Kovid-19 aşıları virüsün ağır semptomlarına karşı etkili

Çalışmada 22 milyon kişi yer aldı.

İtalya’da üçüncü doz aşıya yönelik program hız kazandı. (Reuters)
İtalya’da üçüncü doz aşıya yönelik program hız kazandı. (Reuters)
TT

Kovid-19 aşıları virüsün ağır semptomlarına karşı etkili

İtalya’da üçüncü doz aşıya yönelik program hız kazandı. (Reuters)
İtalya’da üçüncü doz aşıya yönelik program hız kazandı. (Reuters)

Fransa tarafından 22 milyon kişi üzerinde yapılan ve sonuçları dün yayınlanan çalışma, yeni tip koronavirüse (Kovid-19) karşı aşı yaptırmanın 50 yaş ve üzerinde hastaneye yatış ve virüse bağlı ölüm riskini yüzde 90 azalttığını ortaya koydu. Aşıların  Delta varyantına karşı da etkili olduğu görüldü.
Epi-Phare Başkanı ve epidemiyolog Mahmoud Zureik AFP'ye verdiği demeçte, "Bu durum, aşılı olanların hastaneye kaldırılma veya Kovid-19'dan ölme olasılığının aşısız olanlara göre dokuz kat daha az olduğu anlamına geliyor" dedi.
Züreyk sonuçların İsrail, Birleşik Krallık ve ABD de dahil olmak üzere birçok ülkede yapılan çalışmalarda elde edilen bulguları doğruladığını belirtti. Çalışmanın şu ana kadar yapılanların en kapsamlısı olduğunu vurguladı.
Epi-Phare araştırmacıları, 27 Aralık 2020-20 Temmuz 2021 tarihleri arasında, Fransa'da aşılamanın başladığı ilk günden itibaren aynı yaş grubundaki 11 milyon aşısız kişiyle aynı sayıda aşılanmış olanları karşılaştırdılar. İkinci doz Pfizer-BioNTech, Moderna veya AstraZeneca’yı uygulanmasından sonra, 14’üncü günden itibaren hastaneye yatış riskinde yüzde 90'dan fazla azalma olduğunu gözlemlediler.
Fransa'da kullanımı geç onaylanan Johnson & Johnson aşısı ise ülke genelinde daha az kullanıldığı için çalışmaya dahil edilmedi.
Koronavirüsün en yaygın türü olan Delta varyantının etkilerinini de inceleyen araştırmacılar çalışmanın bitiminden bir ay önce, yani 20 Haziran'dan başlayarak Fransa'da aşılamanın en yaygın olduğu dönemde, özellikle hastaneye başvuru oranının ne ölçüde düştüğünü araştırdılar.
Araştırma sonucunda önceki dönemlere benzer sonuçlar gözlemlendi. Aşılar 75 yaş ve üzerinde yüzde 84 oranında etkili olurken bu oran 50 - 72 yaş arasında yüzde 92 olarak tespit edildi.
Ancak araştırmacılara göre söz konusu veriler aşının varyant üzerindeki etkisinin değerlendirmek için henüz yeterli değil.
Züreyk konuya dair "Ağustos - Eylül dönemine ilişkin verileri girmek için çalışmaya devam etmeliyiz" dedi.
Epi-Phare grubu, söz konusu düşüşün Kovid-19 nedeniyle hastaneye yatış sırasında meydana gelen ölüm riskindeki azalma ile hemen hemen aynı olduğunu tespit etti. Kovid-19'un şiddetli türleri üzerindeki bu etkinliğin beş aylık takip döneminde düşmediği görüldü.
Çalışma, nüfusun iki farklı grubuna yönelik iki aşamada yapıldı. İlkinde yüzde 50'si aşılanmış ve yüzde 50'si aşılanmamış 75 yaş ve üzerindeki 7,2 milyon kişi incelendi. İkinci çalışma yüzde 50’si aşılanmış ve yüzde 50’si aşılanmamış yaşları 50 ila 74 arasında değişen 15,4 milyon kişi üzerinde yapıldı.
Fransa'da 27 Aralık 2020'de ilk yaş grubunu aşılamak üzere başlatılan kampanya, 65-74 yaş arası grup için 19 Şubat'ta, 50-64 yaş grubu için de 10 Mayıs'ta başlatıldı. Araştırmacılar, 20 Temmuz'a kadar takip ettikleri her iki grupta da benzer sonuçlar elde ettiler.
Araştırmacılar verileri karşılaştırmak çiftler oluşturdu. Böylece belirli bir tarihte aşılanmış her bir kişiyi aynı yaş, cinsiyet ve aynı bölgede yaşayan aşılanmamış diğer bir kişi ile eşleştirdiler. Söz konusu gruplar 20 Temmuz'a kadar takip edildi ve hastaneye yatış oranları karşılaştırıldı.
Çalışmada yalnızca aşıların Kovid-19’un şiddetli semptomlarına karşı etkinliğine odaklanıldı. Ancak enfekte olma ya da bulaştırma üzerindeki etkileri belirlenemedi.
Uluslararası alanda yapılan diğer çalışmalar, Kovid-19 aşılarının Delta varyantı üzerinde virüsün diğer versiyonlarına göre daha az etkili olduğunu göstermişti.
Temel hedefin koronavirüsün ağır semptomlarından kaçınmak olduğunu belirten Züreyk sürece dair değerlendirmesinde hastalık ağır geçmiyorsa bunun salgın sayılmayacağını söyledi.



Yeni Jurassic World filmine ilk yorumlar: Kükreyen bir zafer

40 yaşındaki Scarlett Johansson, Jurassic World: Yeniden Doğuş'ta üç dinozordan genetik materyal elde etmek için görevlendirilen keşif ekibinin lideri Zora Bennett'ı canlandırıyor (Universal)
40 yaşındaki Scarlett Johansson, Jurassic World: Yeniden Doğuş'ta üç dinozordan genetik materyal elde etmek için görevlendirilen keşif ekibinin lideri Zora Bennett'ı canlandırıyor (Universal)
TT

Yeni Jurassic World filmine ilk yorumlar: Kükreyen bir zafer

40 yaşındaki Scarlett Johansson, Jurassic World: Yeniden Doğuş'ta üç dinozordan genetik materyal elde etmek için görevlendirilen keşif ekibinin lideri Zora Bennett'ı canlandırıyor (Universal)
40 yaşındaki Scarlett Johansson, Jurassic World: Yeniden Doğuş'ta üç dinozordan genetik materyal elde etmek için görevlendirilen keşif ekibinin lideri Zora Bennett'ı canlandırıyor (Universal)

İstila (Monsters) ve Godzilla'yla tanınan Gareth Edwards'ın yönettiği ve başrollerinde Scarlett Johansson'la Jonathan Bailey'nin yer aldığı Jurassic World: Yeniden Doğuş (Jurassic World Rebirth), vizyon öncesi gösterimlerde ilk izleyicileriyle buluştu. Eleştirmenler, dinozorların hâlâ Dünya'nın efendisi olduğunu söylerken filmi "kükreyen bir zafer" diye tanımlıyor.

Filmde Scarlett Johansson, gizli operasyonlarda görevli Zora Bennett karakterine hayat verirken, Netflix'in hit dizisi Bridgerton'dan tanıdığımız Jonathan Bailey de paleontolog Dr. Henry Loomis rolünde karşımıza çıkıyor. Kadroda ayrıca Rupert Friend, Manuel Garcia-Rulfo, Luna Blaise, Mahershala Ali ve David Iacono gibi isimler yer alıyor.

Yeni Jurassic World filmi, Jurassic Park evreninde tamamen yeni bir dönemi başlatıyor. Hikaye, ilk parkın en tehlikeli dinozorlarının terk edildiği izole bir adadaki araştırma merkezinde geçiyor. Johansson, Bailey ve Ali'nin canlandırdığı karakterler bu ölümcül adaya adım atıyor. ABD'de yarın vizyona girecek filmin 4 Temmuz Cuma günü Türkiye'deki sinemaseverlerle buluşması bekleniyor.

Eleştirmenler ne diyor?

İlk sosyal medya yorumları ve eleştirmen incelemeleri genel olarak olumlu. Özellikle Johansson, Bailey ve Ali'nin performansları ve dinozorların aksiyon sahneleri övgü topluyor.

ComicBook yazarlarından Charlie Ridgley, 4 yıldız verdiği incelemesinde, "Jurassic World: Yeniden Doğuş, hem dinozorlara hem sinema sanatına saygısıyla yükseliyor. Film, dünyanın sonu gibi büyük olaylarla ya da yapay aşk hikayeleriyle uğraşmak yerine, izleyicinin esas görmek istediği şeye odaklanıyor: Dinozorlarla dolu adrenalin yüklü sahneler" ifadelerini kullanıyor.

ScreenRant yazarı John Orquiola ise filmi, "Steven Spielberg'ün 1993 yapımı filminden bu yana en iyi Jurassic yapımı" diye nitelendiriyor ve dinozor sahneleri için "soluksuz izlenen sekanslar" diyor.

ThatHashtagShow'dan Hunter Bolding, "Scarlett Johansson hâlâ gerçek bir yıldız. Göz kamaştırıcı görünüyor” ifadelerini kullanıyor.

"Hem nostaljiye göz kırpıyor hem de seriyi ileri taşıyor"

The Reel Thoughts Podcast'ten Cohen Harrison Wyatt ise şu yorumu yapıyor: 

Beklenmedik şekilde son derece iyi. Net bir hikayesi, etkileyici görselleri ve aksiyon dolu sahneleri var. Hem nostaljiye göz kırpıyor hem de seriyi ileri taşıyor.

Variety eleştirmeni Peter Debruge ise, "Dinozor serisi kökenlerine dönüyor. Spielberg'ün 32 yıl önce sunduğu eğlenceyi güncellenmiş haliyle tekrar sunuyor ama serinin mitolojisine anlamlı bir katkı sunmuyor, geleceğe dair bir yön de çizmiyor" diyor.

Hollywood Reporter'dan David Rooney ise şu yorumu yapıyor: 

Yeni canavarlar tehdit saçıyor olabilir ama bu film çoğunlukla geri dönüp ısıtılmış hikaye öğeleri sunuyor. Edwards'ın Spielberg'e duyduğu hayranlık açık; özellikle açık deniz sahneleri Jaws'ı anımsatıyor. Jurassic World: Rebirth kimsenin favori Jurassic filmi olmayabilir ama sadık hayranları (ki ben de onlardan biriyim) eğlenecektir.

Beğenmeyenler de var

RogerEbert.com eleştirmeni Christy Lemire ise filmi beğenmeyen isimlerden. 4 üzerinden iki yıldız verdiği incelemesinde, "İnsanlar mutant dinozorlar tarafından yenme tehlikesi altındayken film eğlenceli olabiliyor. Ama oraya ulaşmak için hem gerçek hem mecazi anlamda ormanda çok fazla yol kat etmeniz gerekiyor" diyerek ekliyor: 

Ara sıra zekice görsel şakalar, aldatmalar, sürprizler var. Bunlar bize Jurassic filmlerinin yaz aylarının saf eğlencesi olduğunu hatırlatıyor. Ama o dev ayak izi artık eskisi kadar etkileyici değil.

Consequence yazarı Liz Shannon Miller ise şöyle yazıyor: 

Film, başlıktaki gibi serinin geleceğine dair güçlü bir sinyal vermiyor, daha çok bağımsız bir macera gibi hissettiriyor. Ama bu da bu evrende hâlâ heyecan verici ve sürükleyici hikayeler anlatılabileceğini gösteriyor. Dinozorlar yok olabilir ama insanların onların insan yemesini izleme isteği asla tükenmez.

Eleştirmen Barry Levitt, filme bayıldığını söyleyerek ekliyor: 

Film, dinozorların hem ne kadar görkemli hem de ne kadar korkunç olduğunu müthiş bir şekilde yansıtıyor. Oyuncu kadrosu harika ve Dolores efsane bir karakter.

Variety'den Jazz Tangcay ise "Seriye muazzam bir giriş. Yeni dinozorların hepsine bayıldım, bazıları gerçekten ürkütücü. Dolores'e aşık olmaya hazır olun. Harika bir yapım, ilk filme güzel bir saygı duruşu" ifadelerini kullanıyor.
Inependent Türkçe, ComicBook.com, Dijital Spy, Variety, RogerEbert.com, Hollywood Reporter, Consequence