Moskova, NATO’yu Asya’yı istikrarsızlaştırmakla suçluyor

CICA Dışişleri Bakanları, Afganistan’ı ve Asya’da  kalkınmayı görüştü

Rusya Dışişleri Bakanı (solda), 12 Ekim’de CICA toplantısına katılımı sırasında Hint mevkidaşı ile bir yan görüşmede (EPA)

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, NATO’yu ‘Orta Asya bölgesinde ve komşu Asya ülkelerinde güçlerini yeniden konuşlandırmaya çalışmakla’ suçlayarak, Asya’daki jeopolitik durumu askeri yapılarla istikrarsızlaştırma girişimlerine karşı uyardı. Lavrov, 12 Ekim’de ‘Asya’da İşbirliği ve Güven Artırıcı Önlemler (CICA)’ grubunun dışişleri bakanları toplantısına katılımı sırasında ‘bölge ülkeleri arasındaki işbirliğini engelleyen siyasi manevraları’ eleştirdi. Rus Bakan, NATO’nun, ülkedeki 20 yıllık varlığının sorumluluğunu üstlenme konusunu görmezden gelerek, Afganistan’ın komşularına ‘ülkede ortaya çıkan sorunları çözmelerini’ önerdiğini söyledi. Aynı şekilde “Batı İttifakı’nın, Afganistan’dan geri çekildikten sonra Orta, Güney veya Güneydoğu Asya olsun, bölgenin diğer bölgelerine güçlerini yeniden konuşlandırmayı ve aynı zamanda bu bölgelere Afgan mülteci dalgaları göndermeyi arzuladığını söylemek mümkündür” diyen Lavrov, Moskova’nın ‘bölge ülkeleri arasındaki iş birliğini engelleyen dar şekilli askeri ve siyasi yapılarla Asya’daki jeopolitik durumu istikrarsızlaştırmaya yönelik açık girişimlere tanık olduğuna’ dikkat çekti. Sergey Lavrov, “Ne yazık ki bölgedeki jeopolitik ittifaklar daha az karmaşık hale gelmiyor. Bu durum, bölgenin koordineli kapsamlı çok taraflı iş birliği ve entegrasyon sistemine geçişini engelliyor. Devletler arasındaki mevcut karşılıklı etkileşim mekanizmalarını baltalamak amacıyla durumu kızdırmaya yönelik kasıtlı girişimlere tanık oluyoruz” dedi.
Sergey Lavrov, “Soğuk Savaş’ın mantığına ve kontrol politikasına göre faaliyet gösteren özel bileşime ve askeri bloklara sahip dar yapılar, Asya’daki durumun istikrarsızlaşmasına neden oluyor” dedi. Afganistan’ın iç koşullarına ilişkin olarak, ülkesinin NATO kuvvetleri tarafından Afganistan’da terk edilen silahları ve askeri teçhizatı yıkıcı hedeflere ulaşmak için kullanmayı’ reddettiğini ifade eden Rus Bakan, sözlerinin devamında ise “NATO güçlerinin alelacele geri çekilmesi, Afgan çelişkilerini şiddetlendirdi ve karmaşıklaştırdı. Bu kuvvetler, Afganistan’da çok sayıda silah ve askeri teçhizat bıraktı. Bunları, yıkım için kullanmamak önemli. Taliban, terörle ve uyuşturucu kaçakçılığıyla mücadele etme niyetinde olduklarını ve komşu ülkelerde istikrarsızlığı yaymak istemediklerini açıkladı. Ayrıca kapsayıcı bir hükümet kurmaya çalıştıklarını da vurguladılar. Şu an önemli olan şey, bu sözleri tutmaktır” dedi. Lavrov’un açıklaması, Kazakistan’ın başkenti Nur Sultan’da 12 Ekim’de düzenlenen Asya’da İşbirliği ve Güven Artırıcı Önlemler Konferansı (CICA) 6. Dışişleri Bakanları Toplantısı açılış oturumunda geldi. Ev sahibi tarafa göre toplantının gündeminde, ‘Afganistan ile ilgili koşullar ve güven faaliyetleri bağlamında konferansın etkinliğini geliştirmeye yönelik beklentilerin yanı sıra koronavirüs sonrası dönemde kalkınma programlarını canlandırmaya yönelik ortak önlemler’ yer alıyor.
1992 yılında Kazakistan, CİCA girişimini başlattı. Örgütün daimi üye sayısı, şu anda 7 Arap ülkesi (Bahreyn, Mısır, Irak, Ürdün, Filistin, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE)) olmak üzere 27 ülkeden oluşuyor. Örgütün üyeleri arasında İran ve İsrail de bulunuyor. Aynı şekilde Arap Birliği ve Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı da dahil olmak üzere 13 ülkeye ve bölgesel ve uluslararası kuruluşlara gözlemci olarak üyelik hakkı verildi.
CICA, Asya’daki bölgesel güvenlik konularında diyalog ve istişare için bir forum olarak sayılıyor. Temel amacı, ‘Asya’da barışı, güvenliği ve istikrarı korumak için çok taraflı güven artırıcı önlemler yoluyla iş birliğini geliştirmek’ olarak biliniyor. 12 Ekim’de katılımcı bir heyetin açıklaması sonrasında örgüte üye devletlerin öncelikleri arasındaki farklılığın boyutu ortaya çıktı. Video konferans teknolojisi ile katılan Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, konuşmasında Kovid-19 sonrası Asya’da güvenlik ve sürdürülebilir kalkınma meselelerine odaklandı. Ayrıca Mısır temsilcisi ve Dışişleri Bakanı adına toplantıya katılan Siyasi Planlama ve Kriz Yönetimi Dairesi Başkanı Büyükelçi Ala Musa ise, ‘uluslararası barışı koruma çabaları çerçevesinde, ayrıca 4 Haziran 1967 sınırlarında ve başkenti Doğu Kudüs olan bir Filistin devletinin kurulması temelinde ilerlemenin önemi’ üzerinde durdu. Aynı şekilde ‘Orta Doğu’da nükleer silahlardan ve diğer kitle imha silahlarından arındırılmış bir bölge oluşturma çabalarını desteklemenin’ önemli olduğunu söyleyen Musa, ‘aşıların tüm ülkelere adil ve eşit bir şekilde sunulmasını sağlamak da dahil CICA’nın, koronavirüs pandemisinin etkileriyle mücadele etme çabalarına etkin bir şekilde katkı sağlaması gerektiğini’ vurguladı.
Öte yandan Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, yaptığı açılış konuşmasında, CİCA’nın kurucusu eski Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in ‘Bilgeler Konseyi Başkanlığı’ görevine aday olmasını önerdi. Kazakistan Dışişleri Bakan Yardımcısı Akan Rahmatulin de görüşme sırasında, üye ülkelerin Bilgeler Konseyi listesini onaylayacağını belirtti.