Afgan mültecilerin ABD’ye akını sürüyor

Afganistan yönetiminin 31 Ağustos'ta Taliban tarafından ele geçirilmesi ardından Washington’daki Dulles Uluslararası Havaalanı’na giden Afgan mülteciler. (Getty)
Afganistan yönetiminin 31 Ağustos'ta Taliban tarafından ele geçirilmesi ardından Washington’daki Dulles Uluslararası Havaalanı’na giden Afgan mülteciler. (Getty)
TT

Afgan mültecilerin ABD’ye akını sürüyor

Afganistan yönetiminin 31 Ağustos'ta Taliban tarafından ele geçirilmesi ardından Washington’daki Dulles Uluslararası Havaalanı’na giden Afgan mülteciler. (Getty)
Afganistan yönetiminin 31 Ağustos'ta Taliban tarafından ele geçirilmesi ardından Washington’daki Dulles Uluslararası Havaalanı’na giden Afgan mülteciler. (Getty)

Afganistan’ın işgali sırasında ABD veya Afganistan ordusuyla çalışan herkesi cezalandırma sözü veren Taliban’dan kaçan Afgan mülteciler, Washington’ın ülkeden çekilmesinin ardından ABD'ye akın etmeye devam ediyor. ABD hükümeti ve bağlı kuruluşlar, söz konusu yoğun Afgan akımını kabul etmeye, eyaletlerin kapasitelerine göre ülke içinde yerleştirmeye devam etmeye çağrılıyor.
Kongre, ABD için çalışanların birinci dereceden akrabaları olan, şu an Afganistan’da mahsur kalan Afgan grubu ülke dışına çıkarmaya yardım edilmesini istiyor. Beyaz Saray’a baskı yapmaya devam ediyor. sakince sürdürüyor. Senatörler, ABD ordusuna hizmetlerinden dolayı ikamet etme hakkı alanlardan her gün çok sayıda e-posta almaya devam ediyor.
Afgan mültecileri ağırlama faaliyetlerine katılan bir çalışan, isminin verilmemesi kaydıyla Şarku'l Avsat'a yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Her gün binlerce kişi karşılanıp barındırılıyor. Önce askeri üslere yerleştiriliyorlar, ardından da durumlarına göre ayrılıyorlar. Gelenlerin bazılarının daimi ikametgah sağlayan yeşil kartları var. Kalanların ise herhangi bir resmi kimliği ya da belgesi yok. Bu nedenle işlemleri daha zor hallediliyor ve yerleştirilmeleri çok uzun sürüyor.”
ABD yönetiminin, ülkeye gelen mültecilere yardım etmek ve kapasitelere göre eyaletler arasında dağılımlarını sağlamak için yardım kuruluşlarının yanı sıra birçok federal kurumla koordinasyon içinde faaliyetler yürüttüğüne dikkat çeken çalışan, ülkeye gelenlere dair son verilerin güncel olmadığını bildirdi.
AP’nin geçtiğimiz ay yayınladığı habere göre ABD şimdiye kadar 37 bin Afgan aldı. Axios haber sitesinin Dışişleri Bakanlığı’ndan aktardığına göre Kaliforniya'nın en fazla, 5 binin üzerinde, Teksas’ın da 4 bin 500 Afgan mülteciyi ağırlaması bekleniyor. Hawaii, Güney Dakota, Batı Virginia ve Wyoming ise Afgan mültecileri kabul etmiyor.
Dışişleri Bakanlığı’ndan bir sözcünün medya kuruluşlarına yaptığı açıklamalara göre bakanlık, asker ailelerinin ve diğer Afganların tahliyesini kolaylaştırmak için son haftalarda Savunma Bakanlığı da dahil olmak üzere birçok kurum arasında bir ekip kurdu. Yetkililer tahliyelerde önceliği ABD vatandaşlarına ve yakın aile üyelerine veriyor.
ABD hükümetiyle çalışmış olmaları nedeniyle tehditlerle karşı karşıya kalanlara yardım etmeyi amaçlayan özel vize programındaki kısıtlamalar, bazı mültecilerin durumunun belirsizsizliğinin başlıca nedenleri arasında yer alıyor.
Kongre yaz döneminde özel vize tavanını 8 bine yükseltmek için yeni bir yasa çıkarmış, bu yasa yönetimden hızla onay almıştı. Ancak söz konusu programdaki kısıtlamaların devam etmesi, birçok milletvekilinin söz konusu sayının 10 bin artırılmasını ve kapasitenin genişletilmesini önermesine neden oldu.
Tahliye çalışmalarına katılan kurum temsilcileri ve gaziler, bürokratik engellerden şikayetçiler. Tahliye çabalarına yardımcı olan ABD Özel Operasyonlar Birliği Direktörü Daniel Elkins yardım çağrısında bulunan Afgan sayısına ilişkin yaptığı basın açıklamasında şunları söyledi:
“Son zamanlarda, bizimle iletişime geçenlerin sayısında düzenli bir artış kaydedildi. Bu, tehdit tablosunun yükselişte olduğuna, Kabil'de faaliyet gösteren bir büyükelçiliğimizin olmadığına işaret ediyor.”
Elkins, konuyu çarşamba günü Dışişleri Bakan Yardımcısı Wendy Sherman ile yaptığı telefon görüşmesinde gündeme getirdiğini, Sherman’ın kendisine bakanlığın bu konuda çalıştığını söylediğini aktardı.  

Almanya’dan Afgan mülteci açıklaması
Berlin yönetimi, himaye talebinde bulunan Afganların ABD’nin Almanya'daki Ramstein Hava Üssü'nden transferlerine yeniden başlandığını duyurdu. ABD’nin ülke haricindeki en büyük hava üssünün yönetiminden salı günü yaptığı açıklamada da cumartesi günü uçuşların yeniden başladığı ve dokuz sefer gerçekleştirildiği bildirildi. Söz konusu uçuşlarda en az 2 bin 500 Afganın taşındığı bilgisi verildi. DPA’nın haberine göre açıklamada “Tahliye edilen tüm Afganların ayrılacağı son tarih henüz belirlenmedi” ifadeleri kullanıldı.
Almanya'dan ABD'ye nakledilmeyi bekleyen yaklaşık 6 bin Afgandan yaklaşık bin 600'ünün bu hafta Ramstein Hava Üssü'nden ayrılması bekleniyor. Hava Üssü'nden bir sözcü duruma ilişkin şu açıklamada bulundu:
“Operasyonun 20 Ağustos 2021'de başlamasının ardından, Afganistan'dan tahliye edilen en az 34 bin 800 kişi Ramstein Hava Üssü'ne transfer edildi. Şimdiye kadar en az 28 bin 500 Afgan ABD'ye veya başka bir güvenli yere götürülmek üzere üsten ayrıldı.”
Afganların Almanya'dan ABD’ye nakli, tahliye edilenler arasında kızamık vakalarının kaydedilmesinin ardından, eylül ayında askıya alınmıştı. Almanya'daki ABD üslerinde ikamet eden yaklaşık 8 bin 800 kişiye kızamık ve koronavirüs aşısı yapılmıştı. ABD’nin Ramstein ve Katar'daki üsleri, Taliban'ın iktidara gelmesinin ardından ABD ordusu tarafından tahliye edilen Afganların naklinde en önemli iki merkez olarak biliniyor.



Taliban, Moskova'nın hareketi terör listesinden çıkarmasını ‘önemli bir gelişme’ olarak değerlendirerek memnuniyetle karşıladı

Rusya'nın Afganistan Büyükelçisi Dmitry Zhirnov (solda), Afganistan Dışişleri Bakanı Emir Han Muttaki ile Kabil'de yaptığı görüşmeden (Arşiv-AFP)
Rusya'nın Afganistan Büyükelçisi Dmitry Zhirnov (solda), Afganistan Dışişleri Bakanı Emir Han Muttaki ile Kabil'de yaptığı görüşmeden (Arşiv-AFP)
TT

Taliban, Moskova'nın hareketi terör listesinden çıkarmasını ‘önemli bir gelişme’ olarak değerlendirerek memnuniyetle karşıladı

Rusya'nın Afganistan Büyükelçisi Dmitry Zhirnov (solda), Afganistan Dışişleri Bakanı Emir Han Muttaki ile Kabil'de yaptığı görüşmeden (Arşiv-AFP)
Rusya'nın Afganistan Büyükelçisi Dmitry Zhirnov (solda), Afganistan Dışişleri Bakanı Emir Han Muttaki ile Kabil'de yaptığı görüşmeden (Arşiv-AFP)

Taliban, Rusya'nın dün hareketi ‘terör örgütü’ olarak sınıflandırmasını kaldırma kararını memnuniyetle karşıladı ve bunu hükümeti ile Moskova arasındaki ilişkilerde ‘önemli bir gelişme’ olarak niteledi.

Afganistan Dışişleri Bakanlığı tarafından 17 Nisan 2025 tarihinde çekilen ve yayınlanan bu fotoğrafta Rusya'nın Afganistan Büyükelçisi Dmitriy Jirnov (solda) Afganistan Dışişleri Bakanı Emir Han Muttaki ile Kabil'de görüşürken görülüyor. Rusya Yüksek Mahkemesi 17 Nisan'da, Afganistan'ın fiili yöneticileriyle dostane ilişkiler kurmayı amaçlayan sembolik bir jestle Taliban'ın terör örgütü olarak tanımlanmasını kaldırdı. (Afganistan Dışişleri Bakanlığı - AFP)Afganistan Dışişleri Bakanlığı tarafından 17 Nisan 2025 tarihinde çekilen ve yayınlanan bu fotoğrafta Rusya'nın Afganistan Büyükelçisi Dmitriy Jirnov (solda) Afganistan Dışişleri Bakanı Emir Han Muttaki ile Kabil'de görüşürken görülüyor. Rusya Yüksek Mahkemesi 17 Nisan'da, Afganistan'ın fiili yöneticileriyle dostane ilişkiler kurmayı amaçlayan sembolik bir jestle Taliban'ın terör örgütü olarak tanımlanmasını kaldırdı. (Afganistan Dışişleri Bakanlığı - AFP)

Taliban hükümetinin Dışişleri Bakanı Emir Han Muttaki, Kabil'de Rus Büyükelçi ile yaptığı görüşmede, Rusya'ya bu adım için teşekkür etti. Ofisinden yapılan açıklamaya göre Muttaki bu adımı ‘Afganistan ve Rusya arasındaki ilişkilerde önemli bir gelişme’ olarak nitelendirdi.

Rusya Yüksek Mahkemesi dün Taliban'ın terör örgütleri listesinden çıkarılmasını onayladığını açıklayarak, Moskova ile uluslararası alanda izole edilmiş Kabil arasındaki bağları güçlendirmeyi amaçlayan sembolik bir adım attı.

Rus haber ajansları, davadan sorumlu yargıç Oleg Nefedov'un kapalı bir oturum sonrasında yaptığı açıklamada, “Karar derhal yürürlüğe giriyor” dediğini aktardı.

Karar bu aşamada Taliban hükümetinin Moskova tarafından resmen tanındığı anlamına gelmiyor.

Taliban kararı memnuniyetle karşıladı ve bunu hükümeti ile Moskova arasındaki ilişkilerde ‘önemli bir gelişme’ olarak nitelendirdi.

Rusya Yüksek Mahkemesi Yargıcı Oleg Nefedov, yirmi yılı aşkın süredir terör örgütü olarak sınıflandırılan Taliban'a yönelik yasağın kaldırılmasına ilişkin kararını 17 Nisan 2025 Perşembe günü Moskova'da açıkladı. (AP)Rusya Yüksek Mahkemesi Yargıcı Oleg Nefedov, yirmi yılı aşkın süredir terör örgütü olarak sınıflandırılan Taliban'a yönelik yasağın kaldırılmasına ilişkin kararını 17 Nisan 2025 Perşembe günü Moskova'da açıkladı. (AP)

Rusya Federasyonu Başsavcılığı geçtiğimiz mart ayında, Taliban'ın ‘terörist’ olarak sınıflandırılan ve dolayısıyla yasaklanan örgütler listesinden çıkarılmasını talep etti. Taliban, 11 Eylül 2001'de ABD'de düzenlenen saldırıların ardından 2003'ten beri bu listede yer alıyordu.

Taliban, ABD destekli hükümetin düşmesinin ardından 15 Ağustos 2021'de Afganistan'ın başkenti Kabil'in kontrolünü ele geçirdi ve birkaç gün sonra da ABD askerleri ülkeden tamamen çekildi.

O tarihten bu yana Moskova, terörle mücadelede potansiyel bir ekonomik ortak olarak gördüğü yeni Afgan hükümetiyle ilişkileri normalleştirme sözü verdi.

Ancak bu hükümet, özellikle Afganistan'daki kadın haklarının feci durumu nedeniyle, şu aşamada hiçbir ülke tarafından resmen tanınmış değil.

Rusya'nın yanı sıra Pakistan, Çin, İran ve çoğu Orta Asya ülkesinin Afgan yetkililerle diplomatik ilişkileri var.

Moskova, Taliban elçilerini, hareket iktidara dönmeden önce bile, birçok kez topraklarında kabul etmişti.

Taliban terörle mücadelede bir müttefik

Kremlin ve Kabil arasındaki yakınlaşma, Mart 2024'te Moskova yakınlarında bir konser salonunda terör örgütü DEAŞ'ın Afganistan'da faaliyet gösteren bölgesel kolu DEAŞ Horosan'a mensup dört silahlı kişi tarafından 145 kişinin öldürüldüğü saldırının ardından ivme kazandı.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin Temmuz 2024'te, Taliban'ı terörle mücadelede bir müttefik olarak gördüğünü söyledi.

Ardından, 2024 yılının sonunda, Rus makamlarının terör örgütü olarak listelenen ve bu nedenle ülkede yasaklanan bir grubu listeden çıkarmasına izin veren yasayı imzaladı.

Şarku'l Avsat'ın edindiği bilgiye göre bu yasa, grubun ‘terörizmi’ desteklemeyi bıraktığına dair ‘gerçek kanıtlar’ varsa, yargının ‘bir örgüt üzerindeki yasağı geçici olarak askıya almasına izin veriyor.

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ekim ayında Batı'yı Afganistan'a yönelik yaptırımları kaldırmaya ve on yıllardır savaş halinde olan ülkenin yeniden inşası için ‘sorumluluk’ almaya çağırdı.

Rusya Güvenlik Konseyi Sekreteri Sergey Şoygu aralık ayı sonunda Kabil'e gitti. Şoygu ziyaret sırasında, Afganistan ile ‘iş birliğini’ güçlendirmek istediğini açıkladı.

Birçok Taliban lideri 1980'lerde Sovyetler Birliği'nin ülkede on yıl süren savaşı sırasında Moskova'ya karşı savaşmıştı.