Ali Yahya
Cezayir'in yeni silahlar ve savaş ekipmanları edindiği haberi, özellikle de petrol fiyatlarındaki çöküş nedeniyle gelirlerde düşüşün yaşandığı, koronavirüs salgınının krize neden olduğu bir dönemde birçok soru işaretini de beraberinde getiriyor. Bazıları bu durumu Cezayir ordusunun modernizasyonuna bağlarken diğerleri ise meselenin Fas ile silahlanma yarışı iile ilişkili olduğu görüşünde.
24 İHA (insansız hava aracı)
Askeri sanayi ve askeri üretim konusunda yaptığı haberlerle bilinen Mena Defense adlı internet sitesi, Cezayir Hava Kuvvetleri’nin Çin’den 24 adet Wing Loong tipi IHA almak için başvuruda bulunduğunu aktardı. Cezayir ordusunun şu an dört saldırı uçağı da dahil olmak üzere altı tip insansız hava aracına sahip olduğunu belirten Mena Defense, bu yıl sonunda başlayacak olan teslimatın 2022'de tamamlanacağını bildirdi.
Bu tip uçakların istihbarat, gözetleme ve keşif modunda 31, taarruz modunda ise 26 saat havada kalabileceğini hatırlatan Mena Defense, söz konusu uçağın yaklaşık fiyatının 5 milyon dolar, yani ABD’li muadilinden yaklaşık yedi kat ucuz olduğu bilgisini paylaştı.
Vurucu güç
Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı haberde açıklamalarda bulunan siyasi aktivist Sadık Emin, silahlı çatışmalara yeni kurallar getirdiğini belirttiği İHA’ların Batı Libya'daki savaşlar ve Dağlık Karabağ’dakilere yön veren vurucu güç olduğuna dikkat çekti. Dolayısıyla askeri açıdan modernleşme ve gelişmeye gitmek isteyen Cezayir’in yaklaşık 6 bin 343 km uzunluğunda, çoğunluğu çöl olan uzun kara sınırlarına sahip oluşu nedeniyle bölgedeki hava üstünlüğünü ve gözlem yeteneğini artırma yönünde çeşitli insansız hava araçları satın aldığını belirtti.
Silahlanma yarışı değil
Siyaset bilimi ve uluslararası ilişkiler profesörü Abir Necva, söz konusu atılımın Fas ile bir silahlanma yarışı olarak değerlendirilmesine karşı çıktı. Cezayir ile Fas arasında bir silahlanma yarışından bahsetmenin mümkün olmadığını söyleyen Necva, bu konuda iki ülke arasında hem silahlanma sistemi hem de eğitim açısından büyük bir mesafe olduğunu vurguladı. Cezayir'in silahlanma kapasitesini artırma eğiliminin sebeplerini Kuzey Afrika ve Akdeniz'deki üstün konumunu sürdürmek ve bölgesel güçler karşısında caydırıcı bir güç elde etmek olarak sıraladı.
Tek kutupluluğun sona ermesi ve kurumların ortaya çıkmasıyla dünyanın farklı bir aşamaya girmek üzere olduğunu öne süren Necva, böylece Güvenlik Konseyi'ndeki (BMG) sandalye sayısını iki katına çıkaracak yeni güçlerin oluşacağı tahmininde bulundu. “Önemli bir ülkeye dönüşebilmesi için Cezayir'in bir güç merkezi olması gerekiyor” ifadesini kullandı.
Ordunun modernizasyonu
Çeşitli platformlarda ordu kuvvetlerinin yeteneklerini geliştirmede herhangi bir çabadan kaçınmayacağını vurgulayan Cezayir Genelkurmay Başkanı Said Şangariha konuya dar şu açıklamayı yaptı:
“Ordu, çeşitli düzey ve alanlarda sarf edilen çabalar sonucunda modernleşme ve gelişme yolunda önemli adımlar attı. Ulusal Halk Ordusu okullarında öğrenci eğitim seviyesinde dikkate değer bir gelişim görüyoruz. Bu okullarda ilim ve bilginin yanı sıra çeşitli vasıflar, vatan sevgisi ve fedakarlık öğretiliyor.”
İki farklı açı
Siyaset bilimi ve uluslararası ilişkiler profesörü Mümin Avir, Cezayir ordusunun gerçekleştirdiği silahlanma anlaşmalarını iki başlığa ayırdı. Bunlardan ilkinin, dünyada askeri alanda tanık olunan teknolojik gelişmelere ayak uydurarak çeşitli kara, deniz ve hava filolarını modernize etme çabası olduğunu söyledi. İkinci başlığı da Cezayir'in bölgede önemli bir caydırıcı askeri güce sahip olduğu ve her türlü acil duruma hazır bulunduğu yönünde Fas rejimine ve İsrail'e caydırıcı mesajı vermek olarak açıkladı.
Cezayir-54 uçağı
Cezayir daha önce, Güney Afrika ile iş birliği içerisinde 2016 yılına kadar ilk Afrika insansız süpersonik uçağını üreteceğini duyurmuştu. Ayrıca bilimsel iş birliği anlaşması imzalanan Güney Afrika'nın teknik becerilerinin ülkedekilerle bir araya getirilmesi ile uçakların motor üretimi için teknolojik bir zemin oluşturulacağını bildirmişti. 2019 yılında ise Savunma Bakanlığı, ‘Cezayir-54’ isimli Cezayir yapımı İHA’ların keşif uçuşu gerçekleştirdiği, ardından terörist hedefleri imha etmek için hava bombardımanı düzenlediği bilgisini paylaştı.
Diğer bir görüş
Mena Defense internet sitesi müdürü olan, savunma ve güvenlik konularında uzman Ekremeddin Harif, 2010 yılı ardından yabancı askeri üslerle dolan Sahel bölgesinin teröre karşı savunmasız hale geldiğini, dolayısıyla kontrol edilmesi gereken alanın on kat arttığını söyledi. Böyle bir durumda iki seçenek bulunduğunu belirten Harif bunlardan ilkinin asker sayısını artırmak olduğunu ancak bunun mümkün olmadığını belirtti. İkinci seçeneğin de ordunun etkinliğini artırmak için teknoloji ithalat etmek olduğunu kaydetti. Çağdaş Cezayir tarihi hakkında bilgisi olmayanların son yıllardaki kazanımları silahlanma yarışı kategorisinde sınıflandırdığına dikkat çeken Harif ancak çoğu askeri tedarikin savunma amaçlı olduğunun altını çizdi.
Batı Şeria'da İsrail polisi (Reuters)
SDG mensupları, Suriye'nin kuzeydoğusunda (AFP)