ABD, DEAŞ’lıların tutulduğu hapishanedeki kargaşa sonrasında bölgeye takviyede bulundu

Kürt Ulusal Konseyi, BM Suriye Özel Temsilcisi Pedersen ile bir araya geldi.

Haseke’deki es-Sinaa Hapishanesi’ndeki tutuklular. (Şarku’l Avsat)
Haseke’deki es-Sinaa Hapishanesi’ndeki tutuklular. (Şarku’l Avsat)
TT

ABD, DEAŞ’lıların tutulduğu hapishanedeki kargaşa sonrasında bölgeye takviyede bulundu

Haseke’deki es-Sinaa Hapishanesi’ndeki tutuklular. (Şarku’l Avsat)
Haseke’deki es-Sinaa Hapishanesi’ndeki tutuklular. (Şarku’l Avsat)

ABD ordusu, Suriye’nin kuzeydoğusundaki Haseke şehrinde, Geveran mahallesindeki es-Sinaa Hapishanesi çevresindeki güçlerine takviye yaptı. DEAŞ rehinelerinin aşırı kalabalık hapishanede isyan ve kaos başlattığına yönelik haberlerin ardından bölgeye Bradley savaş araçları gönderildi.
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre geçen cumartesi 5 adet Amerikan Bradley savaş aracı, Haseke vilayetinin güney tarafında yer alan Geveran mahallesine vardı.
Bilgi sahibi bir güvenlik kaynağı, Haseke’deki es-Sinaa Hapishanesi’nin günlerdir ayaklanma ve kargaşaya tanık olduğunu belirtti. Hapishanede 5 binden fazla radikalizm yanlısının bulunduğunu aktardı.
Kaynaklara göre aşırı kalabalık odalarda tutulan mahkumlar insanlık dışı koşullardan mustaripler. Yargıya sevk edilmeyi ve dosyalarının hızla işleme alınmasını bekleyen mahkumlar iki buçuk yıllık tutukluluk süresinin ardından akıbetlerinin belirlenmesini talep ediyorlar.
Haseke’deki Geveran mahallesinden görgü tanıkları, Uluslararası Koalisyon’a ait olduğuna inanılan uçakların 26 Eylül’de es-Sinaa Hapishanesi üzerinde alçak irtifada uçuş gerçekleştirdiğini aktardılar. Bölgede yürütülen geniş çaplı bir güvenlik operasyonundan iki gün sonra hapishane çevresinin ve duvarlarının aydınlatılması için ışık saçan bombalar fırlatıldığı bildirildi.
Haseke’deki es-Sinaa Hapishanesi, Washington liderliğindeki Uluslararası Koalisyon tarafından desteklenen Suriye Demokratik Güçleri (SDG) tarafından korunuyor. DEAŞ mahkumları için ayılan tesis Suriye’nin kuzeydoğusundaki 7 hapishaneden biri. Özerk Yönetim ve SDG yetkilileri, çoğu Batı ve Arap ülkesinin ve hükümetinin DEAŞ’a mensup vatandaşlarını ülkelerine geri almayı ve topraklarında yargılamayı kabul etmediğini belirtiyor.
İstatistikler DEAŞ’ın çoğu Tunus’tan ve Fas’tan olmak üzere Arap ülkelerinden bin 200 silahlının yanı sıra Türkiye, Rusya, Kuzey Afrika ve Asya coğrafyalarından da bin savaşçısı olduğunu gösteriyor. Ayrıca 54’ü Batı uyruklu 800 militan da dahil yaklaşık 12 bin militanın bulunduğuna işaret ediyor. Sanıklardan yaklaşık 4 binin Iraklı, kalan 4 bininin de  Suriye uyruklu olduğu tahmin ediliyor.

New York’taki görüşmeler
Kürt Ulusal Konseyi Başkanlığı söz konusu gelişmelerle eş zamanlı yaptığı açıklamada muhalif Suriye Müzakere Komitesi temsilcilerinin New York’ta düzenlenen Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun yıllık toplantısının oturum aralarında Birleşmiş Milletler (BM) Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen ile resmi bir toplantı gerçekleştirdiğini aktardı.
Kürt Ulusal Konseyi (ENKS) Başkanı Suud Molla, siyasi ittifaktan temsilcilerin katıldığı toplantıda Pedersen’in Suriye meselesiyle ilgili olarak Şam’a ve bazı bölgesel ve uluslararası başkentlere yaptığı son turları ele aldı.
Molla, BM Temsilcisi’nin Suriye krizi için siyasi bir çözüm bulunmasına yönelik uluslararası tavırda yaşanan gerilemeden duyduğu üzüntüyü dile getirdiğini belirtti. Molla, muhalefet Müzakere Komitesi’nin iki üyesi, Dr. Abdulhekim Beşşar ve İbrahim Berro’nun da yer aldığı heyet ile yaptığı görüşmeye ilişkin “Suriyelilerin elinden yalnızca müzakere etmek ve yardımlara ulaşmak için tüm dostlarla iletişim kurmak geliyor” dedi. Molla, anayasa komitesi üyelerinin altıncı turu için iktidardaki rejimden onay beklendiğini ve gelecek ekim ayı ortalarında düzenlenebileceğini söyledi.
Suud Molla, Kürt temsilcinin Pedersen’e ‘Suriye’deki siyasi çözüme ilişkin uluslararası kararlara bağlılığını, 2254 sayılı kararın uygulanmasını, BM ve uluslararası toplumun bu kararlara uymasının gerekliliğini ve olumlu adımlar atılarak siyasi bir atılım gerçekleştirmesi için rejime baskı yapmanın önemini ilettiğini aktardı. Molla, Suriye’deki Kürt sorunuyla ilgili olarak, konsey temsilcilerinin tiranlıktan ve terörden kurtulmak için siyasi bir çözüme bağlılıklarını ifade ettiklerini bildirdi. Molla’ya göre temsilciler şu açıklamada bulundular:
“Kürt halkı onlarca yıldır baskıya maruz kalıyor. Yeni Suriye’nin, tüm Suriye bileşenlerin ve kendi haklarımızı anayasal olarak güvence altına alan çoğulcu bir demokrasi olmasını istiyoruz.”



Gazze ateşkesi: Geri çekilmeler anlaşmayı tehdit ediyor ve müzakereleri kurtarmak için ertelenmesi talep ediliyor

İsrail tanklarının Gazze Şeridi'nin güneyine girmesinin ardından, geçici mülteci kampındaki derme-çatma çadırların arasında enkazın üzerinde oturan bir kadın (AFP)
İsrail tanklarının Gazze Şeridi'nin güneyine girmesinin ardından, geçici mülteci kampındaki derme-çatma çadırların arasında enkazın üzerinde oturan bir kadın (AFP)
TT

Gazze ateşkesi: Geri çekilmeler anlaşmayı tehdit ediyor ve müzakereleri kurtarmak için ertelenmesi talep ediliyor

İsrail tanklarının Gazze Şeridi'nin güneyine girmesinin ardından, geçici mülteci kampındaki derme-çatma çadırların arasında enkazın üzerinde oturan bir kadın (AFP)
İsrail tanklarının Gazze Şeridi'nin güneyine girmesinin ardından, geçici mülteci kampındaki derme-çatma çadırların arasında enkazın üzerinde oturan bir kadın (AFP)

İsrail'in Gazze Şeridi’nde işgal ettiği yeni bölgelerden çekilme görüşmelerinin son iki aydır tıkanması, Katar’ın başkenti Doha'daki (yedinci gününe giren) ateşkes müzakerelerini yeni bir ‘karanlık tünele’ soktu. Hamas Hareketi, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu hükümeti tarafından önerilen yeniden konuşlandırmayı reddetti.

Medyada yer alan sızıntılara göre arabulucular, özellikle Washington, müzakerelerin sonuna kadar çekilme maddesinin ertelenmesini talep ettiler. Şarku’l Avsat’a konuşan uzmanlar bu durumu, müzakereleri ABD Başkanı Donald Trump yönetiminin istemediği yeni bir başarısızlıktan kurtarmak için son bir girişim olarak görüyorlar ve bu yüzden Netanyahu'ya esneklik göstermesi için baskı yapabileceğini düşünüyorlar. Uzmanlara göre bunun aksi bir durum söz konusu olursa Hamas, İsrail'in bu şekilde kalmasının, sürgün planını hızlandırmak, olası ateşkesin sona ermesinden sonra askeri bölgeler dayatmak ve anlaşmayı bozmak için bir manevra olduğunu düşünerek bunu reddedecek.

İki Filistinli kaynak cumartesi günü, Doha’daki müzakerelerin, İsrail'in cuma günü sunduğu, İsrail ordusunun yeniden konuşlandırılması ve konumlandırılması için hazırladığı çekilme haritasında ısrar etmesi nedeniyle, karmaşık zorluklarla karşı karşıya olduğunu bildirdi. Bu plan, İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nin yüzde 40'ından fazlasında kalmasını öngörüyor, ancak Hamas bunu reddediyor.

Fransız Haber Ajansı AFP’ye konuşan kaynaklardan biri, ‘Hamas’ın müzakere heyetinin İsrail'in sunduğu haritaları kabul etmeyeceğini, çünkü bu haritaların Gazze Şeridi'nin yaklaşık yarısının yeniden işgalini meşrulaştırdığını ve İsrail'in insani olduğunu söylediği ve Gazze Şeridi'nin güneyinde yer alacak ve yaklaşık 600 bin Filistinliyi barındıracak olan şehre atıfla Gazze Şeridi'ni Nazi kampları gibi geçiş noktaları ve seyahat özgürlüğü olmayan izole bölgeler haline getirdiğini’ vurguladı.

Diğer kaynak, Hamas'ın İsrail güçlerinin 2 Mart'tan sonra, yani iki ay süren ateşkesin çökmesinden sonra yeniden kontrol altına aldığı tüm bölgelerden çekilmesini talep ettiğini belirtti. İsrail’i, ‘soykırım savaşını sürdürmek için oyalamaya devam etmek ve anlaşmayı engellemekle’ suçladı.

Kaynak, Katarlı ve Mısırlı arabulucuların ‘taraflara, ABD Başkanı Donald Trump'ın Özel Temsilcisi Steve Witkoff’un Doha'ya gelene kadar çekilme müzakerelerini ertelemelerini’ istediklerini, ancak ‘yardımlar ve esir takası konusunda ilerleme’ kaydedildiğini belirtti.

ABD merkezli haber sitesi Axios, bazı kaynaklardan, ABD'nin Hamas'tan İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nden çekilmesini tartışmayı ertelemesini ve diğer konulara geçmesini istediğini, böylece esir takası anlaşması müzakerelerinin çökmesini önlemeye çalıştığını aktardı.

juı
Yaralıları Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah'ta bulunan Kızıl Haç kliniğine taşıyan Filistinliler (AFP)

Reuters, cumartesi günü Filistinli ve İsrailli kaynaklardan benzer bir doğrulama aktardı. Doha görüşmelerinin, İsrail’in Gazze Şeridi’nden çekilmesi konusunda tıkanma yaşadığını, Hamas Hareketi’nin İsrail'in önerdiği çekilme haritalarını reddettiğini, çünkü bu haritaların toprakların yaklaşık yüzde 40'ını İsrail kontrolünde bırakacağını, bunların arasında güneydeki Refah bölgesi ve Gazze'nin kuzeyindeki ve doğusundaki diğer bölgelerin de bulunduğunu belirtti. Kaynaklar, ‘görüşmelerin devam etmesinin beklendiğini’ ifade ettiler.

Mısır Dışişleri Konseyi üyesi Reha Ahmed Hasan, İsrail'in, güneydeki Morag Ekseni de dahil olmak üzere birçok yerden çekilmeyerek Filistinlileri sürmeye devam etmek gibi kendi şartlarını dayatmak istediğini düşünüyor. Kuzey bölgesini askeri olarak kontrol altına alarak buradaki nüfusu sürme olasılığı olduğunu ifade eden Hasan, böylece ateşkes sona erdikten sonra Filistinlilerin sürülmesinin kolaylaşacağına dikkati çekti. Hasan, ABD'nin İsrail'e baskı yapmamasının müzakerelere zarar verdiğini ve bu tür konuların ertelenmesinin bir fayda sağlamayacağını, bunların erken çözülmesi gerektiğini, çünkü bu konuların belirleyici olduğunu vurguladı.

Hasan, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Anlaşmaya varılmasının gecikmesi, engellerin devam etmesi ve Filistinlilerin hedef alınması nedeniyle, direnişin İsrail'e teslim olmasını isteyen bir manevra ile karşı karşıya olduğumuzu düşünüyoruz ve Hamas bunu kabul etmeyecektir. ABD’nin İsrail'e baskı yapmaktan başka seçeneği yok. Özellikle Kahire'nin talep ettiği Mısır sınırındaki Philadelphia (Salahaddin) Koridoru’ndan çekilme gibi henüz çözülmemiş ve belirsizliği devam eden başka konular da var.”

Filistinli siyasi analist Nizar Nazzal, Hamas'ın talebi olan İsrail ordusunun Gazze'den çekilmesinin gerçekleşmemesi halinde bunun müzakereleri engelleyebileceğini düşünüyor. Nazzal, çekilme maddesinin ertelenmesinin müzakereleri kurtarmak için yapılan bir girişimden ibaret olduğunu ve Netanyahu hükümetinin çekilme gibi siyasi konularda taviz vermediği sürece, Washington veya İsrail'in iddia ettiği gibi anlaşmanın yakın zamanda imzalanmayacağını belirtti.

Cuma günü ABD ziyaretinden dönmeden önce, ABD Başkanı Donald Trump ile bir araya gelen İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, perşembe günü yaptığı açıklamada, “Birkaç gün içinde (anlaşmayı) tamamlayabileceğimizi umuyorum” ifadelerini kullandı.

Geçtiğimiz hafta Beyaz Saray'da Netanyahu ile iki kez görüşen Trump, yakın zamanda ateşkes sağlanacağına dair açıklamalarını yineledi ve bu haftayı (yani birkaç gün sonra) olası bir tarih olarak belirledi. ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio da perşembe günü yaptığı açıklamada, anlaşmaya varılması konusunda ‘büyük umutları’ olduğunu söyledi.

dfgthy
İsrail'in Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye’ye düzenlediği hava saldırısının ardından yükselen dumanlar (AFP)

Ancak sahada durum bu umutların aksine gelişiyor. Gazze Sivil Savunma Sözcüsü Mahmud Basal yaptığı açıklamada cumartesi günü 20'den fazla Filistinlinin öldüğünü ve İsrail ordusunun son 48 saat içinde Gazze Şeridi'nde ‘yaklaşık 250 terörist hedefi vurduğunu’ söyledi.

Hamas, İsrail ordusuna karşı operasyonlarını sürdürürken, İsrail ordusu cuma günü, Gazze'nin güneyindeki Han Yunus kentinde çıkan çatışmalarda Golani Tugayı'na bağlı keşif biriminden bir subayın öldürüldüğünü, ayrıca Gazze'nin kuzeyinde çıkan çatışmada iki askerin yaralandığını açıkladı. Bu açıklamadan iki gün önce Gazze'nin güneyinde kaçırılmak üzere olan bir İsrail askerinin öldürüldüğü bildirilmişti.

Birleşmiş Milletler (BM), cumartesi günü yaptığı ortak açıklamada, Gazze'deki yakıt kıtlığının kritik seviyelere ulaştığı konusunda uyarıda bulundu. BM’nin aralarında İnsani İşler Koordinasyon Ofisi (OCHA), Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Dünya Gıda Programı (WFP) da bulunduğu yedi ayrı kuruluşu tarafından yapılan ortak açıklamada, “Yakıt, Gazze'de hayatta kalmanın bel kemiğidir” denildi.

Bu olumsuz gelişmeler devam ederken Reha Ahmed Hasan, Trump'ın dün değil, bugün bir anlaşma sağlayabileceğini düşünüyor. Hasan’a göre ABD'nin tutumu, İsrail'e baskı uygulayarak bir anlaşma sağlamaya ve Gazze'yi yerinden etme ve yok etme planlarından vazgeçmeye yönelik gerçek bir adım atarak tüm bu sorunları sona erdirebilir.

Bu görüşe katılan Nizar Nazzal da Washington'ın, Nobel Barış Ödülü almayı uman Trump'ın çabalarının başarısız olmaması için müdahale edeceğini ve Netanyahu'yu daha geniş çaplı yayılma haritasını kabul etmeye zorlayacağını (bu cümle tuhaf geldi ama böyle yazıyordu) vurguladı. Ateşkes yapılmaması halinde İsrail Başbakanı’nın popülaritesinin daha da zarar göreceği ve İran'a karşı savaşından elde ettiği son siyasi kazanımlarını kaybedebileceği uyarısında bulunan Nazzal, bu nedenle Netanyahu'nun çıkarlarına en uygun olanın anlaşmayı geçici olarak kabul etmek olduğunu belirtti.