Yemen yoğun yağış ve sel ile mücadele ediyor

Yemen’deki sel dolayısıyla yüzlerce aile büyük yıkım yaşadı ve evlerini terk etti

Fotoğraf (AFP)
Fotoğraf (AFP)
TT

Yemen yoğun yağış ve sel ile mücadele ediyor

Fotoğraf (AFP)
Fotoğraf (AFP)

Arabistan yarımadasının doğu ülkeleri Hint Okyanusu’ndan gelen kasırgalar ile mücadele etmeye devam ediyor. Umman’dan sonra Yemen de yoğun yağışların etkisi altına girdi.
Şiddetli yağışlar nedeniyle Yemen şehirlerini vuran seller, tarım arazileri ve karayollarında büyük hasara neden oldu. Bir taraftan şiddetli sağanakların neden olduğu yoğun su seviyesinin azalmaya başlayacağına dair haberler gelirken sel sularının bazı evleri önüne katmasının ardından Hudeyde ve Aden gibi şehirlerden tahliyeler durduruldu.
Bölge sakinleri ve yerel yetkililerin Şarku'l Avsat'a yaptıkları açıklamalara göre sel, özellikle Husi milisler tarafından yerlerinden edilen ve çoğunun kerpiçten yapılmış evlerde yaşadığı Hudeyde şehrinin güneyindeki bazı evlerde  ciddi hasarlara neden olurken burada yaşayan insanlarının yüzlercesini barınaksız bıraktı.
Bu kaynaklara göre, Misrakh ilçesinin Necd Kasem bölgesinde beş kişilik bir ailenin evinin çökmesine neden olurken sağanak yağışlar başka yerlerde de buna benzer hasarlara yol açtı. Sel nedeniyle Taiz ve Aden şehirlerinin birbirine bağlayan ve aynı zamanda Taiz şehrini diğer şehirlere bağlayan ana arterde yolun bazı kısımlarında biriken molozlar ve bazı kısımlarının çökmesi sonucu yol trafiğe kapatıldı.
Şiddetli yağışlar nedeniyle Abyan şehrinde biriken çok büyük miktarlardaki molozlar tarım arazilerini tehdit ettiği gibi Şebva ve Hadramevt şehirlerini birbirine bağlayan yolun da kapanmasına neden oldu. Komşu Lahc şehrinde de benzeri bir durum meydana geldi. Yollar kapandı, trafik durdu ve tarım arazileri sular altında kaldı.
Lahc şehrine bağlı Müseymir kasabasında yağmur sularının Tibn vadisinden kasabaya doğru akmasına nedeniyle tarım arazileri ve meyve ağaçları zarar gördü. Vali Ahmed et-Türki’ye ve bölgedeki tarım birimine müracaat eden sakinler tarım arazilerinin kurtarılması için hızlı müdahalede bulunulmasını aksi takdirde kendilerinin ve ailelerinin geçimleri için hayati önemi olan mahsullerin sel nedeniyle telef olacağını bildirdiler. Ayrıca bölgenin içme ve sulama su ihtiyacını karşılayan vadi yakınında bulunan su kuyularından bir kısmı da yağmurlardan etkilendi.
Aden şehrinin batı bölümüne kadar ulaşan sel suları nedeniyle bu güzergahta oturmakta olanların bir kısmı emniyet birimleri tarafından Barika şehrine bağlı Hasve kasabasına nakledildiler. Meşru hükümet tarafından ülkenin geçici başkenti kabul edilen kentte, son iki gündür yağan şiddetli yağışlar nedeniyle ilçenin bazı sokaklarında kanalizasyon hatlarının eksikliği nedeniyle cadde ve sokaklar su ile doldu ve şehrin büyük bir kısmında elektrikler kesildi.
Diğer taraftan Yemenli meteorolog Adnan eş-Şevafi, şiddetli yağmurların kademeli olarak azalacağını, ülkenin batı ve güneydeki yüksek kesimlerde yüzde 40-60 oranında yoğun yağış beklendiğini, batı ve güney sahil bölgelerinde ise yüzde 30-50 nispetinde yağış beklendiğini söyledi. Ülkenin doğusundaki yüksek kesimlerde ve sahillerde ise yüzde 20-40 oranında yağış beklendiğini ifade etti.
Meteoroloji merkezi, gök gürültülü sağanak yağışların devam etmesini beklediklerini bu nedenle yoğun yağmurlar esnasında ve sonrasında selin akma ihtimali bulunan yerlerde ve vadilerden uzak durulması uyarıda bulundu. Güneyde Lahc'dan kuzeyde Saada'ya kadar olan dağlık illerde ve ayrıca şehirlerin (Hadramevt, Sabva, Abyan, ed-Dali ve el-Beyda) iç bölgelerinde gök gürültülü sağanak yağışlarla birlikte değişen şiddette yağmur bekleniyor.
Merkezi hava durum bülteni, batı ve güney kıyıları ile iç bölgelerin bazen şiddetli, bazen de gök gürültüsü eşliğinde değişen yoğunlukta yağmur göreceğini belirtti.
Meteorolojiye göre sahra bölgelerinde (el-Cevf, Marib, Şabce, Hadramevt) yoğun yağışlar beklendiğini yıldırım çarpmasından korunmak gerektiği ve cep telefonu kullanılmaması uyarısında bulundu. Meteoroloji merkezi, yağış veya yoğun sis nedeniyle dağ yamaçlarındaki yolllardaki araç sürücülerini görüş mesafesinin azalmasına karşı gerekli tedbirlerin alınması konusunda ikaz etti.



Libya’nın yurtdışında dondurulmuş fonlarının çözülmesine yönelik olası gizli anlaşmalar

Basında yer alan haberlerde Abdulhamid ed-Dibeybe hükümeti ile ABD Başkan Donald Trump'ın yönetiminden yetkililer arasında Libya'nın yurtdışında dondurulan fonlarına ilişkin gizli müzakereler yürütüldüğü belirtiliyor (UBH Başbakanlık Basın Ofisi)
Basında yer alan haberlerde Abdulhamid ed-Dibeybe hükümeti ile ABD Başkan Donald Trump'ın yönetiminden yetkililer arasında Libya'nın yurtdışında dondurulan fonlarına ilişkin gizli müzakereler yürütüldüğü belirtiliyor (UBH Başbakanlık Basın Ofisi)
TT

Libya’nın yurtdışında dondurulmuş fonlarının çözülmesine yönelik olası gizli anlaşmalar

Basında yer alan haberlerde Abdulhamid ed-Dibeybe hükümeti ile ABD Başkan Donald Trump'ın yönetiminden yetkililer arasında Libya'nın yurtdışında dondurulan fonlarına ilişkin gizli müzakereler yürütüldüğü belirtiliyor (UBH Başbakanlık Basın Ofisi)
Basında yer alan haberlerde Abdulhamid ed-Dibeybe hükümeti ile ABD Başkan Donald Trump'ın yönetiminden yetkililer arasında Libya'nın yurtdışında dondurulan fonlarına ilişkin gizli müzakereler yürütüldüğü belirtiliyor (UBH Başbakanlık Basın Ofisi)

Zayed Hediyye

Libya'da Abdulhamid ed-Dibeybe’nin başbakanı olduğu Ulusal Birlik Hükümeti’nin (UBH) son aylarda karşı karşıya kaldığı siyasi ve ekonomik krizler devam ederken UBH ile ABD yönetimi arasında yapılan anlaşmalara ilişkin uluslararası basında art arda çıkan haberler UBH’nin sıkıntılarını daha da arttırdı. Bu anlaşmalar arasında Washington'da dondurulan Libya fonlarının, ABD'ye bu fonların bir kısmının verilmesi karşılığında çözülmesini amaçlayan bir anlaşma da yer alıyor.

Bu anlaşmanın onaylanması halinde bu hamle, Temsilciler Meclisi'nin (TM) yeni bir bütçe vermeyi reddetmesi ve Libya’nın doğu kampının ABD ve Türkiye gibi Libya sahnesindeki önde gelen ve etkili olan uluslararası tarafların teveccühünü kazanmayı başarması sonucu UBH’nin son dönemde rakiplerine karşı gerilediği ekonomik ve siyasi düzeylerdeki konumunu iyileştirmesine katkı sağlayacak.

Washington için cazip bir anlaşma

Anlaşmanın ayrıntıları, İngiltere merkezli Middle East Eye haber sitesi ve diğer uluslararası basın kaynakları tarafından hazırlanan ve UBH ile Trump yönetiminden yetkililer arasında Libya'nın yurtdışında dondurulan ve 30 milyar dolar değerinde olduğu tahmin edilen fonlarına ilişkin gizli müzakerelerden bahseden bir haberde ortaya çıktı.

Söz konusu habere göre taraflar arasındaki görüşmeler geçtiğimiz nisan ayı sonlarında Katar'ın başkenti Doha'da gerçekleşti. ABD Başkanı Trump'ın Ortadoğu işlerinden sorumlu kıdemli danışmanı Massad Boulos ile UBH Başbakanı Dibeybe’nin Ulusal Güvenlik Danışmanı ve kuzeni İbrahim ed-Dibeybe’nin bir araya geldiği görüşmede, Libya'nın, Washington'ın dondurulan fonların çözülmesinde rol oynaması karşılığında, dondurulan fonların bir kısmını belirli ABD kuruluşlarına verme planı ele alındı.

Şarku’l Avsat’ın Middle East Eye'den aktardığı kaynaklara göre plan Trump'ın ekibinin ciddi ilgisini çekmiş ve planın uygulanmasına yönelik mekanizmaların takibi için iç görüşmeler çoktan başladı. Ancak bu durum, bazı tarafların dondurulmuş Libya fonlarını bir sonraki aşamada siyasi olarak değerlendirme niyetleri hakkında soru işaretleri yaratıyor.

Libyalı yetkililerden yalanlama

Öte yandan Libya Yatırım Otoritesi (LIA), fonların serbest bırakılmasına ilişkin olarak basında yer alan haberleri yalanladı. Bu iddiaların doğruluktan yoksun olduğunu ve güvenilir kaynaklara ya da yetkili makamlar tarafından yayınlanan resmi raporlara dayanmadığını vurgulayan LIA, tüm yatırım portföylerinin ve egemen fonlarının Denetim Bürosu ve İdari Kontrol Dairesi gibi yerel kuruluşların yanı sıra akredite sahibi uluslararası denetçiler de dahil olmak üzere uluslararası kuruluşlar tarafından periyodik izlemeye tabi tutulduğunu ve hesaplarının uluslararası kabul görmüş yönetişim, açıklama ve şeffaflık standartlarına uygun olarak düzenli olarak gözden geçirildiğini kaydetti.

Libya’dan hamleler

ABD son zamanlarda Libyalı kurumların ve önde gelen resmi şahsiyetlerin Libya’nin ABD bankalarında dondurulmuş fonlarının serbest bırakılmasına yönelik hamleleri için aktif bir arena haline geldi. Libyalı resmi kaynakların tahminlerine göre bu fonlar Libya'nın yurtdışındaki toplam fonlarının yüzde 25'inden fazlasını oluşturuyor ve yaklaşık 200 milyar dolar olduğu tahmin ediliyor.

Bu hamlelerden en öne çıkanı, birkaç gün önce İngiltere merkezli Africa Confidential dergisinin sayfalarında yayınlanan ve Libya Devlet Varlıklarının Geri Kazanımı ve Yönetimi Ofisi (LAROM) eski Başkanı Muhammed el-Menseli'nin ‘çalıntı’ olarak nitelendirilen ve 50 milyar dolar değerinde olduğu tahmin edilen Libya’nın yurtdışındaki fonlarını kurtarmaya yönelik hamlelerinin ardından ABD makamları tarafından tutuklanmasının hangi koşullarda gerçekleştiğinden bahseden tartışmalı bir haberde ortaya çıktı.

Africa Confidential haberinde, Muhammed el-Menseli'nin geçtiğimiz yıl aralık ayında Washington'da Dışişleri, Adalet ve Hazine bakanlıkları yetkilileriyle bir araya geldiğini ve Muammer Kaddafi rejimi tarafından ABD’deki gizli hesaplara kaçırılan paraları Libya'nın geri alma niyetini kendilerine bildirdiğini aktardı. Habere göre Menseli bundan sadece birkaç hafta sonra 7 Ocak'ta izinsiz eylemlerde bulunduğu ve çifte vatandaşlığa sahip olduğu gerekçesiyle tutuklandı.

Libya’nın fonları onlarca yıldır dondurulmuş durumda

Libya'nın yurtdışında dondurulan fonları, 2011 yılında Muammer Kaddafi rejiminin devrilmesinden bu yana ülkenin karşı karşıya kaldığı en çetrefilli konulardan biri. Zira o tarihten bu yana göreve gelen hiçbir hükümet bu dosyayı yerinden oynatmayı başaramadı. Libya’nın yurtdışındaki fonları, 17 Şubat 2011'deki halk ayaklanmasını bastırmakla suçlanmasının ardından Kaddafi rejimine yaptırım uygulanmasını öngören 1973 sayılı Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) kararı kapsamında dondurulmuştu.

Libya’nın dondurulmuş fonları, eski rejimin yurtdışında doğrudan veya dolaylı olarak sahip olduğu tüm finansal varlıkları, fonları ve ekonomik kaynakları kapsıyor. Resmi verilere göre yurt dışındaki bankalarda bulunan dondurulmuş fonlar, varlıklar ve tahviller de dahil olmak üzere 200 milyar dolar tutarında olduğu tahmin ediliyor.

Bu fonların yüzde 37’si Avrupa’da, yüzde 33’ü Kuzey Amerika’da, yüzde 23’ü Afrika’da, yüzde 6’sı Ortadoğu’da ve yüzde 1’i Güney Amerika bulunuyor.

Devasa yatırımlar

Dondurulan fonlar arasında şimdiki adı Libya Yatırım Otoritesi olan Libya Yatırım Fonu'na ait yatırımlar da yer alıyor. Libya'nın egemen varlık fonu, ülkenin fazla petrol gelirlerini yönetmek ve yatırım yapmak için 2006 yılında kuruldu. Kaddafi döneminde 100 milyar dolardan fazla kaynak tahsis edilen fon, tarım, emlak, finans, petrol ve gaz gibi çeşitli alanlardaki yatırımları yönetiyor ve gelirlerinin milyarlarca dolar olduğu tahmin ediliyor.

Bazı ülkeler geçtiğimiz yıllar boyunca, Libya'nın dondurulmuş fonlarına, bu fonlardan faydalanmak amacıyla göz dikti. Bazıları yasadışı yollardan ve Libya'ya karşı tazminat davaları açarak bu fonları elde etmeye çalıştı, ancak tüm bu girişimler başarısız oldu.

LIA Direktörü Ali Mahmud Reuters'a yaptığı açıklamada, LIA’nın 70 milyar dolarlık fonlarının aktif yönetiminin on yılı aşkın bir süre sonra ilk kez BMGK tarafından bu yılın sonlarına kadar onaylanmasını beklediğini söyledi. Mahmud, LIA'nın mart ayında sunduğu yatırım planının kasım ya da aralık ayında BMGK tarafından onaylanacağından emin olduğunu da sözlerine ekledi.

LIA’nın dört bölümden oluşan planının ilk bölümünün oldukça basit olduğunu belirten Mahmud, bu bölümde fonların dondurulduğu yıllar boyunca biriken fonların tahvil ödemeleri olarak yeniden yatırılmasının planladığını ifade etti.

Birçok hedef

Bingazi Üniversitesi'nde ekonomi ve siyaset bilimi profesörü olan Ali Cuma, UBH’nin bu olası anlaşmayla sadece bir değil, birkaç hedefe ulaşmayı amaçladığını düşünüyor.

Prof. Cuma, Dibeybe hükümetinin Libya'nın yurtdışındaki fonlarının kontrolünü yeniden ele geçirme çabasının öncelikle ekonomik sıkıntısını çözmeyi ya da hafifletmeyi amaçladığını, zira hükümetin şu anda TM başta olmak üzere çeşitli taraflarca kendisine dayatılan iç siyasi ve mali baskı nedeniyle kamu harcamalarını karşılayamadığını söyledi.

Prof. Cuma, değerlendirmesini şöyle sürdürdü:

“Bu teklif aynı zamanda ABD ve pragmatik tutumlarıyla tanınan yeni başkanı Donald Trump ile ilişkileri geliştirmeyi ve Libya'nın doğu kampının son haftalarda nispeten başarılı olduğu Washington'a karşı üstünlük sağlama çabalarının önünü kesmeyi amaçlıyor.”

Ancak birçok tarafın bu sızıntıları mali kazançlar karşılığında ulusal egemenliğin bir kısmının teslim edilmesi olarak istismar etmeye çalışacağı için anlaşmanın Dibeybe ve UBH üzerindeki olumsuz etkisi konusunda uyaran Prof. Cuma, Dibeybe hükümetinin bu hamlesinin, dondurulmuş fonların geri alınması ile ulusal egemenliğin korunması arasında bir denge kurma becerisi açısından gerçek bir sınav niteliği taşıdığını, fakat mevcut aşamada bu iki zıt kutbu bir araya getirmenin oldukça zor olduğunu vurguladı.