عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
YAŞAM

Uzmanlar uyardı: Yoksul ülkeler aşılanmadan Kovid-19 sona ermeyecek

Düşük aşılama oranları endişeye neden oluyor.

Uzmanlar uyardı: Yoksul ülkeler aşılanmadan Kovid-19 sona ermeyecek
    Kahire/Hazm Bedir
TT
TT

Uzmanlar uyardı: Yoksul ülkeler aşılanmadan Kovid-19 sona ermeyecek

Uzmanlar uyardı: Yoksul ülkeler aşılanmadan Kovid-19 sona ermeyecek

Oxford aşısının ortak geliştiricilerinden Sarah Gilbert ve Salgın Hazırlık Yenilikleri Koalisyonu (CEPI) CEO'su Dr. Richard Hatchett, uluslararası topluma yoksul ülkelerde yaşayanları aşılamak için daha fazla çaba sarf edilmediği sürece salgının bitmeyeceğini bildirdi.
Araştırmacılar, Science Translational Medicine dergisinde dün yayımlanan makalelerinde, geçen ayın sonu itibariyle dünya nüfusunun yüzde 41,5'inin en az bir doz mevcut aşı aldığına ancak yoksul ülkelerde bu oranın sadece yüzde 1,9'a düştüğüne dikkat çektiler.
Eşitsizliğin, bazı zengin ülkelerdeki yüksek aşılama oranlarına bakıldığında, en yoksul ülkelerde daha belirgin hale geldiğini belirten araştırmacılar adaletsiz aşı dağıtımının herkes üzerinde etkileri olduğunun altını çizdiler.
Açıklamanın devamında şu ifadeler kullanıldı:
"Bu durum sadece yoksul ülkelerdeki milyonlarca insanın hayatını sürekli riske atmakla kalmıyor, aynı zamanda salgının uzamasına da yol açıyor. Salgın ne kadar uzun sürerse mevcut aşılar da o kadar yararsız olacak. Durum daha kötü hale gelecek. Dahası ölümcül patojenlerin gelişmesine sebep olabilecek yeni varyantların ortaya çıkma ihtimali de o derece yüksek olacak."
Araştırmacılar tüm bu tabloya rağmen üretilen aşıların sayısının hızla artması ve yakında herkes için yeterli hale gelecek olması nedeniyle umutlular. Ancak yine de tüm hikâyenin bundan ibaret olmadığı konusunda uyarıda bulundular.
Büyük miktarlarda aşı üretmenin bunları uzak bölgelere göndermekten çok daha kolay olduğunu ifade eden araştırmacılar, yoksul ülkelerin hükümetlerine milyarlarca doz aşı göndermenin herkesin tedavi olması için yeterli olmayacağını kaydettiler.
Uzmanlara göre birçok yoksul ülkede aşıların dağıtılmasına izin veren bir sağlık sistemi veya altyapı bulunmuyor. Ayrıca aşıların nasıl uygulanacağını bilen veya çevrelerindeki insanlara aşının önemi hakkında bilgi veren uzmanlar açısından da eksiklikler yaşanıyor. Bu nedenle salgının sona ermesi için zengin ülkelerin aşı çabalarına yardımcı olmak için çaba göstermeleri gerekiyor. Zira herkes güvende olana kadar kimsenin güvende olmadığı konusunda uyarıda bulunuluyor.

Daha fazlasını oku

 
 
YAŞAM

Bilinç, beynin neresinde? Öne çıkan iki teori de sınavı geçemedi

Araştırmacılar bilincin, beynin zekadan ziyade duyularla ilişkili bölümünde oluştuğunu düşünüyor (Pixabay)
Araştırmacılar bilincin, beynin zekadan ziyade duyularla ilişkili bölümünde oluştuğunu düşünüyor (Pixabay)
TT
TT

Bilinç, beynin neresinde? Öne çıkan iki teori de sınavı geçemedi

Araştırmacılar bilincin, beynin zekadan ziyade duyularla ilişkili bölümünde oluştuğunu düşünüyor (Pixabay)
Araştırmacılar bilincin, beynin zekadan ziyade duyularla ilişkili bölümünde oluştuğunu düşünüyor (Pixabay)

Bilincin beynin hangi bölümünde olduğunu araştıran bilim insanları ilginç sonuçlara ulaştı. 

Kişinin kendisini, etrafını, deneyimlerini, duygularını anlamasını sağlayan bilinç, insan varlığının temel bileşenlerinden biri. 

Bilim insanları uzun zamandır bilincin beynin hangi bölümünde, nasıl meydana geldiğini anlamaya çalışıyor. Pek çok fikir ortaya atılırken halihazırda 30'a yakın teori olduğu tahmin ediliyor. 

Bunlar arasında en çok öne çıkan ikisiyse Küresel Çalışma Alanı Teorisi (GWT) ve Bütünleşik Bilgi Teorisi (IIT). Bunlardan ilki bilincin, beynin ön kısmında olduğunu ve buradaki kilit bölgeler duyusal bilgileri tüm beyne yaydığında bilinçli deneyimin ortaya çıktığını savunuyor. 

IIT ise beyindeki bilginin son derece entegre ve bütünleşik olduğunu ve bu şekilde bilinçli bir deneyimin mümkün olduğunu öne sürüyor.

Önde gelen hakemli dergi Nature'da 1 Mayıs Perşembe günü yayımlanan çalışmada bilim insanları, bu iki teoriyi test ederek hangisinin geçerli olduğunu bulmaya çalıştı. Bulgular, ikisinin de yetersiz olduğuna işaret ediyor. 

Max Planck Enstitüsü'nden Dr. Lucia Melloni ve ekip arkadaşları, ABD, Avrupa ve Çin'deki 12 laboratuvarda 256 kişiye çeşitli görüntüleri izleterek beyinlerindeki elektrik ve manyetik aktiviteyi ve kan akışını ölçtü. 

Katılımcıların bilinçli farkındalığını ölçmek için onlara çeşitli yüzler, nesneler ve semboller gösterildi. Katılımcılar ekranda belirli görüntüler belirdiğinde bir düğmeye bastı. Ekip katılımcıların beynini üç farklı yöntem kullanarak izledi.

Bulgular bilincin, beynin düşünmeyle ilişkili ön kısmından ziyade, görme ve işitmeyle bağlantılı duyusal bölgeleri içeren arka kortekste ortaya çıktığına işaret ediyor. 

Çalışma, beynin arka kısmındaki nöronlarla öndeki bölgeler arasındaki önemli bağlantılar saptasa da bilincin ana merkezinin arka kortekste olduğu fikrini destekliyor.

Araştırmada ayrıca IIT'nin öne sürdüğü gibi bilincin, beynin çeşitli bölümlerinin etkileşimi ve işbirliğiyle oluştuğunu destekleyen güçlü kanıtlar da bulunmadı. 

Makalenin başyazarlarından Christof Koch, "Burada kanıtlar kesinlikle arka korteks lehine. Bilinçli deneyimle ilgili bilgiler ön loblarda ya yoktu ya da arka kortekse kıyasla çok daha zayıftı" diyerek ekliyor: 

Bu durum, ön lobların zeka, yargılama, muhakemede kritik önem taşımasına karşın görme, bilinçli görsel algılama gibi konularda kritik bir rol oynamadığı fikrini destekliyor.

Araştırmacılar yeni çalışmanın komadaki veya bitkisel hayattaki hastalar açısından da önem taşıdığını ifade ediyor.  

Bu durumdaki hastalar birkaç gün boyunca yanıt vermediği zaman genellikle bilinçlerini kaybettikleri varsayılarak yaşam destek ünitesiyle bağları kesiliyor. Ancak geçen yıl yayımlanan bir çalışmada tepkisiz hastaların yaklaşık 4'te birinin bilinci olabileceği tespit edilmişti.

Bu araştırmaya gönderme yapan Koch "Bilincin beyindeki temelini bilmek, sinyal vermeden 'orada olmanın' bu gizli biçimini daha iyi saptamamızı sağlar" diyor. 

Independent Türkçe, Reuters, New York Times, SciTechDaily, Nature