Merzuki, Tunus’taki Frankofon Zirvesi’ni engellemeye çalıştığını kabul etti

Eski Başbakan Munsif Merzuki zirvenin yapılmasının darbeye destek olduğunu savundu.

Necla Buden, 13 Ekim’de yetkililerle yaptığı görüşmelerde ekonomide reform yapma sözü verdi. (AFP)
Necla Buden, 13 Ekim’de yetkililerle yaptığı görüşmelerde ekonomide reform yapma sözü verdi. (AFP)
TT

Merzuki, Tunus’taki Frankofon Zirvesi’ni engellemeye çalıştığını kabul etti

Necla Buden, 13 Ekim’de yetkililerle yaptığı görüşmelerde ekonomide reform yapma sözü verdi. (AFP)
Necla Buden, 13 Ekim’de yetkililerle yaptığı görüşmelerde ekonomide reform yapma sözü verdi. (AFP)

Tunus’un eski Başbakanı Munsif Merzuki, Fransız yetkililerle gelecek ay Tunus’un Cerbe şehrinde yapılması planlanan Frankofon zirvesinin düzenlenmesini engellemeye çalıştığını kabul ederek bundan gurur duyduğunu söyledi. Merzuki, “Darbe yaşayan bir ülkede bu zirvenin yapılması darbeye destek sayılır” dedi.
Merzuki’in açıklaması, Tunus’un ev sahipliği yapacağı Frankofon Zirvesi’nin ertelendiğinin duyurulduğu 13 Ekim’den sonra geldi. Zira kararla geniş çaplı  bir tartışma patlak verdi. Aynı şekilde bu ani ertelemenin nedenlerine ve olağanüstü cumhurbaşkanlığı önlemlerine karşı çıkan bazı Tunuslu siyasetçilerin söz konusu kararın alınmasında oynadığı rolün boyutuna dair birçok soru işareti ortaya çıktı.
Merzuki, Tunus’un bu yıl demokratik yola dönmesini dilediğini belirterek ülkenin bu krizden çıkmasını ve Frankofon Zirvesi’nin gelecek yıl, ‘ama demokratik bir ülkede’ yapılmasını istediğini vurguladı.  
Gözlemciler, 18. Frankofon Zirvesi’nin düzenlenmesi ile ilgili olarak kamuda uygulanan istisnai tedbirlere ilişkin Cumhurbaşkanlığı kararnamesinin, geçen eylül ayına kadar resmi gazetede yayımlanmadığına dikkat çektiler. Bu ertelemeyi örgütsel nedenlere bağladılar. Zira kararnamenin yayınlanmasındaki gecikme, zirve hazırlıklarını da doğrudan etkiledi.
Tunus Dışişleri Bakanlığı, “Frankofon Daimi Konseyi’nin olağanüstü oturumu, üye devletlerin temsilcilerinin Tunus’un bu zirveye ev sahipliği yapması konusunda fikir birliğine varması ve en üst düzeyde geniş bir kitle katılımı sağlamak için Cerbe Adası’nda toplanma tarihini 2022’ye ertelemesi ile sonuçlandı” açıklamasında bulundu.
Diğer yandan Cumhurbaşkanlığı, eski iktidar koalisyonu ile yaşanan keskin anlaşmazlıklar ortasında, Cumhurbaşkanı Kays Said liderliğinde ‘devrimi ve ıslah hareketini tamamlamak için’ ulusal bir diyalog başlatma vaadini yerine getirmeye hazırlanıyor.
Cumhurbaşkanı’nın kampanyasının üyesinden Halil Abbas, yaklaşan diyalogda sunulacak önceliklerin ‘siyasi sistemin reformu ve Tunusluların beklentilerini karşılayan ekonomik seçeneklerin formüle edilmesiyle ilgili iki ana eksen ile özetlendiğini’ söyledi. Başkanın ilkesel olarak diyalogu reddetmesi hakkında gündeme gelen söylentileri kabul etmeyen Abbas şu ifadeleri kullandı:
“Diyalog, başarısız ekonomik seçeneklerin yanı sıra siyasi sistem de dahil olmak üzere Tunus’un son on yılda yaşadığı krizin nedenlerinin teşhis edilmesiyle başlayacak. Bu nedenle diyalogun en büyük başlığı, hükümet sistemini değiştirmek olacaktır.”
Diğer yandan Başbakan Necla Buden hükümeti, Maliye Bakanı Siham Bugadiri Nemsiyye, Sağlık Bakanı Ali el-Murabıt, Eğitim Bakanı Fethi es-Selavati ve Merkez Bankası Başkanı Mervan el-Abbasi’nin katılımıyla düzenlediği bir dizi toplantı ile  göreve başladı. Toplantıda öncelikli ekonomik ve finansal gelişmelere değinildi. Başbakan ayrıca Ticaret ve İhracatı Geliştirme Bakanı Fadile el-Rabhi Bin Hamza ve Su Kaynakları ve Balıkçılık Bakanı Mahmud Hamza ile de bir araya geldi.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, hükümetin kurulmasından dolayı Tunus’u tebrik etti. Price, 10 kadın bakanın yer aldığı yeni hükümetin, ‘Tunus’un ülkenin karşı karşıya olduğu büyük ekonomik, sağlık ve sosyal sorunları ele alma yolunda attığı güzel bir adım’ olduğunu söyledi. Sözcü ayrıca ABD’nin ‘anayasal düzene hızlı bir dönüş için, kapsayıcı bir yol oluşturmaya yönelik daha fazla işaret görülmesi’ arzusunda olduğunu vurguladı.
Washington yönetimi ‘Tunus’taki siyaset arenasını, demokrasinin durumunu ve ABD siyaseti düzeyinde sonraki adımları ele alacak’ Kongre’nin toplantı tarihi olarak 14 Ekim’in belirlenmesi için baskı uygulamıştı. ABD Dışişleri Bakanlığı da daha önce Tunus’ta istisnai tedbirlerin ne zaman sona ereceğine ilişkin belirsizlikten’ duyduğu endişeyi dile getirmişti.



Türkiye, İsrail'in muhalefetine rağmen Gazze'ye destek vermek istiyor

Türkiye, İsrail'in muhalefetine rağmen Gazze'ye destek vermek istiyor
TT

Türkiye, İsrail'in muhalefetine rağmen Gazze'ye destek vermek istiyor

Türkiye, İsrail'in muhalefetine rağmen Gazze'ye destek vermek istiyor

Konuya yakın Türk yetkililere göre, İsrail'in muhalefetine rağmen Türkiye, Gazze Şeridi'ndeki çoğunluğu Müslüman, ABD destekli bir güce binlerce asker göndermeye hazırlanıyor.

Şarku’l Avsat’ın Bloomberg'ten aktardığı habere göre isimlerinin açıklanmasını istemeyen kaynaklar, ABD, Ankara'nın geçen ay Mısır ve Katar ile birlikte Gazze'de ateşkes sağlanması için arabuluculuk yapmasının ardından, ABD tarafından önerilen çok aşamalı bir planın parçası olan uluslararası istikrar gücüne Türkiye'nin katılımını genel olarak desteklediğini belirtti.

Konuşlanmada muharebe ve istihkam birliklerinin yer alması beklenirken, Türkiye, İsrail'in Gazze Şeridi'ne girmesinin ardından Washington'un İsrail'in askeri güç kullanımını sınırlamasını istiyor.

dcfr
Gazze Şeridi'ndeki Cibaliye'de yıkımın ortasında bir sebze tezgahı (AP)

Türkiye'nin, Trump'ın ateşkesin kalıcı bir barışa dönüşmesini sağlama planının önemli bir bileşeni olan uluslararası istikrar gücüne İsrail'in onayı olmadan nasıl katılabileceği henüz belirsizliğini koruyor.

Türk hükümeti, ABD'nin baskı yapması halinde İsrail'in sonunda geri adım atabileceğine inanıyor, ancak şu ana kadar İsrail hükümetinin geri adım atacağına dair bir işaret yok.


Netanyahu'nun ofisi, Gazze'de 5 üst düzey Hamas yetkilisinin ortadan kaldırıldığını duyurdu

Gazze Şehri'nde İsrail hava saldırısının hedefi olan bir ev yanıyor (AFP)
Gazze Şehri'nde İsrail hava saldırısının hedefi olan bir ev yanıyor (AFP)
TT

Netanyahu'nun ofisi, Gazze'de 5 üst düzey Hamas yetkilisinin ortadan kaldırıldığını duyurdu

Gazze Şehri'nde İsrail hava saldırısının hedefi olan bir ev yanıyor (AFP)
Gazze Şehri'nde İsrail hava saldırısının hedefi olan bir ev yanıyor (AFP)

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ofisi dün yaptığı açıklamada, İsrail'in Filistin hareketinin Yahudi devletiyle vardığı kırılgan ateşkes anlaşmasını ihlal etmesi üzerine, Gazze Şeridi'nde beş üst düzey Hamas yetkilisini öldürdüğünü duyurdu.

Netanyahu'nun ofisi, X platformu üzerinden yaptığı açıklamada, "Hamas bugün, teröristleri İsrail kontrolündeki bölgelere göndererek ateşkes anlaşmasını bir kez daha ihlal etti. Buna karşılık İsrail, beş üst düzey Hamas teröristini etkisiz hale getirdi" ifadelerini kullandı.

İsrail ordusu, Gazze'nin güneyindeki Refah bölgesinde iki militanı "etkisiz hale getirdiğini" duyurdu.

Ordu sözcüsü Avichay Adraee, "Refah'ın doğusundaki yeraltı altyapı bölgesinde üç saatten kısa bir sürede iki teröristin etkisiz hale getirildiğini" belirtti.

X platformunda yaptığı açıklamada, "Doğu Refah bölgesinde faaliyet gösteren güçler bölgede bir tarama gerçekleştirdi ve iki militan daha tespit etti; güçler ateş açarak onları etkisiz hale getirdi" ifadelerini kullandı.

Bununla birlikte bölgede etkisiz hale getirilen militan sayısının beşe ulaştığını açıkladı.

Adraee, İsrail ordusunun "ateşkes anlaşmasına uygun olarak" bölgede konuşlu kalmaya devam edeceğini ve "herhangi bir acil tehdidi ortadan kaldırmak için çalışmaya devam edeceğini" vurguladı.


Rapor: Washington, Gazze'de Hamas'ın bulunmadığı bir ‘yeşil bölge’ kurulmasını istiyor

Hamas mensupları, Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) çalışanlarını, ateşkes anlaşması kapsamında İsrail güçlerinin geri çekildiği ‘sarı hat’ içindeki bir bölgeye götürüyor. (Reuters)
Hamas mensupları, Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) çalışanlarını, ateşkes anlaşması kapsamında İsrail güçlerinin geri çekildiği ‘sarı hat’ içindeki bir bölgeye götürüyor. (Reuters)
TT

Rapor: Washington, Gazze'de Hamas'ın bulunmadığı bir ‘yeşil bölge’ kurulmasını istiyor

Hamas mensupları, Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) çalışanlarını, ateşkes anlaşması kapsamında İsrail güçlerinin geri çekildiği ‘sarı hat’ içindeki bir bölgeye götürüyor. (Reuters)
Hamas mensupları, Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) çalışanlarını, ateşkes anlaşması kapsamında İsrail güçlerinin geri çekildiği ‘sarı hat’ içindeki bir bölgeye götürüyor. (Reuters)

ABD, Gazze Şeridi ile İsrail arasındaki sınır hattının İsrail tarafında Filistinliler için konut inşa etme planlarını ilerletiyor. Şarku’l Avsat’ın Wall Street Journal’dan aktardığına göre, sahaya gönderilen ekipler alan temizliği çalışmalarına başladı. Söz konusu planla, Hamas’ın kontrolündeki bölgelerden sivillerin uzaklaştırılması hedefleniyor.

Bu girişim, ABD Başkanı Donald Trump’ın Gazze’ye ilişkin 20 maddelik barış planında öngörüldüğü gibi silahlı grubun etkisiz hale getirilmesi ve yetkilerden uzaklaştırılmasının yakın gelecekte gerçekleşmeyeceğine dair dolaylı bir kabul olarak değerlendiriliyor.

Alternatif güvenli alanlar

ABD, Gazze Şeridi’nin İsrail kontrolündeki bölgelerinde ‘alternatif güvenli alanlar’ oluşturmayı planlıyor. Bu bölgeler, Amerikalı yetkililer tarafından ‘yeşil bölge’ olarak adlandırılıyor.

İsrail’in güneyindeki Sivil-Askeri Koordinasyon Merkezi’nde, ABD ordusunun çok uluslu bir çaba ile savaş sonrası Gazze’de istikrar sağlamayı ve geleceğe yönelik planlar geliştirmeyi yürüttüğü bildirildi. Yetkililer, mühendis ekiplerinin yeni yerleşim yerlerinin planlarını hazırladığını, enkaz ve patlamamış mühimmatların temizlenmesi çalışmalarını yürüttüğünü belirtti. İnşaat süreci henüz başlamadı.

ABD’li yetkililere göre bu yerleşim alanları, savaş nedeniyle yerinden edilmiş Gazze sakinlerine geçici olarak konut, okul ve hastane imkânı sunmayı amaçlıyor. Yetkililer, bu toplulukların gelecekteki yeniden imar projeleri için bir model oluşturmasını ve Gazze halkını Hamas’ın kontrolündeki bölgelerden uzaklaştırmasını hedefliyor.

Hamas mensupları, Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) çalışanlarını, ateşkes anlaşması kapsamında İsrail güçlerinin geri çekildiği ‘sarı hat’ içindeki bir bölgeye götürüyor. (Reuters)Hamas mensupları, Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) çalışanlarını, ateşkes anlaşması kapsamında İsrail güçlerinin geri çekildiği ‘sarı hat’ içindeki bir bölgeye götürüyor. (Reuters)

Gazze'nin ikiye bölünmesi

İlk konutlar, İsrail saldırıları nedeniyle ağır hasar gören ve mayıs ayından bu yana İsrail'in tam kontrolü altında bulunan, Mısır sınırındaki Refah'ta inşa edilecek. İsrailli ve Amerikalı yetkililer, Refah planının henüz erken aşamalarda olduğunu söylediler.

Gazze Şeridi'nin kontrolü, Trump'ın arabuluculuğunda yapılan ateşkes anlaşması kapsamında ekim ayında kabaca ikiye bölündü. Filistinlilerin çoğu, Hamas'ın kontrolündeki batı yarısında yaşıyor. İsrail ise diğer yarısını kontrol ediyor.

Potansiyel bağışçılar, Hamas'ın kontrolünde bulunan bölgelerdeki yeniden inşa çalışmalarına fon sağlamayacağından, Hamas ortadan kaldırılana kadar yeniden inşa çalışmalarına başlamak için Amerikan önerisi muhtemelen tek yol. Bağışçılar, İsrail tarafındaki çalışmalara da fon sağlamayabilirler.

Ayrıca, yeni konut alanlarına sadece sivillerin girmesini ve Hamas'ın bu alanlara sızmamasını sağlamak için Gazze nüfusunun nasıl taranacağı sorusu da var.

İsrail ve Hamas, hareketin yaklaşık 100 mensubunun Refah'ın altındaki tünellerde saklandığını söylüyor. Bu güçler, ekim ayında ateşkesin başlamasından bu yana İsrail güçleriyle birkaç kez çatışmaya girdiler. Bölgede çatışma riski tamamen ortadan kalkmadan yeniden imar çalışmaları için güvenli bir ortam sağlanamayacak.

ABD ve Hamas, İsrail'e Hamas mensuplarının bölgeden ayrılmasına izin vermesi için baskı yaparken, İsrail onların teslim olmasını talep ediyor.

İsrail ordusu dün, 15 Hamas mensubunun Refah'ın doğusunda yeraltından çıktığını duyurdu. Altısını öldürdüğünü, beşini gözaltına aldığını ve diğer dördünü aradığını bildirdi. İsrail, ‘sarı hat’ olarak adlandırılan ve Gazze’yi bölen hattı asker, tank ve toprak setleriyle güçlendirdi; bu durum, bölgede bir süre kalmayı planladığını gösteriyor. Ordu ayrıca, hattın kendi tarafındaki gelişmeleri desteklemek için elektrik ve su altyapısı inşa ediyor.

Uluslararası güvenlik gücü

ABD ve müttefikleri, Gazze Şeridi’nde güvenliği sağlamak için uluslararası bir güç kurma çalışmalarını sürdürüyor. Bu hafta söz konusu plan, BM Güvenlik Konseyi’nden onay aldı. Ancak gücün görev tanımlarına ilişkin anlaşmazlıklar (silahsızlandırma ve uygulama yetkisi mi yoksa sadece barışı koruma rolü mü üstleneceği) oluşturulmasını zorlaştırıyor.

İsrailli yetkililere göre, gündeme gelen önerilerden biri, Hamas’a karşı olan ve İsrail tarafından desteklenen silahlı grupların yeni yerleşim alanlarının güvenliğini sağlaması. Bu grupların, Gazze’deki ‘yeşil bölge’ içinde yerleşim alanları kurmaya başladığı belirtiliyor. Farklı tahminlere göre, bu bölgede şimdiden yüzlerce, hatta birkaç bin sivil yaşamaya başlamış durumda.

Bu yerleşim yerlerinin ilki, Gazze savaşı sırasında İsrail kontrolündeki Refah'ta ortaya çıktı.

İsrail, Gazze savaşı sırasında Hamas karşıtı gruplarla güçlerini birleştirerek onlara silah ve mühimmat sağladı.Şarku'l Avsat'ın Wall Street Journal'den aktardığına göre, İsrail bu gruplara istihbarat da sağladı ve bazen Hamas saldırılarından korumak için müdahale etti.

Bir Amerikalı yetkiliye göre, ABD bu gruplarla Gazze’de çalışmayı planlamıyor. Yetkililer, Hamas’ın kontrol ettiği bölgelerin zamanla küçülmesini ve nihayetinde ortadan kalkmasını, güvenliğin ise uluslararası istikrar gücü ve Filistin polisi tarafından sağlanmasını umuyor. Trump’a bağlı Barış Konseyi ise sivil yönetim ve yeniden imar sürecini denetleyecek, nihayetinde yetki Filistin hükümetine devredilecek.

Ancak Hamas silah bırakmayı reddediyor ve ABD'nin Gazze vizyonuna karşı olduğunu, bunun Filistinlilerin siyasi haklarını zedelediğini savunuyor.