İsrail'de dini partiler arasında iç savaş

Bu akşam sona erecek olan Simha Tora kutlamalarında dua eden Ultra-Ortodoks Yahudiler (AFP)
Bu akşam sona erecek olan Simha Tora kutlamalarında dua eden Ultra-Ortodoks Yahudiler (AFP)
TT

İsrail'de dini partiler arasında iç savaş

Bu akşam sona erecek olan Simha Tora kutlamalarında dua eden Ultra-Ortodoks Yahudiler (AFP)
Bu akşam sona erecek olan Simha Tora kutlamalarında dua eden Ultra-Ortodoks Yahudiler (AFP)

İsrail’de çeşitli Yahudi dini partiler ve akımlar içindeki siyasi şiddet, siyasetin içindeki kıdemli bir din adamının sakalını yolma ve kapısına yangın çıkarıcı kimyasallar dökme girişimi boyutuna kadar ulaştı.
Birleşik Tevrat Yahudiliği (BTY) partisi milletvekili Meir Porush’un (66) polise yaptığı şikayete göre Porush, kendisi ve ailesinin hayatına karşı gerçek bir tehdit olarak gördüğü zulüm, hakaret ve bir dizi kanlı saldırıya uğradı.
Porushlar, İsrail’de dini alanda tanınmış bir ailedir. Meir Porush’un babası Menachem Porush, 30 yıl boyunca Agudat Yisrael Partisi’nin liderliğini yaptı. 37 yıl boyunca İsrail parlamentosu Knesset’in üyeliğine seçildi. Büyükbabası Moshe Porush, İsrail'in kurulmasından önce Yahudi dini partilerinin kurucularından biriydi. Ancak iki hafta önce rakip bir akımdan iki dindar genç, Meir Porush’a evinin önünde makasla saldırıp sakalını kesmeye çalıştılar. Porush, komşuların da yardımıyla gençlerin elinden kurtulmayı başardı.
Meir Porush, dün sabah uyandığında burnuna kapısının önünden kesif bir koku geldi.Porush kapıya çıktığında, evinin önüne keskin kokulu bir kimyasalın döküldüğünü gördü. Başbakan Naftali Bennett polisin, olayı, büyük bir ciddiyetle ele aldığını açıklarken, alternatif Başbakan ve Dışişleri Bakanı Yair Lapid ile koalisyondaki ve muhalefet kanadındaki çeşitli partilerin liderleri saldırıyı kınadılar. Buna karşın polis failleri bulamazken kimse de mahkemeye çıkarılmadı.
İsrail'deki Yahudi dini partilerin parlamentoda iki bloğu bulunuyor. Bunlardan biri Mizrahi Yahudilerinin yer aldığı ve Knesset’te 9 sandalyeye sahip Şaş Partisi. Diğeri ise Agudat Yisrael ve Degel HaTorah partilerinin çatısı altında birleştiği BYT partisidir. BYT’nin Knesset’te Porush dahil 7 milletvekili var.
İsrail’de bu partilere karşı çıkan dini akımlar var. Bu akımlar, partilerle çeşitli dini ve sosyal konularda, kişisel ve partizan rekabet düzeyinde çatışmalara giriyor. Ama bu anlaşmazlıklar hiçbir zaman son günlerde olduğu gibi şiddet ve hakaret boyutuna ulaşmamıştı. Birçok milletvekili bu kötü eğilim konusundaki endişelerini dile getirirken, olayı, İsrail'in kurulmasından önce laik siyasi arenada tanık olunan siyasi suikastların yeniden yaşanabileceği bir tehdit olarak gördüler. Yigal Amir isimli bir Yahudi yerleşimci, 1995 yılında dönemin İsrail Başbakanı Yitzhak Rabin'i öldürmüştü.



Silahlı saldırganlar Nijerya'nın orta kesiminde 100 kişiyi öldürdü

Nijerya'daki militanlar (Sosyal medya)
Nijerya'daki militanlar (Sosyal medya)
TT

Silahlı saldırganlar Nijerya'nın orta kesiminde 100 kişiyi öldürdü

Nijerya'daki militanlar (Sosyal medya)
Nijerya'daki militanlar (Sosyal medya)

Uluslararası Af Örgütü cumartesi günü yaptığı açıklamada, Nijerya'nın orta kesiminde yer alan Benue eyaletindeki Yelewata köyüne silahlı kişiler tarafından düzenlenen saldırıda en az 100 kişinin öldüğünü belirtti.

zxscdfgth
Nijerya polis güçleri, 12 Haziran 2025 tarihinde Lagos eyaletinin başkenti Ikeja’da Nijerya Demokrasi Günü anısına düzenlenen bir sokak gösterisi sırasında yol kenarında duruyor. (Reuters)

Kuruluş, X platformu üzerinden yaptığı paylaşımda, saldırının cuma akşamından cumartesi sabahının erken saatlerine kadar sürdüğünü belirtti.

Paylaşımda, “Birçok kişiden halen haber alınamıyor... Onlarca kişi yaralandı ve yeterli tıbbi bakımdan yoksun bırakıldı... Aileler kapıları kilitlendikten sonra yatak odalarında yakıldı” ifadeleri yer aldı.

Benue, Nijerya'nın Orta Kuşak bölgesinde, ağırlıklı olarak Müslüman olan kuzey ile Hıristiyanların çoğunlukta olduğu güney bölgelerinin kesiştiği yerde bulunuyor.

Hayvanları için otlak arayan çobanlar ile ekilebilir araziye ihtiyaç duyan çiftçiler arasındaki çatışmaların ortasında arazi kullanımı için rekabet kızışıyor. Etnik ve dini bölünmeler sık sık üst üste gelerek gerilimi artırıyor.

Geçtiğimiz ay aynı eyaletin Gwer West bölgesinde silahlı çobanlara atfedilen bir dizi saldırıda en az 42 kişi hayatını kaybetti.

jukıo
Nijerya'nın Lagos kenti sokaklarında hükümet karşıtı protestolar için toplanan insanlar, 12 Haziran 2025 Perşembe (AP)

Araştırma şirketi SPM Intelligence'a göre bölgede 2019'dan bu yana devam eden şiddet olayları 500'den fazla can aldı ve yaklaşık 2,2 milyon kişi evlerini terk etmek zorunda kaldı.

Bir insan hakları örgütü Facebook sayfası üzerinden yaptığı açıklamada, terör saldırısının cuma gecesi ile cumartesi günü sabahın erken saatleri arasında Benue eyaletinin Yelewata köyünde gerçekleştiğini belirtti.

Örgüt, onlarca kişiden halen haber alınamadığını, yüzlerce kişinin de yaralandığını ve tıbbi bakım eksikliğinden mustarip olduğunu bildirdi.

zgthy
Nijerya'nın orta kesiminde bir saldırıdan (Arşiv)

Uluslararası Af Örgütü tarafından yapılan açıklamada, “Birçok aile yatak odalarına kilitlendi ve ateşe verildi. Birçok ceset tanınmayacak şekilde yanmıştı” denildi. Benue Eyaleti Polis Sözcüsü Udeme Edet, Yelewata bölgesindeki saldırıyı doğruladı ancak ölü sayısını vermedi.

Cinayetlerden kimin sorumlu olduğu bilinmemekle birlikte, sınırlı toprak ve su kaynakları üzerindeki anlaşmazlıklar nedeniyle çobanlar ve yerel çiftçiler arasında sık sık çatışmaların yaşandığı kuzey Nijerya'da bu tür saldırılar yaygın.