Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, geçen hafta Çin savaş uçaklarının hava savunma sahasına girmesiyle askeri gerilimin yaşandığı Tayvan'a "barışçı yollarla yeniden birleşme" çağrısı yaptı.
Çin haber ajansı Xinhua'nın haberine göre, Devlet Başkanı Şi, Çin Cumhuriyeti'nin kuruluşunun yolunu açan 1911 devriminin 110. yıl dönümü vesilesiyle Büyük Halk Meclisinde düzenlenen toplantıda konuştu.
Konuşmasında, Tayvan sorununun Çin ulusunun zayıf ve kargaşa içinde olduğu bir dönemden kaynaklandığını, ulusal uyanışın gerçeğe dönüşmesiyle sorunun da çözüleceğini belirten Şi, "Bu sonuç, Çin tarihinin genel eğilimince belirlenecektir fakat daha önemlisi Çin halkının ortak iradesidir" dedi.
Şi, barışçı koşullardaki bir uyanışın Tayvan dahil tüm Çin ulusunun çıkarına olacağına işaret ederek "Tayvan Boğazı'nın her iki yakasındaki vatanseverler, tarihin doğru tarafında konumlanmalı ve Çin'in topyekun birleşmesini, Çin ulusunun topyekun uyanışını sağlamak için el ele vermelidir" ifadesini kullandı.
Tayvan sorununun tamamen Çin'in iç sorunu olduğunu ve hiçbir dış müdahaleye konu edilemeyeceğini vurgulayan Şi, "Ülkemizin topyekun birleşmesi gerçekleştirilebilir ve gerçekleştirilecektir" değerlendirmesinde bulundu.
Çin savaş uçaklarının Tayvan'ın hava savunma sahasına girmesi
Çin savaş uçaklarının, Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşun yıl dönümünün kutlandığı 1 Ekim'de ve izleyen günlerde Tayvan’ın Hava Savunma Tanımlama Sahası ilan ettiği bölgeye girmesi, bölgede gerilimi yükseltmişti.
Tayvan Savunma Bakanlığı, 1 Ekim’de 38, 2 Ekim’de 39, 3 Ekim’de 16 ve 4 Ekim’de 56 savaş uçağının hava savunma tanımlama sahasına girdiğini bildirmişti.
4 Ekim'deki uçuşlar, Tayvan kayıtlarını tutmaya başladığı Eylül 2020'den bu yana bir günde en çok uçağın yer aldığı "ihlal" olmuştu.
Uluslararası hukukta tanımı bulunmayan ve herhangi bir uluslararası otorite tarafından denetlenmeyen Hava Savunma Tanımlama Sahası, genelde ülkelerce tek taraflı ilan ediliyor.
Tanımlama sahası, ülkenin tanımlı hava sahasını ihlal niyeti olmayan sivil uçakları kapsamına almıyor ancak bölgeye giren askeri uçaklar potansiyel tehdit olarak değerlendirilerek uyarılıyor.
Çin-Tayvan anlaşmazlığı
Çin'de İkinci Dünya Savaşı'nın ardından çıkan iç savaşta Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisinin (ÇKP) 1949'da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşunu ilan etmesi üzerine Çan Kayşek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintag) üyeleri, Tayvan'a yerleşip 1912'de kurulan "Çin Cumhuriyeti" iktidarının Ada'da devam ettiğini ileri sürerek bağımsızlık ilan etmişti.
Bu girişim Çin tarafından kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971'e kadar Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu'nda Çin'i temsil etmişti. 1950'ler ve 1960'larda çok sayıda ülkenin diplomatik ilişki tercihini Çin Cumhuriyeti'nden Çin Halk Cumhuriyeti'ne çevirmesinin ardından 1971'de BM Genel Kurulu'nda yapılan oylamada Pekin hükümetinin Çin'in tek meşru temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan'ın uluslararası örgütlerdeki konumu belirsiz hale gelmişti.
Pekin yönetimi, "Tek Çin" ilkesini benimseyerek Tayvan’ın kendi topraklarının parçası olduğunu savunuyor. Çin, boğaz ve çevresindeki askeri varlığının yanı sıra Tayvan'ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik ilişkiler kurmasına, BM'de ve diğer uluslararası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor.
