Gökbilimciler, dünyada yaşamın oluşumunun sırlarına ışık tutabilecek bir cisim tespit etti

Güneş'in yakınından geçerken ısınarak gaz açığa çıkarmaya başladığı için kuyrukluyıldız ismini alan gök cisimleri, buz ve kozmik toz karışımından oluşuyor (Unsplash)
Güneş'in yakınından geçerken ısınarak gaz açığa çıkarmaya başladığı için kuyrukluyıldız ismini alan gök cisimleri, buz ve kozmik toz karışımından oluşuyor (Unsplash)
TT

Gökbilimciler, dünyada yaşamın oluşumunun sırlarına ışık tutabilecek bir cisim tespit etti

Güneş'in yakınından geçerken ısınarak gaz açığa çıkarmaya başladığı için kuyrukluyıldız ismini alan gök cisimleri, buz ve kozmik toz karışımından oluşuyor (Unsplash)
Güneş'in yakınından geçerken ısınarak gaz açığa çıkarmaya başladığı için kuyrukluyıldız ismini alan gök cisimleri, buz ve kozmik toz karışımından oluşuyor (Unsplash)

Bilim insanları güneş sistemimizde hem kuyrukluyıldız hem de asteroit özellikleri taşıyan ender bir nesne buldu. 
Kuyrukluyıldızlar genelde Güneş Sistemi'nin soğuk dış kısmında, Neptün'ün yörüngesinin ötesinde bulunuyor ve süblimleşme diye bilinen buzun gaza dönüşmesi süreciyle vücut buluyor.
Son derece uzun yörüngeleri Güneş ve Dünya'ya sadece kısa bir süre için yaklaşmalarına izin veriyor. Bu yaklaşma onları ısıtarak imza niteliğindeki kuyruklarını oluşturuyor.
Öte yandan asteroitler, genellikle Mars ve Jüpiter arasındaki asteroit kuşağında yer alıyor ve yaklaşık 5 milyar yıldır sistemimizin sıcak kısmında oldukları düşünülüyor. Bu nesneler genellikle buz içermiyor.
Bununla birlikte "ana kuşak kuyrukluyıldızı" diye bilinen bu ikiliğin olağanüstü birkaç istisnası var. Asteroid 248370 diye bilinen bu örnek, halihazırda doğrulanmış veya varlığından şüphelenilen yaklaşık 20 nesneden biri. 

Asteroit 248370'in Palomar Gözlemevi'nin Hale Teleskobu'yla 12 Temmuz 2021'de Kaliforniya'da çekilmiş bileşik görüntüsü (Henry H. Hsieh / PSI, Jana Pittichová / NASA/JPL-Caltech)
Gezegen Bilimleri Enstitüsü'nde kıdemli bilim insanı Henry Hsieh, "248370, hem bir asteroit hem de bir kuyrukluyıldız ya da daha spesifik açıdan, kısa süre önce aynı zamanda bir kuyrukluyıldız olduğu anlaşılan bir ana kuşak asteroidi" dedi.
"Bir kuyrukluyıldızın fiziksel tarifine uyuyor çünkü muhtemelen buzlu ve bir asteroidin yörüngesine sahip olmasına rağmen uzaya toz fırlatıyor. Daha önce birbirinden tamamen ayrı iki tür nesne olduğu düşünülen şeyler (asteroit ve kuyrukluyıldız) arasındaki sınırın bu ikiliği ve bulanıklığı, söz konusu nesneleri bu kadar ilginç kılan şeyin temel parçalarından biri."
Asteroidin bir toz bulutuyla çevrili, yaklaşık üç km. genişliğinde katı bir kafası ve yaklaşık 724 bin km. uzunluğunda ama sadece bin 400 km. genişliğinde bir kuyruğu var. 
Hsieh, "Bu son derece dar kuyruk bize, toz parçacıklarının son derece yavaş hızlarda, çekirdekten zar zor dışarı salındığını ve normalde bir kuyrukluyıldızdan uzaya toz fırlatan kaçak gaz akışının, bu kuyrukluyıldızda son derece zayıf olduğunu söylüyor. Hızın bu denli az olması normalde tozun, çekirdeğin kendi kütleçekim kuvvetinden kaçmasını zorlaştırır; o yüzden bu durum tozun kaçmasına başka bir şeyin yardımcı olabileceğini düşündürüyor. Örneğin, çekirdek kısmen dışarı kaçan gaz tarafından kaldırılan tozun uzaya fırlatılmasını sağlayacak kadar hızlı dönüyor olabilir" dedi. 
Bu tuhaf cismin keşfi, daha fazla araştırmanın fitilini ateşleyecek. Zira Dünya'daki suyun önemli bir bölümünün ana kuşaktaki asteroitlerin gezegene çarpmasıyla taşındığı düşünülüyor. Bu kayalar, söz konusu hipotezi test etmenin ve Dünya'daki yaşamın kökenine dair daha fazla bilgi edinmenin muhtemel bir yolunu sunuyor.
Independent Türkçe



Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
TT

Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)

Batılı ülkelerdeki büyük firmalar, Çin üretimi yapay zeka modellerini kullanmaya yöneliyor.

Wall Street Journal’ın (WSJ) analizinde, Amazon Web Services, Microsoft ve Google gibi Amerikan devlerinin, müşterilerine DeepSeek’i bir seçenek olarak sunmaya başladığını yazıyor.

Bu durumun, ABD hükümetinin veri güvenliği nedeniyle Çinli DeepSeek firmasının bazı uygulamalarını devlet cihazlarında yasaklamasına rağmen gerçekleştiğine işaret ediliyor.

Analiz firması Sensor Tower’ın verilerine göre, ABD’li OpenAI firmasının ürettiği ChatGPT en popüler yapay zeka destekli sohbet botu olma özelliğini koruyor. Küresel çapta uygulamanın 910 milyon kez indirildiği belirtiliyor. Çinli mühendislerin tasarladığı DeepSeek ise 125 milyon kez indirildi.

Harvard Üniversitesi’nin haziranda yayımladığı bir çalışmada, Çin’in yapay zekada öne çıkmasını sağlayan iki temel unsurun veri zenginliği ve insan sermayesi olduğu belirtilmişti.

WSJ’nin analizine göre de Amerikan şirketleri daha çok “yapay genel zeka” (AGI) gibi devrimsel ilerlemelere yoğunlaşırken, Çinli firmalar pratik uygulamalarla günlük sorunları çözmeye odaklanıyor. Çinli şirketler aynı zamanda modellerini açık kaynak olarak sunuyor. Bu sayede kullanıcılar modelleri kendi ihtiyaçlarına göre uyarlayabiliyor.

Alibaba’nın “Qwen” adlı açık kaynak modelinin dünya genelinde 100 binden fazla türevi geliştirildi. Haberde, Japonya Ekonomi Bakanlığı için özel yazılımlar geliştiren Tokyo merkezli Abeja şirketinin Google ve Meta yerine Qwen’i tercih ettiğine dikkat çekiliyor.

DeepSeek, diğer yapay zeka şirketlerine kıyasla düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanarak geliştirdiği açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1'i, 20 Ocak'ta piyasaya sürmüştü. ABD’li şirketlerle yarışan modelleri daha ucuza geliştirip sattığını öne süren DeepSeek, Nvidia'dan Microsoft'a kadar teknoloji devlerinin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine neden olmuştu.

Batılı ülkeler, DeepSeek’in siber güvenliği ihlal ettiğini ve verilerin Pekin yönetimiyle paylaşılmasını sağladığını öne sürmüş, firmaysa iddiaları yalanlamıştı.

Güney Afrika’daki Witwatersrand Üniversitesi, DeepSeek’in diğer yapay zeka modellerine göre daha iyi veri güvenliği sağladığını savunuyor. Üniversite yetkililerinden Tarık Surtee, “Açık kaynaklı olması ve çevrimdışı kullanılabilmesi, verilerimizi koruyor” diyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, RT