Plüton'un atmosferi kaybolmaya başladı

Bilim insanları 2006'da Plüton'u gezegen statüsünden çıkarmış ve cüce gezegen sınıfına dahil etmişti (NASA)
Bilim insanları 2006'da Plüton'u gezegen statüsünden çıkarmış ve cüce gezegen sınıfına dahil etmişti (NASA)
TT

Plüton'un atmosferi kaybolmaya başladı

Bilim insanları 2006'da Plüton'u gezegen statüsünden çıkarmış ve cüce gezegen sınıfına dahil etmişti (NASA)
Bilim insanları 2006'da Plüton'u gezegen statüsünden çıkarmış ve cüce gezegen sınıfına dahil etmişti (NASA)

Bilim insanları Plüton’un atmosferinin yoğunluğunun azalmaya başladığına dair kanıtlar buldu. Böylelikle son birkaç yıldır cüce gezegenin atmosferini "kaybetmekte olduğuna" dair şüpheler doğrulandı.
Kuiper Kuşağı'nda Dünya'dan 4,8 milyar kilometre uzaklıkta bulunan buzlu cüce gezegen, 2018'de bir yıldızın önünden geçerken gökbilimcilerin dikkatini çekti.
ABD’deki Southwest Araştırma Enstitüsü’nden bilim insanları, yıldızın arkadan cüce gezegeni aydınlatması sayesinde gök cisminin atmosferini detaylı incelemeyi başardı.
Ekip, hem ABD'de hem de Meksika'da birden fazla noktadaki teleskopları kullanarak Plüton'un büyük oranda nitrojenden oluşan ince atmosferini gözlemledi.
Bulgularını Amerikan Astronomi Topluluğu Gezegen Bilimleri Birimi’nin 4 Ekim’de yapılan 53. toplantısında açıklayan ekip, cüce gezegen Güneş'ten uzaklaştıkça atmosferin de alçalarak yüzeyde donduğunu tespit etti. 

Cüce gezegenin atmosferinde neler oluyor?
Bulgulara göre Plüton'un atmosferi, cüce gezegenin yüzeyindeki buzların oluşturduğu buhar basıncıyla destekleniyor. Dolayısıyla Plüton'daki buzun ısınması, atmosfer yoğunluğunu önemli ölçüde değiştirebiliyor.
Plüton, eliptik yörüngesi nedeniyle Güneş’e zaman zaman yaklaşıyor ve uzaklaşıyor. Yaklaşık 25 yıldır, Güneş'ten giderek uzaklaşan cüce gezegen giderek daha az ışık alıyor.
Üstelik son gözlemler cüce gezegen soğudukça atmosferinin de yüzeyde yeniden donduğunu ve "kaybolduğunu" gösteren kanıtlar ortaya koyuyor.
Ancak bulgulara göre cüce gezegenin yüzey basıncı ve atmosferik yoğunluğu 2018'e kadar artmaya devam etti. Bilim insanları bunu "termal atalet" diye isimlendirdikleri bir olguya bağlıyor.
Araştırma ekibinde yer alan ve Güneş’le buzlu nesneler arasındaki etkileşimleri inceleyen Leslie Young, Plüton’da yaşanan süreci Güneş’in sahillerdeki kumu ısıtma şekline benzetiyor
"Güneş ışığının en yoğun olduğu zaman öğle saatleridir ama kum öğleden sonra da ısıyı emmeye devam eder, bu nedenle en sıcak olduğu an öğleden sonradır" diyen Young, sözlerini şöyle sürdürüyor:
"Plüton'un atmosferinin varlığını hala koruması, yüzeydeki nitrojen buz rezervinin yüzeyin altında depolanan ısıyla sıcak tutulduğunu gösteriyor. Ama yeni veriler, artık bunların da soğumaya başladığını ortaya koyuyor."
Independent Türkçe, Space, Southwest Araştırma Enstitüsü



Çin bağlantılı hackerlar, Tayvan’ın çip endüstrisini hedef alıyor

Çinli hackerların, Tayvan'daki çip sektörüne yönelik saldırıları artırdığı aktarılıyor (Reuters)
Çinli hackerların, Tayvan'daki çip sektörüne yönelik saldırıları artırdığı aktarılıyor (Reuters)
TT

Çin bağlantılı hackerlar, Tayvan’ın çip endüstrisini hedef alıyor

Çinli hackerların, Tayvan'daki çip sektörüne yönelik saldırıları artırdığı aktarılıyor (Reuters)
Çinli hackerların, Tayvan'daki çip sektörüne yönelik saldırıları artırdığı aktarılıyor (Reuters)

Çin bağlantılı bilgisayar korsanları, Tayvan’ın yarı iletken çip endüstrisini hedef alıyor.

Reuters’ın aktardığına göre, bu yıl mart ile haziran arasında Çin’le bağlantılı olduğu savunulan üç siber casusluk grubu, Tayvan’daki yarı iletken sanayisini hedef alan saldırılar gerçekleştirdi.

Sözkonusu grupların saldırılarda çip tasarımı, üretimi ve tedarik zincirine dair hassas verileri çalmayı amaçladığı yazılıyor.

Siber güvenlik firması Proofpoint’in paylaştığı verilerde, hangi şirketlerin hedef alındığına dair bilgi verilmiyor. Ancak analizde, küçük ölçekli şirketlerden küresel çapta faaliyet gösteren firmalara kadar 15 ila 20 kuruluşun saldırıya uğradığı belirtiliyor.

Proofpoint'ten Mark Kelly, “Geçmişte hiç hedef alınmamış kuruluşlara saldırı düzenlendiğini gördük” diyor.

Hackerların “yemleme” (phishing) diye de bilinen, kullanıcıların kimlik bilgilerini çalmaya yönelik saldırılar düzenlediği ifade ediliyor. Bilgisayar korsanları, Tayvan’daki üniversitelere ait e-posta adresleriyle sahte iş başvuruları gönderiyor. Gönderilen PDF dosyalarında virüslü bağlantılar bulunuyor.

Bir Amerikan bankasında çalışan ve Tayvan’daki çip sektörü üzerine yoğunlaşan yatırım analistlerine de saldırı düzenlendiği aktarılıyor. Hackerların sahte bir yatırım firması adına analistlere ulaşıp iş teklif ettiği belirtiliyor. 

Tayvanlı siber güvenlik firması TeamT5, Çinli hackerların çip altyapısına zarar vermek için saldırılarını artırdığını bildiriyor.

Çin’in Washington Büyükelçiliği’nden gönderilen açıklamada, siber saldırıların “Çin dahil tüm ülkelerin karşı karşıya kaldığı ortak bir tehdit” olduğu ifade ediliyor. Pekin yönetiminin “her türlü siber saldırı ve siber suça karşı kararlı mücadele ettiği” belirtiliyor. 

Independent Türkçe, Reuters, Straits Times