Eski polisten Çin işkencesi itirafları: "Uygurlara levye, zincir ve kaplan sandalyesiyle eziyet ettik"

Jiang, Sincan'da bir yılda 900 bin kişiyi tutukladıklarının bölgedeki herkes tarafından bilindiğini söyledi (Uluslararası Af Örgütü)
Jiang, Sincan'da bir yılda 900 bin kişiyi tutukladıklarının bölgedeki herkes tarafından bilindiğini söyledi (Uluslararası Af Örgütü)
TT

Eski polisten Çin işkencesi itirafları: "Uygurlara levye, zincir ve kaplan sandalyesiyle eziyet ettik"

Jiang, Sincan'da bir yılda 900 bin kişiyi tutukladıklarının bölgedeki herkes tarafından bilindiğini söyledi (Uluslararası Af Örgütü)
Jiang, Sincan'da bir yılda 900 bin kişiyi tutukladıklarının bölgedeki herkes tarafından bilindiğini söyledi (Uluslararası Af Örgütü)

CNN International, Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde yıllarca işkence yaptıktan sonra yurtdışına kaçan Çinli bir polis dedektifinin itiraflarını tüm dünyaya aktardı. 
Tüfekli yüzlerce polis memurunun gece yarısı Sincan'da evden eve dolaşarak pek çok kişiyi evlerinden aldığını anlatan eski polis, direnenlerin kafasına silah dayadıklarını söyledi.
"Hepsini gece zorla alıyorduk. Eğer bir bölgede yüzlerce kişi varsa, o zaman yüzlerce kişiyi tutuklamak zorundaydınız."

Kendini Jiang olarak tanıtan eski polis, Çin'de kalan akrabalarını korumak için kimliğine dair başka bir detay vermedi (CNN International)
Bir Avrupa ülkesinde gerçekleştirildiği bildirilen üç saatlik röportajda, Çin'in "yeniden eğitim kampı" olarak adlandırdığı sistemde Uygurlara uygulanan sistematik işkencelerden örnekler verildi:
"Onları üzerlerinde çürükler ve şişlikler görülene kadar döver ve tekmelerdik. Yere çöküp ağlayana kadar..."
Jiang, sorgu sürecinde erkek, kadın, çocuk demeden şiddet uyguladıklarını, 14 yaşındaki çocukların dahi bu muameleden kaçamadığını vurguladı.

Uluslararası Af Örgütü, 72 saat boyunca koğuştaki diğer kişilerin gözleri önünde kaplan sandalyesinde hareketsiz kalmaya zorlanan bir kişinin öldüğünü aktarmıştı (Uluslararası Af Örgütü) 
Şüphelileri acı verici pozisyonlarda tutan, "kaplan sandalyesi" isimli metal ve tahta sandalyelerde sorgulamaktan tavana asmaya, tecavüzden elektrik vermeye, uykusuz ve aç-susuz bırakmaktan su altında tutarak nefes almayı engellemeye pek çok yöntem sayan Jiang şöyle konuştu:
"Herkesin farklı yöntemi vardı. Levye ya da üstünde kilit olan demir zincirler kullananlar bile vardı. Polis şüphelinin yüzüne basıp itirafta bulunmasını söylüyordu."
Bazıları bunu iş olarak görüyordu, bazılarıysa gerçekten psikopattı.
Tutukladığı yüzlerce kişi arasında hiç kimsenin suçlu olmadığına inandığını belirterek "Onlar sıradan insanlardı" dedi. 

Anlatılanlara göre; uzun sakal, fazla çocuk ya da peçe kullanımı, Sincan'da tutuklanmak için yeterli sebepler arasında (AP)
Eski polis, itiraf gelmeden işkencenin bitmediğini ve şüphelinin bu noktadan sonra hapishaneye ya da toplama kampına gönderildiğini aktardı. 
CNN, Jiang'ın polis üniformasını, resmi belgelerini ve Çin'de yaşadığı dönemdeki fotoğraflarını ve videolarını göstererek kimliğini kendilerine ispatladığını bildirdi. Ancak iddialarını buralarda mağdur olan Uygurlar dışında doğrulayacak başka bir kanıt yok. 

"Bölücülüğe karşı mücadele" söylemi ve yüksek maaşlar, Jiang gibi pek çok polisi Sincan'da çalışmaya sevketmiş (Jiang/CNN)
Haziran ayında Uluslararası Af Örgütü, 160 sayfalık bir rapor yayımlayarak 50'yi aşkın görgü tanığının deneyimlerini dünya kamuoyuna sunmuştu.
ABD Dışişleri Bakanlığı'nın tahminlerine göre Sincan'da 2017'de bu yana Uygurlar ve diğer etnik azınlık mensuplarından yaklaşık 2 milyon kişinin yolu bu kamplardan geçti.
Terör ve bölücülükle mücadele ettiğini öne süren Çin ise kamplarda eğitim yapıldığını belirtirken insan haklarının ihlali iddialarını yalanlıyor. Pekin yönetimi, Batı'nın "soykırım" iddialarının kendilerini zor duruma sokmak için uydurulduğunu iddia ediyor. 
Sincan'daki yetkililer, çarşamba düzenledikleri basın toplantısında eski tutuklu olduğunu öne sürdükleri bir erkeği ortaya atarak bu iddiaların yalan olduğunu söylettirdi. 
Jiang ise Avrupa'ya kaçsa da yaşattıkları ve yaşadıklarının kendisini uyutmadığını anlattı:
"Suçluyum ve onların bir daha böyle bir duruma düşmemesini umuyorum. Onların beni bağışlamasını ümit ederim ama böylesine işkence gören kişiler için bu çok zor olur. 
Ben bu insanlarla nasıl yüzleşirim? Asker de olsanız yaşananlardan sorumlusunuz."
Independent Türkçe, CNN International, Uluslararası Af Örgütü



Tayvan Devlet Başkanı, ülkesini savaşa hazırlayacağını söyledi

Tayvan Devlet Başkanı Lai Ching-te göreve gelmesinin birinci yıldönümü nedeniyle Taipei'deki Başkanlık Ofisi'nde konuşma yaptı (AFP)
Tayvan Devlet Başkanı Lai Ching-te göreve gelmesinin birinci yıldönümü nedeniyle Taipei'deki Başkanlık Ofisi'nde konuşma yaptı (AFP)
TT

Tayvan Devlet Başkanı, ülkesini savaşa hazırlayacağını söyledi

Tayvan Devlet Başkanı Lai Ching-te göreve gelmesinin birinci yıldönümü nedeniyle Taipei'deki Başkanlık Ofisi'nde konuşma yaptı (AFP)
Tayvan Devlet Başkanı Lai Ching-te göreve gelmesinin birinci yıldönümü nedeniyle Taipei'deki Başkanlık Ofisi'nde konuşma yaptı (AFP)

Tayvan Devlet Başkanı Lai Ching-Te, görevdeki birinci yılı nedeniyle salı günü yaptığı konuşmada, adanın Çin'le barış ve diyalog istediğini ancak ülkenin savaşa hazırlıklı olması ve savunmasını güçlendirmesi gerektiğini belirtti.

Kendi kendini yöneten ada, Çin'in Tayvan Boğazı'nda düzenlediği tatbikatlara hazırlanırken barış mesajı veren Lai, "Ben de barışa bağlıyım. Çünkü barış paha biçilemez ve savaşın galibi olmaz. Ancak barış ararken hayallere ve illüzyonlara kapılmamalıyız" dedi. 

Çin, Lai'yi, ayrılıkçı bir eyalet olduğunu iddia ettiği adaya "savaş ve çöküş" getirecek "tehlikeli bir ayrılıkçı" diye nitelendiriyor. Çin ayrıca Lai'nin anlaşmazlıkları ele almak için yönelttiği birkaç görüşme teklifini de reddetti.

Lai, Çin'in demokratik ve tamamen ayrı yönetilen ada üzerindeki egemenlik iddialarını reddederek yalnızca Tayvan halkının geleceklerine karar verebileceğini söylüyor.

Çin, Tayvan üzerinde egemenlik iddia ederken Devlet Başkanı Şi Cinping, adayı gerekirse güç kullanarak anakarayla "yeniden birleştirmek" istiyor. Tayvan halkının büyük bir kısmıysa, kendilerine fiili bağımsızlık veren statükodan yana.

Görevdeki bir yılını dolduran Lai, Taipei'nin merkezindeki başkanlık ofisinde gazetecilere yaptığı açıklamada, "Tayvan savunmasını güçlendirmeye devam edecek çünkü savaştan kaçınmanın en iyi yolu hazırlık yapmak" dedi.

Burada tekrar ediyorum: Tayvan, karşılıklı saygı olduğu sürece Çin'le ilişki ve işbirliği içinde olmaktan memnuniyet duyar. Sıkıştırma yerine iletişim, çatışma yerine diyalog kullanılmalı.

Tayvan Sahil Güvenlik Başkan Yardımcısı bir gün önce Çin'i siyasi savaş ve kendi kendini yöneten adanın başkanına karşı diğer baskı taktiklerini kullanmakla suçlamıştı.

Tayvan Sahil Güvenlik Başkan Yardımcısı Hsieh Ching-chin, "Başkan Lai'nin göreve başlamasının yıldönümünde, Çinli komünistlerin halkımızın moralini bozmak için yine benzer taktikler ve videolar kullanarak siyasi savaşa girişecek olması göz ardı edilemez" demişti.

Çin Savunma Bakanlığı geçen hafta Tayvan Devlet Başkanı'nın düşmanlığı ve çatışmayı artıran, barış ve istikrarı baltalayan bir "Tayvan Boğazı kriz yaratıcısı" olduğunu söylemişti. Bakanlık, Halk Kurtuluş Ordusu'nun (PLA) boğaz çevresindeki askeri tatbikatları artırdığına dair haberlere değinmemişti.

gthyu
Lai Ching-te, Taipei'deki Songshan askeri hava üssünü ziyareti sırasında Hızlı Müdahale Tatbikatı'na katılan birlikleri denetliyor (AFP)

Tayvan Savunma Bakanlığı pazartesi günü Çin'in askeri faaliyetlerini detaylandırdığı günlük raporunda, son 24 saat içinde ada yakınlarında Çin'e ait 6 uçak ve 11 gemi tespit ettiğini açıklamıştı.

Geçen bir yıl içinde Çin, nisanda Tayvan çevresinde "Boğaz Tufanı-2025A" kod adlı savaş tatbikatını düzenlerken, isminin sonundaki "A" harfi tatbikatın devamının gelebileceğine işaret ediyor.

Çin, Lai'nin göreve gelmesinden hemen sonra Mayıs 2024'te düzenlediği tatbikata "Ortak Kılıç-2024A" adını vermiş, aynı yılın ekim ayındaysa "Ortak Kılıç-2024B"yi sergilemişti.

Independent Türkçe