عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Suriye'nin güneyinde Rus destekli Beşinci Kolordu’nun dağıtılması planlanıyor

Çözüm merkezinin açılması ardından Nahta ilçesindeki Rus askeri polisi (Horan Free League)
Çözüm merkezinin açılması ardından Nahta ilçesindeki Rus askeri polisi (Horan Free League)
    Dera/Riyad ez-Zeyn
TT
TT

Suriye'nin güneyinde Rus destekli Beşinci Kolordu’nun dağıtılması planlanıyor

Çözüm merkezinin açılması ardından Nahta ilçesindeki Rus askeri polisi (Horan Free League)
Çözüm merkezinin açılması ardından Nahta ilçesindeki Rus askeri polisi (Horan Free League)

Rus tarafı ve Suriye rejiminin Dera'daki Güvenlik Komitesi, Dera'nın doğu kırsalında 2018'den bu yana uzlaşım anlaşmasına tabi olan bölgelerde Rus haritasının uygulamasını tamamlıyor. Diğer yandan Hmeymim Hava Üssü’ne bağlı Beşinci Kolordu askeri gücünün dağıtılacağına dair haberler mevcut.
Çarşamba sabahı Rus polisi, Suriye rejim güçleri ve Güvenlik Komitesi’ne bağlı subaylar, dün sabah, Dera'nın doğusundaki Nahta, el-Meliha eş-Şarkıyye ve el-Garbiyye ilçelerine girdi. Bu gelişme, kasabaların ileri gelenleri ile yeni bir uzlaşı anlaşması hükümlerinin uygulanması ve hafif silahların teslim edilmesi yönünde iki gün önce varılan anlaşmanın ardından geldi. Rus polisi, Nahta’daki Belediye Meclisi binasına Suriye ve Rusya bayrakları altında çözüm ve silah teslimi merkezi kurdu.
Nahta, Meliha eş-Şarkıyye ve el-Garbiyye kasabalarından silah teslim etme ve uzlaşıda bulunma yönünde aranan 140 kişinin ismini yayınlayan Güvenlik Komitesi ise bölgenin ileri gelenlerine yaptığı açıklamada, anlaşmanın uzlaşıda bulunmak isteyen sivilleri içereceğini açıkça belirtti. Suriye ordusundan kaçanların haklarında askeri yargıdan af kararı çıkarılarak askeri birliklere teslim edileceklerini belirten komite, uzlaşının Suriye ordusunda zorunlu ve yedek hizmeti yerine getirmeyenleri kapsadığını, bunun için başvuranların teslimlerini bir yıl süreyle erteleyebileceklerini açıkladı.
Yerel kaynakların bildirdiğine göre, söz konusu uzlaşı merkezinin açılışı ardından yapılan toplantıda Güvenlik Komitesi, isimlerinin listede geçmesi ardından aranan ancak kasabayı terk edenler geri dönmedikleri taktirde takip edilmeleri gereğini belirtti. Aynı zamanda daha fazla silahın teslim edilmesini talep etti. Diğer yandan durumu sakinleştirmeye ve uzlaşı prosedürlerini normal şekilde tamamlamaya yönelik sivil çabalar da kaydedildi.
Kasabanın ileri gelenleri ise kasabayı terk edip arananların Suriye devletine karşı herhangi bir eylemde bulunmayacağına dair söz verdi. Rejime bağlı bir askeri gücün iki gün önce Nahta kasabasından aranan kişilerden ikisinin evine baskın düzenleyerek mallarına el koyması ve evlerini yakması ardından aranan şahısların tutuklanma korkusuyla kaçtığı da belirtildi.
Rejim güçleri, Dera'nın doğusundaki el-Hirak şehri ile es-Sura ve Alma kasabalarında güvenlik şeridi çekerek giriş ve çıkışları kapattı. Güvenlik Komitesi, bu adımların gerekli tüm silahlar teslim edilene kadar geçici olduğunu, rutin bir tarama ve denetim yapıldığını bölge ileri gelenlerine bildirdi. Bu işlemlerin tamamlanması ardından yolların yeniden açılacağı, gerekli silah miktarı konusunda bölgenin ileri gelenleri ile komite arasındaki anlaşmazlığın çözüleceği ve güvenlik şeridinin kaldırılacağı tahmin ediliyor.
Dera'dan aktivistler, Hava Kuvvetleri İstihbaratı’na bağlı rejim güçlerinin Salı akşamı el-Kavs Kontrol Noktası olarak bilinen el-Gariya eş-Şarkıyye beldesindeki en önemli askeri kontrol noktalarını kaldırdığını bildirdi. Bu gelişme, Rus haritasının uygulanması ve son birkaç gün içinde Dera'nın doğu kırsalındaki el-Gariya eş-Şarkıyye ve el-Garbiyye ve Hirbet Gazale ilçelerindeki yeni uzlaşı sağlanması ardından geldi.
Yeni Rus haritası ve Dera'nın doğusundaki Busra eş-Şam'da bulunan Beşinci Kolordu konusundaki yeni anlaşma yaklaşırken, Güney Suriye'deki Beşinci Kolordu'nun dağıtılması veya bağlılığının Askeri İstihbarat Şubesi’ne aktarılması konusunda bazı haberler mevcut. Ancak 2018 yılından bu yana uzlaşı gruplarından oluşan Beşinci Kolordu'ya bağlı 8. Tugay güçleri liderliği tarafından resmi bir açıklama yapılmadı.
Dera'dan aktivistler ise nereye bağlı olursa olsun söz konusu askeri oluşumu dağıtmanın kolay olmayacağını, zirâ kolordunun 2018'de rejimin bölgeyi kontrol altına alması öncesinde Rusya ile uluslararası veya bölgesel bir mutabakatla geldiğini belirtti. Son üç yılda Rusların dikkatini kazanan kolordu, ek özellikler de elde etti. Suriye'nin güneyinde önde gelen eski muhalefet liderlerinden sayılan lideri Ahmed el-Avde, 2018'de Rus tarafıyla müzakere ve uzlaşıyı yürüten ilk kişi sayılıyor.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Suriye halkının merkezi mi yoksa federal devlet mi anlaşmazlığı üzerine bir okuma

Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
TT
TT

Suriye halkının merkezi mi yoksa federal devlet mi anlaşmazlığı üzerine bir okuma

Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)

Macid Kıyali

Suriye’de Beşşar Esed rejiminin düşmesinin ardından geçiş dönemi liderliği ile muhalifleri arasında yaşanan iç çatışma, siyasi sistemin niteliği, özellikle de merkeziyetçilik mi yoksa ademi merkeziyetçilik mi, merkezi bir devlet mi yoksa federal bir devlet mi tartışmaları üzerine yoğunlaşıyor.

Bu konu meşru olmasına rağmen, tartışmaya katkı sağlamak amacıyla bazı temel gözlemler aşağıda sunuyorum.

İlk gözleme göre ademi merkeziyetçilik ya da federalizm meselesini gündeme getirmek, bu konuda kutuplaşmanın temel nedeninin Suriye’deki iç çatışmada kimlik, etnik, mezhepsel ve bölgesel özelliklerin baskın olması olduğu gerçeğini görmeyi zorlaştırdı.

Çatışmanın önde gelen tarafları, siyasi veya sınıfsal güçleri ya da tarafları temsil etmekten ziyade kimlik temelli yahut mezhepsel, etnik ve bölgesel kimliği vurgulayan taraflar olduklarından, bu konunun siyasi niteliği göz ardı ediliyor.

Dikkati çeken ikinci gözleme göre ise federal ya da ademi merkeziyetçi bir devlet için mücadele eden güçler, bunu demokrasi meselesinden daha öncelikli tutuyorlar. Bunun nedeni, söz konusu güçlerin (SDG, Suveyda'daki Hicri Hareketi ve kıyı şeridinde Esed rejiminin çöküşünden etkilenen güçler) demokratik olmayan güçler olmaları. Prensipte pozisyonları, politikaları ve tercihleri ve temsil ettiklerini iddia ettikleri gruplarla olan ilişkileri göz önüne alındığında bu güçlerin Esed rejimi altında kendilerini ifade etmedikleri ve bu konuyu bu kadar yoğun bir şekilde gündeme getirmedikleri unutulmamalı.

Üçüncü ve belki de en önemli gözleme göre federal bir devlette kimlik statüsü konusundaki çatışmaya öncelik verilmesi, devletin kurulması ve vatandaşlık taleplerini ya gölgeliyor ya da ön plana çıkarıyor. Bunların, 54 yıllık Esed döneminde eksik olan iki temel unsur olduğu ve özellikle mevcut koşullarda, yani devletin kurumlar ve hukuk devleti olarak yeniden kurulması ve vatandaşların güçlendirilmesi, böylece Suriyelilerin gerçek anlamda özgür ve eşit vatandaşlar olarak bir halk haline gelmeleri için ülke genelinde Suriyelilerin en çok ihtiyaç duyduğu unsurlar olduğu unutulmamalı.

Bu yüzden iki temel sorunla karşı karşıyayız. Bunlardan birincisi, artık var olmayan Esed rejiminin Suriye'nin birliğini zayıflatıp bozmayı başarması, Suriyelileri mezhep, din, etnik köken, bölge ve aşiret aidiyetlerine göre sınıflandırması ve ‘böl ve yönet’ politikası uyarınca onları birbirlerine düşürmesinden kaynaklanıyor.

İkinci sorun, Suriyelilerin kendi koşullarını kontrol edememeleri. Bu durum, Suriye’nin geleceğinin, Suriye halkının aleyhine, uluslararası güçlerin, özellikle ABD ve bölgesel tarafların meselesi haline gelmesine neden oldu. Bu durum, kimlik çatışmaları, özellikle de silahlı çatışma veya silahlı milisler şeklinde ortaya çıkan çatışmalar için de geçerli.

Federalizm, bir ülkeyi bölmek değil, aksine ülkenin birliğini organize etmek ve merkezin statü, egemenlik ve kaynaklar konusunda çevre bölgelere müdahale etmesini önlemek için daha uygun bir yöntem. Böylelikle karşılıklı güven temelinde hükümete daha geniş katılım sağlanır.

Suriye geçiş dönemi yönetimi ve Suriye muhalefetinin geri kalanı, gelecekteki siyasi sistemin nasıl olacağı ve otoriterliğin ve marjinalleşmenin geri dönüşünü önlemeye katkıda bulunanlar da dahil olmak üzere yeni konsensüsler oluşturmak için neyin uygun olduğu konusunda kafa karışıklığı ya da netlik sağlanamaması ortaya çıkan federalizm ve ademi merkeziyetçilik konusundaki tartışmalardan sorumlu.

Aslında, yeni yönetime bağlı olanlar ve geleneksel Suriye muhalefeti tarafından federalizmin reddedilmesinin sebebi, aceleci davranışlar, duygusal ve milliyetçi coşku ve önyargılar.

Söz konusu tartışmayı kapatmak yerine açmalı, tüm soruları sormalı. Çünkü Suriye’nin geleceği tartışmaya açık. Tüm Suriyeliler bu tartışmayla ilgileniyor ve bu konuda cevaplar bulmaya katkıda bulunuyor.

Daha spesifik olarak, federal ya da ademi merkeziyetçi bir devlet tartışmasıyla ilgili olarak, federalizmin herhangi bir ülkenin bölünmesi anlamına gelmediği, aksine birliğin daha uygun bir şekilde örgütlenmesi ve merkezin statü, egemenlik ve kaynaklar konusunda çevreyi kötü yönde etkilemesini önlemek için, karşılıklı güvene dayalı yönetişime daha geniş katılımı garanti eden bir sistem olduğunun anlaşılması gerekiyor.

Toplumun yönetimini etkileyen sorunlara güvenlik çözümleri getirilemedi. Çünkü herhangi bir güvenlik çözümü coğrafyaya, topluma, egemenliğe ve devlete sadece bölünmeler getirir.

Tüm bunlar bölünmek değil, federalizm gücün paylaşılması anlamına gelir. Dışişleri, savunma ve genel ekonomi yönetimi gibi devlet egemenliği ile ilgili konularda merkezileşme söz konusu. Bunların tümü birleşik parlamento ve merkezi hükümetin sorumluluğunda. Öte yandan iç güvenlik, eğitim, sağlık ve yerel kalkınma konularının yönetimi eyaletlerin veya yerel yönetimlerin yetki alanına girer.

Burada bazılarının endişelerini hafifletebilecek en önemli nokta, federalizmin etnik köken/milliyet veya din/mezhep yerine coğrafyaya dayalı olmasıdır. Çünkü herhangi bir kimlik meselesi, demokratik karakterini zayıflatır ve eşit vatandaşlık haklarının ve vatandaşların devletinin güçlenmesini engeller. Tıpkı Lübnan'da ve Irak'ta olduğu gibi.

Elbette, birçok alanda idari meselelerle ilgili olan ademi merkeziyetçi bir devleti, anayasaya göre yetkileri paylaşan federal bir devletle karıştırmak bir sorundur. Şarku'l Avsat'ın al Majalla'dan aktardığı analize göre federal devleti ayrılıkçı bir devlet olarak görmek de bir tür karışıklık veya yanılgı olarak adlandırılabilir, ancak bu doğru değil, çünkü merkezi devletler, yönetim, temsil ve kaynak dağıtımında esnekliğe sahip federal devletlere göre ayrılmaya çok daha yatkındır, zira günümüzün en büyük, en güçlü ve en zengin devletleri federal devletlerdir.

Bu yüzden herhangi bir kimlik grubuyla anlaşmazlık, kavramların karışmasına veya çarpıtılmasına yol açmamalı. Örneğin, İsrail'in siyasi sistem olarak demokrasiyi benimsemesi, demokrasiye karşı düşmanlığı teşvik etmemeli. Ayrıca, belirli bir önermeye elverişli olmayan koşullar olduğunu gözlemlememiz, bu kavramın tartışmaya açılmaması, geliştirilmemesi ve belirli bir ülkede devlet kurulması için ulusal birliği oluşturmaya hizmet eden bağlamlara yerleştirilmemesi gerektiği anlamına gelmez.

Son olarak, bu alanda, özellikle Suriye bağlamında, dikkate alınması gereken iki konu var. Öncelikle ülkenin toprakları üzerinde devlet egemenliğinden söz edilmesi için bunun halkın birliği gerçeğine dayanması gerekiyor. İkinci olarak ise toplumun yönetimini etkileyen sorunlara güvenlikle ilgili bir çözüm bulunmuyor, çünkü herhangi bir güvenlik çözümü coğrafyanın, toplumun, egemenliğin ve devletin bölünmesine yol açar.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Londra merkezli al Majalla dergisinden çevrilmiştir

ARAP DÜNYASI

Tedmür'de ortak devriyeye düzenlenen saldırıda Suriyeli ve Amerikalı personel yaralandı

Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
TT
TT

Tedmür'de ortak devriyeye düzenlenen saldırıda Suriyeli ve Amerikalı personel yaralandı

Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)

Suriye güvenlik kaynakları bugün, Suriye güvenlik güçleri ile ABD kuvvetlerinin, ülkenin orta kesimindeki Tedmür kentinde ortak devriye sırasında silahlı saldırıya uğradığını bildirdi.

Suriye resmi haber ajansı SANA’ya konuşan bir güvenlik kaynağı, saldırıda Suriye güvenlik güçlerinden iki kişinin ve bazı ABD askerlerinin yaralandığını, saldırıyı gerçekleştiren kişinin ise öldürüldüğünü açıkladı.

Kaynak, olayın ardından ABD’ye ait helikopterlerin yaralıları et-Tanf Üssü’ne tahliye ettiğini belirterek, saldırının nedenleri ve koşullarına ilişkin henüz bilgi bulunmadığını ifade etti.

Olay nedeniyle Deyrizor-Şam uluslararası kara yolunda trafiğin geçici olarak durdurulduğu, bölge semalarında ise yoğun hava hareketliliği yaşandığı kaydedildi.

ARAP DÜNYASI

Haberlere göre İsrail, Gazze şehrinde Hamas lideri Raid Saad'ı hedef aldı

Filistinliler, Gazze Şeridi'nde İsrail bombardımanı sonucu hasar gören bir evin çökmesinin ardından kurbanları arıyor (Reuters)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nde İsrail bombardımanı sonucu hasar gören bir evin çökmesinin ardından kurbanları arıyor (Reuters)
TT
TT

Haberlere göre İsrail, Gazze şehrinde Hamas lideri Raid Saad'ı hedef aldı

Filistinliler, Gazze Şeridi'nde İsrail bombardımanı sonucu hasar gören bir evin çökmesinin ardından kurbanları arıyor (Reuters)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nde İsrail bombardımanı sonucu hasar gören bir evin çökmesinin ardından kurbanları arıyor (Reuters)

İsrail ordusu bugün Gazze Şehrinde üst düzey bir Hamas militanını hedef aldığını açıkladı.

İsrail ordusu, Shin Bet güvenlik servisiyle birlikte yaptığı ortak açıklamada, “Kısa bir süre önce, İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF) ve Şin Bet, Gazze Şehri bölgesinde üst düzey bir Hamas teröristini hedef aldı. Son birkaç aydır Hamas'ın yeteneklerini ve silah üretim kapasitesini yeniden inşa etmek için çalışıyordu” ifadeleri yer aldı.

Şarku’l Avsat’ın İsrail haber sitesi Ynet’ten aktardığına göre operasyonun hedefinde, Hamas'ın askeri kanadı olan İzzeddin Kassam Tugayları Komutanı Raid Saad vardı.

Filistin Enformasyon Merkezi ise Gazze şehrinin batısındaki Nablusi Kavşağı yakınlarında sivil bir araca düzenlenen İsrail hava saldırısında dört kişinin öldüğünü duyurdu.

El-Aksa TV daha önce Gazze şehrinin güneybatısında patlamalar duyulduğunu bildirmişti.