İsrail, takas anlaşması konusunda ciddi olduğunu vurguladı

Adam öldürmekten mahkum edilenler kişiler istisna tutulurken Hamas taleplerinde ısrarcı.

Gazze’de İsrail’in elindeki Filistinlilerin cesetlerinin teslim edilmesi talebiyle sembolik bir etkinlik düzenlendi. (AFP)
Gazze’de İsrail’in elindeki Filistinlilerin cesetlerinin teslim edilmesi talebiyle sembolik bir etkinlik düzenlendi. (AFP)
TT

İsrail, takas anlaşması konusunda ciddi olduğunu vurguladı

Gazze’de İsrail’in elindeki Filistinlilerin cesetlerinin teslim edilmesi talebiyle sembolik bir etkinlik düzenlendi. (AFP)
Gazze’de İsrail’in elindeki Filistinlilerin cesetlerinin teslim edilmesi talebiyle sembolik bir etkinlik düzenlendi. (AFP)

Hamas ile esir takası anlaşması düzenlemek konusunda ciddi olduğu belirtilen İsrail’in şu ana kadar oldukça yol kat ettiği kaydedildi. Tel Aviv’den kaynaklara göre hükümet, olumlu yönde ilerleyen sürece rağmen İsraillilerin öldürüldüğü operasyonlardan sorumlu mahkumları serbest bırakmaya karşı çıkıyor.
İsrail’in Kanal 12 televizyonuna göre söz konusu kaynaklar, Tel Aviv’in anlaşmanın tamamlanması konusunda oldukça ciddi olduğunu, Mısır’ın da sonuca varılması için ciddiyetle çalıştığını bildirdi.
Bu haber, Hamas’ın yakında bir esir değişimi anlaşması yapılabileceğini duyurmasından iki gün sonra geldi. Hamas, işgalcilerin anlaşma yapılması ve direnişin taleplerine boyun eğmeye zorlanmasının ardından Filistinlilerin yeni bir esir takası anlaşmasına yakın olduğunu duyurdu.
Uzlaşının Mısır aracılığında yapılması için müzakerelerin yürütüldüğünü belirten Hamas geçen hafta Kahire’de takas anlaşmasının tamamlanması konusundaki tutumunu dile getirdiği üst düzey görüşmeler yapmıştı.
Hamas, Mısır’a kapsamlı veya iki aşamalı bir takas anlaşmasına hazır olduğunu bildirdi. Anlaşmanın iki aşamalı gerçekleşmesi bekleniyor. İlk aşamada iki İsrailli sivil esir, Abraham Mengistu ve Hisham es-Sayed’in serbest bırakılmasının yanı sıra İsrailli tutsak askerler Shaul Aron ve Hadar Goldin hakkında bilgi sğlanması planlanıyor. Buna karşılık Filistinli esirlerin (uaşlılar, çocuklar, kadınlar ve hastalar) serbest bırakılması hedefleniyor. İkinci aşama da 800 esir karşılığında söz konusu İsrailli askerlerin serbest bırakılması için müzakereler yürütülmesini içeriyor.
Konuya dair bilgi sahibi bir kaynak daha önce Hamas’ın anlaşmanın ilk aşamanın tamamlanmasının ardından söz konusu iki İsrail askeriyle ilgili belgelerin içeriklerini vermeyi teklif ettiğini ancak İsrail’in bu öneriye yanıt vermediğini aktardı.
Hamas’ın elinde 4 İsrail askeri bulunuyor. 2014 yazında çıkan savaşta Hamas tarafından esir alınan askerler, Shaul Aron ve Hadar Goldin’in (İsrail hayatta olmadıklarını savunduğu) yanı sıra Gazze savaşından sonra iki ayrı zamanda kendi iradeleriyle Gazze’ye giren İsrail vatandaşları, Etiyopya asıllı Abraham Mengistu ve Arap kökenli Hisham es-Sayed’den oluşuyor. Diğer yandan İsrail hapishanelerinde yaklaşık 4 bin 500 Filistinli esir bulunuyor.
Hamas’tan kaynaklar Şarku’l Avsat’a yaptıkları açıklamalarda anlaşmanın yapılması konusunda, iki tarafta bir fikir birliği olmadığını aktardılar. Açıklamada şu ifadeler kullanıldı:
“Direnişin anlaşmanın tamamlanmasına yönelik vizyonu, İsrail’in bahsettiği ciddiyetle farklılık gösteriyor. Direniş açısından istenen bedel bellidir. İsrail bu bedeli öderse anlaşma yapılır, ödemezse yapılmaz. İsrail takas anlaşmaları konusunda daima siyasi bedeller ödetiyor. Buna karşı olunduğunu herkese bildirdik. Esirlerin teslim edilmesinin bedeli Filistinli tutsakları teslim almaktır. Bu olmazsa anlaşma gerçekleşmez. Hamas’ın istediği esirler teslim edilemeden herhangi bir anlaşmanın yapılabileceğini düşünüyorlarsa hayal görüyorlar demektir.”
Söz konusu takas anlaşmasına varılmasının önündeki engelin, İsrail’in Hamas’ın öncelikli, ‘VIP’ olarak bilinen listedekileri serbest bırakmayı reddetmesi olduğuna inanılıyor. İsrail kaynakları, Başbakan Naftali Bennett’ın öncelikli esirlerin serbest bırakılmasını kapsayan bir adım atması durumunda, koalisyonunun bütünlüğünün bozulmasından korktuğunu aktardı.



Şarku’l Avsat’a konuşan Filistinli kaynak: Hamas 60 günlük ateşkes önerisinde 3 değişiklik talep etti

İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)
TT

Şarku’l Avsat’a konuşan Filistinli kaynak: Hamas 60 günlük ateşkes önerisinde 3 değişiklik talep etti

İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)

Hamas Hareketi’nin 60 günlük ateşkes önerisini kabul etmesi ve dolaylı müzakerelere hazır olduğunu duyurmasıyla Gazze Şeridi'ndeki ateşkes görüşmeleri yeni bir aşamaya girdi. Öte yandan İsrail'in, şimdiye kadar Gazze Şeridi'nin yüzde 65'ini kontrol altına aldığı bölgelerden çekilme konusunda engeller çıkaracağına dair bazı endişeler hakim.

Şarku’l Avsat’a konuşan uzmanlar, ABD’nin Gazze’deki savaş konusunda gösterdiği gayret ve krizin iki tarafının da olumlu tepkisinin ‘olası engelleri aşabileceğini, bunların en önemlilerinin ise geri çekilme ve savaşın sona erdirilmesine dair garantiler olduğunu’ düşünüyor. Uzmanlar, ateşkes anlaşmasının yakında, belki de Başbakan Binyamin Netanyahu'nun pazartesi günü Beyaz Saray'ı ziyaret edip Başkan Donald Trump ile görüşmesinden sonra veya kısa bir süre sonra sonuçlanacağını tahmin ediyorlar.

AlQahera News haber kanalının cuma akşamı kimliğini açıklamadığı Mısırlı kaynaklardan aktardığı bilgilere göre Mısır, tüm taraflar arasında mutabakat sağlayacak nihai bir formüle ulaşmak için çeşitli taraflarla yoğun temaslara başlarken taraflar arasında dolaylı müzakereler yeniden başladı. Hamas arabuluculara son tekliflerine cevabını iletti ve cevabında, kabul edilmesi halinde 60 günlük ateşkes sağlanması için dolaylı müzakerelere kapıyı aralayacağını belirtti.

Müzakerelerin gidişatını yakından takip eden Filistinli bir kaynak, dün Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Hamas'ın öneriyi kabul ettiğini, ancak bazı değişiklikler talep ettiğini söyledi. Bu değişikliklerin başında savaşın sona erdirilmesi, insani yardımların Gazze Şeridi’ne girişiyle ilgili mekanizmanın yeniden düzenlenmesi ve İsrail'in 2 Mart öncesindeki mevzilerine geri çekilmesi geldiğini söyleyen kaynağa göre bu değişikliklerin sebebi ocak ayında varılan ateşkes anlaşmanın çökmesinin ardından İsrail’in daha fazla bölgeye genişlemesi. Kaynak, yeni müzakerelerin Doha ve Kahire arasında yapılacağını, çünkü iki ülke arasında anlaşma maddelerinin uygulanmasına ilişkin ortak dosyalar olduğunu belirtti.

cdfgrtyu
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında öldürülen Filistinliler (AFP)

Hamas tarafından cuma günü yapılan açıklamada, arabuluculara öneriye ilişkin ‘olumlu’ yanıt verildiği ifade edildi. Önerinin içeriğine değinilmeyen açıklamada, ‘önerinin uygulama mekanizması hakkında müzakerelere derhal başlamaya ciddiyetle hazır olduğu’ vurgulandı.

İsrail gazetesi Hayom, müzakerelerin devam etmesindeki en büyük zorluğun İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nden çekilme haritası olacağını bildirdi. Hamas tam çekilme talep ederken, İsrail ‘Morag Koridoru’ adı verilen hattı ve onun güneyindeki tüm bölgeleri elinde tutmak istiyor.

İsrail Ordu Sözcüsü Avichay Adraee cuma günü X platformu üzerinden yaptığı açıklamada, ordunun Gazze Şeridi’nin yaklaşık yüzde 65'ini operasyonel olarak kontrol altına aldığını söyledi.

İsrail Yayın Kurumu’nun kaynaklardan aktardığına göre ‘Hamas’ın yanıtında önerilen değişikliklerin İsrail karar vericileri için bir zorluk oluşturacağı’ düşünülüyor. İsrail hükümeti Bakanlar Kurulu, anlaşmayı görüşmek üzere cumartesi akşamı toplanacağını açıkladı.

İsrail ve Filistin meselelerinde uzman olan siyaset bilimi profesörü Dr. Tarık Fehmi, İsraillilerin geri çekilme konusunda biraz oyalanacağını, ancak Hamas'ın anlaşmaya varmaya yönelik esnek tutumunu göz önünde bulunduracağını, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmeden önce bir miktar uzlaşma göstermeye mecbur kalacağını ve savaşan tarafların ABD Başkanı’nı kazanmak ve ona olumlu mesajlar vermek için çaba göstereceğini tahmin ediyor.

Her iki tarafın da çekinceleri nedeniyle Kahire ve Doha'da düzenlenen müzakerelerde tam çekilme konusunun gündeme gelmeyeceğini düşünen Dr. Fehmi’ye göre buna karşın İsrail güçlerinin yeniden konuşlandırılması ve nüfuslu bölgelerin dışına ve bazı koridorlardan çekilmesi söz konusu olabilir.

Ana çekilme noktalarının mevcut müzakereleri engellemesini beklemeyen Dr. Fehmi, savaşan tarafların önerilen çerçeve anlaşmasına onay verdiğini ve ayrıntıların taktiksel noktalar içerdiğini, gerçek anlamda radikal olmadığını, özellikle de Hamas'ın insani yardımların girişini öncelikli gördüğünü ve ABD ve İsrail destekli Gazze İnsani Yardım Vakfı (GHF) dışında uluslararası kuruluşların da insani yardım çalışmalarına dahil edilmesi için baskı yapacağını belirtti.

frgtyhu7
İsrail'in Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye’ye düzenlediği hava saldırısının ardından yükselen dumanlar (AFP)

Filistinli siyasi analist Dr. Eymen er-Rakab, anlaşmanın şu anki en önemli engelinin Hamas'ın işgalcilerin 2 Mart öncesindeki durumuna geri dönmesini talep etmesi olduğunu düşünüyor. İsrail, bu konudaki anlaşmayı kabul ederse, özellikle de Gazze Şeridi'nin yaklaşık yüzde 20'sini oluşturan Refah'ta kalma niyetinde olduğu için, büyük bir taviz vermiş olacak. Nihai durum ve tam çekilme konusundaki tartışmaların, yaklaşan ateşkes dönemine ertelenmesi bekleniyor. Bu ateşkes, ilerleyen aşamalarda İsrail'in uluslararası ve Arap güçlerinin varlığı karşılığında tam çekilmeyi kabul etmesini içerebilir.

İsrail gazetesi Yedioth Ahronoth, kimliği açıklanmayan İsrailli yetkililere dayandırdığı haberinde Trump'ın Netanyahu ile görüşmesi sırasında Gazze'de ateşkes anlaşması yapıldığını açıklayabileceğini yazdı.

ABD Başkanı Trump, geçtiğimiz cuma günü, Hamas'ın Gazze'deki ateşkes önerisine ‘olumlu’ yanıt vermesinin ‘iyi’ olduğunu söyledi. Başkanlık uçağı Air Force One’da gazetecilere açıklamalarda bulunan Trump, Gazze konusunda ‘birkaç gün içinde’ bir anlaşma sağlanabileceğini belirtti.

ABD merkezli televizyon ağı CNN’nin cuma günü aktardığına göre İsrailli 10 rehine canlı olarak, 18 rehine ise ölü olarak tam zamanında serbest bırakılacak ve herhangi bir tören veya kutlama yapılmayacak. Ateşkesin yürürlüğe girmesiyle birlikte Gazze'ye insani yardım akışı hemen başlayacak.

Dr. Fehmi’ye göre Beyaz Saray’a gitmek isteyen Netanyahu, Trump’ı ziyaret etmeden önce ateşkes anlaşmasının ilan edilmesini engelleyen ve formalitede kalan tüm anlaşmazlıkları, tüm sorunları ve önemli fikir ayrılıklarını bir kenara bırakarak siyasi çıkarlarına, İran dosyasına ve yeni Ortadoğu düzenlemelerine odaklanıyor.

Dr. Rakab ise önümüzdeki günlerde özellikle Netanyahu’nun Beyaz Saray ziyareti sırasında, 60 günlük ateşkesin yakında yürürlüğe girmesinden sonra ABD'nin savaşı kesin olarak durdurma arzusunun gerçek olup olmadığının daha net bir şekilde anlaşılacağına dikkati çekti.