Kuzey Kore kısıtlamaları hafifleterek uluslararası yardımlara kapılarını açtı

WHO, Kovid-19 ile mücadele için tıbbi malzeme göndermeye başladı.

Geçen yıl Aralık ayında Pyongyang'daki sterilizasyon operasyonlarına dair arşivden bir fotoğraf (AP)
Geçen yıl Aralık ayında Pyongyang'daki sterilizasyon operasyonlarına dair arşivden bir fotoğraf (AP)
TT

Kuzey Kore kısıtlamaları hafifleterek uluslararası yardımlara kapılarını açtı

Geçen yıl Aralık ayında Pyongyang'daki sterilizasyon operasyonlarına dair arşivden bir fotoğraf (AP)
Geçen yıl Aralık ayında Pyongyang'daki sterilizasyon operasyonlarına dair arşivden bir fotoğraf (AP)

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Kuzey Kore'ye Kovid-19 ile mücadele için tıbbi malzeme göndermeye başladı. Bu, Kovid-19'a yönelik sınır politikalarında katı bir yöntem izleyen Kuzey Kore'nin kısıtlamaları hafifletmeye başladığının olası bir işareti olarak değerlendirildi.
AP haber ajansına göre, WHO’nun haftalık raporunda, Kuzey Kore'ye "stratejik stoklama ve daha fazla sevkiyat" için Çin'in Dalian Limanı üzerinden temel Kovid-19 tıbbi malzemelerinin sevkiyatına başlandığı belirtildi.
WHO’nun Kuzey Kore Temsilcisi Edwin Salvador, Perşembe günü AP'ye gönderdiği e-postada, yetkililerin WHO’ya ve diğer BM kurumlarının Çin'in Dalian Limanı’nda bekletilen yardımların gönderilmesine izin vermesinin ardından acil sağlık ekipmanı ve ilaçlar da dahil olmak üzere bazı yardımların Kuzey Kore'nin Nampo limanına ulaştığını bildirdi. 
Salvador açıklamasında, "Sonuç olarak, birinci basamak sağlık merkezlerinde temel sağlık hizmetlerini desteklemek için acil sağlık ekipmanı, ilaçlar ve tıbbi malzemeler de dahil olmak üzere bazı ürünlerimizi Nampo'ya gönderebildik. WHO sevkiyatı, diğer BM kurumları tarafından gönderilenlerle birlikte limanda halen karantinaya alınıyor” ifadelerini kullandı.
Pandemi, halihazırda kötü durumda olan ekonomisini kötü etkilemesine rağmen virüsle mücadele kampanyasını "ulusal varlık" meselesi olarak nitelendiren Kuzey Kore, son iki yıldır sınır ötesi trafiği ve ticareti, ciddi şekilde kısıtlamıştı.
BM insan hakları müfettişleri, Ağustos ayında Kuzey Kore hükümetine, güçlerine, sınırı geçen ve salgınla mücadele için uygulanan tecrit uygulamasını ihlal edenleri vurma emri verdiği yönündeki iddiaları netleştirmeye çağırdı. Kuzey Kore henüz tek bir Kovid-19 vakası bildirmemiş olsa da, dış uzmanlar dünyanın neredeyse her yerine ulaşan salgından gerçekten kurtulup kurtulmadığını sorguluyor.
Kuzey Kore, WHO’ya 23 Eylül'e kadar 40 bin 700 kişiye Kovid-19 testi uygulandığını ve tüm testlerin negatif olduğunu bildirdi. WHO’nun raporunda, geçen hafta test edilenler arasında grip benzeri hastalıkları veya diğer semptomları olan 94 kişi ve 573 sağlık çalışanı olduğu kaydedildi. Uzmanlar, zayıf sağlık sistemi ve kronik tıbbi malzeme sıkıntısı göz önüne alındığında, salgının Kuzey Kore'de yıkıcı olabileceğini söylüyor. Ancak, Kuzey Kore, sıkı sınır kontrolleri uygulamasına rağmen küresel arz kıtlığı nedeniyle toplu aşılama kampanyası ertelenmeye devam ettiği halde aşılar konusunda aynı ısrarı göstermedi. Analistlere göre Kuzey Kore, dış dünyadan alacağı aşılara eklenecek uluslararası izleme gereklilikleri konusunda tedirgin olabilir. Bazıları ise Kuzey Kore Lideri Kim Jong Un'un, birlik çağrısında bulunduğu ve neredeyse on yıllık iktidardan sonra en katı zorluklarla karşı karşıya kaldığı bir zamanda iktidardaki kontrolünü sağlamlaştırmaya çalıştığı için ülkede karantina kurallarını sıkı tutmaya yönelik bir iç siyasi faktörler olduğunu öne sürüyor. Salvador, WHO’nun, BM destekli COVAX aşı programı aracılığıyla aşı almak için teknik gereksinimleri tamamlayana kadar Kuzey Koreli yetkililerle çalışmaya devam edeceğini belirtti. Ayrıca Kuzey Kore'nin aşılamara başladığında referans olarak kullanmak üzere ulusal bir yaygınlaştırma planı geliştirdiğini açıkladı. WHO’nun son raporu, Kim'in bir iktidar partisi toplantısında, COVAX girişimi aracılığıyla sağlanan bazı yabancı Kovid-19 aşılarını reddederek yetkililere Kovid-19 ile mücadelede ‘kendi yöntemleriyle’ daha katı bir kampanya başlatma emri vermesinden haftalar sonra geldi.
COVAX adına aşı tedarik eden ve dağıtan UNICEF, geçen ay Kuzey Kore'nin ülkeye gönderilmek istenen yaklaşık 3 milyon Sinovac aşısının salgından ciddi şekilde etkilenen diğer ülkelere gönderilmesini önerdiğini belirtti.
UNICEF, Kuzey Kore Sağlık Bakanlığının gelecekteki aşılar konusunda COVAX ile iletişim kurmaya devam edeceğini kaydetti.



Musk, DOGE’dan pişman: “Bir daha uğraşmam”

Ocak ayında Musk liderliğinde kurulan DOGE, kasımda kapatılmıştı (Reuters)
Ocak ayında Musk liderliğinde kurulan DOGE, kasımda kapatılmıştı (Reuters)
TT

Musk, DOGE’dan pişman: “Bir daha uğraşmam”

Ocak ayında Musk liderliğinde kurulan DOGE, kasımda kapatılmıştı (Reuters)
Ocak ayında Musk liderliğinde kurulan DOGE, kasımda kapatılmıştı (Reuters)

Elon Musk, Hükümet Verimliliği Bakanlığı'nda (DOGE) geçirdiği süreyi değerlendirdi.

Musk, 2017-2019'ta İç Güvenlik Bakanlığı'nda basın sözcüsü yardımcısı olarak görev yapan Katie Miller'ın podcast'ine katıldı.

Teknoloji milyarderi, ABD Başkanı Donald Trump'ın Beyaz Saray Özel Kalem Müdür Yardımcısı Stephen Miller'ın eşiyle yaptığı söyleşide, DOGE'un tartışmalı federal bütçe kesintilerine dair şunları söyledi:

Biraz başarılı olduk. Bir dereceye kadar başarılı olduk. Hiç mantıklı olmayan, tamamen israfa yol açan birçok fonlamayı durdurduk.

Trump'ın seçim kampanyasına yaptığı desteklerle gündeme gelen Musk, ABD Başkanı tarafından DOGE'un başına getirilmişti.

Yönetimin ilk 5 ayında federal kurumlarda gerçekleştirdiği kesintilerle tartışma yaratan Tesla CEO'su, nisanda yaptığı açıklamada elektrikli otomobil şirketiyle ilgilenmek için DOGE'da geçirdiği süreyi azaltacağını duyurmuş, mayısta da görevden ayrılmıştı.

DOGE'un kesintileri nedeniyle binlerce federal çalışanın işine son verilmesi ABD'de tepki çekmişti. ABD'nin yanı sıra bazı Avrupa şehirlerinde de Tesla'ların kundaklandığı bildirilmişti.

Salı günü yayımlanan podcast'te Musk, bir daha DOGE gibi bir projenin başına geçmek istemediğini belirtti:

DOGE'la uğraşmak yerine, esasen şirketlerim üzerinde çalışmalıydım. Böylece ürettiğimiz arabaları kundaklamazlardı.

Space X CEO'su, DOGE'un başına geçtikten sonra katıldığı bir konferansta Nazi selamı verdiği iddiasıyla da yoğun eleştirilerin hedefi olmuştu.

Analistlere göre Tesla'nın net kârının bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 71 oranında düşmesinde, Musk'ın DOGE’a odaklanması büyük rol oynamıştı.

Teknoloji milyarderiyle ABD Başkanı'nın arası, Trump'ın tartışmalı vergi indirimi tasarısı nedeniyle bozulmuştu. Sosyal medya üzerinden atışmaların ardından ikili daha sonra "dostluk mesajları" paylaşmıştı.

Independent Türkçe, Reuters, Axios


‘Tek bir tık bir ülkeyi yıkmaya yeter’... İsrailli bir yetkiliden ‘nadir’ uyarı

Siber korsanlığı simgeleyen bir görsel (Reuters)
Siber korsanlığı simgeleyen bir görsel (Reuters)
TT

‘Tek bir tık bir ülkeyi yıkmaya yeter’... İsrailli bir yetkiliden ‘nadir’ uyarı

Siber korsanlığı simgeleyen bir görsel (Reuters)
Siber korsanlığı simgeleyen bir görsel (Reuters)

İsrail Ulusal Siber Güvenlik Müdürlüğü Başkanı Yossi Karadi, nadir görülen bir uyarıda bulunarak, siber tehditlerin ülkeleri anında çökme noktasına getirebileceğini söyledi. Şarku’l Avsat’ın Yediot Ahronot’tan aktardığına göre Karadi, elektrik, su, trafik ışıkları ve hastane ağlarına yapılan siber saldırıların artık savaş aracı haline geldiğini ve bu saldırıların çoğunlukla saldırganın kimliğini gizlemek için vekil gruplar üzerinden gerçekleştirildiğini belirtti. Karadi dün Tel Aviv Üniversitesi’nde düzenlenen Siber Güvenlik Haftası konferansında yaptığı konuşmada, son altı ayda İsrail’in yürüttüğü savunma faaliyetlerinden bir kısmını paylaştı ve ‘ilk siber savaş’ olarak nitelendirdiği durumun endişe verici bir tablosunu çizdi.

Karadi, “Giderek savaşların dijital alanda başlayıp biteceği bir çağa doğru ilerliyoruz” dedi ve ‘dijital kuşatma’ terimini tanıttı. Karadi, bu senaryoda enerji santrallerinin duracağı, trafik ışıklarının çalışmayacağı, iletişim sistemlerinin çökeceği ve su kaynaklarının kirlenebileceğini vurgulayarak, “Bu hayali bir gelecek senaryosu değil, oldukça gerçekçi bir eğilim” ifadesini kullandı.

Karadi, dijital kuşatma kavramının sadece çekici bir ifade olmadığını, 15 yıl süren bir gelişimin sonucu olduğunu belirtti. Geçmişte devletler arasındaki siber savaşların çoğunlukla sessiz casusluk veya yalnızca askeri tesisleri hedef alan operasyonlar olduğunu söyleyen Karadi, son yıllarda durumun değiştiğini ve yeni düşmanın yalnızca sır çalmayı değil, sivil yaşamı kesintiye uğratmayı amaçladığını ifade etti.

Yediot Ahronot’a göre, siber savaşların başlangıç noktası olarak kabul edilen olay, 2010 yılında Stuxnet virüsünün ortaya çıkmasıydı. Yabancı raporlara göre virüs, İran’ın Natanz Nükleer Tesisi’ndeki santrifüjleri hedef almak için İsrail ve ABD tarafından kullanılmıştı ve yalnızca belirli endüstriyel kontrol birimlerini etkileyerek sivil bilgisayarlar veya alakasız altyapıya zarar vermekten kaçınıyordu.

Karadi, dönüm noktasının ise geçen on yılın ortalarında Doğu Avrupa’da yaşandığını belirtti. Rus hacker grubu Sandworm, teorik olarak mümkün görülmeyen bir adım atarak Ukrayna elektrik şebekesini hackledi ve yüz binlerce evi dondurucu soğukta karanlığa gömdü. Bu olaydan sonra siber operasyonlar, yalnızca askeri hedeflere yönelik silahlar olmaktan çıkarak, sivil nüfusu hem psikolojik hem fiziksel olarak etkileme aracına dönüştü. Ayrıca, 2017’de Kuzey Kore’ye atfedilen WannaCry fidye yazılımı saldırısının, siber silahların nasıl kontrolden çıkabileceğini gösterdiği ve dünya genelinde hastaneler ile acil servisleri rastgele etkileyerek felce uğrattığı ifade edildi.

Bir Amerikan siber güvenlik şirketi, Sandworm siber hack grubunun faaliyetlerini tespit etti. (Reuters)Bir Amerikan siber güvenlik şirketi, Sandworm siber hack grubunun faaliyetlerini tespit etti. (Reuters)

Tehlikeli bir artış

Karadi, İran’ın siber terör doktrinini benimsemiş olmasının tehlikeli bir örneğini paylaştı: 2020 yılında İsrail su şebekesindeki klor seviyesini değiştirmeye yönelik girişim, başarılı olsaydı kitlesel zehirlenmeye yol açabilirdi.

Karadi, o tarihten bu yana İran’ın siber saldırılarının İsrail’de sivil altyapıyı hedef aldığını, hastaneler, alarm sistemleri ve elektrik şebekesine yönelik tekrar eden girişimlerin bu kapsamda olduğunu belirtti.

Hastanelere yönelik saldırıların yeni bir boyut kazandığını vurgulayan Karadi, yakın zamanda Shamir Tıp Merkezi’ne yapılan siber saldırıyı örnek gösterdi. Saldırının arkasında, sıradan bir suç örgütü gibi görünen ‘Qilin’ adlı bir grup bulunuyordu. Karadi, bu durumun devletlerin, sorumluluğu gizlemek için vekil siber gruplar aracılığıyla saldırılar düzenlemesi trendini gösterdiğini ve bunun yalnızca İsrail’e özgü olmadığını aktardı. ABD ve Avrupa istihbarat raporları da benzer eğilimleri doğruluyor.

Çin’de de ‘Volt Typhoon’ gibi grupların, kâr amacı gütmeden ABD’nin kritik altyapısına sızmalar yaparak olası bir gelecekteki saldırıya hazırlık yaptıkları tespit edilmiş durumda.

Karadi, İran saldırılarında karma bir taktik gözlendiğini söyledi: Weizmann Enstitüsü’ne bir füze atılırken, aynı zamanda güvenlik kameralarına sızılarak çarpma anı gerçek zamanlı olarak kaydedildi ve psikolojik etkisi artırıldı. Aynı zamanda çalışanlara tehdit mesajları ve sızdırılmış kişisel bilgiler gönderildi.

Bu yöntem, Ukrayna savaşında görülen siber saldırılarla benzerlik taşıyor; Rus hackerlar, internet servis sağlayıcılarını hedef alarak bilgi akışını engelliyor ve korku yayıyordu.

Konuşmasını yapay zekâ çağının getirdiği fırsatlar ve risklerle tamamlayan Karadi, “Dijital sistemlere tamamen bağımlılık ve yapay zekâdaki hızlı gelişim, büyük fırsatlar sunuyor, ancak saldırganlara da sınırsız hareket alanı sağlıyor” uyarısında bulundu.

Yediot Ahronot gazetesi, Karadi’nin mesajını özetleyerek, “Gelecek savaşta klavye, roketten daha az öldürücü olmayacak” ifadeleriyle duyurdu.


İran'ın başkentinde aylardır ilk kez yağmur yağdı

Bugün Tahran'daki Valiasr Meydanı'nda İran bayrağı şeklinde dev bir reklam panosunun önünden geçen bir kadın (EPA)
Bugün Tahran'daki Valiasr Meydanı'nda İran bayrağı şeklinde dev bir reklam panosunun önünden geçen bir kadın (EPA)
TT

İran'ın başkentinde aylardır ilk kez yağmur yağdı

Bugün Tahran'daki Valiasr Meydanı'nda İran bayrağı şeklinde dev bir reklam panosunun önünden geçen bir kadın (EPA)
Bugün Tahran'daki Valiasr Meydanı'nda İran bayrağı şeklinde dev bir reklam panosunun önünden geçen bir kadın (EPA)

İran'ın başkentinde aylardır ilk kez bugün yağmur yağdı ve bu durum, yüzyılı aşkın süredir en kurak sonbaharını yaşayan ülke için rahatlama getirdi.

Şarku’l Avsat’ın AP’den aktardı habere göre kuraklık, Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın, başkent çevresindeki barajları dolduracak kadar şiddetli yağmur yağmazsa, İran'ın aralık ayı sonuna kadar hükümetini Tahran dışına taşıması gerekebileceği uyarısında bulunmasına yol açmıştı.

Meteorologlar bu sonbaharı ülke genelinde 50 yıldan fazla süredir yaşanan en kurak sonbahar olarak tanımladı; bu durum, 1979 İslam Devrimi'nden bile öncesine denk geliyor ve tarım için büyük miktarda suyu verimsiz bir şekilde tüketen sistemi daha da zorluyor. Ajans, su krizinin ülkede siyasi bir mesele haline geldiğini, özellikle de İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun, iki ülke arasında geçen haziran ayında 12 gün süren bir savaş yaşanmasına rağmen, İran'a bu konuda defalarca yardım teklifinde bulunmasının ardından bu durumun daha da belirginleştiğini belirtti.

20 Mayıs 2025'te Tahran dışındaki Lar Barajı'nın uydu görüntüsü (Planet Labs - AP)20 Mayıs 2025'te Tahran dışındaki Lar Barajı'nın uydu görüntüsü (Planet Labs - AP)

Netanyahu, 2018'de yayınlanan bir tanıtım videosunda İran halkına şahsen seslenerek, "milyonlarca insanın hayatını tehdit eden ciddi su kıtlığı" sorununu ele almak üzere Farsça bir internet sitesinin açılışını duyurdu. İranlıların su ihtiyaçlarına yardımcı olmayı amaçlayan yeni bir İsrail girişimi olan "İran Halkı İçin Yaşam"ı şahsen desteklemeye hazır olduğunu belirtti. Batı Kudüs'teki ofisinde çekilen video, Netanyahu'nun bir tuz arıtma tesisinden geldiğini iddia ettiği kaptan kendine bir bardak su doldurmasıyla başlıyor. Ardından İranlıların karşı karşıya olduğu vahim su krizinden bahsediyor.

Netanyahu, 12 günlük savaşın ardından geçen ağustos ayında İranlılara mesajını yineleyerek şunları söyledi: “Liderleriniz 12 günlük savaşı bize zorla dayattılar ve ezici bir yenilgiye uğradılar. Her zaman yalan söylüyorlar.” Sözlerine şöyle devam etti: “İran'da her şey çöküyor. Bu kavurucu yazda, çocuklarınız için temiz, soğuk su bile yok. Bu, İran halkına karşı gösterilen en büyük ikiyüzlülük ve saygısızlıktır. Bu durumu hak etmiyorsunuz.”