Husi milislerinin saldırıları sonucu Marib’te 44 bin kişi yerinden edildi

Yemen hükümeti Husilerin halkı zorla göç ettirmesini ‘insani felaket’ olarak nitelendiriyor

TT

Husi milislerinin saldırıları sonucu Marib’te 44 bin kişi yerinden edildi

Yemen hükümeti, Husilerin Marib'in güney ve batısındaki saldırıları nedeniyle on binlerce sivilin yaşadığı facia koşullarına ilişkin uyarısını yineledi. Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinasyon Ofisi (OCHA) ise milisler bu yıl başında gerginliği arttırdığından beri yaklaşık 44 bin kişinin yerinden edildiğini, yaklaşık 4 bin ailenin çatışmaların kaydedildiği Abdiyye ilçesinde mahsur kaldığını doğruladı.
Şarku’l Avsat’ın kaynaklardan bildirdiğine göre Yemen Dışişleri ve Göçmen İşleri Bakanı Dr. Ahmed Avad bin Mubarek, BM’ye bağlı Uluslararası Göç Örgütü (IOM) başkanı Christa Rottensteiner ile Marib'de yerinden edilenlerin karşı karşıya olduğu insani felaket durumu ve Husi milislerinin işlediği ağır insan hakları ihlallerini görüştü.
Yemen resmi haber ajansı SABA’nın haberine göre “Bakan Mubarek, Marib'deki Husi saldırganlığının, ildeki sivillerin ve yerinden edilmiş kişilerin durumu üzerindeki tehlikeli yansımaları konusunda uyardı. Zirâ Husi milislerin sürekli balistik füze ve çeşitli ağır silahlar ile gerçekleştirdikleri saldırılar nedeniyle Eylül ayında ilin güney bölgelerinden en az 3 bin aile yerinden edildi. Bakan aynı zamanda bu askeri gerilimin, en az 2 milyon yerinden edilmiş kişiye ev sahipliği yapan Marib’deki zor insani koşulları daha da kötüleştirdiğine dikkati çekti” ifadeleri kullanıldı.
Husi milislerin Abdiyye bölgesinde sivillere karşı gerçekleştirdiği katliam ve rehin alma eylemlerine yönelik korkunç ihlallere değinen Yemenli Bakan, uluslararası toplumun bu tür ağır ihlallere göz yummasının milislerin sivillere karşı daha fazla şiddet ve istismara başvurmasına yol açacağı uyarısında bulundu.
IOM’un yerinden edilenlerin karşı karşıya kaldığı trajik etkilerin hafifletilmesinde oynadığı rolü takdir eden Bakan Mubarek, yerinden edilen insan sayısı arttığı sırada örgütün geçici başkent Aden'de ve kurtarılan diğer valiliklerde faaliyetlerini sürdürmesi ve yoğunlaştırmasının önemine dikkat çekti.
OCHA, Yemen'deki insani durumla ilgili haftalık güncellemesinde, bilhassa Sirvah, Rahba ve Mahliya bölgelerinde düşmanca eylemlerin yaygın olduğu Marib’de ön cephelerde yoğun çatışmaların devam ettiğini belirtti. Açıklamada aynı zamanda “Ocak 2021'de gerilim başladığından bu yana yaklaşık 44 bin kişi yerinden edildi. Marib'in güneyindeki Abdiyye ilçesinde ise çatışmaların sürdüğü belirtildi. Yaklaşık 4 bin ailenin ön saflarda mahsur kaldığı tahmin ediliyor. Aynı zamanda insani yardım erişiminin olmadığı bölgede tıbbi malzeme ve diğer temel ihtiyaç maddelerinde ciddi kıtlık olduğu bildirildi” ifadelerine başvuruldu.
BM’nin raporuna göre, el-Beyda ve Marib ile sınırdaki beş ilçede son zamanlarda artan çatışmalar, daha fazla yerinden edilmeye yol açtı. Daha fazla insanın yerinden edileceği beklenirken durum ise değişkenliğini koruyor.
Söz konusu rapora göre, yerinden edilenlerin yüzde 70'inin kadın olduğu tahmin ediliyor. İnsani yardım ortaklarının bildirdiğine göre cephe hatlarında mahsur kalan siviller korunmaya, tıbbi malzemeye, ek gıda yardımına ve giysilere ihtiyaç duyuyor. 
Çatışmalar devam ettiği sırada daha fazla sivilin Sirvah, Rahba, Cuba, Harib, Marib ve Hadramut taraflarına doğru kaçmaya devam edeceği tahmin ediliyor. Ancak yerinden edilmişlerin kaldığı yerlerde yoğunluk yaşanıyor.
OCHA, Yemen'i bu yıl ikinci kez vuran selin altyapıya, evlere ve barınaklara zarar vererek can kaybı ve yaralanmalara neden olduğunu ifade etti. Yemen bölgelerinin üçte birindeki özel mülkler ve yerinden edilmişlerin kaldıkları yerler, çiftlikler, yollar, elektrik şebekeleri ve kanalizasyon sistemleri dahil olmak üzere diğer yapılarda zararın kaydedildiğini de ekledi.
Söz konusu rapora göre 13 bin 596 ailenin bundan etkilendiği, 10 bin 412'sinin ise acil yardıma ihtiyacı olduğu tahmin ediliyor.
OCHA, hızlı ve etkili bir müdahaleyi kolaylaştırma yönünde insani yardım ortaklarının ülke çapında bir sel hazırlık planı uyguladığını, etkilenen nüfus için sektörler arası ortak yardımın seferber edildiğini açıkladı. Nitekim insani yardım ortakları, acil müdahale mekanizması (insanların yerinden edildiği ilk 72 saatte ihtiyacı olan ailelere sağlanan hayat kurtarıcı yardım paketi) aracılığıyla bin 579 aileye yardım, 5 bin 138 aileye gıda dışı ve barınma yardımı, 3 bin 601 aileye su, sanitasyon ve hijyen yardımı, 4 bin 286 aileye ise acil gıda yardımı sağladı.



Gazze halkı, savaşın neden olduğu yıkımın ardından kültürel mirasını korumak için zamanla yarışıyor

Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
TT

Gazze halkı, savaşın neden olduğu yıkımın ardından kültürel mirasını korumak için zamanla yarışıyor

Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)

Gazze Şeridi’nde 70 bin kişinin hayatını kaybetmesi, çok sayıda kişinin yaralanması, yüz binlerce insanın yerinden edilmesi ve neredeyse bütün mahallelerin yok olmasının ardından, yeniden inşa artık hayal gücünü zorlayan, neredeyse tasavvur edilemez bir görev haline geldi.

Buna rağmen, bölgede en değerli tarihi yapılar arasında yer alıp ağır hasar gören az sayıdaki noktada, işçiler şimdiden çalışmaya başladı. Amaç, geçmişten geriye kalan az sayıdaki kalıntıyı toprak altından çıkarmak.

Bu alanlar arasında, Gazze’nin eski kent merkezinde bulunan ve savaş sırasında İsrail güçlerinin hedef aldığı en önemli kültürel miras olan Büyük Ömer Camii de bulunuyor. İsrail ordusu, avlularının altında savaşçılar tarafından kullanılan bir tünel bulunduğunu öne sürerek yapıyı bombaladığını açıklamıştı. Filistinliler ise böyle bir tünelin varlığını reddediyor ve saldırının Gazze’nin dini ve kültürel mirasını yok etmeye yönelik olduğunu savunuyor.

dfrgt
Gazze şehrinde bulunan Büyük Ömer Camii'nin içindeki enkazı temizleyen bir işçi, 17 Kasım 2025 (Reuters)

Batı Şeria’daki Beytüllahim’de bulunan Miras Koruma Merkezi’nde mimar ve kültürel miras uzmanı olarak görev yapan ve şu anda savaşta zarar gören alanları kurtarmak için Gazze’de çalışan Hammude ed-Dehdar, İsrail’in bu yapıların yıkımının Filistin tarihini silebileceğini düşünerek ‘yanıldığını’ söyledi.

Dehdar, Gazze’de Reuters’a yaptığı açıklamada, bu yapıların kadim bir halkın ortak hafızasını temsil ettiğini belirterek, “Bu miras, korunması ve savunulması için ortak çaba gerektiren bir bellektir” dedi.

İsrail ordusu ise Hamas hedeflerine yönelik her saldırının, bu tür alanları tehlikeye atabilecek olması nedeniyle sıkı bir onay sürecinden geçtiğini açıkladı.

fgt
Gazze şehrinde savaş sırasında hasar gören tarihi Paşa Sarayı'nda restorasyon çalışmaları yürüten işçiler, 11 Kasım 2025 (Reuters)

İsrail ordusu tarafından yapılan açıklamada, “İsrail ordusu, kültürel miras alanları ile tarihi ve kültürel önemi bulunan mekânlara azami hassasiyetle yaklaşmaktadır. Bu alanlar ve sivillerin zarar görmesini en aza indirmek, saldırı planlamasında temel bir önceliktir” ifadeleri yer aldı.

Zamansız hikayeler

Nüfusunun büyük bölümü, bugün İsrail sınırları içinde kalan şehir ve köylerden zorla göç ettirilmiş mülteciler ya da onların çocuklarından oluşan Gazze Şeridi’nde, Büyük Ömer Camii, Gazze halkını kendi kültürel mirasına ve Ortadoğu’nun zengin mimari tarihine bağlayan temel unsurlardan biriydi.

Halk arasında anlatılan geleneksel hikâyelere göre Samson’un onu esir alanların üzerine tapınağı yıktığı yer olduğu söylenen bu alan, İslam’ın 7. yüzyılda Halife Ömer bin Hattab döneminde Akdeniz’e ulaşmasından önce bir Bizans kilisesine de ev sahipliği yapıyordu. Bölge İslam hâkimiyetine girdikten sonra yapı camiye dönüştürüldü.

Sonraki yüzyıllar boyunca yapı; Memlükler, Haçlılar ve Osmanlılar tarafından pek çok kez yeniden şekillendirildi ve Orta Çağ’da bölgenin mimari harikalarından biri olarak ün kazandı.

Caminin minaresi, Gazze siluetinin en belirgin unsurlarından biriydi. Cemaat, kubbeli tavanlar altında ve cilalı taşlarla döşeli avlularda ibadet eder; namazın ardından caminin görkemli cephesinin önünden geçerek kapılarından dışarı çıkar ve eski kentin çevresindeki çarşı sokaklarına doğru akardı.

frgt
Gazze şehrinde savaş sırasında hasar gören tarihi Paşa Sarayı'nda restorasyon çalışmaları yürüten işçiler, 11 Kasım 2025 (Reuters)

Yakındaki Kayseriyye Çarşısı, dükkânlarıyla ünlüydü; esnafı ve komşuları, âşıkların düğün takılarından kıskanç kayınvalidelerin hikâyelerine uzanan unutulmaz öyküler anlatırdı. Bugün bunlardan geriye neredeyse hiçbir iz kalmadı.

Ağır hasar gören bir diğer yapı da 13. yüzyıla uzanan tarihi Paşa Sarayı oldu. Bir müzeye ev sahipliği yapan yapının sergilediği eserler artık kayıp.

Dehdar, kültür ve miras söz konusu olduğunda bunun yalnızca eski bir bina ya da tarihi taşlardan ibaret olmadığını vurgulayarak, “Her taş bir hikâye anlatır” dedi.

Filistin’in Batı Şeria merkezli Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı Müsteşarı Cihad Yasin ise Filistinli yetkililer ve Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nün (UNESCO) tarihi alanların restorasyonu için üç aşamalı bir plan hazırladığını, ilk maliyetin 133 milyon dolar olarak öngörüldüğünü belirtti.

Yasin, önceliğin çökme riski taşıyan yapıların hızlı müdahaleyle desteklenmesi olduğunu söyledi. Ancak beyaz çimento ve alçı sıkıntısı yaşandığını, Gazze’deki kaynakların sınırlı olduğunu ve restorasyon malzemelerinin fiyatlarının ciddi şekilde arttığını ifade etti.

sdfgt
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta İsrail hava saldırıları sırasında hasar gören, kısmen yıkılmış Berkuk Kalesi, 16 Kasım 2025 (Reuters)

Gazze Şeridi’nde kültürel mirasın yıkımı, evlerini ve geçim kaynaklarını kaybetmiş yaslı aileler arasında bile ayrı bir acı yaratmaya devam ediyor.

Münzir Ebu Asi, küçük kızı Kenzi’nin Büyük Ömer Camii’nin vurulduğunu duyunca hissettiği derin üzüntü nedeniyle onu teselli etmek zorunda kaldığını söyledi.

Ebu Asi, “Küçük kızım Kenzi çok üzüldü. Camiye saldırı haberini duyduğumuzda biz de şaşırdık; neden böyle bir şey yapıldı?” dedi.

Sözlerini sürdüren Ebu Asi, Paşa Sarayı’nın da bombalanmasının ardından artık kesin bir kanaate vardıklarını belirterek, “Bu işgalin, Filistin kimliğini yok etmek, her türlü Filistin eserini silmek istediği artık bizim için kesinleşti” ifadesini kullandı.


Etiyopya, Mısır'ı Afrika Boynuzu'nda ‘istikrarsızlaştırma kampanyası’ yürütmekle suçluyor

Rönesans Barajı (Reuters)
Rönesans Barajı (Reuters)
TT

Etiyopya, Mısır'ı Afrika Boynuzu'nda ‘istikrarsızlaştırma kampanyası’ yürütmekle suçluyor

Rönesans Barajı (Reuters)
Rönesans Barajı (Reuters)

Etiyopya Dışişleri Bakanlığı dün yaptığı açıklamada, Mısır’ı Afrika Boynuzu bölgesinde ‘Etiyopya’yı hedef alan bir istikrarsızlaştırma kampanyası yürütmekle’ ve ‘gerilimi artırmaya zemin hazırlamakla’ suçladı.

İki ülke arasında Mavi Nil üzerindeki Rönesans Barajı konusunda süren anlaşmazlığa atıfta bulunan bakanlık, açıklamasında Mısır’ın ‘Afrika Boynuzu’nda Etiyopya’yı merkeze alan, ancak onunla sınırlı olmayan bir istikrarsızlaştırma kampanyası yürüttüğünü’ savundu.

Bakanlık, Mısır’ın ‘diyaloğu reddettiğini ve gerilimi artırma niyetini açıkça ortaya koyan düşmanca söylemini yoğunlaştırdığını’ iddia etti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ise dün yaptığı açıklamada, ülkesinin Etiyopya’nın Rönesans Barajı’na ilişkin tek taraflı adımlarını reddettiğini yineleyerek, “Etiyopya’nın uygulamaları tüm Afrika kıtasının istikrarını tehdit eden ciddi bir tehlike oluşturuyor” dedi.

Mısır Su Kaynakları ve Sulama Bakanlığı da geçen ay yaptığı açıklamada, Etiyopya’nın baraj yönetiminde ‘tek taraflı ve kontrolsüz uygulamalarını’ sürdürdüğünü, bunun ‘havza ülkelerinin hak ve çıkarlarını tehdit eden ciddi riskler barındırdığını’ vurguladı.

Etiyopya, milyarlarca dolara mâl olan dev Rönesans Barajı’nın inşasına Nil Nehri üzerinde 2011 yılında başladı. Mısır ise projeyi, Afrika’nın en uzun nehrindeki tarihi su haklarını tehdit eden bir girişim olarak görüyor.

Afrika Birliği (AfB) arabuluculuğunda Mısır ile Etiyopya arasında yürütülen müzakereler Nisan 2021’de sonuçsuz kalmış; bunun üzerine Kahire, Addis Ababa’ya baskı uygulanması için konuyu Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’ne taşımıştı.


İsrail, Gazze’nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında 2’si çocuk 6 Filistinli hayatını kaybetti

İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
TT

İsrail, Gazze’nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında 2’si çocuk 6 Filistinli hayatını kaybetti

İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)

Filistin merkezli Ma'an haber ajansının bildirdiğine göre, dün akşam (Çarşamba) Gazze Şeridi’nin güneyine düzenlenen İsrail hava saldırılarında 6 Filistinli hayatını kaybetti, çok sayıda kişi de yaralandı.

Ajans, İsrail ordusunun Han Yunus kentinin batı bölgelerini en az dört füzeyle vurduğunu aktardı.

Filistinli sağlık kaynakları, “aralarında iki çocuğun da bulunduğu 6 kişinin İsrail bombardımanında yaşamını yitirdiğini” bildirdi.

Saldırının, Han Yunus’un batısındaki Mevasi bölgesinde bulunan bir çadırı hedef aldığı belirtilirken, gelişmenin İsrail ordusunun gün içinde Refah’ın güneyinde yaşanan çatışmalarda 5 askerinin yaralandığını duyurmasının ardından geldiği ifade edildi.