Suriyeli muhalifler, Rusya ile Kürt gruplar arasındaki uyuma dikkat çekiyor

Lazkiye’nin doğu kırsalı dün dün Rus güçleri tarafından bombardımana tutuldu. (Şarku’l Avsat)
Lazkiye’nin doğu kırsalı dün dün Rus güçleri tarafından bombardımana tutuldu. (Şarku’l Avsat)
TT

Suriyeli muhalifler, Rusya ile Kürt gruplar arasındaki uyuma dikkat çekiyor

Lazkiye’nin doğu kırsalı dün dün Rus güçleri tarafından bombardımana tutuldu. (Şarku’l Avsat)
Lazkiye’nin doğu kırsalı dün dün Rus güçleri tarafından bombardımana tutuldu. (Şarku’l Avsat)

Suriye rejim güçleri ve muhalif gruplar, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin İdlib kırsalında yeni bir askeri üs kurduğu bir dönemde, ülkenin kuzeybatısındaki İdlib ve Halep kırsalında karşılıklı top atışları gerçekleştirdiler. Suriyeli muhalifler ise yaptıkları açıklamlarda, Rusya ile Halep’in kuzeyindeki Kürtler arasındaki uyuma dikkat çektiler.
Halep kırsalındaki muhaliflerden aktivist Ahmed es- Said, rejim güçlerinin dün Halep’in batı kırsalındaki köyleri topçu atışı ve füze mermileriyle bombaladığını, 3 çocuğun ağır şekilde yaraladığını ve sivillerin yaşam alanlarını yerle bir ettiklerini bildirdi. Said, bombardımanda İdlib’in güneyindeki Cebel ez- Zaviye’deki köylerin hedef alındığını ve saldırıya Rus keşif uçağının eşlik ettiğini söyledi. Barzeh ve es- Semaniye bölgelerine saldırılar düzenlendiğini belirten Said, Hama kırsalındaki Jorin Kampı’na konuşlu rejim güçlerinin yoğun topçu atışları yaptığını ve iki sivilin yaralandığını kaydetti.
Özgür Suriye Ordusu'nda Komutan Albay Mustafa Bakur, İdlib’deki durumun tüm taraflarda (muhalif ve rejim güçleri) bir beklenti ve teyakkuz haline neden olduğunu aktardı. Muhaliflerin, Rus ve rejim güçlerinin İdlib ve kırsalına yönelik olası saldırıları püskürtmeye hazır olduğunun altını çizdi. Bakur, açıklamasında şu ifadeleri kullandı:
“Cebel ez Zaviye’nin coğrafi doğasının Rus, İranlılar ve rejimin ilerlemesine engel olacağına dair bir şüphe yok. Özellikle Türkiye'ye yakın kaynakların da aktardığı üzere Rusya yakın zamanda Türklerden İdlib - Serakib, Halep - Lazkiye uluslararası yolunun bitişiğindeki  M4 olarak bilinen karayolun her iki tarafındaki askeri mevzilerini ve üslerini geri çekmelerini istedi. Dolayısıyla Rusya, diğer eksenlerde de ilerleme girişimlerine bulunabilir.”
Gözlemciler Rusların, İdlib’e saldırmaya ve işgal etmeye çalışabilecekleri görüşündeler. İdlib’in düşmesi halinde Cebel ez Zaviye’nin de düşeceğini, belki de Rusların İdlib ve Cebel ez- Zaviye’deki grupları varlığına son vermeyi planladıklarıını vurguladılar.
Diğer yandan Hama vilayetinde aktivist Bakar Hamidi, İdlib'in doğusundaki Maarat el-Numan kenti yakınlarında rejim güçleri ve İranlı milislere ait askeri oluşumların, Rus güçleriyle birlikte yaklaşık 10 gündür askeri tatbikatlar yürüttüğünü söyledi. Hamidi, çok sayıda rejim unsurunun, İranlılar ve Rusların askeri manevralara ve tatbikatlara katıldığını, bunun İdlib'deki muhalif gruplara karşı olası bir askeri operasyonun başlangıcı anlamına geldiğini kaydetti.
Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) son iki gün içerisinde İdlib’in güneyindeki Cebel ez-Zaviye’deki Benin bölgesinde bir askeri nokta daha kurduğunu aktaran Hamidi, bölgede ağır top ve lojistik teçhizatların yanı sıra bir grup askeri aracın konuşlandırıldığını bildirdi. İdlib’in güneyinde ve doğusunda çok sayıda tank ve ağır top bulunuyor. Bu bağlamda Suriye’nin kuzey bölgeleri Türk kuvvetleri ve Suriye Milli Ordusu (SMO) grupları ile Kürt güçleri arasındaki topçu ve füze saldırılarına tanık oluyor. Halep’in kuzey kırsalında yer alan Marea kasabasında SMO ve Suriye Demokratik Güçleri (SDG) arasında çatışmalar yaşanıyor. Bölgeden gelen haberler herhangi bir can veya teçhizat kaybı olmadığı yönünde. Muhalif grupların, söz konusu bölgede ağır makineli tüfeklerle bir Rus keşif uçağı düşürmeyi başardığı belirtiliyor.
SMO Sözcüsü Yusuf Hamoud, SDG tarafından yapılan kara bombardımanları ile  Suriye’nin kuzeyindeki Türk operasyon bölgesiyle SMO gruplarının kontrolü altındaki bölgelerde Rus uçakları tarafından yürütülen hava saldırıları arasında açık bir uyum olduğunu belirtti. Özellikle Kürt güçlerinin hali hazırda Kornet füzeleri gibi Rus silahlarını kontrol etmek ve Suriye rejimi ile müzakerelere girmek için kullanıldığını söyledi.



Gazze halkı, savaşın neden olduğu yıkımın ardından kültürel mirasını korumak için zamanla yarışıyor

Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
TT

Gazze halkı, savaşın neden olduğu yıkımın ardından kültürel mirasını korumak için zamanla yarışıyor

Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)

Gazze Şeridi’nde 70 bin kişinin hayatını kaybetmesi, çok sayıda kişinin yaralanması, yüz binlerce insanın yerinden edilmesi ve neredeyse bütün mahallelerin yok olmasının ardından, yeniden inşa artık hayal gücünü zorlayan, neredeyse tasavvur edilemez bir görev haline geldi.

Buna rağmen, bölgede en değerli tarihi yapılar arasında yer alıp ağır hasar gören az sayıdaki noktada, işçiler şimdiden çalışmaya başladı. Amaç, geçmişten geriye kalan az sayıdaki kalıntıyı toprak altından çıkarmak.

Bu alanlar arasında, Gazze’nin eski kent merkezinde bulunan ve savaş sırasında İsrail güçlerinin hedef aldığı en önemli kültürel miras olan Büyük Ömer Camii de bulunuyor. İsrail ordusu, avlularının altında savaşçılar tarafından kullanılan bir tünel bulunduğunu öne sürerek yapıyı bombaladığını açıklamıştı. Filistinliler ise böyle bir tünelin varlığını reddediyor ve saldırının Gazze’nin dini ve kültürel mirasını yok etmeye yönelik olduğunu savunuyor.

dfrgt
Gazze şehrinde bulunan Büyük Ömer Camii'nin içindeki enkazı temizleyen bir işçi, 17 Kasım 2025 (Reuters)

Batı Şeria’daki Beytüllahim’de bulunan Miras Koruma Merkezi’nde mimar ve kültürel miras uzmanı olarak görev yapan ve şu anda savaşta zarar gören alanları kurtarmak için Gazze’de çalışan Hammude ed-Dehdar, İsrail’in bu yapıların yıkımının Filistin tarihini silebileceğini düşünerek ‘yanıldığını’ söyledi.

Dehdar, Gazze’de Reuters’a yaptığı açıklamada, bu yapıların kadim bir halkın ortak hafızasını temsil ettiğini belirterek, “Bu miras, korunması ve savunulması için ortak çaba gerektiren bir bellektir” dedi.

İsrail ordusu ise Hamas hedeflerine yönelik her saldırının, bu tür alanları tehlikeye atabilecek olması nedeniyle sıkı bir onay sürecinden geçtiğini açıkladı.

fgt
Gazze şehrinde savaş sırasında hasar gören tarihi Paşa Sarayı'nda restorasyon çalışmaları yürüten işçiler, 11 Kasım 2025 (Reuters)

İsrail ordusu tarafından yapılan açıklamada, “İsrail ordusu, kültürel miras alanları ile tarihi ve kültürel önemi bulunan mekânlara azami hassasiyetle yaklaşmaktadır. Bu alanlar ve sivillerin zarar görmesini en aza indirmek, saldırı planlamasında temel bir önceliktir” ifadeleri yer aldı.

Zamansız hikayeler

Nüfusunun büyük bölümü, bugün İsrail sınırları içinde kalan şehir ve köylerden zorla göç ettirilmiş mülteciler ya da onların çocuklarından oluşan Gazze Şeridi’nde, Büyük Ömer Camii, Gazze halkını kendi kültürel mirasına ve Ortadoğu’nun zengin mimari tarihine bağlayan temel unsurlardan biriydi.

Halk arasında anlatılan geleneksel hikâyelere göre Samson’un onu esir alanların üzerine tapınağı yıktığı yer olduğu söylenen bu alan, İslam’ın 7. yüzyılda Halife Ömer bin Hattab döneminde Akdeniz’e ulaşmasından önce bir Bizans kilisesine de ev sahipliği yapıyordu. Bölge İslam hâkimiyetine girdikten sonra yapı camiye dönüştürüldü.

Sonraki yüzyıllar boyunca yapı; Memlükler, Haçlılar ve Osmanlılar tarafından pek çok kez yeniden şekillendirildi ve Orta Çağ’da bölgenin mimari harikalarından biri olarak ün kazandı.

Caminin minaresi, Gazze siluetinin en belirgin unsurlarından biriydi. Cemaat, kubbeli tavanlar altında ve cilalı taşlarla döşeli avlularda ibadet eder; namazın ardından caminin görkemli cephesinin önünden geçerek kapılarından dışarı çıkar ve eski kentin çevresindeki çarşı sokaklarına doğru akardı.

frgt
Gazze şehrinde savaş sırasında hasar gören tarihi Paşa Sarayı'nda restorasyon çalışmaları yürüten işçiler, 11 Kasım 2025 (Reuters)

Yakındaki Kayseriyye Çarşısı, dükkânlarıyla ünlüydü; esnafı ve komşuları, âşıkların düğün takılarından kıskanç kayınvalidelerin hikâyelerine uzanan unutulmaz öyküler anlatırdı. Bugün bunlardan geriye neredeyse hiçbir iz kalmadı.

Ağır hasar gören bir diğer yapı da 13. yüzyıla uzanan tarihi Paşa Sarayı oldu. Bir müzeye ev sahipliği yapan yapının sergilediği eserler artık kayıp.

Dehdar, kültür ve miras söz konusu olduğunda bunun yalnızca eski bir bina ya da tarihi taşlardan ibaret olmadığını vurgulayarak, “Her taş bir hikâye anlatır” dedi.

Filistin’in Batı Şeria merkezli Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı Müsteşarı Cihad Yasin ise Filistinli yetkililer ve Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nün (UNESCO) tarihi alanların restorasyonu için üç aşamalı bir plan hazırladığını, ilk maliyetin 133 milyon dolar olarak öngörüldüğünü belirtti.

Yasin, önceliğin çökme riski taşıyan yapıların hızlı müdahaleyle desteklenmesi olduğunu söyledi. Ancak beyaz çimento ve alçı sıkıntısı yaşandığını, Gazze’deki kaynakların sınırlı olduğunu ve restorasyon malzemelerinin fiyatlarının ciddi şekilde arttığını ifade etti.

sdfgt
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta İsrail hava saldırıları sırasında hasar gören, kısmen yıkılmış Berkuk Kalesi, 16 Kasım 2025 (Reuters)

Gazze Şeridi’nde kültürel mirasın yıkımı, evlerini ve geçim kaynaklarını kaybetmiş yaslı aileler arasında bile ayrı bir acı yaratmaya devam ediyor.

Münzir Ebu Asi, küçük kızı Kenzi’nin Büyük Ömer Camii’nin vurulduğunu duyunca hissettiği derin üzüntü nedeniyle onu teselli etmek zorunda kaldığını söyledi.

Ebu Asi, “Küçük kızım Kenzi çok üzüldü. Camiye saldırı haberini duyduğumuzda biz de şaşırdık; neden böyle bir şey yapıldı?” dedi.

Sözlerini sürdüren Ebu Asi, Paşa Sarayı’nın da bombalanmasının ardından artık kesin bir kanaate vardıklarını belirterek, “Bu işgalin, Filistin kimliğini yok etmek, her türlü Filistin eserini silmek istediği artık bizim için kesinleşti” ifadesini kullandı.


Etiyopya, Mısır'ı Afrika Boynuzu'nda ‘istikrarsızlaştırma kampanyası’ yürütmekle suçluyor

Rönesans Barajı (Reuters)
Rönesans Barajı (Reuters)
TT

Etiyopya, Mısır'ı Afrika Boynuzu'nda ‘istikrarsızlaştırma kampanyası’ yürütmekle suçluyor

Rönesans Barajı (Reuters)
Rönesans Barajı (Reuters)

Etiyopya Dışişleri Bakanlığı dün yaptığı açıklamada, Mısır’ı Afrika Boynuzu bölgesinde ‘Etiyopya’yı hedef alan bir istikrarsızlaştırma kampanyası yürütmekle’ ve ‘gerilimi artırmaya zemin hazırlamakla’ suçladı.

İki ülke arasında Mavi Nil üzerindeki Rönesans Barajı konusunda süren anlaşmazlığa atıfta bulunan bakanlık, açıklamasında Mısır’ın ‘Afrika Boynuzu’nda Etiyopya’yı merkeze alan, ancak onunla sınırlı olmayan bir istikrarsızlaştırma kampanyası yürüttüğünü’ savundu.

Bakanlık, Mısır’ın ‘diyaloğu reddettiğini ve gerilimi artırma niyetini açıkça ortaya koyan düşmanca söylemini yoğunlaştırdığını’ iddia etti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ise dün yaptığı açıklamada, ülkesinin Etiyopya’nın Rönesans Barajı’na ilişkin tek taraflı adımlarını reddettiğini yineleyerek, “Etiyopya’nın uygulamaları tüm Afrika kıtasının istikrarını tehdit eden ciddi bir tehlike oluşturuyor” dedi.

Mısır Su Kaynakları ve Sulama Bakanlığı da geçen ay yaptığı açıklamada, Etiyopya’nın baraj yönetiminde ‘tek taraflı ve kontrolsüz uygulamalarını’ sürdürdüğünü, bunun ‘havza ülkelerinin hak ve çıkarlarını tehdit eden ciddi riskler barındırdığını’ vurguladı.

Etiyopya, milyarlarca dolara mâl olan dev Rönesans Barajı’nın inşasına Nil Nehri üzerinde 2011 yılında başladı. Mısır ise projeyi, Afrika’nın en uzun nehrindeki tarihi su haklarını tehdit eden bir girişim olarak görüyor.

Afrika Birliği (AfB) arabuluculuğunda Mısır ile Etiyopya arasında yürütülen müzakereler Nisan 2021’de sonuçsuz kalmış; bunun üzerine Kahire, Addis Ababa’ya baskı uygulanması için konuyu Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’ne taşımıştı.


İsrail, Gazze’nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında 2’si çocuk 6 Filistinli hayatını kaybetti

İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
TT

İsrail, Gazze’nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında 2’si çocuk 6 Filistinli hayatını kaybetti

İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)

Filistin merkezli Ma'an haber ajansının bildirdiğine göre, dün akşam (Çarşamba) Gazze Şeridi’nin güneyine düzenlenen İsrail hava saldırılarında 6 Filistinli hayatını kaybetti, çok sayıda kişi de yaralandı.

Ajans, İsrail ordusunun Han Yunus kentinin batı bölgelerini en az dört füzeyle vurduğunu aktardı.

Filistinli sağlık kaynakları, “aralarında iki çocuğun da bulunduğu 6 kişinin İsrail bombardımanında yaşamını yitirdiğini” bildirdi.

Saldırının, Han Yunus’un batısındaki Mevasi bölgesinde bulunan bir çadırı hedef aldığı belirtilirken, gelişmenin İsrail ordusunun gün içinde Refah’ın güneyinde yaşanan çatışmalarda 5 askerinin yaralandığını duyurmasının ardından geldiği ifade edildi.