Sudan Başbakanı Hamduk: Geçiş sürecinin uluslararası desteğe ihtiyacı var

Sudan Başbakanı Hamduk, ülkesindeki geçiş sürecinin uluslararası toplumun desteğini gerektiren ciddi zorluklarla karşı karşıya olduğunu belirtti.

Sudan Başbakanı Hamduk Hartum'daki Bakanlar Kurulu’ndan Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'na yaptığı konuşması sırasında (EPA)
Sudan Başbakanı Hamduk Hartum'daki Bakanlar Kurulu’ndan Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'na yaptığı konuşması sırasında (EPA)
TT

Sudan Başbakanı Hamduk: Geçiş sürecinin uluslararası desteğe ihtiyacı var

Sudan Başbakanı Hamduk Hartum'daki Bakanlar Kurulu’ndan Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'na yaptığı konuşması sırasında (EPA)
Sudan Başbakanı Hamduk Hartum'daki Bakanlar Kurulu’ndan Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'na yaptığı konuşması sırasında (EPA)

Sudan Başbakanı Abdullah Hamduk, ülkesinin Nahda (Hedasi / Rönesans) Barajı ile ilgili üç ülkeyi tüm tarafların çıkarlarını karşılayan bir anlaşmaya götürecek herhangi bir girişime veya barışçıl harekete katılmaya devam etmeye hazır olduğunu vurguladı.
Hamduk dün Hartum'daki Bakanlar Kurulu’ndan Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'na yaptığı konuşmada, BM Güvenlik Konseyi'nin, tarafların müzakere turları sırasında anlaşmaya varamamasının ardından Etiyopya'nın barajın ikinci kez tek taraflı dolumuna ilişkin açıklamasıyla eşzamanlı olarak, Nahda Barajı dosyasındaki gelişmelere ilişkin bir oturum düzenlediğini belirtti. 
Sudan nüfusunun yarısının geçimini ve barajların güvenliğini tehdit eden olası zararları önlemek için Nahda Barajı'nın doldurulması ve işletilmesi konusunda bir anlaşmaya varılması gerektiğini vurgulayan Hamduk, ülkesinin herhangi bir tek taraflı önlemi reddettiğini yineledi.  Ayrıca söz konusu kararın, tarımsal projeler ve içme suyu istasyonlarının yanı sıra Nil ve Mavi Nil boyunca sosyal ve ekonomik etkileri ve çevreye etkileri olduğunu belirtti.
Hamduk açıklamasında, "Sudan hükümetinin bu etkilerden kaçınmak için aldığı maliyetli ihtiyati tedbirlere rağmen, geçtiğimiz haftalarda birinci ve ikinci tek taraflı dolum sırasında bu zararların bir kısmını yaşadık" dedi. Aynı zamanda müzakere sürecini güçlendirmek için Rönesans Barajı dosyasının Afrika Birliği (AfB) çatısı altında istenilen anlaşmaya varabilecek şekilde BM Güvenlik Konseyi'ne sunulması gerektiğine dikkati çekti.
Sudan Başbakanı, ülkedeki geçiş sürecinin, hükümetin ülkenin ekonomik koşullarında reform yapma planlarını tamamlamak için uluslararası toplumun ve müttefiklerinin sürekli desteğini gerektiren büyük zorluklarla karşı karşıya olduğunu açıkça belirtti. Söz konusu zorlukların başında Sudan'ın tüm borçlarının muafiyeti, yumuşak krediler alınması ve ortakların Berlin ve Paris konferanslarında taahhütte bulundukları borçların ödenmesi yer alıyor.
Hamduk, Sudan'ın uluslararası topluma geri dönebilmesi için terörizmi destekleyen ülkeler listesinden çıkarılmasının ardından kısıtlamaların kaldırılması çağrısında bulundu. Geçiş hükümetinin, ekonominin yapısındaki kalıtsal yapısal bozulmaları ortadan kaldırmaya çalışmanın yanı sıra, demokratik dönüşüm, hukukun üstünlüğü ve insan hakları koşullarının güçlendirilmesine yönelik politikalarını uygulamaya devam ettiğine dikkat çeken Hamduk, “Bu reformlar toplumun savunmasız kesimlerini etkiliyor. Bu nedenle bölgesel ve uluslararası ortakların yardımıyla bu kesimleri destekleyerek sosyal koruma sağlamak için programlar başlattık. Ancak bunun için uluslararası toplumun desteği gerekiyor” dedi.
Başbakan Hamduk, hukukun üstünlüğü ve ülkedeki insan hakları koşullarının güçlendirilmesine ilişkin yaptığı açıklamada, “Hukuki reformlar yapmak, insan hakları çerçevelerini güçlendirmek ve sürdürmek ve adaleti sağlamak için çaba sarf ettik.  Herkesin Zorla Kayıp Edilmeye Karşı Korunmasına İlişkin Uluslararası Sözleşme ve Birleşmiş Milletler İşkenceye Karşı Sözleşmesi’ni onayladık.
Öte yandan Hamduk, hükümetin Cuba Barış Anlaşması’nı uygulayarak, silah toplayarak, adalet ve hesap verebilirliği sağlayarak ve kişileri korumaya yönelik ulusal planı uygulayarak Darfur'daki güvenlik durumunu iyileştirme kararlılığını vurguladı.
Hamduk ayrıca, “Geçiş otoritesinin iktidara gelmesinden bu yana temel amacı Sudan'ın yüksek çıkarlarına ulaşmasını sağlamak ve iyi komşuluk ve bölgesel değerleri korumak olan saygı ve işbirliğine dayalı bir dış politika izlemek” dedi.
Hamduk, konuşmasının sonunda ülkesinin BM’ye, BM’ye bağlı insani yardım kuruluşuna ve tüm uluslararası kuruluşlara ve bağışçı topluluğa insani yardım alanındaki desteklerinden dolayı teşekkürlerini dile getirdi. Hükümetin insani yardımların çatışma bölgelerine ulaştırılmasına karşılaşılan zorlukları ve kısıtlamaları kaldırmaya çalıştığını belirten Hamduk, aynı şekilde insani çalışma koşullarının iyileştirilmesi, yerinden edilenler için sürdürülebilir çözüm projeleri ve durumlarının iyileştirilmesine yönelik çalıştığını kaydetti. Sudan'ın siyasi, ekonomik ve güvenlik sorunlarıyla karşı karşıya olan komşu ülkelerden gelen çok sayıda mülteci için bir sığınak olmaya devam ettiğini vurgulayan Hamduk, mültecilere koruma ve hizmet sağladığını ve sınırlı olmalarına rağmen onlarla kaynaklarını paylaştığını belirtti.
Bu toplumların gerekli desteği alamadıklarını, bunun da uluslararası toplumun bu toplumların gelişimine aktif olarak katkıda bulunmasını gerektirdiğini belirten Hamduk, BM Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin (UNHCR) ihtiyaçların toplanması ve finanse edilmesi için uluslararası topluluğa çağrıda bulunmasına rağmen verilen desteğin gerekenden daha az olduğunu ifade etti.
Hamduk, mevcut durumun yarattığı zorluklarla mücadele etmek için ev sahibi topluluklara gerekli desteği sağlamak amacıyla uluslararası toplum ve kuruluşlara çağrıda bulundu.



Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
TT

Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump’ın, Gazze’deki ateşkes anlaşmasının “ikinci aşamasının değiştirileceği” yönündeki kısa ve belirsiz açıklaması, bu değişikliğin ne anlama geldiğine ilişkin soruları gündeme taşıdı.

Uzmanlara göre Trump’ın işaret ettiği değişiklik, anlaşmanın uygulanma biçiminde bir revizyon anlamına geliyor. Buna göre, İsrail’in hâlihazırda yüzde 55’ini kontrol ettiği Gazze’den çekilmesi ve Hamas’ın silahsızlandırılmasına geçilmesi yerine, 17. maddenin devreye alınması söz konusu olabilir. Bu madde, barış planının taraflardan biri kabul etmese bile tek taraflı olarak ilerletilmesine imkân tanıyor.

10 Ekim’de yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasındaki 17. madde, Hamas’ın öneriyi geciktirmesi veya reddetmesi halinde, “yardımların genişletilmesi dahil, planın belirtilen unsurlarının, İsrail ordusunun terörden arındırılmış olarak uluslararası istikrar gücüne devrettiği bölgelerde uygulanacağını” düzenliyor.

Geçen ekim ayında Hamas ile İsrail arasında imzalanan “barış belgesi” sadece birinci aşamayla ilgili maddeleri içeriyordu. Bu aşama; ilk ateşkes, İsrail güçlerinin geri çekilmesi, esir takası ve insani yardım girişlerinin kolaylaştırılmasını kapsıyor. Ancak savaş sonrası Gazze’nin yönetimine ilişkin “ikinci aşama” konusunda resmî bir mutabakat sağlanmış değil.

Perşembe günü yaptığı açıklamada Trump, planın ikinci aşamasının “çok yakında değiştirileceğini” söyledi. Açıklama, sürecin tıkanması ve sahadaki ilerlemenin sınırlı kalması nedeniyle endişelerin arttığı bir döneme denk geldi; ancak Trump değişikliğin içeriğine dair ayrıntı vermedi.

Görsel kaldırıldı.
Filistinli bir kadın, İsrail'in Han Yunus'ta düzenlediği bir baskın sonucu akrabalarından birinin öldürülmesine tepki gösteriyor (AFP)

Ahram Siyaset ve Strateji Merkezi İsrail Çalışmaları uzmanı Dr. Said Okaşa, (Saeed Okasha) Trump’ın sözünü ettiği değişikliğin büyük olasılıkla 17. maddeye dayanacağını belirtiyor. Okaşa’ya göre bu adım, “eski Gazze” ve “yeni Gazze” ayrımını güçlendirecek bir fiili bölünmeye kapı aralayabilir. Bu yaklaşımı geçen ay ABD’nin bölge özel temsilcisi Steve Witkoff’un da çeşitli görüşmelerde dile getirdiğini hatırlattı.

Okkaşa, anlaşmanın geçen ay Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından onaylandığını anımsatarak, Hamas’ın silahsızlanma sürecine yanıt vermemesi gibi gerekçelerle 17. maddenin yeniden devreye sokulmasının mümkün olduğunu söyledi. Uzman, böyle bir senaryonun Gazze’de “ne savaş ne barış” şeklinde sürecek bir çıkmaz yaratabileceğini ifade etti.

Görsel kaldırıldı.
Filistinliler, Cebaliye'de yıkılan binaların enkazı arasında sokaklara kurulmuş çadırların yanından geçiyor (AFP)

Filistinli siyaset analisti Dr. Ayman el-Rakkab da, Trump’ın değişiklik açıklamasının içeriğinin belirsizliğine işaret ederek, “İsrail’in bölgede kalma isteğiyle birleştiğinde, Gazze’nin fiilen ikiye bölünmesi ihtimali güçleniyor” değerlendirmesinde bulundu.

Bu belirsizlik sürerken, Axios haber sitesi Trump’ın 25 Aralık’tan önce Gazze’de barış sürecinin ikinci aşamasına geçileceğini açıklamayı planladığını duyurdu. Habere göre Washington, Gazze’de oluşturulacak yeni yönetim yapısı ve uluslararası istikrar gücünün son hazırlıklarını tamamlıyor. ABD Başkanı’nın, bu adımları görüşmek üzere İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile ay sonundan önce bir araya gelmesi bekleniyor.

İkinci aşamanın önünde ciddi engellerin olduğunu ifade eden Rakkab: “Barış Konseyi ile teknokrat hükümet henüz kurulmadı. Güvenliği devralacak polis gücü ve uluslararası istikrar kuvveti oluşturulmadı. Bu nedenle somut bir hareketin en erken ocak ayında mümkün olabileceğini düşünüyorum” dedi.

Okaşa, yakın vadede İsrail’in kontrolde tuttuğu bölgeyi yüzde 60 seviyesine çıkarmaya çalışabileceğini, ancak anlaşmanın genel çerçevesinde büyük bir tırmanış beklemediğini belirtti.

Geçtiğimiz günlerde Yedioth Ahronoth, İsrail’in yaklaşık iki milyon Filistinliyi sarı çizginin doğusunda İsrail kontrolündeki yeni bölgelere yeniden yerleştirmeyi, Hamas kontrolündeki bölgeleri tamamen sivillerden boşaltmayı ve Hamas unsurlarını bu bölgelerde aşamalı şekilde takip etmeyi içeren bir plan hazırladığını yazmıştı. Şarku’l Avsat’ın  Telegraph gazetesinin Batılı diplomatlara dayandırdığı haberinden aktardığı bilgilere göre ABD planının Gazze’nin kalıcı biçimde ikiye ayrılması riskini barındırdığını bildirmişti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ise geçtiğimiz günlerde Barselona’da AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ile yaptığı görüşmede, Gazze ile Batı Şeria’nın birliğinin korunması gerektiğini vurgulayarak, ayrıntıları tartışılan hiçbir adımın “bölünmeyi pekiştirmesine” izin verilemeyeceğini söyledi. Abdulati, çarşamba günü yaptığı başka bir açıklamada da, “Gazze’nin bölünmesini konuşmak dahi mümkün değildir. Gazze, Doğu Kudüs dâhil olmak üzere, kurulacak Filistin devletinin ayrılmaz bir parçasıdır” dedi.

Uzman Okaşa’ya göre Mısır, hem Gazze’nin bölünmesini hem de anlaşmayı zayıflatacak her türlü değişikliği engellemek için diplomatik çabalarını sürdürecek. Buna karşın, Trump’ın planı etrafındaki belirsizlik nedeniyle önümüzdeki döneme ilişkin tüm senaryolar hâlâ masada.


Avn, BM Güvenlik Konseyi heyetinden İsrail'e ateşkes ve geri çekilme anlaşmasını uygulaması için baskı yapmasını istedi

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
TT

Avn, BM Güvenlik Konseyi heyetinden İsrail'e ateşkes ve geri çekilme anlaşmasını uygulaması için baskı yapmasını istedi

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)

Lübnan Cumhurbaşkanlığı, Cumhurbaşkanı Joseph Avn’ın bugün ülkede bulunan Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle bir araya geldiğini açıkladı. Görüşmede Avn, Lübnan ordusunun görevini tamamlaması için destek çağrısında bulunarak, İsrail’in Güney Lübnan’dan çekilmesi için baskı yapılmasını talep etti.

Cumhurbaşkanlığı, heyetin ‘uluslararası kararların uygulanması yoluyla Lübnan’da istikrarı destekleme ve ülkelerin Lübnan ordusuna yardım ederek birliklerini tamamlamaya ve silah tekelini sağlamaya hazır olduklarını’ belirttiğini duyurdu.

Açıklamada Avn’ın, Lübnan’ın uluslararası kararları uygulama taahhüdünü yinelediği ve “İsrail tarafını ateşkesi uygulamaya ve çekilmeye zorlamamız gerekiyor; bu konuda sizden destek bekliyoruz” ifadelerini kullandığı kaydedildi.

Geçen yıl kasım ayında, ABD arabuluculuğunda İsrail ile Hizbullah arasında bir ateşkes sağlanmıştı. Bu ateşkese rağmen, İsrail hâlâ Güney Lübnan’daki bazı noktalarda kontrolünü sürdürüyor ve ülkenin doğusu ile güneyine yönelik saldırılarını devam ettiriyor.


Ukrayna: Rusya ile taviz değil, gerçek barış peşindeyiz

Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
TT

Ukrayna: Rusya ile taviz değil, gerçek barış peşindeyiz

Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)

Ukrayna Dışişleri Bakanı Andriy Sibiga, dün Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'na (AGİT) yaptığı açıklamada, Ukrayna'nın Rusya ile "taviz değil, gerçek barış" istediğini söyledi.

Güvenlik ve insan haklarına odaklanan bir kuruluş olan AGİT, savaş sonrası Ukrayna'da rol oynamayı hedefliyor.

ABD Başkanı Donald Trump, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ABD elçileri arasında "oldukça iyi" olarak nitelendirdiği görüşmelerin ardından çarşamba günü yaptığı açıklamada, barış görüşmelerine giden yolun şu anda belirsiz olduğunu söyledi.

Sibiga, örgütün yıllık bakanlar kurulu toplantısından önce, "Münih'te gelecek nesillere ihanet edenlerin isimlerini hâlâ hatırlıyoruz" diyerek, "Bu bir daha asla olmamalı. İlkelerden taviz verilmemeli ve uzlaşmaya değil, gerçek barışa ihtiyacımız var" ifadelerini kullandı.

devfdr
Rus askerleri Kursk bölgesindeki Sudzha’da devriye geziyor (Arşiv- AP)

Bakan, görünüşe göre İngiltere, Fransa ve İtalya'nın Adolf Hitler'in o dönem Çekoslovakya olan toprakları ilhak etmesini kabul ettiği 1938 tarihli Nazi Almanyası anlaşmasına atıfta bulunuyordu. Bu anlaşma, tehditkâr bir güçle yüzleşmemenin işareti olarak yaygın olarak kullanılıyor.

Sibiga, ABD'ye barışı sağlama çabalarından dolayı teşekkür etti ve Ukrayna'nın "bu savaşı sona erdirmek için mümkün olan her fırsatı değerlendireceğine" söz verdi. "Avrupa geçmişte çok fazla adaletsiz barış anlaşması imzaladı. Hepsi yeni felaketlere yol açtı" diye ekledi.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy dün, ekibinin Amerika Birleşik Devletleri'ndeki toplantılara hazırlandığını ve Trump'ın temsilcileriyle diyaloğun devam edeceğini söyledi.

Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Rusya ve Avrupa ile Orta Asya'nın büyük bir bölümünü içeren 57 üye ülkeyi kapsayan Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), Soğuk Savaş döneminde Doğu-Batı diyaloğu için kilit bir forum olarak ortaya çıktı.

Örgüt son yıllarda, Rusya'nın kilit kararların uygulanmasını engellemesi ve örgütü Batı kontrolü altında olmakla suçlamasıyla sık sık çıkmaza giriyor. Rusya, açıklamasında Ukrayna'nın AGİT gündemine "tamamen hakim olmasından" şikayet etti.