UBH, Libya'nın İstikrarını Destekleme başlıklı uluslararası bir konferansa hazırlanıyor

Libya Dışişleri Bakanı Menguş, yaklaşan konferansa geniş katılımın olması amacıyla başladığı Körfez ülkeleri turunu Bahreyn’de tamamladı.

Libya Dışişleri Bakanı Necla el-Menguş, Bahreynli mevkidaşı Abdullatif ez-Zeyyani ile ortak basın toplantısı düzenledi (Libya Dışişleri Bakanlığı)
Libya Dışişleri Bakanı Necla el-Menguş, Bahreynli mevkidaşı Abdullatif ez-Zeyyani ile ortak basın toplantısı düzenledi (Libya Dışişleri Bakanlığı)
TT

UBH, Libya'nın İstikrarını Destekleme başlıklı uluslararası bir konferansa hazırlanıyor

Libya Dışişleri Bakanı Necla el-Menguş, Bahreynli mevkidaşı Abdullatif ez-Zeyyani ile ortak basın toplantısı düzenledi (Libya Dışişleri Bakanlığı)
Libya Dışişleri Bakanı Necla el-Menguş, Bahreynli mevkidaşı Abdullatif ez-Zeyyani ile ortak basın toplantısı düzenledi (Libya Dışişleri Bakanlığı)

Libya’da, Birleşmiş Milletler (BM) himayesinde belirlenen yol haritasının nasıl tamamlanacağına ilişkin uluslararası baskılar ve siyasi çekişmeler devam ederken Libyalı yetkililer, Dışişleri Bakanı Necla el-Menguş aracılığıyla başkent Trablus'ta Cenevre Anlaşması çerçevesinde yaklaşan seçimlerin belirlenen tarihte yapılması ve ülkedeki paralı askerlerin ve yabancı güçlerin sınır dışı edilmesiyle ilgili bir dizi dosyanın ele alınacağı uluslararası bir konferans düzenlemeye yönelik çalışmalara hız verdiler.
“Libya'nın İstikrarını Destekleme” başlıklı konferansın 21 Ekim'de yapılması planlanıyor. Konferansa Arap ülkeleri ve uluslararası arenadan geniş bir katılımın sağlanması için hazırlıklar ve çalışmalar devam ediyor. Siyasi grupların katılacağı konferans, BM’nin desteğiyle Libya'daki geçici hükümet tarafından organize ediliyor.
Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi, geçtiğimiz günlerde gerçekleşen Birleşmiş Milletler 76. Genel Kurul toplantıları öncesinde, Libya ile ilgili daha önce yapılan konferansların çıktılarına istinaden ülkesinde çeşitli siyasi, güvenlik, askeri ve ekonomik konuların ele alınacağı konferansa ev sahipliği yapmak için bir girişim başlattığını duyurdu.
Konferans, kapsamlı bir ulusal vizyon çerçevesinde, uluslararası desteğin ortak ve bir biriyle tutarlı bir şekilde devamını sağlamayı amaçlıyor. Konferansa, ilgili ulusal kurum ve kuruluşların yanı sıra uluslararası ve bölgesel düzeylerdeki ortakların katılması bekleniyor. Menfi, bu bağlamda, New York'ta BM Genel Kurul toplantıları oturum aralarında, yaklaşan konferansla ilgili olarak Arap ülkelerinden ve uluslararası camiadan pek çok kişiyle bir araya geldi.
Yine konferansla ilgili olarak, Libya Dışişleri Bakanı Necla Menguş, bazı uluslararası tarafları konferansa davet etmek için ülkeler arasında mekik diplomasisine başladı. Hakkında Libya’da ilk kez yapılması planlanan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olacağına dair söylentiler dolaşan Menguş, diplomasi turuna geçtiğimiz Eylül ayında Suudi Arabistan’dan başlamıştı. Menguş, burada, Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Farhan’ı, ‘Libya'da siyasi, askeri, güvenlik ve ekonomik açıdan istikrarı sağlamak için Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) tarafından başlatılan ve tamamen Libya’ya ait ilk girişim’ olarak nitelendirdiği konferansa davet etti. Menguş, girişimin şartlarının, Berlin’deki Libya konulu birinci ve ikinci konferanslarının sonuçlarına ve BM Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) 2570 ve 2571 sayılı kararlarına uygun olarak derhal uygulanmaya başladığını vurguladı.
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Farhan, Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Menfi ile New York'ta yaptığı görüşmede, ülkesinin, Libya'da istikrarın sağlanmasını konusundaki arzusunu bildirdi. Farhan, Libyalı taraflar arasında siyasi bir anlaşmaya varılmasına yönelik tüm adımların başarıya ulaşmasını umduğunu da söyledi.
Menfi burada ayrıca Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri ile de bir araya geldi. Menfi ve Şukri, Libya krizini ve konferansın hedeflerini ele aldılar.
Öte yandan Libya Dışişleri Bakanı Menguş, Bahreyn’in başkenti Manama'da, Bahreyn Kralı Hamad bin İsa Al Halife’ye Libya'daki son gelişmeler ve Libya’nın İstikrarını Destekleme Konferansı'nın düzenlenmesi için devam eden hazırlıklar hakkında bilgi verdikten sonra Bahreynli mevkidaşı Abdullatif ez-Zeyyani ile ülkedeki son siyasi gelişmeler hakkında görüştü.
Bahreyn Dışişleri Bakanı Zeyyani, mevkidaşı Menguş ile yaptığı görüşmenin sonuçlarına ilişkin bir değerlendirmede bulundu. Zeyyani, yaptığı açıklamada, Menguş’un açık, şeffaf ve kapsayıcı bir tutum sergilediğini ve görüşmelerinde iki kardeş ülkeyi birbirine bağlayan güçlü kardeşlik ilişkilerinin gidişatına değindiğini söyledi.
Bakan Zeyyani, Libya’daki durumla ilgili olarak ise, Libya'da istikrar, güvenlik ve barış, egemen kararın bağımsızlığı ve toprak bütünlüğü için Başkanlık Konseyi ve UBH tarafından gösterilen çabaların ülkesi tarafından ‘tam’ olarak desteğinin altını çizdi. Zeyyani, Başkanlık Konseyi ve UBH’nin yaklaşan seçime kadar Libya’nın iç işlerine karışılmasına ve istikrarının bozulmasına yönelik çabalara karşı mücadelesine de destek verdiklerini kaydetti.
Tüm bu hazırlıklar devam ederken, Libya’daki siyasi taraflar arasında yaklaşmakta olan cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimleri için nihai bir yol haritası üzerinde halen uzlaşıya varılamadı. Taraflar, seçimlerin aynı anda mı yoksa ayrı ayrı mı yapılmalarını tartışıyorlar.
5+5 Ortak Askeri Komite, 23 Ekim 2020 tarihinde, Cenevre'de, acilen ateşkes ilan edilmesi, askeri birliklerin ve silahlı grupların tüm temas hatlarındaki mevzileri tahliye edilmeleri ve tüm paralı askerlerin ve yabancı savaşçıların Libya topraklarından çıkarılmasını içeren bir anlaşma imzalamıştı.
Bu yılın sonlarında yapılması planlanan seçimler, Muammer Kaddafi rejiminin 2011 yılında devrilmesinden bu yana ülkede yaşanan bölünme ve kaosun ardından Libya’da yeniden istikrarı sağlamaya yönelik uluslararası çabaların önemli bir parçasını teşkil ediyor. ABD’nin başını çektiği uluslararası taraflar, Cenevre'de düzenlenen Libya Siyasi Diyalog Forumu’na (LSDF) katılanlar tarafından üzerinde anlaşmaya varılan yol haritası çerçevesinde, Libya’da seçimlerin planlandığı gibi 24 Aralık'ta gerçekleşmesi için baskı yapıyorlar.



Gazze halkı, savaşın neden olduğu yıkımın ardından kültürel mirasını korumak için zamanla yarışıyor

Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
TT

Gazze halkı, savaşın neden olduğu yıkımın ardından kültürel mirasını korumak için zamanla yarışıyor

Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)

Gazze Şeridi’nde 70 bin kişinin hayatını kaybetmesi, çok sayıda kişinin yaralanması, yüz binlerce insanın yerinden edilmesi ve neredeyse bütün mahallelerin yok olmasının ardından, yeniden inşa artık hayal gücünü zorlayan, neredeyse tasavvur edilemez bir görev haline geldi.

Buna rağmen, bölgede en değerli tarihi yapılar arasında yer alıp ağır hasar gören az sayıdaki noktada, işçiler şimdiden çalışmaya başladı. Amaç, geçmişten geriye kalan az sayıdaki kalıntıyı toprak altından çıkarmak.

Bu alanlar arasında, Gazze’nin eski kent merkezinde bulunan ve savaş sırasında İsrail güçlerinin hedef aldığı en önemli kültürel miras olan Büyük Ömer Camii de bulunuyor. İsrail ordusu, avlularının altında savaşçılar tarafından kullanılan bir tünel bulunduğunu öne sürerek yapıyı bombaladığını açıklamıştı. Filistinliler ise böyle bir tünelin varlığını reddediyor ve saldırının Gazze’nin dini ve kültürel mirasını yok etmeye yönelik olduğunu savunuyor.

dfrgt
Gazze şehrinde bulunan Büyük Ömer Camii'nin içindeki enkazı temizleyen bir işçi, 17 Kasım 2025 (Reuters)

Batı Şeria’daki Beytüllahim’de bulunan Miras Koruma Merkezi’nde mimar ve kültürel miras uzmanı olarak görev yapan ve şu anda savaşta zarar gören alanları kurtarmak için Gazze’de çalışan Hammude ed-Dehdar, İsrail’in bu yapıların yıkımının Filistin tarihini silebileceğini düşünerek ‘yanıldığını’ söyledi.

Dehdar, Gazze’de Reuters’a yaptığı açıklamada, bu yapıların kadim bir halkın ortak hafızasını temsil ettiğini belirterek, “Bu miras, korunması ve savunulması için ortak çaba gerektiren bir bellektir” dedi.

İsrail ordusu ise Hamas hedeflerine yönelik her saldırının, bu tür alanları tehlikeye atabilecek olması nedeniyle sıkı bir onay sürecinden geçtiğini açıkladı.

fgt
Gazze şehrinde savaş sırasında hasar gören tarihi Paşa Sarayı'nda restorasyon çalışmaları yürüten işçiler, 11 Kasım 2025 (Reuters)

İsrail ordusu tarafından yapılan açıklamada, “İsrail ordusu, kültürel miras alanları ile tarihi ve kültürel önemi bulunan mekânlara azami hassasiyetle yaklaşmaktadır. Bu alanlar ve sivillerin zarar görmesini en aza indirmek, saldırı planlamasında temel bir önceliktir” ifadeleri yer aldı.

Zamansız hikayeler

Nüfusunun büyük bölümü, bugün İsrail sınırları içinde kalan şehir ve köylerden zorla göç ettirilmiş mülteciler ya da onların çocuklarından oluşan Gazze Şeridi’nde, Büyük Ömer Camii, Gazze halkını kendi kültürel mirasına ve Ortadoğu’nun zengin mimari tarihine bağlayan temel unsurlardan biriydi.

Halk arasında anlatılan geleneksel hikâyelere göre Samson’un onu esir alanların üzerine tapınağı yıktığı yer olduğu söylenen bu alan, İslam’ın 7. yüzyılda Halife Ömer bin Hattab döneminde Akdeniz’e ulaşmasından önce bir Bizans kilisesine de ev sahipliği yapıyordu. Bölge İslam hâkimiyetine girdikten sonra yapı camiye dönüştürüldü.

Sonraki yüzyıllar boyunca yapı; Memlükler, Haçlılar ve Osmanlılar tarafından pek çok kez yeniden şekillendirildi ve Orta Çağ’da bölgenin mimari harikalarından biri olarak ün kazandı.

Caminin minaresi, Gazze siluetinin en belirgin unsurlarından biriydi. Cemaat, kubbeli tavanlar altında ve cilalı taşlarla döşeli avlularda ibadet eder; namazın ardından caminin görkemli cephesinin önünden geçerek kapılarından dışarı çıkar ve eski kentin çevresindeki çarşı sokaklarına doğru akardı.

frgt
Gazze şehrinde savaş sırasında hasar gören tarihi Paşa Sarayı'nda restorasyon çalışmaları yürüten işçiler, 11 Kasım 2025 (Reuters)

Yakındaki Kayseriyye Çarşısı, dükkânlarıyla ünlüydü; esnafı ve komşuları, âşıkların düğün takılarından kıskanç kayınvalidelerin hikâyelerine uzanan unutulmaz öyküler anlatırdı. Bugün bunlardan geriye neredeyse hiçbir iz kalmadı.

Ağır hasar gören bir diğer yapı da 13. yüzyıla uzanan tarihi Paşa Sarayı oldu. Bir müzeye ev sahipliği yapan yapının sergilediği eserler artık kayıp.

Dehdar, kültür ve miras söz konusu olduğunda bunun yalnızca eski bir bina ya da tarihi taşlardan ibaret olmadığını vurgulayarak, “Her taş bir hikâye anlatır” dedi.

Filistin’in Batı Şeria merkezli Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı Müsteşarı Cihad Yasin ise Filistinli yetkililer ve Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nün (UNESCO) tarihi alanların restorasyonu için üç aşamalı bir plan hazırladığını, ilk maliyetin 133 milyon dolar olarak öngörüldüğünü belirtti.

Yasin, önceliğin çökme riski taşıyan yapıların hızlı müdahaleyle desteklenmesi olduğunu söyledi. Ancak beyaz çimento ve alçı sıkıntısı yaşandığını, Gazze’deki kaynakların sınırlı olduğunu ve restorasyon malzemelerinin fiyatlarının ciddi şekilde arttığını ifade etti.

sdfgt
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta İsrail hava saldırıları sırasında hasar gören, kısmen yıkılmış Berkuk Kalesi, 16 Kasım 2025 (Reuters)

Gazze Şeridi’nde kültürel mirasın yıkımı, evlerini ve geçim kaynaklarını kaybetmiş yaslı aileler arasında bile ayrı bir acı yaratmaya devam ediyor.

Münzir Ebu Asi, küçük kızı Kenzi’nin Büyük Ömer Camii’nin vurulduğunu duyunca hissettiği derin üzüntü nedeniyle onu teselli etmek zorunda kaldığını söyledi.

Ebu Asi, “Küçük kızım Kenzi çok üzüldü. Camiye saldırı haberini duyduğumuzda biz de şaşırdık; neden böyle bir şey yapıldı?” dedi.

Sözlerini sürdüren Ebu Asi, Paşa Sarayı’nın da bombalanmasının ardından artık kesin bir kanaate vardıklarını belirterek, “Bu işgalin, Filistin kimliğini yok etmek, her türlü Filistin eserini silmek istediği artık bizim için kesinleşti” ifadesini kullandı.


Etiyopya, Mısır'ı Afrika Boynuzu'nda ‘istikrarsızlaştırma kampanyası’ yürütmekle suçluyor

Rönesans Barajı (Reuters)
Rönesans Barajı (Reuters)
TT

Etiyopya, Mısır'ı Afrika Boynuzu'nda ‘istikrarsızlaştırma kampanyası’ yürütmekle suçluyor

Rönesans Barajı (Reuters)
Rönesans Barajı (Reuters)

Etiyopya Dışişleri Bakanlığı dün yaptığı açıklamada, Mısır’ı Afrika Boynuzu bölgesinde ‘Etiyopya’yı hedef alan bir istikrarsızlaştırma kampanyası yürütmekle’ ve ‘gerilimi artırmaya zemin hazırlamakla’ suçladı.

İki ülke arasında Mavi Nil üzerindeki Rönesans Barajı konusunda süren anlaşmazlığa atıfta bulunan bakanlık, açıklamasında Mısır’ın ‘Afrika Boynuzu’nda Etiyopya’yı merkeze alan, ancak onunla sınırlı olmayan bir istikrarsızlaştırma kampanyası yürüttüğünü’ savundu.

Bakanlık, Mısır’ın ‘diyaloğu reddettiğini ve gerilimi artırma niyetini açıkça ortaya koyan düşmanca söylemini yoğunlaştırdığını’ iddia etti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ise dün yaptığı açıklamada, ülkesinin Etiyopya’nın Rönesans Barajı’na ilişkin tek taraflı adımlarını reddettiğini yineleyerek, “Etiyopya’nın uygulamaları tüm Afrika kıtasının istikrarını tehdit eden ciddi bir tehlike oluşturuyor” dedi.

Mısır Su Kaynakları ve Sulama Bakanlığı da geçen ay yaptığı açıklamada, Etiyopya’nın baraj yönetiminde ‘tek taraflı ve kontrolsüz uygulamalarını’ sürdürdüğünü, bunun ‘havza ülkelerinin hak ve çıkarlarını tehdit eden ciddi riskler barındırdığını’ vurguladı.

Etiyopya, milyarlarca dolara mâl olan dev Rönesans Barajı’nın inşasına Nil Nehri üzerinde 2011 yılında başladı. Mısır ise projeyi, Afrika’nın en uzun nehrindeki tarihi su haklarını tehdit eden bir girişim olarak görüyor.

Afrika Birliği (AfB) arabuluculuğunda Mısır ile Etiyopya arasında yürütülen müzakereler Nisan 2021’de sonuçsuz kalmış; bunun üzerine Kahire, Addis Ababa’ya baskı uygulanması için konuyu Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’ne taşımıştı.


İsrail, Gazze’nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında 2’si çocuk 6 Filistinli hayatını kaybetti

İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
TT

İsrail, Gazze’nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında 2’si çocuk 6 Filistinli hayatını kaybetti

İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)

Filistin merkezli Ma'an haber ajansının bildirdiğine göre, dün akşam (Çarşamba) Gazze Şeridi’nin güneyine düzenlenen İsrail hava saldırılarında 6 Filistinli hayatını kaybetti, çok sayıda kişi de yaralandı.

Ajans, İsrail ordusunun Han Yunus kentinin batı bölgelerini en az dört füzeyle vurduğunu aktardı.

Filistinli sağlık kaynakları, “aralarında iki çocuğun da bulunduğu 6 kişinin İsrail bombardımanında yaşamını yitirdiğini” bildirdi.

Saldırının, Han Yunus’un batısındaki Mevasi bölgesinde bulunan bir çadırı hedef aldığı belirtilirken, gelişmenin İsrail ordusunun gün içinde Refah’ın güneyinde yaşanan çatışmalarda 5 askerinin yaralandığını duyurmasının ardından geldiği ifade edildi.