BM Yemen Özel Elçisi Hans Grundberg: Yemenli taraflar arasında arzu edilen "acil siyasi müzakereler" için ön koşullar olmamalı

Birleşmiş Milletler Yemen Özel Elçisi Hans Grundberg (Birleşmiş Milletler)
Birleşmiş Milletler Yemen Özel Elçisi Hans Grundberg (Birleşmiş Milletler)
TT

BM Yemen Özel Elçisi Hans Grundberg: Yemenli taraflar arasında arzu edilen "acil siyasi müzakereler" için ön koşullar olmamalı

Birleşmiş Milletler Yemen Özel Elçisi Hans Grundberg (Birleşmiş Milletler)
Birleşmiş Milletler Yemen Özel Elçisi Hans Grundberg (Birleşmiş Milletler)

Birleşmiş Milletler (BM) Yemen Özel Elçisi Hans Grundberg, savaşan Yemenli taraflar arasında arzu edilen "acil siyasi müzakereler" için ön koşulların belirlenmemesi çağrısında bulundu. İran destekli Husiler tarafından Marib vilayetine bağlı Abdiya ilçesinde uygulanan kuşatmaya dikkat çeken BM yetkilisi, Ma'rib ve çevresindeki durumun "tehlikeli bir hal aldığı" konusunda uyardı.
 Grundberg, New York'taki Güvenlik Konseyi üyelerine Yemen'deki durum hakkında brifing verdi. Yemenli, bölgesel ve uluslararası kuruluşlarla yaptığı istişarelerin sunumuyla konuşmasına başlayan BM Yemen Özel Elçisi, “Görüşmeler, çatışmayı sona erdirmek için sürdürülebilir bir siyasi çözüme doğru nasıl hareket edileceğine odaklandı. İstisnasız Yemenlilerin hepsi savaşı sona erdirme gereğini vurguluyor. Yemenliler ayrıca ekonomik ve insani kaygıları ele almanın yanı sıra; ekonomiyi istikrara kavuşturmak, temel hizmetlerin sunumunu iyileştirmek ve ülke içinde ve dışında hareket özgürlüğünü kolaylaştırmak gereğine de dikkat çekiyor” dedi.
Savaşan taraflar arasındaki güven eksikliğinin arttığına işaret eden Grundberg, Riyad ve Aden'de Yemen hükümetiyle ve Maskat'ta Husi grubuyla yaptığı görüşmelere atıfta bulunarak şunları söyledi: “Acil insani ve ekonomik konularda geçici ilerleme sağlanması gerekirken, kalıcı bir çözüme ancak kapsamlı bir siyasi anlaşma yoluyla ulaşılabilir. Bu acil siyasi görüşmeler için hiçbir ön koşul olmamalı. İnsani tedbirler siyasi baskı aracı olarak kullanılmamalıdır.”
 BM Yemen Özel Elçisi Hans Grundberg, “maaşların ödenmesi, Taiz, Marib ve diğer yerlerde yolların açılması, Hudeyde limanından sivil kullanıma yönelik yakıt ve mal ithalatına getirilen kısıtlamaların kaldırılması ve Sanaa havaalanının sivil trafiğe açılması için gerekli önlemlerin alınmasını” talep etti.
Sahadaki son askeri tırmanışın "tehlikeli bir hal aldığını" söyleyen Grundberg, "Marib ve çevresi; Şebve ve El-Beyda da dahil olmak üzere, hala savaşın ana odak noktasıdır. Sivillerin durumu her geçen gün daha da kötüye gidiyor; binlerce kişi güvenlik arayışı içinde kaçmak zorunda kaldı. Marib'in güneyindeki Abdiya bölgesinin kuşatılması yaklaşık bir aydır devam ediyor. Bu durum binlerce insanı perişan bir hale soktu” şeklinde konuştu.
 Husi milislerine "Marib ve çevresindeki bölgelerdeki askeri tırmanışı durdurması" çağrısında bulunan BM Yemen Özel Elçisi, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in "Abdiya'daki gelişmeleri yakından takip ettiğini" kaydetti.
Yemen'in diğer bçlgelerindeki gelişmeler ve olaylarla ilgili de "derin endişelerini" dile getiren Grundberg, tüm tarafları "gerginliği durdurmaya" çağırdı.
 Son haftalarda halka açık infazlara, zorla adam kaçırma eylemlerine ve göstericilere karşı gerçek mermi kullanımına tanık olunduğunu kaydeden BM yetkilisi, “Cezadan kaçma gerçeği Yemenlilerin barış içinde bir arada yaşama ve tüm Yemenlilerin haklarına saygı duyulan bir gelecek olasılığına olan inancını baltalıyor” dedi.
BM Yemen Özel Elçisi, Başbakan Muin Abdulmelik'in Aden'e dönüşünü "devlet kurumlarının çalışmalarını güçlendirmeye yönelik önemli bir adım" olarak niteledi ve bu adımı memnuniyetle karşıladığını ifade etti.
Grundberg ayrıca Yemen hükümeti ile Güney Geçiş Konseyi arasındaki Riyad Anlaşması’nın uygulanmasının önemini vurguladı.



Gazze’de ateşkes görüşmeleri ne durumda?

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
TT

Gazze’de ateşkes görüşmeleri ne durumda?

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)

Filistinli yetkililere göre Gazze'de ateşkes görüşmeleri çıkmaza girdi. 

Kimliğinin açıklanmaması şartıyla BBC'ye konuşan kaynaklar, Tel Aviv yönetiminin Katar'ın başkenti Doha'daki müzakerelere, ihtilaflı konularda karar vermeye yanaşmayan bir heyet gönderdiğini savunuyor. 

Ayrıca yetkililer, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ABD ziyaretiyle "zaman kazanmaya" çalıştığını ve süreci tıkadığını ileri sürüyor. 

Netanyahu, 7-10 Temmuz'da gerçekleştirdiği ziyarette ABD Başkanı Donald Trump'la bir araya gelmişti. Ancak beklenen 60 günlük ateşkesin sağlandığına dair bir açıklama yapılmamıştı.

Filistinli yetkililer, İsrail ordusunun Gazze'den çekilmesi ve bölgeye yardım girişleri gibi konularda uzlaşma sağlanamadığını belirtiyor. 

BBC, özellikle İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah ve Han Yunus kentlerini ayıran Morag Koridoru'nda işgali sürdürme ısrarının henüz aşılamadığını aktarıyor. İsrail ordusunun Gazze'nin 1 ila 1,5 kilometre içine giren bir alandaki "tampon bölgeleri" bırakmak istemediği ifade ediliyor.

Diğer yandan Hamas'ın tampon bölgelere ait haritaları istediği ve sözkonusu alanın söylenenden çok daha büyük olduğunun ortaya çıktığı aktarılıyor. Buna göre İsrail ordusu, bazı noktalarda Gazze'nin 3 kilometre kadar içine giren tampon bölgeler inşa etmeyi planlıyor. 

Filistinli örgütün ilk etapta bu konuda taviz vermeyi düşündüğü fakat haritaları görünce bundan vazgeçtiği ifade ediliyor. Tel Aviv yönetiminin, Gazze'nin Mısır sınırındaki Refah kentinin tamamında işgalini sürdürmeyi planladığı aktarılıyor.

Kaynaklardan biri, Netanyahu yönetiminin tutumuna dair şunları söylüyor: 

Bu görüşmeleri hiçbir zaman ciddiye almadılar. Bunları zaman kazanmak ve sahte bir ilerleme görüntüsü vermek için kullandılar.

Diğer yandan New York Times'ın (NYT) analizinde, Netanyahu'nun Gazze savaşını iktidarını sürdürmek için kullandığına dikkat çekiliyor. 

Netanyahu'nun, savaşın sürmesini isteyen Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir gibi radikal sağcı koalisyon ortaklarını memnun etmek için ateşkese yanaşmadığı ifade ediliyor. 

Analizde, Netanyahu'nun Nisan 2024'te ateşkes yapmayı düşündüğü fakat yine aynı baskılar nedeniyle geri adım attığı belirtiliyor. Bazı Amerikalı yetkililerin, Netanyahu'yla İsrail halkının yüzde 50'sinin savaş yerine rehine takası anlaşmasını istediğine dair anket sonuçları paylaştığı, İsrail liderininse şöyle yanıt verdiği aktarılıyor: 

Evet ama bu yüzde 50'lik kesim benim seçmenlerimden oluşmuyor.

Başbakanın yargı reformu paketinin 2023'te büyük protestolara yol açtığı, hatta yedek askerlerin greve gittiği anımsatılıyor. Bunlara ek olarak Netanyahu hakkında yolsuzluk ve rüşvet suçlamalarıyla açılan davaların sürdüğü hatırlatılıyor. 

Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) de Gazze'de işlenen "savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar" nedeniyle Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında Kasım 2024'te tutuklama emri çıkarmıştı. 

Analizde, Netanyahu'nun Gazze savaşını uzatarak bu davalardan kendini korumaya çalıştığı belirtiliyor. "İsrail hiç olmadığı kadar güvensiz bir konumda" denen analizde, başbakanın hamlelerinin ülke tarihinin en karanlık sayfalarından birini oluşturduğu ifade ediliyor: 

Netanyahu, 21. yüzyılın felaketlerinden birinin mimarı ve bu felaket, İsrail'in adını muhtemelen onlarca yıl lekeleyecek.

Independent Türkçe, BBC, Times of Israel, New York Times