Sudan’da 1 milyon kişi demokratik geçişi desteklemek için toplanıyor

Egemenlik Konseyi başkanlığının sivillere devredilmesi ve geçiş kurumlarının tamamlanması çağrısı sürüyor.

Göstericiler dün Cumhuriyet Sarayı önünde toplandı. (AFP)

Sudanlılar, demokratik sivil yönetimi korumak ve ülkeyi totaliter bir diktatörlüğe döndürecek her türlü askeri darbe girişimini engellemek için bugün başkent Hartum’da toplanıyor. 1 milyon kişinin katılmasının beklendiği ve ‘deprem’ adı verilen gösteriler için sokaklar dolmaya başladı.
Direniş komiteleri, sendikalar ve iktidar koalisyonunda yer alan Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri’ne (ÖDBG) bağlı siyasi oluşumlar, General İbrahim Abbud hükümetinin devrildiği 21 Ekim 1964 Devrimi’nin yıl dönümüne denk gelen yürüyüşe ‘güçlü bir şekilde’ katılacaklarını duyurdular.
1 milyon kişilik yürüyüş çağrısı, geçiş hükümetinin tarafları (sivil ve askeri) arasındaki şiddetli siyasi kriz ile eş zamanlı gerçekleşiyor. Silahlı hareketler ile partilerin Egemenlik Konseyi'ndeki 'askerler' ile saf tutmalarına yol açan ÖDBG arasındaki anlaşmazlık artarak devam ediyor.
Hartum'daki Cumhuriyet Sarayı önünde oturma eylemi düzenleyen ÖDBG'den ayrılan bir grup, geçiş hükümetinin feshedilmesi ve katılım tabanının genişletilmesi çağrısında bulunuyor. Bu, Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan ve Yardımcısı Muhammed Hamdan Daklu’nun ÖDBG yöneticileriyle yaşadığı anlaşmazlık çerçevesinde destekledikleri bir çağrı olarak ön plana çıkıyor.
ÖDBG’den ayrılan grup ayrıca sivil ve askeri kanatlar arasında, ülkeyi kaosa sürükleyecek bir şiddete yol açabilecek çatışma yaşanmasına ilişkin korkulara rağmen destekçilerinden bugün sokağa çıkmalarını istedi.
Yaşananları “en tehlikeli ve en kötü kriz” olarak nitelendiren Başbakan Abdullah Hamduk, bir taraftan ÖDBG tarafları arasındaki anlaşmazlığın diğer taraftan da siviller ile Egemenlik Konseyi’ndeki askeri oluşum arasındaki gerilimin çözülmesini istiyor. Bu amala ÖDBG’de ortak bir ‘kriz birimi’ kurdu. Hamduk tüm tarafların gerginliği durdurması çağrısında bulundu.
Hartum’un birçok semti ve bazı şehirler geçtiğimiz günlerde, mevcut geçiş hükümetini feshetme çağrılarına karçı çıkmak ve sivil yönetim geçişini korumak için 1 milyon kişilik yürüyüş çağrısı yapılmıştı. Söz konusu yürüyüş için binlerce kişi seferber olmuştu.
ABD’den Sudan’ çağrı
Sudan’da gerilim sürerken ABD yönetimi de ülkedeki geçiş sürecine olan güçlü desteğini bir kez daha bildirdi. Sivil ve askeri hükümet ortaklarını aralarındaki anlaşmazlıkları geride bırakarak anayasal belgeye uymaya davet etti.
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre ABD'nin Hartum Büyükelçiliği, Sudan'da bugün yapılacak olan barışçıl gösterilere desteğini açıkladı. Büyükelçilik Facebook hesabında yaptığı açıklamada “Barışçıl göstericileri destekliyor ve ABD’nin özgürlük, barış ve adaletin sağlanması için Sudan'daki demokratik geçiş sürecine verdiği güçlü desteği yineliyoruz ifadeleri kullanıldı.
Büyükelçilik ayrıca “sivil ve askeri liderleri, anlaşmazlıkları çözmek ve Anayasa Bildirgesi’nin temel ölçütlerini uygulamak için gerekli önlemleri almak amacıyla birlikte çalışmaya teşvik ettiğini” bildirdi.
Söz konusu açıklamalarla eş zamanlı olarak Hartum, ABD’nin Afrika Boynuzu Özel Elçisi Jeffrey Feltman'ın Sudanlı tarafların ülkedeki siyasi krizi aşmasına yardımcı olmak için cumartesi günü ülkeye gelmesini bekliyor.
ABD'nin Afrika Boynuzu Özel Temsilci Yardımcısı Payton Knopf da dün Sudan Adalet Bakanı Nasreddin Abdulbari ile yaptığı görüşmede geçiş süreci tarafları arasındaki uçurumu kapatmanın şu anki en önemli adım olduğunu vurguladı.
Knopf açıklamasında şunları söyledi:
“Sudanlı yetkililerle ve siyasetçilerle geçiş sürecinin karşı karşıya olduğu zorluklarla ilgili görüş alışverişinde bulundum. Tam bir sivil demokratik yönetime geçişin destekçileri olarak bu kişiler, mevcut krizin üstesinden gelmek ve çeşitli taraflar arasındaki anlaşmazlıkları çözmek için çaba gösterecekler.”
Knopf bu adımın farklı konularda devam eden istişareler bağlamında ve Özel Elçi Jeffrey Feltman'ın bu hafta sonu yapmayı planladığı ziyaretine hazırlık olarak geldiğini de sözlerine ekledi.
Diğer yandan Sudan Adalet Bakanı Nasreddin Abdulbari ülkeyi kasıp kavuran siyasi krizlerden çıkış yolunun tüm tarafların anayasal belgeye bağlı kalmasından geçtiğini söyledi.
Bakan anayasal belgenin ve buna bağlılığının, geçiş sürecinin tamamlanıp bu dönemin sonunda yapılması planlanan seçimlere ulaşılmasının en büyük garantisi olduğunu vurguladı.
Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan da silahlı kuvvetlerin ve sivil oluşumun geçiş döneminin başarıyla tamamlanıp Sudan halkının beklentilerini karşılayacak seçilmiş sivil bir hükümete ulaşılmasına yönelik isteğini bildirdi.
Burhan, İngiltere'nin Afrika'dan Sorumlu Devlet Bakanı Vicky Ford ile dün akşam ofisinde yaptığı toplantıda, anayasal belgeye bağlı kalınmasının ve askeri ve sivil unsurlar arasındaki ortaklığın korunmasının öneminin altını çizdi.
Vicky Ford da başta Juba Barış Anlaşması’nın imzalanması, Sudan’ın borçlarının silinmesi ve azaltılması ve uluslararası toplum ile uluslararası finans kuruluşlarıyla tekrar iş yapması olmak üzere geçiş döneminde elde edilen başarılardan övgüyle söz etti. Afrika’dan Sorumlu Devlet Bakanı, oluşturulan ve değiştirilen yasalara ve vatandaşlara sunulan büyük özgürlüklere dikkat çekti.
Ford, Egemenlik Konseyi Başkanı’nı Sudan ve İngiltere arasındaki stratejik diyalogun, tüm askeri alanlardaki iş birliğinin, İngiltere’nin Sudan ekonomisine verdiği desteğin ve Sudan’da yaptığı yatırımların altını çizdi. Deneyimlerin paylaşılması, teknik yardım sağlanması, geçiş dönemi adaletinin sağlanması ve Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) ile iş birliği yapılması gibi konularda bilgilendirdi.
1 milyon kişilik gösteriyi organize eden grupların talepleri arasında Egemenlik Konseyi Başkanlığı’nın askerlerden sivillere devredilmesi, yasama konseyinin kurulmasının hızlandırılması, geçiş dönemi adaletinin sağlanması ve yargı, savcılık ve bağımsız komisyonların başkanlık atamasının gerçekleştirilmesi ön plana çıkıyor.
Yürüyüşü düzenleyen ortak oluşum, barışa bağlı kalma çağrısında bulunarak sivil yönetimi ve demokratik geçişi desteklediğini bildirdi. Açıklamada ayrıca adalet sistemini düzeltmenin ve Anayasa Mahkemesi'nin kurulması için anayasal belgeye bağlı kalmanın önemi vurgulandı.
ÖDBG bloğuna bağlı oluşumlar 1 milyon kişilik yürüyüş için sokağa çıkacaklarını duyurarak partilerin destekçilerini ve Sudan halkının her kesimini, sivil geçiş yolunu tıkayacak her türlü hamleye karşı güçlü bir şekilde karşı koymak için yürüyüşe katılmaya çağırdı.
21 Eylül’deki darbe girişimi, Sudan'da askeri ve sivil bileşenler arasında gerilime yol açtı. Krizin nasıl çözüleceği ise halen merak konusu.