Koronavirüs varyantlarına karşı ‘süper güçlü’ bir antikor keşfedildi

Çalışmada, ABD’li araştırmacılar tarafından geliştirilen teknoloji kullanıldı.

Fotoğraf (Reuters)
Fotoğraf (Reuters)
TT

Koronavirüs varyantlarına karşı ‘süper güçlü’ bir antikor keşfedildi

Fotoğraf (Reuters)
Fotoğraf (Reuters)

ABD Vanderbilt Üniversitesi Tıp Merkezi'nde geliştirilen bir teknoloji, Delta varyantı da dahil olmak üzere Kovid 19’a neden olan birden fazla koronavirüs türüne karşı ‘süper güçlü’ bir monoklonal antikorun keşfedilmesini sağladı. Araştırmacıların Cell Reports dergisinin son sayısında yayımlanan açıklamasında "Antikor, yaygın tedavi için etkili adaylar olan sınırlı etkili antikor grubuna değerli bir katkı sağlayan nadir özelliklere sahip" ifadelerine yer verildi.
LIBRA-seq adı verilen teknoloji, virüsleri nötralize edebilen antikorların keşfini hızlandırmaya yardımcı olurken, aynı zamanda henüz beşeri hastalığa yol açmamış ancak potansiyeli yüksek diğer virüslere karşı antikorların taranmasını da sağlıyor. B-hücresi reseptörünün dizilim yoluyla antijen reseptörüne bağlanmasını temsil eden LIBRA-seq teknolojisi, şu an biyoteknoloji endüstrisinde çalışan, Vanderbilt Üniversitesi'nden eski yüksek lisans öğrencisi Ian Setliff ve yine aynı üniversiten yüksek lisansına devam eden Andrea Shiakolas tarafından geliştirildi. 
Setliff söz konusu çalışmada, antikorların genetik dizisini ve antikorların aynı anda ve yüksek verimli bir şekilde tanıdığı ve saldırdığı proteinlerin işaretleri olan spesifik viral antijenlerin kimliklerini belirleyip belirleyemeyeceğini araştırdı. Amaç, belirli bir viral antijene odaklanacak antikorları tanımlamanın daha hızlı bir yolunu bulmaktı. Setliff ve Shiakolas'ın çalışması 2019'da Cell dergisinde yayınlanan LIBRA-seq teknolojisinin geliştirilmesiyle sonuçlandı.
Vanderbilt Patoloji, Mikrobiyoloji ve İmmünoloji Enstitüsü Müdür Yardımcısı ve Vanderbilt Mikrobiyoloji ve Bilgisayar Bilimi Programı Müdürü Ivelin Georgiev, yeni çalışmasıyla bu teknolojiyi kullanarak Kovid 19’dan iyileşen bir hastadan bir monoklonal antikoru izole etmede başarılı oldu. Bu antikor, virüse karşı güçlü nötralizasyon özelliği gösterirken salgını kontrol etme çabalarını yavaşlatan virüs varyantlarına karşı da etkili oldu.
Keşfedilen antikor, Kovid 19’u tedavi etmek için yaygın olarak kullanılan diğer monoklonal antikorlardan ayıran alışılmadık genetik ve yapısal özelliklere sahip. Bu da virüsün daha önce görmediği bir antikordan kaçmak için mutasyona uğrama olasılığını azaltıyor. Georgiev, 23 Eylül'de Vanderbilt Üniversitesi internet sitesinde yayınlanan raporda şu ifadeleri kullandı:
“Bundan 3 ya da 4 yıl önce, şu anki kadar hızlı hareket etmek imkansızdı. Monoklonal antikorların keşfi ve aşı geliştirme söz konusu olduğunda, çok kısa sürede çok şey değişti. Kaybedecek zaman yok. Virüs, yeterince zaman verirsek mevcut aşılardan kaçma yolunu bulacak ve Delta varyantından daha kötü etkiye sahip birçok tür ortaya çıkacak. Tam da bu yüzden mümkün olduğunca çok seçeneğe sahip olmamız gerekiyor. Bu çalışmada açıklanan antikor da bu seçeneklerden biri.”



İlk kez bir Antik Mısırlının tam genomu çözüldü

Üç boyutlu taramayla yüzü oluşturulan kişinin, ileri yaşlarda hayatını kaybettiği saptandı (Caroline Wilkinson/Liverpool John Moores Üniversitesi)
Üç boyutlu taramayla yüzü oluşturulan kişinin, ileri yaşlarda hayatını kaybettiği saptandı (Caroline Wilkinson/Liverpool John Moores Üniversitesi)
TT

İlk kez bir Antik Mısırlının tam genomu çözüldü

Üç boyutlu taramayla yüzü oluşturulan kişinin, ileri yaşlarda hayatını kaybettiği saptandı (Caroline Wilkinson/Liverpool John Moores Üniversitesi)
Üç boyutlu taramayla yüzü oluşturulan kişinin, ileri yaşlarda hayatını kaybettiği saptandı (Caroline Wilkinson/Liverpool John Moores Üniversitesi)

Bilim insanları ilk kez bir Antik Mısırlının tüm genomunu diziledi. Yaklaşık 4 bin 500 yıl önce yaşayan adamın kalıntıları, antik uygarlıktan gelen en eski genetik veriyi de sunuyor.

Uzmanlar, bölgenin sıcak iklimi DNA'nın kolayca bozunmasına yol açtığı için Antik Mısır'dan genetik kayıtlar bulmanın epey zorlu bir iş olduğunu söylüyor. Ayrıca bu toplumda yaygın olan mumyalama da yumuşak dokuları muhafaza etmesine karşın DNA'nın düzgün bir şekilde korunmasını engelliyor.

Bugüne kadar Antik Mısır'dan sadece üç kişinin genomunun bir kısmı dizilenmişti. Ayrıca bu kişiler uygarlığın daha geç dönemlerinde yaşamıştı. 

Bulguları önde gelen hakemli dergi Nature'da dün (2 Temmuz) yayımlanan çalışmadaysa, bu örneklerden en az bin yıl daha önceye ait bir genom ilk kez tamamen dizilendi. 

Kahire'nin güneyindeki Nuwayrat köyünde 1900'lerin başında bulunan kalıntılar, kayaya oyulmuş bir mezarın içine yerleştirilmiş bir çömlek kabın içindeydi.

Liverpool John Moores Üniversitesi'nden Dr. Adeline Morez Jacobs liderliğindeki araştırmacılar, 4 bin 500 ila 4 bin 800 yıl önce yaşamış kişinin kemiklerini inceledi. Ayrıca dişinden aldıkları örneklerle genomunu dizileyen ekip, Antik Mısırlı hakkında eşsiz bilgiler elde etti.

VFDGH
Adamın kalıntılarını içeren çömlek 1902'de keşfedilmişti (Garstang Arkeoloji Müzesi/Liverpool Üniversitesi)

İlk piramitler inşa edilirken yaşayan kişinin kalıntıları, 44-64 yaşında ölen bir erkek olduğuna işaret ediyor. Makalenin yazarlarından Joel Irish, MÖ 2855 ila 2570'de hayatını kaybeden adam hakkında "Öldüğünde muhtemelen 60'lı yaşlarındaydı, ki bu o dönem için inanılmaz derecede ileri bir yaş" diyor.

Bilim insanları kişinin genetik materyalinin yüzde 80'inin beklendiği gibi Kuzey Afrika kökenine sahip olduğunu tespit etti. Ancak yüzde 20'si, Batı Asya ve Mezopotamya bölgesindeki insanlara dayanıyordu.

Araştırmacılar Antik Mısır ve Mezopotamya halkları arasında bir ilişki olduğunu uzun zamandır düşünüyordu. Arkeolojik bulgular bu etkileşime güçlü kanıtlar sunsa da bugüne kadar genetik bir veri elde edilememişti. 

Harvard Üniversitesi'nden Iosif Lazaridis, yer almadığı çalışmanın bulguları hakkında "Bu örnek bize, bu kadar erken bir tarihte Mısır'da çoğunlukla Kuzey Afrikalı soyundan gelen ancak Mezopotamya'dan da bir miktar soy katkısı olan insanlar olduğunu söylüyor" diyor: 

Bu coğrafi açıdan mükemmel derecede mantıklı.

Araştırmacılar bulunan kemiklerde artrit ve osteoporoz belirtilerinin yanı sıra yaşamının büyük bölümünde aşağı baktığını ve öne doğru eğildiğini gösteren işaretler tespit etti. Ayrıca kollarını uzun süre önünde tuttuğunu, ağır malzemeler taşıdığını ve sert yüzeylere oturduğunu gösteren bulgulara rastlandı. 

Ekip bu verilere dayanarak bu kişinin ağır işçilik yaptığı ve muhtemelen çömlekçi olduğu sonucuna vardı. Irish çömlekçi çarkının da Mısır'a bu dönemde geldiğini söyleyerek ekliyor:

Öte yandan bir çömlekçiye genellikle böyle üst sınıf bir cenaze töreni düzenlenmez. Belki de olağanüstü yetenekli ya da başarılı olduğu için sosyal statüsü yükselmişti.

Bilim insanları Antik Mısır ve Mezopotamya ilişkisine ışık tutan yeni çalışmanın sadece tek bir genom örneğine dayandığına ve daha fazla kanıt bulmayı beklediklerine değiniyor. Bu sayede iki bölgede yakın zamanda ortaya çıkan yazının kökenlerini ve farklı toplumlar arasındaki göçleri daha iyi anlamayı umuyorlar.

Makalenin ortak yazarı Dr. Linus Girdland-Flink "Bu, insan genetik varyasyonu bulmacasının sadece bir parçası: Bugüne kadar yaşamış her insan ve onların genomu bu bulmacanın benzersiz bir parçasını oluşturuyor" diyerek ekliyor:

Hiçbir zaman herkesin genomunu dizileyemeyeceğiz ancak insanlık tarihinde bugün kim olduğumuzu şekillendiren önemli olayları doğru bir şekilde yeniden yapılandırmak için dünyanın dört bir yanından yeterince çeşitli örnek toplamayı umuyoruz.

Independent Türkçe, CNN, New Scientist, Nature