Hamideti: Sudan’da polis ve istihbarat birimlerini sadece seçilmiş cumhurbaşkanına devrederiz

Sudan Kabine İşleri Bakanı Halid Ömer Yusuf, anayasanın ihlali ile mücadele sözü verdi.

Muhammed Hamdan Dagalo (Hamideti). (Reuters)
Muhammed Hamdan Dagalo (Hamideti). (Reuters)
TT

Hamideti: Sudan’da polis ve istihbarat birimlerini sadece seçilmiş cumhurbaşkanına devrederiz

Muhammed Hamdan Dagalo (Hamideti). (Reuters)
Muhammed Hamdan Dagalo (Hamideti). (Reuters)

Sudan’da Geçiş Dönemi Egemenlik Konseyi Birinci Başkan Yardımcısı Muhammed Hamdan Dagalo (Hamideti), Genel İstihbarat Teşkilatı ve polis birimlerinin geçiş hükümetinin askeri bileşenine bağlı olduğunu bildirdi. Söz konusu açıklamalar, Sudan Kabine İşleri Bakanı Halid Ömer Yusuf tarafından ise tepkiyle karşılandı. Yusuf, Hamideti’nin açıklamalarını anayasanın ihlali olarak bu yöndeki bildirilerle kararlı bir şekilde mücadele etme sözü verdi.
Hamideti, perşembe günü öğretmenlere hitaben yaptığı konuşmada Genel İstihbarat Teşkilatı ve polis birimlerinin askeri kurumlar olmaları dolayısıyla sivil bileşene devretmeye karşı çıktı. "Bunlar ancak seçilmiş bir cumhurbaşkanına devredeceğimiz askeri kurumlardır" dedi. Hükümetin sivil bileşenini, baskı uygulamak ve Karakuş’un yönetimini yeniden kurmak için iki kurumu da kontrol etmeyi istemekle suçladı. Bu kurumların teslimi sürecinde herhangi bir şart koşmayacaklarını belirten Hamideti tüm yetkilerin anayasaya uygun olarak devredileceğini kaydetti.
Halid Ömer Yusuf dün resmi Facebook hesabından yaptığı paylaşımda, güvenlik ve askeri teşkilatların geliştirilmesi ve düzenlenmesinin, ülkedeki sivil demokratik geçişin başarısını belirleyecek önemli bir mesele olduğunu söyledi. Hamideti’nin açıklamalarının, anayasal yükümlülüklerin ve görevlerin yerine getirilmesine doğrudan bir tehdit olarak nitelendirerek “Onunla ciddi ve sağlam bir şekilde mücadele edeceğiz” ifadesini kullandı.
Hamideti’nin açıklamalarının anayasaya açıkça aykırı olduğunu belirten Halid Ömer Yusuf, anayasanın 36’ıncı maddesine göre polis teşkilatının yürütme makamına, 37’inci maddesine göre de istihbarat servisinin iktidara ve yürütme makamlarına bağlı olduğunu söyledi. Bu iki kurum için özel bir şart olmadığını kaydetti.
Hamideti, Egemen Meclisi'n yetkisini sembolik olarak nitelendirerek iktidarda kalmak istemediklerini, Genel Komutanlığın oturma eyleminin dağıtılması, barışçıl protestocuların öldürülmesi suçları ile vahşet uygulamalarına dair soruşturma yapmak için kurulan bağımsız soruşturma komisyonunun feshedilmesini istediklerini bildirdi. Hamideti, “Biz, soruşturma komisyonunu tehdit etmiyoruz. Sonuçları görmek için onlardan daha istekliyiz. Komisyonun kararlarının en kısa zamanda açıklanmasını umuyoruz” dedi.
Darbe girişiminin, silahlı kuvvetler tarafından yüksek profesyonellik ile kan dökülmeden engellendiğine dikkat çeken Hamideti, “Darbeciler ülkedeki her şeyi ele geçirmiştiler. Planlı ve organize bir darbe girişimiydi. Başarılı olsalardı boğazımızı keseceklerdi” ifadesini kullandı.
Hamideti, Egemenlik Konseyi Başkanlığı’nın sivil bileşene devredilmesine yönelik bir soruyu şöyle cevapladı:
"Bunları konuşmak için henüz erken. Askeri bileşen olarak biz mecliste sandalye kazanmakla ilgilenmiyoruz. Ama onların tek isteği sandalye kazanmak. Ülkenin, tüm altyapısı yok edildikten sonra uçuruma doğru gittiğini görmezden geliyorlar.”



Ceramana sakin... Güvenlik güçleri, Dürzi sakinleri rahatlatmak için kontrol noktalarını güçlendiriyor

Şam'ın doğu kırsalındaki Ceramana’nın kuzey girişi (Şarku'l Avsat)
Şam'ın doğu kırsalındaki Ceramana’nın kuzey girişi (Şarku'l Avsat)
TT

Ceramana sakin... Güvenlik güçleri, Dürzi sakinleri rahatlatmak için kontrol noktalarını güçlendiriyor

Şam'ın doğu kırsalındaki Ceramana’nın kuzey girişi (Şarku'l Avsat)
Şam'ın doğu kırsalındaki Ceramana’nın kuzey girişi (Şarku'l Avsat)

Şam'ın güneydoğusundaki Ceramana’nın nüfusunun bir kısmını Dürzi mezhebine mensup vatandaşlar oluşturuyor. Şarku'l Avsat dün şehre yaptığı gezide, bölgenin normal ve sakin bir hayat sürdüğüne tanık oldu.

Bu sakinliğe, Suveyda vilayetinde Dürzi militanlar ile Bedevi aşiretler arasında meydana gelen olaylar nedeniyle Sünni nüfusun çoğunlukta olduğu komşu kasaba ve köylerde yaşayanların tepkisinden çekinen bölge sakinlerinin girişlerdeki kontrol noktalarının ve gözetimin arttırılması yönündeki taleplerine Suriye hükümetine bağlı İç Güvenlik Güçleri'nin verdiği yanıt eşlik ediyor.

Ceramana'nın kuzey girişinde, semt merkezine giden araçların hareketi dün öğleden sonra normal görünürken, giriş kontrol noktasında duran bir İç Güvenlik Güçleri görevlisi bölgedeki durumun ‘istikrarlı ve tamamen sakin’ olduğunu doğruladı. Şarku'l Avsat muhabiri Ceramana'nın merkezine giden yolu takip etmekte tereddüt ederken, görevli şöyle dedi: “Bir şeyden mi korkuyorsunuz? İçeride hiçbir gerginlik yok. İçeri girin.”

İç Güvenlik Güçleri görevlisi, geçtiğimiz pazar günü Suriye'nin güneyinde Dürzilerin çoğunlukta olduğu Suveyda vilayetinde kanlı olayların patlak vermesinden bu yana Ceramana'da ‘bir elin parmaklarını geçmeyecek sayıda Dürzi gencin Suveyda'daki gelişmeleri protesto etmek için gösteri yapması ve hemen dağıtılması’ dışında kayda değer bir olay yaşanmadığını bildirdi.

) Şam'ın doğu kırsalında yer alan Ceramana’nın el-Cemiyat bölgesindeki ana cadde (Şarku'l Avsat)Şam'ın doğu kırsalında yer alan Ceramana’nın el-Cemiyat bölgesindeki ana cadde (Şarku'l Avsat)

Dört ana yolun tali bulvarlara açıldığı şehir merkezindeki el-Kerame Meydanı'na ulaştığımızda dükkanların çoğu açıktı, ancak araç ve yaya hareketliliği oldukça zayıf görünüyordu. Kuruyemiş ve şekerleme satan bir dükkânın sahibi bu durumu bugünün cuma ve resmî tatil olmasına bağladı ve ‘normal günlerde daha fazla yoğunluk olduğunu’ vurguladı.

Bölgedeki güvenlik durumuyla ilgili resmi bir güvence işareti olarak, mağaza ve kafelerin iş yaptığı tüm ana yollarda İç Güvenlik Güçleri personeli konuşlandırılmadı. Ancak Ceramana'nın girişlerindeki kontrol noktalarında konuşlanan güvenlik personeli, hem giriş hem de çıkış yollarındaki araçları kapsamlı bir şekilde denetliyor.

Bölgedeki Dürzi toplumundan bir aktivist, Ceramana'daki durumun ‘Suveyda'daki olaylar başladığından beri sakin olduğunu ve herhangi bir değişiklik olmadığını’ doğruladı. Aktivist, “Hükümet birimleri her zamanki gibi çalışmalarına devam ediyor. İç Güvenlik Güçleri, güvenlik, istikrar ve sivil barışı koruma görevlerini yerine getiriyor” ifadelerini kullandı.

Şarku'l Avsat'a konuşan aktivist, aşılmaması gereken kırmızı çizgiler olduğunu, Ceramana'nın Doğu Guta'nın komşusu olduğunu, Şam ile ilişkilerin iyi ve etkili olması gerektiğini, ayrıca kent ve çevresinde iç barışın korunmasına bağlı kalınması gerektiğini belirtti.

Ceramana'nın kuzey girişinde kurulan kontrol noktasının önünde toplanan yerel Dürzi militanlar, 29 Nisan 2025 (Arşiv – Şarku'l Avsat)Ceramana'nın kuzey girişinde kurulan kontrol noktasının önünde toplanan yerel Dürzi militanlar, 29 Nisan 2025 (Arşiv – Şarku'l Avsat)

Aktivist, ‘Suveyda'daki ihlallerin faillerinin sorumlu tutulması ve vilayetteki sivillere yardım ulaştırmak için insani yardım geçişlerinin açılması talepleri’ olduğunu belirtti. Aktivist, ‘bölgenin komşu kasaba ve köylerden herhangi bir tacize maruz kalmadığını ve Suveyda'daki olayların patlak vermesinden bu yana herhangi bir iç sorun yaşanmadığını’ vurguladı.

Bir başka yerel kaynak ise ‘semt sakinlerinin herhangi bir çatışma ya da anlaşmazlıktan uzak durmak istediklerini, çünkü Ceramana'nın devletin bir parçası olduğunu’ vurgulayarak, “Bu bölgeyi korumak devletin sorumluluğudur ve semt sakinleri de bu konuda devlete yardımcı olmaktadır” dedi.

Ancak kaynak Şarku’l Avsat'a ‘bazı sakinlerin Suveyda'da yaşananlar ışığında banliyönün komşu kasabalardan taciz ya da saldırılara maruz kalacağına dair korkuları olduğunu’ gizlemedi. Kaynak, “Bu korkulara yanıt veren, bölgenin girişlerine ek kontrol noktaları kuran ve kontrol noktaları ile banliyö çevresinde gözetimi artıran İç Güvenlik Güçleri ile iletişim halindeyiz” şeklinde konuştu.

İdari olarak Rif Şam'ın bir parçası olan ve Şam'ın merkezine yaklaşık beş kilometre uzaklıkta bulunan Ceramana, 1990'ların sonunda kentsel bir rönesansa tanıklık etti.

Yerel tahminlere göre 2011 başlarında Beşşar Esed rejimine karşı Suriye devriminin patlak vermesinden önce nüfusu 600 bin civarındaydı ve çoğunluğu Dürzi ve Hıristiyanlardan oluşuyordu.

Savaş yıllarında çatışmalara sahne olan tüm Suriye vilayetlerinden yüz binlerce yerinden edilmiş insana sığınak görevi gören bölgenin nüfusu, 14 yıl süren iç savaş boyunca önemli ölçüde arttı. Bazı sakinlerinin tahminlerine göre şu anda Ceramana’nın nüfusu yaklaşık iki milyon.

Ceramana'ya yönelik büyük göç dalgalarından sonra, nüfus tüm vilayetlerin, milliyetlerin, dinlerin ve mezheplerin bir karışımı haline geldi.

Silahlı muhalif gruplar Kasım 2024'ün sonlarında ülkenin kuzeybatısında Saldırganlığı Caydırma Operasyonu'nu başlatıp Şam'a yaklaşırken, Ceramana halkı eski başkan Hafız Esed'in heykelini devirdi ve Beşşar Esed rejimi 8 Aralık'ta düştü.

Ancak Ceramana, 28 Nisan'da İslam'a hakaret içeren bir ses kaydının dolaşıma girmesinin ardından çok sayıda kişinin ölümüne yol açan şiddet olaylarına sahne oldu.

Suriyeli yetkililer o dönem, yerel aktörler ve ileri gelenlerle yaptıkları anlaşmalar çerçevesinde Ceramana'da kontrollerini genişletmeyi ve güvenlik ve istikrarı yeniden sağlamayı başardılar.