Hafızayı güçlendiren ve odaklanmayı kuvvetlendiren besinler

Bitter Çikolata (Getty Images)
Bitter Çikolata (Getty Images)
TT

Hafızayı güçlendiren ve odaklanmayı kuvvetlendiren besinler

Bitter Çikolata (Getty Images)
Bitter Çikolata (Getty Images)

Beslenme uzmanları, bazı yiyeceklerin zihni daha keskin, hafızayı daha güçlü hale getirmeye yardımcı olabileceğini söylüyor.
Bu şekilde düşünen uzmanlardan biri olan Harvard Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde beslenme uzmanı ve öğretim üyesi Dr. Uma Nadioo hafızasını, odaklanma gücünü ve genel beyin sağlığını kuvvetlendirmek için ne yediği hakkında CNBC’ye konuştu.

Bitter çikolata
Naidoo, bitter çikolatanın beyin hücrelerinin sağlıklı kalmasına yardımcı olan antioksidanlarla dolu olduğunu söylüyor. Ayrıca beyin iltihabını azaltmaya ve bilişsel gerilemeyi önlemeye yardımcı olan lifler ve insanlarda bilişsel işlevi keskin bir şekilde iyileştirebilen kakao flavonoidleri içerdiklerini belirtiyor.
Naidoo’ya göre bitter çikolata en az yüzde 70 kakao içermeli.
Araştırmalar, optimal bitter çikolata tüketiminin haftada 45 gram civarında olduğunu gösteriyor.

Çilek
Meyveler antioksidanlar, bitkisel besinler, lif, vitaminler ve minerallerle dolu. Bu besinler hafızanın korunmasına yardımcı olur ve beyin iltihabını azaltır. Naidoo, “Çeşitli renkli meyveleri yemenin kaygı semptomlarını azaltabileceğini ve bunama gibi sinir sistemindeki dejeneratif hastalıklarını önlemeye yardımcı olabileceğini söylüyor.
Naidoo, günde bir veya yarım fincan çilek yemeyi öneriyor.

Zerdeçal ve karabiber karışımı
Zerdeçal, beyin güçlendirici faydalarının ardındaki sır olan kurkumin adı verilen bir bileşik içermesi. Naidoo, "Kurkumin güçlü bir anti-inflamatuardır (iltihap önleyici)" diyor. Araştırmalar, zerdeçal tüketiminin kaygı semptomlarını azaltmaya ve yaşla birlikte bilişsel gerilemeyi azaltmaya yardımcı olabileceğini ortaya koydu.
Naidoo’ ya göre, piperin (karabiberde bulunan bileşik) kurkumini aktive ettiğinden, karabiberle birlikte tüketildiğinde zerdeçalın faydaları daha da güçlü olabilir.

Yapraklı sebzeler
Su teresi, roka ve ıspanak gibi yeşil yapraklı sebzeler, nörogelişim ve nörotransmitter işlevini destekleyen bir B vitamini olan folik asit içerdikleri için sağlıklı beyin diyetlerinin temelini oluşturur.
Fermente gıdalar
Yoğurt gibi fermente gıdalar kandaki laktik asit seviyesini yükseltir ve bu da bağırsak dostu bakterileri besler. Naidoo, "Bağırsak ve beyin arasında bağlantı olan bir bünyeye sahibiz. Dolayısı ile fermente gıdalar yediğimiz ve bağırsak sağlığını iyileştirdiğimiz zaman, bilişsel işlevimizi de geliştirebiliriz" diyor.



Küçük yıldızın dev gezegeni bilim insanlarını şaşkına çevirdi

TOI-6894'ün (önde) çapı, bilinen tek gezegeninin çapının sadece 2,5 katı (Warwick Üniversitesi/Mark Garlick)
TOI-6894'ün (önde) çapı, bilinen tek gezegeninin çapının sadece 2,5 katı (Warwick Üniversitesi/Mark Garlick)
TT

Küçük yıldızın dev gezegeni bilim insanlarını şaşkına çevirdi

TOI-6894'ün (önde) çapı, bilinen tek gezegeninin çapının sadece 2,5 katı (Warwick Üniversitesi/Mark Garlick)
TOI-6894'ün (önde) çapı, bilinen tek gezegeninin çapının sadece 2,5 katı (Warwick Üniversitesi/Mark Garlick)

Bilim insanları küçük bir yıldızın yörüngesinde devasa bir gezegen keşfetti. Neredeyse imkansız olduğu düşünülen bu durum, gezegen oluşumuna dair bilinenleri sorgulamaya açıyor.

Gezegen sistemleri ilk başta büyük bir toz ve gaz bulutunun kendi üstüne çökerek bir yıldız oluşturmasıyla meydana geliyor. Yıldızdan arta kalan ve ön gezegen diski denen maddelerse gezegenleri oluşturuyor. 

Bu nedenle küçük bulutlardan küçük yıldızlar doğması ve geriye devasa gezegenler oluşturacak malzeme kalmaması bekleniyor.

Ancak NASA'nın Geçiş Halindeki Ötegezegen Araştırma Uydusu'nun (TESS), 91 binden fazla kırmızı cüce yıldıza dair verilerini inceleyen araştırmacılar, şaşırtıcı derece büyük bir gezegen buldu. Güneş'e kıyasla küçük ve parlaklığı az olan kırmızı cüceler Samanyolu'ndaki en yaygın yıldız türü. 

Ardından araştırmacılar Avrupa Güney Gözlemevi'nin Çok Büyük Teleskop'uyla TOI-6894 adlı yıldızın yörüngesindeki gezegenin kütlesini hesapladı.

Bulguları hakemli dergi Nature Astronomy'de yayımlanan çalışmaya göre  Dünya'dan 238 ışık yılı uzaktaki yıldızın kütlesi Güneş'inkinin yaklaşık 5'te biri kadar. 

Bilim insanları mevcut teorilere göre böyle bir yıldızın Dünya veya Mars boyutunda bir gezegeni olması gerektiğini söylüyor. Ancak yörüngesinde dönen gezegen TOI-6894b, Satürn'den biraz büyük ve kütlesi onun yarısı kadar.

Makalenin ortak yazarı Vincent Van Eylen şöyle diyor: 

Bu bulgular, evrendeki en küçük yıldızların bile bazı durumlarda çok büyük gezegenler oluşturabileceğini gösteriyor. Bu da gezegen oluşumu modellerimizin bazılarını yeniden düşünmemizi gerektiriyor.

TOI-6894, yörüngesinde dev bir gezegen bulunan yıldızlar arasında açık ara en düşük kütleye sahip olanı. Hatta rekorun önceki sahibi olan yıldızdan yüzde 60 daha az kütlesi var.

Warwick Üniversitesi'nden makalenin başyazarı Edward Bryant "Bu keşif, bu kadar küçük bir yıldızın nasıl bu kadar büyük bir gezegene ev sahipliği yapabildiği gibi bir soru ortaya atıyor ve bunun cevabını henüz bulamadık" diyor.

Jüpiter veya Satürn gibi gaz devleri, çekirdeklerini oluşturmak için çok fazla maddeye ihtiyaç duyar. Daha sonra çevrelerinden çok daha fazla gazı hızlı bir şekilde çekerek atmosfer oluşturabilirler. 

Ancak araştırmacılar TOI-6894b ve yıldızının kütlesine bakınca burada başka bir sürecin işlemiş olduğundan şüpheleniyor.

Örneğin gezegen, yıldızı yaşamının çok erken bir dönemindeyken ve disk hâlâ hammaddeyle doluyken gerekli malzemeleri toplayıp çekirdeğini oluşturmaya başlamış olabilir. 

Bir diğer ihtimal de hızlıca büyük bir çekirdek oluşturmamış ve gaz ve ağır elementleri yavaş yavaş biriktirmiş olması. 

Öte yandan bilim insanları bunlar için de yüksek miktarda malzemeye ihtiyaç duyulacağını söylüyor. Yeni çalışmada incelenen örneklerdeki küçük yıldızların etrafındaki 70 diskten sadece 5'inde TOI-6894b gibi bir gezegen oluşmuştu.

Van Eylen dev gezegenlerin hızlıca çekirdeği oluşturması ve ardından bunun üzerine yüksek miktarda gaz biriktirmesi gerektiğini söyleyerek ekliyor:

Yıldız parlamaya başlamadan ve disk hızla yok olmadan önce bunu yapmak için çok az zaman var. Küçük yıldızlarda, disk yok olmadan önce dev bir gezegeni yeterince hızlı bir şekilde oluşturmak için yeterli kütle olmadığını düşünüyoruz.

Araştırmacılar James Webb Uzay Teleskobu'nu kullanarak gezegen sistemini daha yakından incelemeyi planlıyor. 

Independent Türkçe, Reuters, Mashable, Space.com, Nature Astronomy