Yemen Başbakanı: Ekonomi devlet araçlarıyla kontrol altına alınmalı

Başbakan, Aden'e döndükten sonra Maliye Bakanı ve Merkez Bankası liderleriyle bir toplantı yaptı.

Aden'de dün Yemen Maliye Bakanlığı ve Yemen Merkez Bankası liderlerinin katıldığı bir toplantıya başkanlık eden Muin Abdulmelik (SABA)
Aden'de dün Yemen Maliye Bakanlığı ve Yemen Merkez Bankası liderlerinin katıldığı bir toplantıya başkanlık eden Muin Abdulmelik (SABA)
TT

Yemen Başbakanı: Ekonomi devlet araçlarıyla kontrol altına alınmalı

Aden'de dün Yemen Maliye Bakanlığı ve Yemen Merkez Bankası liderlerinin katıldığı bir toplantıya başkanlık eden Muin Abdulmelik (SABA)
Aden'de dün Yemen Maliye Bakanlığı ve Yemen Merkez Bankası liderlerinin katıldığı bir toplantıya başkanlık eden Muin Abdulmelik (SABA)

Yemen Başbakanı Muin Abdulmelik, Güney Geçiş Konseyi ile yaşanan anlaşmazlık ve Riyad Anlaşması’nın güvenlik ve askeri maddelerinin uygulanmasının tamamlanmaması nedeniyle aylarca süren bir aradan sonra geçici başkent Aden'e dönüşünün ardından, maliye ve para politikaları arasında ortak koordinasyon çağrısında bulundu. 
Başbakan Abdulmelik'in Aden'e dönüşü Güney Geçiş Konseyi tarafından memnuniyetle karşılanırken, liderleri yaptıkları açıklamada maaşların ödenmesini ve ekonomideki bozulmayı durdurmayı hızlandırmayı vurguladılar.
Bir hükümet kaynağı, Abdulmelik’in dönüşüne ilişkin yaptığı açıklamada, "Hükümet, Cumhurbaşkanı’nın direktiflerini uygulamak, güçlerin, imkanların ve çabaların seferber edilmesine öncelik vermek ve bunları devletin geri dönüşü ve darbenin sona ermesi sağlanana kadar Yemen'de ve bölgede ırkçı Husi milislere ve İranlılara karşı ulusal savaşta kullanmak için çalışıyor" dedi. 
Kaynak açıklamasında, Husilere karşı mücadeleye yönelik çabaların yönlendirilmesini, hükümetin halka karşı görevlerini yerine getirmesini ve ekonomik gerilemenin sonuçlarını hafifletmeyi ve hizmetler dosyasının iyileştirilmesini garanti eden Riyad Anlaşması'nın tüm hükümlerinin uygulanmasının kısa sürede tamamlanması için acele edildiğini vurguladı. 
Resmi kaynaklar dün (Çarşamba), Abdulmelik'in Maliye Bakanlığı ve Yemen Merkez Bankası liderlerinin ortak toplantısına başkanlık ettiğini bildirdi. Toplantıda ekonomik istikrarı sağlamak ve vatandaşların günlük yaşamlarını ve geçim kaynaklarını doğrudan etkileyen mal ve hizmet fiyatları enflasyonundaki düşüşe yansıyacak olan ulusal para biriminin döviz kurlarını kontrol etmek için maliye ve para politikaları arasındaki koordinasyonu etkinleştirmeye ve entegre etmeye yönelik mekanizmalar tartışıldı. 
Yemen resmi ajansı SABA’ya göre, toplantıda maliye ve para politikalarının performansını artırmaya yönelik bir dizi önlemi onaylandı. Ayrıca, Maliye Bakanlığı'nın gelirleri artırma ve harcamaları kontrol etme planları ve Merkez Bankası'nın döviz kurlarını kontrol etme ve hile ve spekülasyon operasyonlarını kontrol etme kampanyalarının uygulanmasına verdiği destek vurgulandı. 
SABA’ya göre Yemen Başbakanı, ulusal döviz kurlarının iyileşmesine yansıyacak olan ekonomik istikrar ve kontrol performansını sürdürmek için, devletin parasal ve finansal performansını kontrol etmekten sorumlu makamlar arasındaki sürekli koordinasyona verdiği önemi vurguladı. Ayrıca, ekonominin ancak devlet araçlarıyla kontrol edilebileceğine dikkat çekerek, tüm devlet kurumlarının bütünleştirici sorumluluğunu vurguladı.
Kaynaklara göre Abdulmelik, vatandaşları mümkün olan en kısa sürede etkileyecek ekonomik istikrarı sağlamak için hükümet, Merkez Bankası ve yerel makamlar arasında ortaklaşa çalışmayı emretti. Başbakan açıklamasında, “Mevcut ekonomik gerçeklik üzücü bir durumda ve vatandaşları olumsuz etkiliyor. Bu, Husi milislerin ekonomik savaşı ve siyasi anlaşmazlık durumu gibi çeşitli sebeplerden kaynaklanıyor” diye konuştu.
Merkez Bankası'nın döviz piyasasını kontrol etmek, döviz spekülasyonunu önlemek ve piyasayı ve vatandaşları güvence altına almak için aldığı tedbirlere hükümetin tam desteğini vurgulayan Abdulmelik, devletin kara para aklama ve terörle mücadele konusundaki araçlarını harekete geçirme gerekliliğinin altını çizdi. Ayrıca, gelirleri artırma ve harcamaları kontrol etme ihtiyacına işaret etti.
Başbakan Abdulmelik, Aden’den önce Şebve kentinin merkezi Atak şehrini ve Hadramut kentinin en büyük şehri Mukalla'da temaslarda bulundu. Yemenliler özellikle Marib ve Şebve’de Husi saldırılarının artmasının ardından hükümetin ekonomi, hizmet ve askeri düzeylerde etkili kurtarma önlemleri almasını bekliyor. 
Yemen para biriminde son günlerde yaşanan düşüş, kurtarılan şehirlerde öfkeye neden oldu. Bununla eşzamanlı olarak BM’nin ve uluslararası arenanın, hükümete yönelik darbe nedeniyle ile 7 yıldır devam eden çatışmayı durdurma çabalarına rağmen Husiler saldırılarını sürdürerek unsurlarını seferber etmeye devam etti. 
Yemen riyalinin dövize karşı bu ekonomik bozulmasıyla birlikte Yemen bölgeleri mevcut duruma karşı çeşitli gösteri ve protestolara sahne olurken, Yemen Merkez Bankası döviz bürolarının ve havale şirketlerinin kapatılması emrini verdiğini inkar ederek sürekli bozulmayı durdurmak için önlemler alacağını taahhüt etti. 
Son günlerde meşru hükümetin kontrolü altındaki bölgelerde 1 ABD doları 1200 riyal'e ulaştı. Bu da mal fiyatlarına yansıdı.
Aden'de Merkez Bankası tarafından yapılan açıklamada, "Durumu mümkün olduğunca reforme etmek, yerel para birimi değerindeki ciddi bozulmayı durdurmak için bankacılık ve döviz sektörleri düzeyinde yakın zamanda kesin kararlar ve önlemler almayı planladığı" belirtildi. 
Bankacılık ve finans sektöründe çalışanların açıklamalarına göre Husi milisler, Merkez Bankası'nın Aden'de çıkardığı son banknotların dolaşımını engellemeye devam ederken kendi kontrol alanlarında paralel bir bankacılık sektörü dayattı. Yemen hükümetinin kontrolü altındaki bölgelerden milislerin kontrolündeki bölgelere yapılan ülke içindeki havale ücretleri yüzde 100'e yükseldi.
Ekonomistler, İran destekli milisler tarafından kontrol edilen bölgelerdeki riyal döviz kurunda yaşanan istikrarın ekonomik durumun gerçekliğini yansıtmadığını, grubun döviz kurunu zorla dayattığını ve kendisine bağlı bankacılık şirketlerini hükümet kontrolündeki alanlardan sağlam (rezerv) para birimleri satın almaya zorladıklarını belirtti. 
Yemen Cumhurbaşkanı, geçtiğimiz Ağustos ayında Yemen Merkez Bankası Yönetim Kurulu Başkanı ve üyeleriyle bir toplantı düzenleyerek Yemen riyalini ve ekonomiyi kurtarmak için önlemler alınması, bankacılık şirketleri tarafından yapılan döviz sahtekarlığı ve spekülasyonlarına son verilmesi ve bu konuda sıkı tedbirler alarak para politikasını kontrol altına alınması gerektiğini vurgulamıştı.



Gazze halkı, savaşın neden olduğu yıkımın ardından kültürel mirasını korumak için zamanla yarışıyor

Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
TT

Gazze halkı, savaşın neden olduğu yıkımın ardından kültürel mirasını korumak için zamanla yarışıyor

Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)

Gazze Şeridi’nde 70 bin kişinin hayatını kaybetmesi, çok sayıda kişinin yaralanması, yüz binlerce insanın yerinden edilmesi ve neredeyse bütün mahallelerin yok olmasının ardından, yeniden inşa artık hayal gücünü zorlayan, neredeyse tasavvur edilemez bir görev haline geldi.

Buna rağmen, bölgede en değerli tarihi yapılar arasında yer alıp ağır hasar gören az sayıdaki noktada, işçiler şimdiden çalışmaya başladı. Amaç, geçmişten geriye kalan az sayıdaki kalıntıyı toprak altından çıkarmak.

Bu alanlar arasında, Gazze’nin eski kent merkezinde bulunan ve savaş sırasında İsrail güçlerinin hedef aldığı en önemli kültürel miras olan Büyük Ömer Camii de bulunuyor. İsrail ordusu, avlularının altında savaşçılar tarafından kullanılan bir tünel bulunduğunu öne sürerek yapıyı bombaladığını açıklamıştı. Filistinliler ise böyle bir tünelin varlığını reddediyor ve saldırının Gazze’nin dini ve kültürel mirasını yok etmeye yönelik olduğunu savunuyor.

dfrgt
Gazze şehrinde bulunan Büyük Ömer Camii'nin içindeki enkazı temizleyen bir işçi, 17 Kasım 2025 (Reuters)

Batı Şeria’daki Beytüllahim’de bulunan Miras Koruma Merkezi’nde mimar ve kültürel miras uzmanı olarak görev yapan ve şu anda savaşta zarar gören alanları kurtarmak için Gazze’de çalışan Hammude ed-Dehdar, İsrail’in bu yapıların yıkımının Filistin tarihini silebileceğini düşünerek ‘yanıldığını’ söyledi.

Dehdar, Gazze’de Reuters’a yaptığı açıklamada, bu yapıların kadim bir halkın ortak hafızasını temsil ettiğini belirterek, “Bu miras, korunması ve savunulması için ortak çaba gerektiren bir bellektir” dedi.

İsrail ordusu ise Hamas hedeflerine yönelik her saldırının, bu tür alanları tehlikeye atabilecek olması nedeniyle sıkı bir onay sürecinden geçtiğini açıkladı.

fgt
Gazze şehrinde savaş sırasında hasar gören tarihi Paşa Sarayı'nda restorasyon çalışmaları yürüten işçiler, 11 Kasım 2025 (Reuters)

İsrail ordusu tarafından yapılan açıklamada, “İsrail ordusu, kültürel miras alanları ile tarihi ve kültürel önemi bulunan mekânlara azami hassasiyetle yaklaşmaktadır. Bu alanlar ve sivillerin zarar görmesini en aza indirmek, saldırı planlamasında temel bir önceliktir” ifadeleri yer aldı.

Zamansız hikayeler

Nüfusunun büyük bölümü, bugün İsrail sınırları içinde kalan şehir ve köylerden zorla göç ettirilmiş mülteciler ya da onların çocuklarından oluşan Gazze Şeridi’nde, Büyük Ömer Camii, Gazze halkını kendi kültürel mirasına ve Ortadoğu’nun zengin mimari tarihine bağlayan temel unsurlardan biriydi.

Halk arasında anlatılan geleneksel hikâyelere göre Samson’un onu esir alanların üzerine tapınağı yıktığı yer olduğu söylenen bu alan, İslam’ın 7. yüzyılda Halife Ömer bin Hattab döneminde Akdeniz’e ulaşmasından önce bir Bizans kilisesine de ev sahipliği yapıyordu. Bölge İslam hâkimiyetine girdikten sonra yapı camiye dönüştürüldü.

Sonraki yüzyıllar boyunca yapı; Memlükler, Haçlılar ve Osmanlılar tarafından pek çok kez yeniden şekillendirildi ve Orta Çağ’da bölgenin mimari harikalarından biri olarak ün kazandı.

Caminin minaresi, Gazze siluetinin en belirgin unsurlarından biriydi. Cemaat, kubbeli tavanlar altında ve cilalı taşlarla döşeli avlularda ibadet eder; namazın ardından caminin görkemli cephesinin önünden geçerek kapılarından dışarı çıkar ve eski kentin çevresindeki çarşı sokaklarına doğru akardı.

frgt
Gazze şehrinde savaş sırasında hasar gören tarihi Paşa Sarayı'nda restorasyon çalışmaları yürüten işçiler, 11 Kasım 2025 (Reuters)

Yakındaki Kayseriyye Çarşısı, dükkânlarıyla ünlüydü; esnafı ve komşuları, âşıkların düğün takılarından kıskanç kayınvalidelerin hikâyelerine uzanan unutulmaz öyküler anlatırdı. Bugün bunlardan geriye neredeyse hiçbir iz kalmadı.

Ağır hasar gören bir diğer yapı da 13. yüzyıla uzanan tarihi Paşa Sarayı oldu. Bir müzeye ev sahipliği yapan yapının sergilediği eserler artık kayıp.

Dehdar, kültür ve miras söz konusu olduğunda bunun yalnızca eski bir bina ya da tarihi taşlardan ibaret olmadığını vurgulayarak, “Her taş bir hikâye anlatır” dedi.

Filistin’in Batı Şeria merkezli Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı Müsteşarı Cihad Yasin ise Filistinli yetkililer ve Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nün (UNESCO) tarihi alanların restorasyonu için üç aşamalı bir plan hazırladığını, ilk maliyetin 133 milyon dolar olarak öngörüldüğünü belirtti.

Yasin, önceliğin çökme riski taşıyan yapıların hızlı müdahaleyle desteklenmesi olduğunu söyledi. Ancak beyaz çimento ve alçı sıkıntısı yaşandığını, Gazze’deki kaynakların sınırlı olduğunu ve restorasyon malzemelerinin fiyatlarının ciddi şekilde arttığını ifade etti.

sdfgt
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta İsrail hava saldırıları sırasında hasar gören, kısmen yıkılmış Berkuk Kalesi, 16 Kasım 2025 (Reuters)

Gazze Şeridi’nde kültürel mirasın yıkımı, evlerini ve geçim kaynaklarını kaybetmiş yaslı aileler arasında bile ayrı bir acı yaratmaya devam ediyor.

Münzir Ebu Asi, küçük kızı Kenzi’nin Büyük Ömer Camii’nin vurulduğunu duyunca hissettiği derin üzüntü nedeniyle onu teselli etmek zorunda kaldığını söyledi.

Ebu Asi, “Küçük kızım Kenzi çok üzüldü. Camiye saldırı haberini duyduğumuzda biz de şaşırdık; neden böyle bir şey yapıldı?” dedi.

Sözlerini sürdüren Ebu Asi, Paşa Sarayı’nın da bombalanmasının ardından artık kesin bir kanaate vardıklarını belirterek, “Bu işgalin, Filistin kimliğini yok etmek, her türlü Filistin eserini silmek istediği artık bizim için kesinleşti” ifadesini kullandı.


Etiyopya, Mısır'ı Afrika Boynuzu'nda ‘istikrarsızlaştırma kampanyası’ yürütmekle suçluyor

Rönesans Barajı (Reuters)
Rönesans Barajı (Reuters)
TT

Etiyopya, Mısır'ı Afrika Boynuzu'nda ‘istikrarsızlaştırma kampanyası’ yürütmekle suçluyor

Rönesans Barajı (Reuters)
Rönesans Barajı (Reuters)

Etiyopya Dışişleri Bakanlığı dün yaptığı açıklamada, Mısır’ı Afrika Boynuzu bölgesinde ‘Etiyopya’yı hedef alan bir istikrarsızlaştırma kampanyası yürütmekle’ ve ‘gerilimi artırmaya zemin hazırlamakla’ suçladı.

İki ülke arasında Mavi Nil üzerindeki Rönesans Barajı konusunda süren anlaşmazlığa atıfta bulunan bakanlık, açıklamasında Mısır’ın ‘Afrika Boynuzu’nda Etiyopya’yı merkeze alan, ancak onunla sınırlı olmayan bir istikrarsızlaştırma kampanyası yürüttüğünü’ savundu.

Bakanlık, Mısır’ın ‘diyaloğu reddettiğini ve gerilimi artırma niyetini açıkça ortaya koyan düşmanca söylemini yoğunlaştırdığını’ iddia etti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ise dün yaptığı açıklamada, ülkesinin Etiyopya’nın Rönesans Barajı’na ilişkin tek taraflı adımlarını reddettiğini yineleyerek, “Etiyopya’nın uygulamaları tüm Afrika kıtasının istikrarını tehdit eden ciddi bir tehlike oluşturuyor” dedi.

Mısır Su Kaynakları ve Sulama Bakanlığı da geçen ay yaptığı açıklamada, Etiyopya’nın baraj yönetiminde ‘tek taraflı ve kontrolsüz uygulamalarını’ sürdürdüğünü, bunun ‘havza ülkelerinin hak ve çıkarlarını tehdit eden ciddi riskler barındırdığını’ vurguladı.

Etiyopya, milyarlarca dolara mâl olan dev Rönesans Barajı’nın inşasına Nil Nehri üzerinde 2011 yılında başladı. Mısır ise projeyi, Afrika’nın en uzun nehrindeki tarihi su haklarını tehdit eden bir girişim olarak görüyor.

Afrika Birliği (AfB) arabuluculuğunda Mısır ile Etiyopya arasında yürütülen müzakereler Nisan 2021’de sonuçsuz kalmış; bunun üzerine Kahire, Addis Ababa’ya baskı uygulanması için konuyu Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’ne taşımıştı.


İsrail, Gazze’nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında 2’si çocuk 6 Filistinli hayatını kaybetti

İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
TT

İsrail, Gazze’nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında 2’si çocuk 6 Filistinli hayatını kaybetti

İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)

Filistin merkezli Ma'an haber ajansının bildirdiğine göre, dün akşam (Çarşamba) Gazze Şeridi’nin güneyine düzenlenen İsrail hava saldırılarında 6 Filistinli hayatını kaybetti, çok sayıda kişi de yaralandı.

Ajans, İsrail ordusunun Han Yunus kentinin batı bölgelerini en az dört füzeyle vurduğunu aktardı.

Filistinli sağlık kaynakları, “aralarında iki çocuğun da bulunduğu 6 kişinin İsrail bombardımanında yaşamını yitirdiğini” bildirdi.

Saldırının, Han Yunus’un batısındaki Mevasi bölgesinde bulunan bir çadırı hedef aldığı belirtilirken, gelişmenin İsrail ordusunun gün içinde Refah’ın güneyinde yaşanan çatışmalarda 5 askerinin yaralandığını duyurmasının ardından geldiği ifade edildi.