Kaliforniya’daki okullarda aşı zorunluluğu geliyor

Cuma günü San Francisco'daki bir okulda konuşan Kaliforniya valisi (AP)
Cuma günü San Francisco'daki bir okulda konuşan Kaliforniya valisi (AP)
TT

Kaliforniya’daki okullarda aşı zorunluluğu geliyor

Cuma günü San Francisco'daki bir okulda konuşan Kaliforniya valisi (AP)
Cuma günü San Francisco'daki bir okulda konuşan Kaliforniya valisi (AP)

Kaliforniya valisi, devlet okullarında veya özel okullarda derslere yüz yüze katılmak isteyen eyaletteki tüm öğrencilere Kovid-19 virüsüne karşı aşılamanın zorunlu hale geleceğini duyurdu.
Karar, toplam ölen kişi sayısının Cuma günü itibari ile 700 bini aştığı ABD'de bu anlamda alınan ilk karar olarak kabul ediliyor.
Kaliforniya'da altı milyondan fazla öğrenciyi kapsayacak karar aşamalı olarak uygulanacak ve hemen yürürlüğe girmeyecek. AFP’nin bildirdiği üzere, karar Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi'nin (FDA) aşı yapılmasını uygun gördüğü yaş gruplarına göre yalnızca gelecek yıldan itibaren uygulanacak.
Pfizer/Biontech aşısına, on altı yaş ve üzerindekilerde kullanılması için tam onay verildi. 12 ila 15 yaş kategorisine, şimdiye kadar sadece doktor raporuyla izin verilirken, henüz küçük çocuklarda aşı yapılması için onay verilmedi.
Vali Gavin Newsom, yüzde 84'ünün en az tek doz aşılandığı Kaliforniya'da öğrencilerin okula gitmek için aşı yaptırmaları gerekeceğini     söyledi.
Ülkenin en kalabalık eyaletinin valisi okullarda kızamık ve diğer aşıları zaten zorunlu olduğunu söyleyerek, bunun sebebinin aşıların hastalıkları önlemede etkili olması olduğunu, çocuklarımızın sağlığını ve güvenliğini korumakla ilgili olduğunu söyledi. Kovid-19 aşısı için de “Bu sadece diğerlerine ek bir aşı” dedi.
Newsom, kararı duyurduğu San Francisco'daki bir okulda şunları söyledi: "Bu kararı önümüzdeki dönemden itibaren, yani 1 Ocak veya 1 Temmuz 2022'den itibaren uygulamaya başlayacağız. Ancak tıbbi veya dini nedenlerle istisnalar olacak ve kararı uygulamak okullara ve yerel eğitim kurumlarına bağlı olacak.”
Aşı olmayan öğrencilerin okullarda derslere katılması engellenecek. Buna karşılık aşısız öğrenciler dersleri online takip edebilecek, bazı bölgelerde kurulan özel programlara kayıt olabilecek veya evde eğitimi tercih edebilecekler.
Kaliforniya yönetmeliğinde belirtilene göre zorunlu aşılama, öğrencilere uygulanmaya başladığında tüm öğretmenleri de kapsayacak. Öğretmenlerin şu anda aşı yaptırmaları ya da enfekte olmadıklarına dair test sonucu ibraz etmeleri gerekiyor. Bu yeni yeni karar ikinci seçeneği ortadan kaldıracak.
Los Angeles Okul Bölgesi de Eylül ayı başlarında benzer bir karar açıkladı. Bu karara göre öğrencilere yıl sonuna kadar aşı olma mühleti verilmişti.
Bu karar, öğretmen sendikalarının ve birçok ebeveynin desteğini aldı. Ancak aşıların Kovid-19’un tehlikeli formlarına karşı etkinliğine dair bilimsel kanıtlara rağmen, aşıların uygulanabilirliğinden şüphe eden bir azınlık tarafından şiddetli muhalefetle karşılaştı. Maske takmak ve aşı yaptırmak, ABD’lilerin ikiye bölündüğü iki siyasi görüş haline geldi. Teksas ve Florida gibi bazı Cumhuriyetçi eyalet valileri, bireysel özgürlüklerin korunmasını savunarak kendi eyaletlerinde maske kullanımını zorunlu tutmadılar.
Gavin Newsom, "Aslında, hastalığın yayılmasını engellemek için katı, veriye dayalı bilimsel bir yaklaşım izlemeyen eyaletlerde okulların daha fazla kapandığı ortaya çıktı" dedi.
Pfizer & Biontech geçen hafta, 5 ila 11 yaş arası çocuklar için bir Kovid aşısının onayı için Gıda ve İlaç Ajansı'na veri göndermeye başladıklarını söyledi.
Delta varyantının gölgesinde kalan son dalgada birçok çocuğa virüs bulaştığı için gençlerin aşılanması, okulları açık tutmanın ve virüsle savaşmaya yardımcı olmanın anahtarı olarak görülüyor.
Pfizer & Biontech şu anda aşılarını iki yaşındaki çocuklar üzerinde test ediyor.



Karanlık maddenin kökeni "Karanlık Büyük Patlama"da mı gizli?

Gizemli karanlık maddenin evrendeki maddenin yüzde 85'ini oluşturduğu öne sürülüyor (Pexels)
Gizemli karanlık maddenin evrendeki maddenin yüzde 85'ini oluşturduğu öne sürülüyor (Pexels)
TT

Karanlık maddenin kökeni "Karanlık Büyük Patlama"da mı gizli?

Gizemli karanlık maddenin evrendeki maddenin yüzde 85'ini oluşturduğu öne sürülüyor (Pexels)
Gizemli karanlık maddenin evrendeki maddenin yüzde 85'ini oluşturduğu öne sürülüyor (Pexels)

Bilim insanları karanlık maddenin diğer maddelerden sonra, "Karanlık Büyük Patlama" denen bir olayla ortaya çıktığını öne sürdü. 

Standart kozmolojik modele göre 13,8 milyar yıl önce gerçekleşen Büyük Patlama'yla evren bir saniyeden kısa sürede muazzam bir hızla genişledi.

Bu dönemde sıcak plazmayla dolu evrende, karanlık madde de dahil her şeyin, bu plazmanın soğumaya başlamasıyla meydana geldiği düşünülüyor.

Evrenin yüzde 27'sini oluşturduğu öne sürülen karanlık madde, ışıkla etkileşime girmediği için gözlemlenemiyor. 

Var olduğu düşüncesiyse, yarattığı kütleçekim etkisinin normal veya gözlemlenebilen madde üzerindeki etkisine dayanıyor.

Bilim insanları yaklaşık 100 yıldır bu maddenin varlığını doğrulayacak kanıtlar ararken, bazıları da gerçek olmadığını savunuyor. 

Physical Review D adlı hakemli dergide yayımlanan yeni bir makalenin yazarları, bu gizemli maddenin kökenini sorgulamaya açıyor.

Geçen yıl yine aynı bilimsel dergide çıkan bir makalede, karanlık maddenin Büyük Patlama'dan birkaç ay sonra gerçekleşen başka bir patlamayla ortaya çıkmış olabileceği iddia edilmişti. 

Austin Teksas Üniversitesi'nden Katherine Freese ve Martin Winkler, Karanlık Büyük Patlama adını verdikleri bu olayla sıcak ve karanlık plazma patlaması yaşandığını savunuyor. Tıpkı Büyük Patlama'nın normal maddeyi ortaya çıkarması gibi, bu olayın da karanlık maddeyi yarattığı düşünülüyor.

ABD'deki Colgate Üniversitesi'nden Cosmin Ilie ve Richard Casey'nin yeni çalışmasıysa, bu teoriyi destekleyerek karanlık maddeyi saptamaya yönelik yöntemler öneriyor.

Araştırmacılar, mevcut deneysel verilere dayanarak Karanlık Büyük Patlama modelinin geçerli olabileceği senaryoları inceledi. 

Karanlık maddenin kökenine dair yeni ihtimalleri ele alan ekip, bırakmış olabileceği kütleçekimsel dalgaların izini sürerek Karanlık Büyük Patlama teorisinin test edilebileceğini söylüyor. 

Ilie, "Karanlık Büyük Patlama tarafından üretilen kütleçekim dalgalarını tespit etmek, bu yeni karanlık madde teorisine çok önemli kanıtlar sağlayabilir" diyor: 

Uluslararası Pulsar Zamanlama Dizisi (IPTA) ve Kilometre Karelik Dizi (SKA) gibi deneyler ufukta belirmişken, yakında bu modeli daha önce görülmemiş şekillerde test edecek araçlara sahip olabiliriz.

Geçen yıl IPTA bünyesindeki bir araştırma ekibi, Büyük Patlama'dan kısa süre sonra meydana gelmeye başlayan kütleçekimsel dalgalarının sönük yankısı olan kütleçekimsel dalga arka planını ilk kez saptanmıştı.

Bu ve benzeri keşifler, karanlık madde teorilerini test etmenin yanı sıra evrenin ilk dönemindeki gelişiminin daha iyi anlaşılmasına da katkı sunma potansiyeli taşıyor.

Independent Türkçe, Science Alert, Phys.org, Popular Mechanics, Physical Review D