Mısır-Hamas müzakerelerinde ilerleme yok

Gazze Şeridi'ndeki Cebaliye kampından Filistinliler dün İsrail'de çalışma izni için başvuruda bulundu (AFP)
Gazze Şeridi'ndeki Cebaliye kampından Filistinliler dün İsrail'de çalışma izni için başvuruda bulundu (AFP)
TT

Mısır-Hamas müzakerelerinde ilerleme yok

Gazze Şeridi'ndeki Cebaliye kampından Filistinliler dün İsrail'de çalışma izni için başvuruda bulundu (AFP)
Gazze Şeridi'ndeki Cebaliye kampından Filistinliler dün İsrail'de çalışma izni için başvuruda bulundu (AFP)

Mısırlı yetkililerle Hamas liderleri arasında Kahire’de yapılan görüşmeler hakkında Filistinli kaynaklar, kayda değer bir ilerleme kaydedilmediğini ancak çabaların ilerletilmesi konusunda anlaşmaya varıldığını aktardı.
Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklar, “Esir takası ve uzun bir ateşkes üzerine anlaşma yok. Yeniden yapılanma konusunda nihai bir anlaşma yok. Proje ve Katar’ın Hamas hükümeti çalışanlarına verdiği hibe ile ilgili anlaşma yok. Ancak Mısır birçok karışıklık ve İsraillilerin bazı konularda uzlaşmaması sebebiyle bunların yavaş yavaş bir çözüm yolunda olduğuna söz verdi” ifadelerini kullandı. Hamas liderleri Mısırlı yetkililerle ateşkes ve uzlaşmanın yanı sıra Gazze'nin yeniden inşası, takas anlaşması, ticari hareket, Refah geçişi ve Kudüs'teki durumla ilgili birçok dosyayı ele aldı. Kaynaklar, Mısırlıların Hamas’ın Gazze’deki durumla ilgili taleplerini tam olarak anladıklarını ancak daha fazla sabır talep ettiklerini belirterek, toplantıların olumlu geçtiğini kaydetti.
Kaynaklara göre, Mısır, üzerinde anlaşmaya varılanların en önemlisini, bir şeyler başarmak için İsrail'e devredecek. Yakında bir dönemde İsrail güvenlik heyetinin Kahire'ye gitmesi beklenirken. Genellikle  teamüllere göre bir güvenlik heyeti ateşkes müzakerelerini, takas anlaşmasını ve diğer güvenlik konularını takip etmek amacıyla Kahire’ye ziyaret edecek.
Geçtiğimiz Pazar günü Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye başkanlığındaki bir heyet, Kahire'ye gitti. Bölge başkanları ve üst düzey yetkililer dahil bu yılın başlarında başlayan ve geçtiğimiz Temmuz ayında sona eren görüşmeler yüz yüze gerçekleşti. Heyet, Mısır İstihbarat Müdürlüğü (GID) Başkanı Abbas Kamil ile görüştü.
Hamas, Kahire'deki toplantılarının ardından İsrail'in uzlaşmazlığı suçlamalarını içeren iki açıklama yaptı.
Hamas Sözcüsü Hazım Kasım dün yaptığı açıklamada, hareketin konuyla ilgili basında çıkan haberlerini reddederek İsrail ile uzun bir süreli anlaşmaya varılmadığını söyledi. Kasım, Hamas heyetinin Kahire ziyareti hakkında ayrıntı vermezken Hamas bir açıklama yayınladı. Açıklamada, Hamas heyetinin Abbas Kamil ile bir araya gelerek iki taraf arasındaki siyasi gelişmeler ve ikili ilişkileri masaya yatırılmasının yanı sıra Filistin halkının birliğini sağlamanın yollarını ele aldığı aktarıldı.
Hamas, toplantıda Filistin davası ve genel olarak bölgedeki gelişmelerin ele alındığını ve hareketin liderliğinin ulusal kurtuluş projesi çerçevesinde net ve sağlam duruşlarını teyit ettiğini doğruladı. Açıklamada ayrıca, görüşme sırasında başta Kudüs ve Mescid-i Aksa olmak üzere işgalcilerin uygulama ve planlarının yanı sıra, sıcak gelişmeler, işgal davranışları ve Kudüs ile Mescid-i Aksa’da işgal prosedürlerinin dizginlenmesinin ele alındığı belirtildi. Görüşmede, işgal cezaevlerindeki tutukluların durumu, idari tutuklular ve yaşanılan acılar da masaya yatırıldı. Ayrıca, İsrail uzlaşmazlığı ve mahkum takası anlaşmasına varılması adına Mısır’ın rolü vurgulandı.
Hamas  heyeti, Mısır'ın Refah geçişi konusunda Gazze Şeridi'ne yönelik attığı adımlardan ya da kuşatmayı hafifletmeye ve işgal tarafından tahrip edilenlerin yeniden inşasına katılmaya yönelik tedbirlerden duyduğu memnuniyeti dile getirirken, özellikle Filistinlilerin seyahatleri ve ticari trafikle ilgili adımların daha fazlası için çağrıda bulundu. Taraflar Filistin ulusal birliğin yeniden kurulmasının da masaya yatırıldığı görüşmede, Hamas heyeti bölünmeyi sona erdirme konusunda istediğini onayladı ve Mısır’ın bu konuda gösterdiği çabalara övgüde bulundu.
Heyet, geçmiş yıllardaki deneyimle ulusal birliğe ulaşmak için doğru yaklaşımın tüm güçlerin yanı sıra Filistin halkını yurt dışında ve yırt içinde temsil edecek Filistin Kurtuluş Örgütü’nün yeniden inşa etmek olduğunu vurguladı. Mısır, Gazze'de nihai bir anlaşmaya varmak için Birleşmiş Milletler (BM) ve diğerleri ile birlikte çalışıyor.
BM ve Avrupa Birliği'nden iki delegasyon, Erez kontrol noktasından Gazze Şeridi'ne girdi. BM İnsani Yardım Koordinatörü Lynn Hastings, BM Ortadoğu Barış Süreci Koordinatörlüğü'nde çalışan BM yetkililerinden oluşan geniş bir heyet eşliğinde Filistin’e gitti.
Hastings birkaç saat süren ziyareti sırasında, durumu gözden geçirmek için BM yetkilileri ve insan hakları ve sivil yetkililerle görüşmeden önce Gazze Şeridi'ndeki insani ve yaşam durumunu inceledi. Avrupa Birliği'nin işgal altındaki Filistin topraklarındaki Temsilcisi Sven Kühn Von Burgsdorff da Avrupalı yetkililerden oluşan bir heyetle bölgedeki AB projelerini denetledi.



Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
TT

Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump’ın, Gazze’deki ateşkes anlaşmasının “ikinci aşamasının değiştirileceği” yönündeki kısa ve belirsiz açıklaması, bu değişikliğin ne anlama geldiğine ilişkin soruları gündeme taşıdı.

Uzmanlara göre Trump’ın işaret ettiği değişiklik, anlaşmanın uygulanma biçiminde bir revizyon anlamına geliyor. Buna göre, İsrail’in hâlihazırda yüzde 55’ini kontrol ettiği Gazze’den çekilmesi ve Hamas’ın silahsızlandırılmasına geçilmesi yerine, 17. maddenin devreye alınması söz konusu olabilir. Bu madde, barış planının taraflardan biri kabul etmese bile tek taraflı olarak ilerletilmesine imkân tanıyor.

10 Ekim’de yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasındaki 17. madde, Hamas’ın öneriyi geciktirmesi veya reddetmesi halinde, “yardımların genişletilmesi dahil, planın belirtilen unsurlarının, İsrail ordusunun terörden arındırılmış olarak uluslararası istikrar gücüne devrettiği bölgelerde uygulanacağını” düzenliyor.

Geçen ekim ayında Hamas ile İsrail arasında imzalanan “barış belgesi” sadece birinci aşamayla ilgili maddeleri içeriyordu. Bu aşama; ilk ateşkes, İsrail güçlerinin geri çekilmesi, esir takası ve insani yardım girişlerinin kolaylaştırılmasını kapsıyor. Ancak savaş sonrası Gazze’nin yönetimine ilişkin “ikinci aşama” konusunda resmî bir mutabakat sağlanmış değil.

Perşembe günü yaptığı açıklamada Trump, planın ikinci aşamasının “çok yakında değiştirileceğini” söyledi. Açıklama, sürecin tıkanması ve sahadaki ilerlemenin sınırlı kalması nedeniyle endişelerin arttığı bir döneme denk geldi; ancak Trump değişikliğin içeriğine dair ayrıntı vermedi.

Görsel kaldırıldı.
Filistinli bir kadın, İsrail'in Han Yunus'ta düzenlediği bir baskın sonucu akrabalarından birinin öldürülmesine tepki gösteriyor (AFP)

Ahram Siyaset ve Strateji Merkezi İsrail Çalışmaları uzmanı Dr. Said Okaşa, (Saeed Okasha) Trump’ın sözünü ettiği değişikliğin büyük olasılıkla 17. maddeye dayanacağını belirtiyor. Okaşa’ya göre bu adım, “eski Gazze” ve “yeni Gazze” ayrımını güçlendirecek bir fiili bölünmeye kapı aralayabilir. Bu yaklaşımı geçen ay ABD’nin bölge özel temsilcisi Steve Witkoff’un da çeşitli görüşmelerde dile getirdiğini hatırlattı.

Okkaşa, anlaşmanın geçen ay Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından onaylandığını anımsatarak, Hamas’ın silahsızlanma sürecine yanıt vermemesi gibi gerekçelerle 17. maddenin yeniden devreye sokulmasının mümkün olduğunu söyledi. Uzman, böyle bir senaryonun Gazze’de “ne savaş ne barış” şeklinde sürecek bir çıkmaz yaratabileceğini ifade etti.

Görsel kaldırıldı.
Filistinliler, Cebaliye'de yıkılan binaların enkazı arasında sokaklara kurulmuş çadırların yanından geçiyor (AFP)

Filistinli siyaset analisti Dr. Ayman el-Rakkab da, Trump’ın değişiklik açıklamasının içeriğinin belirsizliğine işaret ederek, “İsrail’in bölgede kalma isteğiyle birleştiğinde, Gazze’nin fiilen ikiye bölünmesi ihtimali güçleniyor” değerlendirmesinde bulundu.

Bu belirsizlik sürerken, Axios haber sitesi Trump’ın 25 Aralık’tan önce Gazze’de barış sürecinin ikinci aşamasına geçileceğini açıklamayı planladığını duyurdu. Habere göre Washington, Gazze’de oluşturulacak yeni yönetim yapısı ve uluslararası istikrar gücünün son hazırlıklarını tamamlıyor. ABD Başkanı’nın, bu adımları görüşmek üzere İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile ay sonundan önce bir araya gelmesi bekleniyor.

İkinci aşamanın önünde ciddi engellerin olduğunu ifade eden Rakkab: “Barış Konseyi ile teknokrat hükümet henüz kurulmadı. Güvenliği devralacak polis gücü ve uluslararası istikrar kuvveti oluşturulmadı. Bu nedenle somut bir hareketin en erken ocak ayında mümkün olabileceğini düşünüyorum” dedi.

Okaşa, yakın vadede İsrail’in kontrolde tuttuğu bölgeyi yüzde 60 seviyesine çıkarmaya çalışabileceğini, ancak anlaşmanın genel çerçevesinde büyük bir tırmanış beklemediğini belirtti.

Geçtiğimiz günlerde Yedioth Ahronoth, İsrail’in yaklaşık iki milyon Filistinliyi sarı çizginin doğusunda İsrail kontrolündeki yeni bölgelere yeniden yerleştirmeyi, Hamas kontrolündeki bölgeleri tamamen sivillerden boşaltmayı ve Hamas unsurlarını bu bölgelerde aşamalı şekilde takip etmeyi içeren bir plan hazırladığını yazmıştı. Şarku’l Avsat’ın  Telegraph gazetesinin Batılı diplomatlara dayandırdığı haberinden aktardığı bilgilere göre ABD planının Gazze’nin kalıcı biçimde ikiye ayrılması riskini barındırdığını bildirmişti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ise geçtiğimiz günlerde Barselona’da AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ile yaptığı görüşmede, Gazze ile Batı Şeria’nın birliğinin korunması gerektiğini vurgulayarak, ayrıntıları tartışılan hiçbir adımın “bölünmeyi pekiştirmesine” izin verilemeyeceğini söyledi. Abdulati, çarşamba günü yaptığı başka bir açıklamada da, “Gazze’nin bölünmesini konuşmak dahi mümkün değildir. Gazze, Doğu Kudüs dâhil olmak üzere, kurulacak Filistin devletinin ayrılmaz bir parçasıdır” dedi.

Uzman Okaşa’ya göre Mısır, hem Gazze’nin bölünmesini hem de anlaşmayı zayıflatacak her türlü değişikliği engellemek için diplomatik çabalarını sürdürecek. Buna karşın, Trump’ın planı etrafındaki belirsizlik nedeniyle önümüzdeki döneme ilişkin tüm senaryolar hâlâ masada.


Avn, BM Güvenlik Konseyi heyetinden İsrail'e ateşkes ve geri çekilme anlaşmasını uygulaması için baskı yapmasını istedi

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
TT

Avn, BM Güvenlik Konseyi heyetinden İsrail'e ateşkes ve geri çekilme anlaşmasını uygulaması için baskı yapmasını istedi

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)

Lübnan Cumhurbaşkanlığı, Cumhurbaşkanı Joseph Avn’ın bugün ülkede bulunan Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle bir araya geldiğini açıkladı. Görüşmede Avn, Lübnan ordusunun görevini tamamlaması için destek çağrısında bulunarak, İsrail’in Güney Lübnan’dan çekilmesi için baskı yapılmasını talep etti.

Cumhurbaşkanlığı, heyetin ‘uluslararası kararların uygulanması yoluyla Lübnan’da istikrarı destekleme ve ülkelerin Lübnan ordusuna yardım ederek birliklerini tamamlamaya ve silah tekelini sağlamaya hazır olduklarını’ belirttiğini duyurdu.

Açıklamada Avn’ın, Lübnan’ın uluslararası kararları uygulama taahhüdünü yinelediği ve “İsrail tarafını ateşkesi uygulamaya ve çekilmeye zorlamamız gerekiyor; bu konuda sizden destek bekliyoruz” ifadelerini kullandığı kaydedildi.

Geçen yıl kasım ayında, ABD arabuluculuğunda İsrail ile Hizbullah arasında bir ateşkes sağlanmıştı. Bu ateşkese rağmen, İsrail hâlâ Güney Lübnan’daki bazı noktalarda kontrolünü sürdürüyor ve ülkenin doğusu ile güneyine yönelik saldırılarını devam ettiriyor.


Ukrayna: Rusya ile taviz değil, gerçek barış peşindeyiz

Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
TT

Ukrayna: Rusya ile taviz değil, gerçek barış peşindeyiz

Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)

Ukrayna Dışişleri Bakanı Andriy Sibiga, dün Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'na (AGİT) yaptığı açıklamada, Ukrayna'nın Rusya ile "taviz değil, gerçek barış" istediğini söyledi.

Güvenlik ve insan haklarına odaklanan bir kuruluş olan AGİT, savaş sonrası Ukrayna'da rol oynamayı hedefliyor.

ABD Başkanı Donald Trump, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ABD elçileri arasında "oldukça iyi" olarak nitelendirdiği görüşmelerin ardından çarşamba günü yaptığı açıklamada, barış görüşmelerine giden yolun şu anda belirsiz olduğunu söyledi.

Sibiga, örgütün yıllık bakanlar kurulu toplantısından önce, "Münih'te gelecek nesillere ihanet edenlerin isimlerini hâlâ hatırlıyoruz" diyerek, "Bu bir daha asla olmamalı. İlkelerden taviz verilmemeli ve uzlaşmaya değil, gerçek barışa ihtiyacımız var" ifadelerini kullandı.

devfdr
Rus askerleri Kursk bölgesindeki Sudzha’da devriye geziyor (Arşiv- AP)

Bakan, görünüşe göre İngiltere, Fransa ve İtalya'nın Adolf Hitler'in o dönem Çekoslovakya olan toprakları ilhak etmesini kabul ettiği 1938 tarihli Nazi Almanyası anlaşmasına atıfta bulunuyordu. Bu anlaşma, tehditkâr bir güçle yüzleşmemenin işareti olarak yaygın olarak kullanılıyor.

Sibiga, ABD'ye barışı sağlama çabalarından dolayı teşekkür etti ve Ukrayna'nın "bu savaşı sona erdirmek için mümkün olan her fırsatı değerlendireceğine" söz verdi. "Avrupa geçmişte çok fazla adaletsiz barış anlaşması imzaladı. Hepsi yeni felaketlere yol açtı" diye ekledi.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy dün, ekibinin Amerika Birleşik Devletleri'ndeki toplantılara hazırlandığını ve Trump'ın temsilcileriyle diyaloğun devam edeceğini söyledi.

Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Rusya ve Avrupa ile Orta Asya'nın büyük bir bölümünü içeren 57 üye ülkeyi kapsayan Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), Soğuk Savaş döneminde Doğu-Batı diyaloğu için kilit bir forum olarak ortaya çıktı.

Örgüt son yıllarda, Rusya'nın kilit kararların uygulanmasını engellemesi ve örgütü Batı kontrolü altında olmakla suçlamasıyla sık sık çıkmaza giriyor. Rusya, açıklamasında Ukrayna'nın AGİT gündemine "tamamen hakim olmasından" şikayet etti.