Rusya'nın arabuluculuğundaki uzlaşılar Suriye'nin güneyindeki müttefiklerine uzandı

Dera'nın doğu kırsalındaki Sayda beldesinde kurulan uzlaşı merkezi (Daraa 24)
Dera'nın doğu kırsalındaki Sayda beldesinde kurulan uzlaşı merkezi (Daraa 24)
TT

Rusya'nın arabuluculuğundaki uzlaşılar Suriye'nin güneyindeki müttefiklerine uzandı

Dera'nın doğu kırsalındaki Sayda beldesinde kurulan uzlaşı merkezi (Daraa 24)
Dera'nın doğu kırsalındaki Sayda beldesinde kurulan uzlaşı merkezi (Daraa 24)

Rus heyeti ve Suriye rejimi Güvenlik Komitesi, Dera’nın doğu kırsalındaki Sayda beldesi ile en-Naime ve Kahil köylerinde uzlaşı anlaşmasının uygulanması ve Rusya’nın uzlaşı haritası çerçevesinde Rusya tarafından desteklenen 5. Kolordu ve Askeri Güvenlik Servisi üyelerine dayatılan hafif ve orta menzilli silahların teslim edilmesi işlemleri tamamlandı. Uzlaşı, Güvenlik Komitesi tarafından sunulan bu bölgelerdeki arananların listesiyle ilgili bir anlaşmazlık nedeniyle Pazar günü öğleden sonra işlemlerin aksamasının ardından ikinci günde sağlandı.
Üç beldenin ileri gelenleri, 5. Kolordu’ya bağlı 8. Tugay subayları, Güvenlik Komitesi üyeleri ve Rus tarafından yetkililer arasında yapılan görüşmeden sonra, anlaşmazlık çözüldü ve arananlar listesi değiştirildi. Bu bölgelerin yerel sakinlerinden olan 5. Kolordu unsurlarının silahları, Busra eş-Şam'daki komuta merkezine teslim edildi.
Sayda beldesi ile Kahil ve en-Naime köylerinden silahların teslim edilmesini ve uzlaşıyı reddedenlerle yaşanan tartışmanın ardından, Sayda beldesine otobüsler gelirken yerinden etme, askeri seçenek ya da anlaşmayı kabul edip silahların teslim edilmesi seçenekleri öne sürüldü.
Bu arada Şam yanlısı basın kuruluşları, uzlaşı karşıtlarını Dera'nın doğu kırsalındaki bölgelerden yerinden edilmeleri için iki otobüsün bölgeye gönderildiğine dair haberlerin doğru olmadığını, daha ziyade, Kahil ve en-Naime köylerinden uzlaşıyı uygulamak isteyenlerin Sayda beldesinde kurulan uzlaşı merkezine götürülmeleri için kullanıldıklarını aktardılar.
Kaynaklar, Rusya’nın uzlaşı haritasının önümüzdeki birkaç gün içinde Dera'nın doğu kırsalındaki el-Cize ve el-Mutaiyye beldelerini de kapsayacağını ve Dera’nın idari sınırları içinde kalan ve sınır karakolları da dahil olmak üzere Ürdün sınırlarına bitişik bölgeler olan Nida, el-Samafyat, el-Amman, Semc ve et-Tayhe bölgelerine uzanacağını söylediler.
Suriye'nin güneyinde 2018 yılında muhalif gruplarından oluşturulan 5. Kolordu’nun ilk komutanı Ahmed el-Avde, Rusya’nın uzlaşı haritasının nüfuzu altındaki bölgelere yaklaşması ve 8.Tugay'ın Dera'nın doğu kırsalındaki 5. Kolordu bölgelerinde konuşlandırılmasıyla birlikte iki gün önce Ürdün'e gitti. Bölgeden aktivistler, Avde’nin Ürdün ziyaretinin Ürdün'ün Suriye rejimine yönelik tutumlarındaki değişimden kaynaklandığını öne sürerek Avde’nin bölgeyle ilgili yeni veriler almak amacıyla bu ziyareti gerçekleştirdiği değerlendirmesinde bulundular. Avde, 2018 yılında yapılan uzlaşı anlaşmasından önce olduğu gibi anlaşmayla Rusya destekli 5. Kolordu’nun komutanı olduktan sonra da Ürdün'e sık sık ziyaretlerde bulundu. Ancak diğer kaynaklar, Avde’nin Ürdün ziyaretini doğrulamadılar.
Dera’da bölgelerin çoğunun yeni uzlaşı anlaşması kapsamına girmesine rağmen, halen bir güvensizlik durumu hakim. Pazartesi sabahı, Suriye rejimi güçlerinin mühendislik birimlerinden 4 unsur Suriye ve Ürdün arasındaki Nasib Sınır Kapısı’na doğru giderken içinde bulundukları askeri aracın Dera-Şam uluslararası karayolu üzerindeki Um el-Meyazin beldesi köprüsünün yakınlarından geçtiği sırada bombalı saldırıya uğraması sonucu yaralandı.
Dera'nın doğu kırsalındaki Nasib, Um el-Meyazin ve et-Taybe beldeleri uzlaşı anlaşması kapsamına girdiler ve silahlar teslim edildi. Suriye rejimi güçlerine bağlı birlikler de Rus askeri polisinin gözetiminde bölgeye konuşlandırıldı. Birlikler, Cumartesi ve Pazar sabahları, bölgede hızlı aramalar gerçekleştirdiler.
Öte yandan Askeri Güvenlik Servisi yetkililerinin Dera'nın batısındaki Yermuk Havzası bölgesindeki Hayt beldesinden dört kişiyi gözaltına almasının ardından belde sakinleri, Dera'nın batı kırsalı ve Yermuk Havzası'ndaki Merkezi Komite'ye duruma müdahale etmesi için çağrıda bulundular. Tutuklananlardan ikisinin daha önce veya şimdi herhangi bir askeri oluşumda yer almayan siviller oldukları, diğer ikisinin ise 2018 yılından bu yana 4. Kolordu’da gönüllü olarak görev yaptıkları ve Pazar günü, el-Mesaken bölgesindeki 5. Kolordu ile Askeri Güvenlik Servisi’nin ortak askeri kontrol noktasından geçerken gözaltına alındıkları bildirildi. Bölge sakinleri, nerede oldukları bilinmeyen dört kişinin, bölge yeni uzlaşı anlaşması kapsamına girmeden önce kendilerine gönderilen arananlar listesinde yer almadıklarını ve bölgenin bir hafta önce Rusya’nın arabuluculuk ettiği haritaya dahil olduğunu vurguladılar.
Dera'nın batı kırsalındaki el-Muzeyrib beldesinde ise, bölge sakinlerinden Cihad el-Hüseyin, kimliği belirsiz silahlı kişilerce uğradığı suikast sonucu öldürüldü. Hüseyin, 2018 yılından önce yerel muhalif grupların eski bir unsuruydu. Yerel istatistiklere göre Dera'nın batı kırsalındaki beldelerde ve Dera el-Beled kentinde, yeni uzlaşı anlaşmasının uygulanmaya başlamasından sonra 10 suikast ve cinayet gerçekleşti. Bu olayların çoğunun failleri ve nedenleri belirlenemezken Deralı aktivistlere göre bazı olaylar, aileler arasındaki eski kan davalarından kaynaklanıyor.



Yardım adı altında katliam mı yapılıyor? GHF kapatılsın çağrısı

Çelik tellerle örülü yardım dağıtım noktaları İsrail ordusunun denetiminde (AFP)
Çelik tellerle örülü yardım dağıtım noktaları İsrail ordusunun denetiminde (AFP)
TT

Yardım adı altında katliam mı yapılıyor? GHF kapatılsın çağrısı

Çelik tellerle örülü yardım dağıtım noktaları İsrail ordusunun denetiminde (AFP)
Çelik tellerle örülü yardım dağıtım noktaları İsrail ordusunun denetiminde (AFP)

130'dan fazla yardım ve sivil toplum kuruluşu (STK), faaliyetleri kaosa yol açan ABD ve İsrail destekli Gazze İnsani Yardım Vakfı'nın (GHF) kapatılması için çağrı yaptı.

Oxfam, Save the Children ve Af Örgütü'nün de aralarında bulunduğu kuruluşların bugün yayımladığı ortak açıklamada, GHF'nin faaliyetlerini başlattığı 27 Mayıs'tan bu yana 500'den fazla Filistinlinin yardım bölgelerinde öldürüldüğüne dikkat çekiliyor.

Kuruluşlar, sivillere yönelik saldırılarda çoğunlukla çocukların öldürüldüğünü vurgulayarak, GHF'nin insani yardım çalışmalarının tüm normlarını ihlal ettiğini belirtiyor:

Gazze'deki Filistinliler imkansız bir seçimle karşı karşıya: Ya açlıktan ölecekler ya da ailelerini doyurmak için çaresizce yiyeceğe ulaşmaya çalışırken vurulacaklar.

İsrail askerlerinin erzak dağıtım bölgelerindeki Filistinli sivillere "rutin olarak" ateş açtığı, Washington ve Tel Aviv destekli vakfın Gazze'deki durumu daha da kötüleştirdiği ve faaliyetlerinin sonlandırılması gerektiği ifade ediliyor.

Filistinli yetkililer, Netzarim ve Refah bölgelerindeki GHF'ye ait erzak dağıtım noktalarının "insani yardım" kisvesi altındaki ölüm tuzaklarına dönüştüğünü ve İsrail'in sivilleri kasıtlı olarak hedef aldığını savunuyor. İsrail ordusuysa iddiaları reddederek kurallara uymayan kişilere "uyarı ateşi" açıldığını öne sürüyor.

İsrail gazetesi Haaretz'in cuma günkü haberinde, kimliklerinin gizli tutulmasını isteyen İsrailli askerler, erzak dağıtım noktalarında Filistinlilere ateş açma talimatı aldıklarını söylemişti. Askerler, Filistinlilerin orduya ait mevzilerden uzak tutulması için böyle bir emir verildiğini ancak "gereksiz yere ölümcül güç kullanmaktan endişe duyduklarını" belirtmişti.

İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF) ise iddiaları yalanlayarak "dağıtım merkezlerindekiler de dahil hiçbir sivile kasten ateş etme emri verilmediğini" savunmuştu. Başbakan Binyamin Netanyahu da gazeteyi orduya karşı dezenformasyonla suçlamıştı.

Diğer yandan İsrail ordusu, erzak dağıtım noktalarında Filistinlilerin öldürülmesine dair soruşturma başlatıldığını da duyurmuştu. Ordudan dün yapılan açıklamada, GHF'nin yardım merkezlerine giden yollara yön ve uyarı levhaları yerleştirileceğini, sahalara erişimin iyileştirileceğini bildirmişti.

Independent Türkçe, BBC, Haaretz