Akaryakıt kıtlığı ve elektrik kesintileri, küresel ekonomik toparlanmayı tehdit ediyor

Londra’daki yakıt pompalarında görüntülenen ‘hizmet dışı’ ibaresi (EPA)

Çin’de yaşanan elektrik kesintileri, İngiltere’de benzin istasyonlarında görülen kaos ve fabrikaların faaliyetlerini durdurması, akaryakıt kıtlığı ve lojistik zincirlerinde yaşanan aksaklıklar, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) krizinin yol açtığı durgunluk sonrasında küresel ekonominin toparlanmasını engelleme tehdidinde bulunuyor.
Geçtiğimiz hafta, dünyanın birçok ülkesini etkileyen bu arz sorunlarının örnekleri çoğaldı.
Çin’deki termoelektrik santrallerinde kömür kıtlığı, İngiltere’de yakıt, yiyecek ve diğer malları taşıyacak kamyon şoförlerinin olmaması, Avrupa’da gaz ve elektrik fiyatlarının artması ve arzın talebi karşılamaya yetmemesi gibi liste gittikçe uzuyor.
Arz talebi karşılamak için yeterli olmadığından Avrupa genelinde gaz fiyatları keskin bir şekilde yükseliyor.
Brüksel merkezli Bruegel Enstitüsü'nde araştırmacı olan Niclas Poitiers AFP’ye yaptığı açıklamada, “Risk, ekonomilerin toparlanmasına rağmen, talep edilen şeyi üretmek mümkün olmadığından büyümenin takılıp kalmasıdır” dedi.
İstatistikler mevcut ekonomik zorlukları gösteriyor.
Çin, Eylül ayında, yılın başından bu yana ilk kez üretim faaliyetlerinde bir daralma yaşadı.
Bu aynı endeks aynı zamanda Fransa ve ABD’de Chicago sanayi bölgesinde 2021’de en düşük seviyelerini kaydetti.
Japonya’da ise sanayi üretimi Ağustos ayında arka arkaya ikinci ay düştü ve hammadde tedarikindeki zorluklar şirketlerin üretim kapasiteleri üzerinde baskı oluşturuyor.
Hammadde ve parça temininde yaşanan zorluklar firmaların üretimini etkiliyor.
Örneğin otomotiv endüstrisi, bazı çip türlerinin kıtlığından en çok etkilenenlerden biri oldu.
Toyota, geçtiğimiz ay üretim tahminlerini aşağı yönlü revize ederken, Fiat Chrysler ve Peugeot arasındaki birleşmenin sonucu olan Stellantis grubu, olağanüstü bir durum nedeniyle Almanya’daki bir Opel fabrikasını gelecek yılın başında kapatacak.
Danışmanlık firması Alixpartners’ın son tahminlerine göre, otomotiv sektörünün 2021’de yaklaşık 210 milyar dolar gelir kaybetmesi bekleniyor, bu da yıl başındaki tahminin iki katı.
Haberler tekstil sektörü için de iyi değil.
İsveç merkezli dev H&M grubu, Eylül ayında ‘ürünlerin taşınmasında aksaklıklar ve gecikmeler’ olduğunu kabul etti.
Hammadde fiyatlarındaki artışın yanı sıra sektördeki işgücü yetersizliği nedeniyle de engellerle karşılaşan mobilya grubu Ikea için ulaşım sorun haline geldi.
Freightos Baltık endeksine (FBX) göre, Çin’den ABD’nin batı kıyısına yapılan bir seyahat için navlun maliyeti geçen yıl beş kat arttı.
Washington merkezli Peterson Enstitüsü’nden (PIIE) araştırmacı Jacob Kirkegaard’a göre bu durum, ‘ekonomik toparlanmayı yavaşlatabilecek bir tehlike’ olarak analiz edilmelidir, ancak bunun başka bir resesyona yol açacak kadar etkisi olmayacaktır.
Öte yandan, ABD Merkez Bankası Federal Rezerv Başkanı Jerome Powell, bu sorunların ‘başlangıçta tahmin edilenden daha önemli ve daha uzun ömürlü olabileceği’ konusunda uyardı.
Coppola Comment adlı finans blogunun yazarı Frances Coppola ise, “İngiltere ve Avrupa’da salgının bittiğine dair bir izlenim olmasına rağmen, bazı ülkelerde insanlar koronavirüsten ölmeye devam ettiği sürece uluslararası ticaret normale dönemez” diye konuştu.