Birleşmiş Milletler: Yemen'de gıda fiyatları yüzde 60 arttı

Aden'de bir restoranda bir aşçı (Reuters)
Aden'de bir restoranda bir aşçı (Reuters)
TT

Birleşmiş Milletler: Yemen'de gıda fiyatları yüzde 60 arttı

Aden'de bir restoranda bir aşçı (Reuters)
Aden'de bir restoranda bir aşçı (Reuters)

Birleşmiş Milletler, Yemen’de küçülen ekonominin gıda krizne yol açtığını ve Yemen riyalindeki sürekli değer kaybının ülkenin bazı bölgelerindeki gıda fiyatlarında yaklaşık yüzde 60 artışa neden olduğunu belirtti. Şiddetli açlık yaşanan Yemen’de, bu yıl itibariyle yaklaşık 16,2 milyon insan gıda güvensizliği ile karşı karşıya.
Yemen’deki insani durumla ilgili olarak Birleşmiş Milletler İnsani İşler Ofisi tarafından yayınlanan bir raporda, yıl başından bu yana Yemen riyalindeki değer kaybına ve gıda tüketim seviyelerinin Dünya Gıda Programı tarafından belirlenen ölçülerin altında olmasına bağlı olarak gıda güvensizliğinin arttığına, meşru hükümetin kontrolündeki bölgelerde gıda fiyatlarının çok yükseldiğine dikkat çekildi.
Raporda, Yemen riyalinin bu yılın ilk sekiz ayında ABD doları karşısında yüzde 40'a yakın değer kaybederek ilk kez 1 Dolar/1000 Yemen riyali seviyelerine geldiği aktarıldı. Geçtiğimiz Eylül ayının sonu itibariyle ülkenin güney bölgelerinde dolar kurunun 1 Dolar/1200 Yemen riyali seviyelerine kadar yükseldiği ve bu durumun halkın temel gıda maddelerine ulaşmasını zorlaştırdığı belirtildi.
Yemen’de yedi yılı aşkın bir süredir devam eden çatışmalar dört milyondan fazla insanın yerinden edilmesine sebep oldu. Korona pandemisinin etkilerinin yanı sıra, yüksek yakıt fiyatları sebebiyle ulaşım maliyetleri de artış gösterdi. Gıda maddelerinin ve diğer temel ürünlerin yaklaşık yüzde 90'nını ithalat yoluyla karşılayan Yemen’in tedarik merkezi olan ülkeler de küresel krizden etkilendiler. Raporda, tüm bu etkenler sebebiyle asgari bir gıda sepetinin Ağustos 2021 itibariyle 62 bin Yemen riyaline ulaştığına dikkat çekildi. Yemen’deki yaşam maliyetini gösteren bu rakamların, yıl başından bu yana yüzde 36 artış gösterdiği ve Ocak 2015’teki maliyetin 4 katına ulaştığı bildirildi.
BM raporuna göre, bu yılın üçüncü çeyreğinde ed-Dali, el-Cevf, Amran, Lehc ve Rayma'da nüfusun en az beşte biri yetersiz gıda tüketiminden muzdarip. El-Cevf şehrindeki gıda güvenliği seviyesinin, yüksek risk durumundan alarm durumuna, diğer dört şehirde (el-Beyda, Hadramut, el-Mahra ve Sokotra) ise minimum risk durumundan tehlike durumuna geçmesi bekleniyor.
Raporda, Dünya Gıda Programı'nın da yakın zamanda açıkladığı gibi, bazı yerlerde durumun, insanları açlıklarını gidermek için yaprak yemeye mecbur bırakacak kadar kötüleştiği belirtildi.
Birleşmiş Milletler'in aktardığına göre, gıda güvenliği ortakları, bu yıl bağışlanan 1,2 milyar dolarlık bağış sayesinde Yemen'deki hayat kurtaran yardımlarını artırabildi. Ancak buna rağmen hala 797 milyon dolara daha ihtiyaç var.



Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
TT

Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)

İsrail medyası, Gazze Şeridi'ne yönelik savaşın zorlukları nedeniyle sadece bir hafta içinde dört İsrail askerinin intihar ettiğini bildirdi. İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN, komutanlarının sorumsuz davranışlarına karşı çıkan birlikteki arkadaşlarının uyanıklığı olmasaydı neredeyse listeye katılacak olan beşinci bir askerin hikayesini açıkladı.

Muhabir Carmela Menashe, askerlerden alıntı yaparak, arkadaşlarının ‘Gazze'ye girmeyi reddettiğini, ancak komutanının onu zorladığını, bunun üzerine askerin silahın namlusunu ağzına dayadığını ve kendini vurmakla tehdit ettiğini, bunun üzerine komutanın onu hafta sonu izninden men ederek cezalandırmaya karar verdiğini’ anlattı.

dfgthy
Meslektaşlarının cenaze töreni için mezarlığa giden yaralı İsrail askerleri, 8 Temmuz 2025 (AP)

İsrailli muhabire göre, ‘asker başlangıçta kabul etti ve Gazze'ye girdi. Ancak sonra geri döndü ve tekrar dışarı çıkmak istedi; komutana orada kalamayacağını açıklamaya çalıştı. Komutan onu hafife aldı ve onu başka cezalarla tehdit etti. Birlikteki arkadaşları son anda devreye girerek intihar etmesini engelledi ve onu psikolojik destek subayıyla görüşmeye zorladı.’

Psikolojik destek subayı, askerin durumunun Gazze Şeridi'ne girmesine izin vermediğine karar vererek onu birlik dışında tedavi görmesi için göndermiş; psikolojik durumunun ciddi olduğu teşhis edilmiş ve askerin ordudan tamamen terhis edilerek tedavi altına alınmasına karar verilmiş.

Muhabir, “Askerin durumu benzersiz değil; savaş binlerce askeri travmatize ediyor. Zamanında gerekli tedaviyi görmeyenler kendilerini ciddi bir depresyon içinde buluyor ve bu da aşırı durumlarda intihara yol açabiliyor” dedi.

4 asker intihar etti

Tel Aviv medyası sadece geçen hafta dört askerin intihar ettiğini ve savaşın başladığı 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana intihar eden asker sayısının 44'e yükseldiğini duyurdu.

İntihar eden askerlerin çoğunluğunun aktif görevdeki yedek askerler olduğunu belirten Haaretz gazetesi, İsrailli askeri kaynaklara dayandırdığı haberinde intihar eden askerlerin büyük bir kısmının savaş sırasında psikolojik durumlarını önemli ölçüde etkileyen durumlara maruz kaldıklarını aktardı.

xcvfgbh
Temmuz 2025'te Gazze Şeridi'nde öldürülen meslektaşlarının cenaze töreninde ağlayan İsrailli askerler (AFP)

Gazete, orduda aktif görevde olan İsrailli askerlerin intihar oranlarının önceki yıllara göre artış gösterdiğini doğruladı.

Kaynaklar, intiharların bazen iç raporlarda ‘çatışma dışı ölüm’ veya ‘soruşturma altındaki durumlar’ gibi muğlak etiketler altında kategorize edilmesi nedeniyle gerçek sayının daha yüksek olabileceğini tahmin ediyor.

Şarku’l Avsat’ın Haaretz'den aktardığına göre İsrail ordusu, 2024 yılının başından bu yana yaklaşık bin 600 askerin travma sonrası stres semptomlarından mustarip olduğunu kabul ediyor ve bu da yaklaşık 250 askeri ruh sağlığı nedenleriyle terhis etmesine neden oldu.

Veriler intihar eden askerlerin çoğunun geçtiğimiz mart ayında yeniden başlayan savaştan bu yana çatışmaların devam ettiği Gazze'deki çatışmalara katıldığını gösteriyor.

cdfgthy
Temmuz ayında Gazze'de öldürülen bir İsrail askerinin cenaze töreninden (EPA)

Cepheden dönen askerlerin psikolojik olarak yalnızlaştığı ve özellikle muharebe tugaylarına yeni katılanlar ile dışlanmış sosyal sınıflara mensup askerlere yeterli psikolojik bakım sağlanmadığı belirtiliyor.

Ordu, sahadan dönen askerlerle ilgili sessiz bir iç krizle karşı karşıya; bu askerler fiziksel yaralanmaların ötesinde derin psikolojik yaralar da taşıyor ve bu da bazılarının son bir kaçış olarak intiharı seçmesine neden oluyor.

Gözlemciler Gazze savaşının sadece Filistinlileri tüketmekle kalmadığını, aynı zamanda İsrail'in iç cephesinde de giderek artan bir çatlağa neden olduğunu, askerlerin karada savaşırken psikolojik kaderlerinin havada asılı kaldığını düşünüyor.