerindeki santrallerin ihtiyacı doğrultusunda, Petrol Türevleri Dağıtım Komitesi gözetim ve takibinde Yemen vilayetlerine dağıtılan 80 santralin işletilmesine katkıda bulunduğunu belirtti.
Yemenlilerin acısını hafifleten Suudi Arabistan yardımı, Aden, El-Mahra, Hadramaut ve Lahic kentlerindeki elektrik kesintilerini önemli ölçüde azalttı. Bununla birlikte, bir kopyasına Şarku'l Avsat’ın ulaştığı Yemen Elektrik ve Enerji Bakanlığı tarafından hazırlanan raporda, Yemenlilerin hala çok sayıda zorlukla karşı karşıya olduğu ifade ediliyor. Rapora göre, ilk çeyrekte petrol türevleri bağışından ödenen toplam tutar 124 milyon doları buldu. Bu da toplam miktarın yüzde 29'unu temsil ediyor.
Yemende elektrik ihtiyacını karşılamak için gönderilen petrol türevlerinin toplamı 302 bin ton oldu. Bu, toplam bağış tutarlarının yüzde 24'ünü temsil ediyor.
Yemen elektrik kuruluşlarının elektrik enerjisi için toplam satışları 19,5 milyon doları buldu. Bu rakam Krallık tarafından ödenen miktarların sadece yüzde 16'sına tekabül ediyor.
Rapora göre, abonelerin üç ay boyunca elektrik faturası ödemeleri toplam 9,4 milyon dolar olarak kaydedildi. Bu rakam ise Suudi Arabistan tarafından yapılan ödemelerin sadece yüzde 7'sine denk geliyor. Yemen elektrik kuruluşlarının toplam satışlarından Yemen Merkez Bankası'ndaki genel müşterek hesaba yatırılan toplam tutar ise 790 bin dolar oldu. İşletme bütçesi ve maaşları çıkardıktan sonra kalan rakam Krallıktan ödenen tutarın yüzde 1'inden daha azına tekabül ediyor.
Rapor, ilk çeyrekte Yemen elektrik kuruluşlarının işletme bütçesi ve aylık maaşlar için 5,4 milyon dolar harcadığını belirtti. Bu rakam 19,5 milyon dolarlık toplam enerji satışının yüzde 28'i, abonelerin ödediği toplam tutarın ise yüzde 58'ini oluşturmaktadır.
Yemen elektrik kuruluşlarının satışlarından tahsil edilmeyen toplam tutar ise 10.16 milyon dolar (yüzde 52) olarak kayıtlara geçti.
Raporda, Yemen Merkez Bankası'ndaki genel müşterek hesaba yatırılması gereken tutarların 14 milyon dolar olduğu ve bu rakamın işletme bütçesi ve maaşlar düşüldükten sonra Yemen elektrik kuruluşlarının satışlarının yüzde 72'sine tekabül ettiği ifade edildi. Şimdiye kadar yatırılan miktar ise Yemen elektrik kuruluşlarının toplam satışlarının sadece yüzde 4'ü.
Yemen Elektrik ve Enerji Bakanlığı'nın üç aylık raporuna göre, ilk çeyrekteki satışlardan geri ödenen oran yüzde 48 olurken, kalan yüzde 52 henüz tahsil edilmedi. Aden vilayetinde, üretilen enerji kaybı yüzde 57, Lahic’de yüzde 46 ve Hadramaut’ta ise yüzde 43 olarak kaydedildi.
Raporda, Yemen'de üretilen enerji kaybında yüzde 26'ya ulaşan bir artış olduğu belirtildi.
Suudi Arabistan’ın bağışı Yemen hükümetinin bütçesindeki yükün hafifletilmesine ve Yemen Merkez Bankası’nın küresel piyasalardan petrol türevleri satın almak için sahip olduğu döviz kaynaklarının tükenmesinin sınırlandırılmasına katkı sağladı. Bu bağış ayrıca Yemen’de iş olanakları sağlanmasına, Yemen vatandaşının üretken gücünün artırılmasına, hayati sektörlerdeki hizmetlerin ve Yemen vatandaşlarının geçim kaynaklarının iyileştirilmesine katkıda bulundu.
Suudi Arabistan'daki yetkili makamlar, Riyad’ın bu hibe yoluyla akaryakıt fiyatlarının istikrarına katkıda bulunmayı, hayati sektörlerdeki hizmetleri ve temel hizmetleri iyileştirmeyi, altyapının geliştirilmesini sağlamayı, sık görülen elektrik kesintilerini azaltmayı ve Yemen vatandaşının günlük yaşamını iyileştirmeyi amaçladığını belirtiyor.
Petrol türevleri hibesi, Yemenlilere kalkınma programlarına ek olarak eğitim, sağlık, su, ulaşım, tarım ve balıkçılık, devlet kurumlarının kapasite geliştirmesi alanlarında, Yemen valiliklerinde uygulanan 204'ten fazla kalkınma projesini ve girişimini sağlayan Suudi Yemen Kalkınma ve Yeniden Yapılanma Programı'nın desteğinin bir parçası olarak yapılıyor.



Trump: Ukrayna ile Rusya arasında anlaşmaya varılması için "iyi bir şans" var

Trump, Air Force One uçağında gazetecilere konuşuyor (AFP)
Trump, Air Force One uçağında gazetecilere konuşuyor (AFP)
TT

Trump: Ukrayna ile Rusya arasında anlaşmaya varılması için "iyi bir şans" var

Trump, Air Force One uçağında gazetecilere konuşuyor (AFP)
Trump, Air Force One uçağında gazetecilere konuşuyor (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump, Rusya ile Ukrayna arasında Florida'da yapılan son görüşmelerin ardından bir anlaşmaya varılmasının "yüksek ihtimal" olduğunu söyledi. Trump, elçisinin görüşmelere devam etmek üzere Rusya'ya gitmeye hazırlandığını belirtirken, Kiev'i sarsan yolsuzluk skandalının "faydalı olmadığını" ifade etti.

Trump, Air Force One uçağında gazetecilere yaptığı açıklamada, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'nin, müzakere ekibinin de başında bulunan Devlet Başkanlığı Ofisi Başkanı'nı görevden almasına neden olan yolsuzluk soruşturmasına atıfta bulunarak, "Ukrayna'nın bazı zorlu küçük sorunları var," dedi. Trump, "Ancak bir anlaşmaya varma şansımızın yüksek olduğunu düşünüyorum" ifadesini kullandı.

Miami'nin kuzeyindeki Hallandale Plajı'nda her iki tarafın da "üretken" olarak nitelendirdiği saatler süren görüşmelerin ardından, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio daha fazla çalışmaya ihtiyaç olduğunu söylerken, Kiev heyetindeki bir kaynak görüşmeleri "kolay değil" olarak nitelendirdi. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre Kiev'in askeri baskılarla karşı karşıya olduğu ve iç yolsuzluk skandalına bulaştığı bir dönemde gerçekleşen görüşmeler, Trump'ın temsilcisi Steve Witkoff'un salı günü Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüşmesinin beklendiği Moskova ziyaretinin önünü açtı.

Washington, üç yıldan uzun süre önce başlayan çatışmayı sona erdirmek için bir plan sundu ve Moskova ve Kiev'in onayıyla bunu sonuçlandırmaya çalışıyor. Rubio daha önce gazetecilere, Witkoff ve Trump'ın damadı Jared Kushner'in de katıldığı Florida'daki görüşmelerin "çok verimli" geçtiğini, ancak "hala yapılması gereken çok iş olduğunu" söylemişti. Ukrayna heyetine Ulusal Güvenlik Konseyi Sekreteri Rustem Umerov başkanlık ederken, Amerikan tarafını Rubio, Witkoff ve Kushner temsil ediyor.

Umerov ise müzakereleri överek, "verimli ve başarılı" olarak nitelendirdi. Facebook'ta Zelenskiy'e görüşmelerde kaydedilen "önemli ilerleme" hakkında bilgi verdiğini yazdı. Zelenskiy, görüşmelerin ardından X platformunda, "Görüşmelerin yapıcı bir dinamiğe sahip olması ve tüm konuların Ukrayna'nın egemenliği ve ulusal çıkarlarının güvence altına alınmasına odaklanılarak açıkça müzakere edilmesi önemlidir" diye yazdı.

Görüşmeler, Moskova'nın Ukrayna'nın başkenti Kiev ve çevresine yönelik gece saldırılarını iki gece üst üste yoğunlaştırmasının ve Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'nin kapsamlı bir yolsuzluk soruşturmasının ardından Özel Kalem Müdürü Andrey Yermak'ı görevden almasının ardından yaşanan iç siyasi karışıklıkların ortasında başladı.


Moody's, güçlü petrol dışı büyümenin desteğiyle Suudi Arabistan'ın Aa3 notunu teyit etti

Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad (SPA)
Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad (SPA)
TT

Moody's, güçlü petrol dışı büyümenin desteğiyle Suudi Arabistan'ın Aa3 notunu teyit etti

Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad (SPA)
Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad (SPA)

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, Suudi Arabistan’ın kredi notunu ‘Aa3’ olarak teyit etti ve görünümünü ‘durağan’ olarak belirledi. Kuruluş, Suudi ekonomisinin önümüzdeki yıl güçlü ekonomik büyüme göstermesine olumlu bakıyor; özellikle ekonomik çeşitlendirme çabaları sayesinde petrol dışı sektörlerdeki güçlü büyümeyi destekliyor.

Moody’s, Suudi Arabistan’a yönelik düzenli not gözden geçirmesinde, ülke ekonomisinin gücüne ve mali politikalarının istikrarına dikkat çekerek, Aa3 notunun büyük ekonomik hacim, yüksek gelir düzeyi ve güçlü kamu bütçesi ile desteklendiğini vurguladı. Kuruluş ayrıca, ülkenin ekonomik çeşitlendirme programlarında kaydettiği ilerlemeyi de öne çıkardı.

Moody’s’in Aa3 notunu teyit etmesi ve durağan görünümü, Suudi Arabistan’ın kredi değerliliğinin istikrarlı olduğunu gösteriyor. Bu durum, kuruluşun Kasım 2024’te ülke notunu A1’den Aa3’e yükseltmesinin ardından geldi; yükseltme, ekonomik reformlarda sağlanan ilerlemeye dayanıyordu. Diğer büyük uluslararası derecelendirme kuruluşları da Suudi Arabistan’ın güçlü kredi profilini onaylıyor. Standard & Poor’s ve Fitch, ülkeye A+ notu ve durağan görünüm verirken, bu yüksek dereceler ülkenin mali ve dış pozisyonunun gücünü ve artan ekonomik esnekliğini teyit ediyor.

Ekonomik ivme ve beklenen büyüme

Ekonomik momentum güçlü seyrini sürdürüyor; özellikle petrol dışı sektörler güçlü büyüme oranları yakalamaya devam ediyor. Moody’s, Suudi Arabistan’ın gayri safi yurtiçi hasılasının (GSYİH) 2025’te yaklaşık yüzde 4 oranında büyümesini bekliyor; bu oran, 2024’teki yüzde 2’lik büyümenin üzerine çıkıyor. 2026 yılında ise büyümenin yüzde 4,5’e ulaşması öngörülüyor. Bu dönemde petrol sektörü, OPEC+ ittifakının üretimi artırmaya başlamasıyla birlikte yeniden büyüme eğilimine girecek.

frg
Riyad'da açık havada futbol maçı izleyen insanlar (Reuters)

Suudi Arabistan hükümeti, gelecek yıl için ekonomik büyüme tahminini önceki yüzde 3,5 seviyesinden yüzde 4,6’ya yükseltmişti. Bu artış, büyük ölçüde petrol dışı sektörlerin beklenen büyümesine dayanıyor. Moody’s de açıklamasında, petrol dışı faaliyetlerin büyük projelerin kesintisiz şekilde yürütülmesini desteklediğine dikkat çekti.

Uluslararası Para Fonu (IMF) ise Suudi ekonomisinin 2025 ve 2026 büyüme tahminlerini yüzde 4’e yükseltti. IMF, bu büyümenin arkasında petrol dışı sektörlerdeki önemli genişleme ve OPEC+ çerçevesinde kademeli petrol üretim kesintilerinin bulunduğunu belirtti. Kuruluş, Suudi Arabistan ekonomisinin şoklara karşı güçlü bir dayanıklılık gösterdiğini vurguladı ve enflasyonun yaklaşık yüzde 2 seviyesinde istikrarlı kalacağını öngördü.

Kredi derecelendirme gücü

Suudi Arabistan’ın ekonomik gücü, büyük ekonomik hacmi, yüksek kişi başı gelir seviyesi ve düşük üretim maliyetleriyle birlikte bol hidrokarbon kaynaklarına dayandırılıyor. Moody’s’in açıklamasına göre, ülkenin güçlü kurumları ve iyi yönetim yapısı, 2016’dan bu yana uygulanan kapsamlı reform ajandasındaki önemli ilerlemeyi destekliyor. Mali gücü ise nispeten düşük kamu borç yükü, borçlanma maliyetlerini karşılayabilme kapasitesi ve güçlü devlet mali varlıklarına dayanıyor.

frg
Kral Abdullah Finans Bölgesi'ndeki (KAFD) Riyad tren istasyonu dışında yürüyen insanlar (Reuters)

Buna karşın, Suudi Arabistan’ın risklere maruz kalabilirliği, daha çok siyasi risklerden kaynaklanıyor; bu riskler, bölgesel jeopolitik dinamiklerin zorluklarını yansıtıyor.

Moody’s, petrol fiyatlarının yüksek harcamaları destekleme kapasitesinin azaldığını belirtmesine rağmen, hükümetin ekonomik dönüşüm sürecini desteklemek amacıyla ekonomik dalgalanmalara karşı mali politika uyguladığını vurguladı.

Durağan görünüm

Moody’s, durağan görünümün, ülkenin kredi notunu etkileyen risklerin dengede olduğunu gösterdiğini belirtti. Kuruluş, büyük ölçekli çeşitlendirme projelerinin daha fazla ilerlemesinin, özel sektörü çekebileceğini ve petrol dışı ekonominin mevcut tahminlerden daha hızlı şekilde gelişmesini teşvik edebileceğini kaydetti.

Suudi Arabistan Ekonomi ve Planlama Bakanı Faysal el-İbrahim geçen ay yaptığı açıklamada, ülkenin doğrudan ve dolaylı olarak petrol bağımlılığının yüzde 90’dan yüzde 68’e gerilediğini, bugün petrol dışı faaliyetlerin ise GSYİH’nin yüzde 56’sını oluşturduğunu duyurmuştu.


Suudi Arabistan, yapay zekâ modellerinde dünya çapında üçüncü sırada yer alıyor

Suudi Arabistan, yapay zekâ alanında dünya çapında en iyi on ülke arasında yer alarak uluslararası alanda adından söz ettirdi. (SPA)
Suudi Arabistan, yapay zekâ alanında dünya çapında en iyi on ülke arasında yer alarak uluslararası alanda adından söz ettirdi. (SPA)
TT

Suudi Arabistan, yapay zekâ modellerinde dünya çapında üçüncü sırada yer alıyor

Suudi Arabistan, yapay zekâ alanında dünya çapında en iyi on ülke arasında yer alarak uluslararası alanda adından söz ettirdi. (SPA)
Suudi Arabistan, yapay zekâ alanında dünya çapında en iyi on ülke arasında yer alarak uluslararası alanda adından söz ettirdi. (SPA)

Suudi Arabistan, yapay zekâ alanında yeni bir başarıya imza atarak, Stanford Üniversitesi İnsan Merkezli Yapay Zekâ Enstitüsü’nün (HAI) 2025 Yapay Zekâ Endeksi’ne göre, büyük dil modellerinde ABD ve Çin’in ardından üçüncü; yapay zekâ alanındaki istihdam oranında da Hindistan ve Brezilya’nın ardından üçüncü sırada yer aldı.

Stanford Üniversitesi’nin küresel yapay zekâ göstergesinde Suudi Arabistan’ın çeşitli kategorilerde kaydettiği belirgin ilerleme, ülkeyi yapay zekâ alanında dünyanın ilk on ülkesi arasına taşıdı. Bu sonuçlar, Vizyon 2030 doğrultusunda veriye dayalı ekonomi ve yapay zekâ teknolojilerinde ülkeyi lider ülkeler arasına yükseltmeyi hedefleyen Suudi Arabistan Veri ve Yapay Zekâ Kurumu’nun (SDAIA) yürüttüğü çalışmaların etkisini ortaya koyuyor.

Yapay zekâ modellerinde ve yapay zekâ istihdamının büyüme oranında dünya üçüncülüğü, ülkenin yüksek yenilik kapasitesine ve ileri model geliştirme yeteneğine işaret ediyor. Bu modeller arasında, Arapça üretilen içeriklerde dünyanın en güçlü üretken yapay zekâ modellerinden biri olarak gösterilen ‘ALLAM’ modeli de bulunuyor. Ülke ayrıca, yapay zekâ teknolojileriyle ilişkili yeni istihdam fırsatlarını genişletmeye devam ediyor.

Aynı endekste Suudi Arabistan, yapay zekâ yeteneklerini çekmede dünya yedincisi olurken, gelişmiş teknoloji ekosistemi ve küresel uzmanlar için cazip düzenleyici ortamıyla da öne çıktı. Ülke, yapay zekâ konusunda kamuoyu farkındalığı ve bilimsel atıf sayıları kategorilerinde de dünya sekizincisi oldu.

Bu başarılar; yapay zekâ araştırmalarına yapılan yatırımların, bilgi toplumunun güçlendirilmesine yönelik projelerin ve geniş katılımlı eğitim programlarının etkisini yansıtıyor. Bu programlar arasında, yapay zekâ alanında bir milyon kişiyi yetkinleştirmeyi hedefleyen ‘SAMAI’ girişimi de yer alıyor ve toplumun farklı kesimlerinden yoğun ilgi görüyor.

Bu sıralamalar, Suudi Arabistan’ın veri ve yapay zekâ alanlarında uluslararası alanda örnek gösterilen bir model haline geldiğini ortaya koyuyor. Aynı zamanda ülkenin insan kaynağını geliştirme ve teknolojik farkındalığı artırma çabalarının, Vizyon 2030’un hedefleriyle uyumlu şekilde, kapsamlı bir dijital dönüşüme ve ulusal ekonominin güçlenmesine katkı sunduğunu gösteriyor.