New York Times, Kilis'i mercek altına aldı: "Bize Arapça Öğrettiler. Biz de onlara Türkçe öğrettik"

Türkiye'de resmi verilere göre geçici koruma statüsüyle yaşayan Suriyeli sayısı 3 milyon 700 bini geçti (Tara Todras-Whitehill / New York Times)
Türkiye'de resmi verilere göre geçici koruma statüsüyle yaşayan Suriyeli sayısı 3 milyon 700 bini geçti (Tara Todras-Whitehill / New York Times)
TT

New York Times, Kilis'i mercek altına aldı: "Bize Arapça Öğrettiler. Biz de onlara Türkçe öğrettik"

Türkiye'de resmi verilere göre geçici koruma statüsüyle yaşayan Suriyeli sayısı 3 milyon 700 bini geçti (Tara Todras-Whitehill / New York Times)
Türkiye'de resmi verilere göre geçici koruma statüsüyle yaşayan Suriyeli sayısı 3 milyon 700 bini geçti (Tara Todras-Whitehill / New York Times)

ABD'nin önde gelen gazetelerinden New York Times, Türkiye'de Suriyelilerin en yoğun yaşadığı ve zamanla pek çok değişimin meydana geldiği Kilis'i konu aldı.
NYT'nin İstanbul Büro Şefi Carlotta Gall'ın imzasını taşıyan 20 Ekim tarihli haberde Kilis'in, Suriye'deki savaşın ardından "tanınmayacak derecede" değiştiği yazıldı.
Zira resmi verilere göre Kilis'te 105 bini aşkın Suriyeli yaşıyor. Bu, şehirdeki Türk vatandaşı sayısının yüzde 75'i kadar Suriyeli olduğu anlamına geliyor.
Gall, Cumhurbaşkanı ve AK Parti Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Suriyelilere "misafir" gözüyle bakılması çağrısının ilk başta geniş çapta kabul edildiğini ancak zamanla bu konunun tartışmalı bir hale geldiğini yazdı.
Muhalefet partilerinin Suriyelilerin gönderilmesi talebine dikkat çekilen yazıda, Kilis'in "dikkat çekici bir istisna" olduğu belirtildi.
NYT'ye göre Türkler ve Suriyeliler arasındaki sıcaklığın bir sebebi coğrafya. Zira Suriye'nin Halep kentine epey yakın olan Kilis'te, savaştan önce Suriyelilerle ilişki halihazırda vardı.
Gall, şehirdeki etnik çeşitliliğin de kaynaşmaya yardımcı olduğunu düşünüyor. Bölgede çok sayıda Kürt kökenlinin yaşadığını belirten Gall, şehrin yaşlılarının yerel nüfusun önceden Yahudi ve Ermeni ağırlıklı olduğunu söylediğini aktardı.
Haberde hem Türklerin hem de Suriyelilerin göçten kazançlı çıktığı yazıldı.
Kilis'teki Suriyeliler bu şehirde, diğerlerine göre daha iyi karşılandıklarını söylüyor. Vatandaşlığa başvurduğu için sadece adının açıklanmasını isteyen Muhammed de bunlardan biri. "Dürüst olmak gerekirse buradaki Türkler bize çok yardım etti" diyen Muhammed, ırkçılık yaşandığını duyduğunu ancak kendisinin hiç karşılaşmadığını ifade etti.
Abdurrahman Ebu Cemil de "Onların haklarına saygı duyarsanız, onlar da sizinkine saygı duyar" diye konuştu.

"Artık birlikte yaşıyoruz"
Minibüsçülük yapan Kadir Peker, Suriyelilerin gelmesiyle hayatlarının çok değiştiğini kaydetti:
"Bize pek çok yönden fayda sağladılar. Artık birlikte yaşıyoruz."
Şehirde değişiklik yaşananlardan biri de mutfak. Haberde, Türklerin önceden genellikle et yemeyi tercih ettiğini ancak zamanla humus ve falafel gibi Suriye yemeklerinin mutfağa girdiği yazıldı.
Restoran işleten Murat Aygün, işyerinde Türkler kadar Suriyelilerin de çalıştığını belirterek "Bize Arapça Öğrettiler. Biz de onlara Türkçe öğrettik" diye konuştu.
Restoranda çalışan Yalçın Özkır da gülerek "Artık kahvaltıda bile falafel yiyorum" dedi.
Haberde ayrıca Suriyelilerin gelişiyle inşaat patlamasının yaşandığı ve yatırımların arttığı kaydedildi. Muhammed, "Suriyeliler geldikten sonra binalar yükselmeye başladı. Bu şehirde bir devrim yaptılar" ifadelerini kullandı.
Muhammed Waki adlı bir pastacı da çalıştığı yerin bulunduğu sokağın önceden yarısının yıkık dökük olduğunu söyleyerek, "Sokağın yüzde 70'i değişti. Bütün dükkanları yeniledik" dedi. 
Adı açıklanmayan bir yardım kuruluşundan Ömer El-Hacı, Suriyeli çocukları Türk okullarına entegre etmeye dair 5 yıl önce alınan kararın dönüm noktası olduğunu vurguladı.
Ömer El-Hacı, "Bundan önce Suriyeliler geçici Suriye okullarına gidiyordu. İyi ders çalışamıyorlardı. Arapçayı bile iyi öğrenemiyorlardı. Çocukları Türk okullarına alma kararı, toplulukların kaynaşmasını sağladı. İki halk birbirini anlamaya başladığı için Türkler ve Suriyeliler arasındaki düşmanlık azaldı" dedi. 
Haberde, mültecilerin gelmesiyle bazı olumsuz koşulların doğduğunun da altı çizildi. Buna örnek olarak barınma talebiyle kiraların artması gösterildi.
Ayrıca savaş yüzünden, sınır ötesi ticaretin durduğu da vurgulandı.
 
Independent Türkçe, New York Times, Mülteciler Derneği



Dürziler ile Bedeviler arasındaki çatışmalar devam ederken, İsrail Suveyda'daki tankları hedef aldı

Suveyda'da konuşlanan Suriye İç Güvenlik Güçleri mensupları (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suveyda'da konuşlanan Suriye İç Güvenlik Güçleri mensupları (Suriye İçişleri Bakanlığı)
TT

Dürziler ile Bedeviler arasındaki çatışmalar devam ederken, İsrail Suveyda'daki tankları hedef aldı

Suveyda'da konuşlanan Suriye İç Güvenlik Güçleri mensupları (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suveyda'da konuşlanan Suriye İç Güvenlik Güçleri mensupları (Suriye İçişleri Bakanlığı)

İsrail Ordu Sözcüsü Avichay Adraee bugün yaptığı açıklamada, ordu kuvvetlerinin Suriye'nin güneyinde bulunan Suveyda bölgesindeki Semia köyü civarında konuşlanmış tanklara yönelik bir saldırı gerçekleştirdiğini duyurdu.

Adraee X platformu üzerinden yaptığı açıklamada, “Kısa bir süre önce İsrail ordusu kuvvetleri Suriye'nin güneyindeki Semia köyü (Suveyda bölgesi) civarında birkaç tanka saldırdı” dedi.

Suriye devlet medyası bugün Suveyda'da bir dizi ordu personelinin ‘yasadışı’ gruplar tarafından hedef alındıktan sonra hayatını kaybettiğini bildirdi.

Suriye resmi haber ajansı SANA, ‘Suveyda'daki çatışmaları durdurmak ve halkı korumak için görevlendirildikleri sırada yasadışı gruplar tarafından hedef alınan’ bir dizi ordu personelinin öldürüldüğünü duyurdu. Şarku’l Avsat’ın yerel medya kaynaklarından aktardığına göre en az dört ordu personeli öldürüldü.

Suriye İnsan Hakları Gözlemevi'ne (SOHR) göre, Dürzi savaşçılar ile Bedevi aşiretler arasındaki ölümcül çatışmalar devam ederken Suriye birlikleri bugün ülkenin güneyindeki Suveyda'ya konuşlanmaya başladı. Çatışmalarda, altısı Suriye askeri olmak üzere 50 kişi hayatını kaybetti.

Cumartesi günü başlayan çatışmalar, geçtiğimiz aralık ayında Beşşar Esed'in devrilmesinden sonra iktidara gelen Suriye'deki geçiş dönemi yetkililerinin karşı karşıya kaldığı güvenlik sorunlarını ön plana çıkarıyor.

Daha önce de mart ayında Suriye kıyı kesiminde ölümcül olaylar yaşanmış ve nisan ayında Şam yakınlarında Dürzi militanlar ile güvenlik güçleri arasında çatışmalar çıkmıştı.

SOHR ve yerel medya ağı Suveyda 24’e göre Suveyda vilayetinin batı kırsalındaki bazı köylerde çatışmalar düne kadar devam etti.

SOHR, Suveyda vilayetinde ve kırsalındaki bölgelerde yaşanan çatışmalarda ve karşılıklı bombardımanlarda 50 kişinin öldüğünü (Aralarında iki çocuğun da bulunduğu 34 Dürzi, 10 Bedevi ve altı Suriye askeri) açıkladı.

‘Kurumsal boşluk’

Suriye Savunma Bakanlığı, Suveyda vilayetindeki olaylarla ilgili bir açıklama yayınladı. Açıklamada, “Suveyda vilayetinde son iki gün içinde meydana gelen ve birçok mahalle ve kasabada 30'dan fazla ölü ve 100'e yakın yaralıya yol açan kanlı gelişmeleri büyük bir üzüntü ve endişeyle takip ediyoruz” denildi.

Açıklamanın devamında şu ifadeler yer aldı: “İçişleri Bakanlığı ile koordinasyon halinde, uzman askeri birliklerimizi etkilenen bölgelere konuşlandırmaya, siviller için güvenli koridorlar sağlamaya ve çatışmaları hızlı ve kararlı bir şekilde çözmeye başladık. Askerlerimizin sivilleri yasalara uygun olarak koruma konusundaki kararlılığını yineliyoruz. Bu çatışmaların patlak vermesine eşlik eden kurumsal boşluk, kaos ortamının daha da kötüleşmesine katkıda bulunmuş ve resmi güvenlik veya askeri kurumların müdahale etme kabiliyetinden yoksun olması, sükûnet ve itidal çabalarını engellemiştir.”

SOHR’a göre çatışmalar cumartesi günü Dürzi bir sebze tüccarının Suveyda-Şam yolu üzerinde kontrol noktaları kuran Bedevi silahlı kişiler tarafından kaçırılmasıyla başladı ve daha sonra iki taraf arasında karşılıklı adam kaçırmaya dönüştü.

Yerel bir medya kuruluşu olan Suveyda 24, ‘daha sonra her iki taraftan kaçırılan kişilerin dün gece serbest bırakıldığını’ bildirdi.

Ancak SOHR, bu son karışıklıkların, Şam yakınlarındaki Dürzi bölgelerinde ve Suveyda'da Dürzi militanlar ile güvenlik güçleri arasında ‘nisan ayında patlak veren mezhep çatışmalarından bu yana devam eden gerginlikten’ kaynaklandığını belirtti. Güvenlik güçlerinin yanı sıra, eyaletteki Sünni Bedevi aşiret mensupları da çatışmalara katıldı.

‘Güvenliği sağlamak’

Nisan ayında patlak veren şiddet olaylarında aralarında Dürzi militanlar ve güvenlik güçlerinin de bulunduğu en az 119 kişi hayatını kaybetti. Çatışmaların ardından Suriye hükümeti temsilcileri ve Dürzi ileri gelenleri gerilimi kontrol altına almak için ateşkes anlaşmaları imzaladı.

Mayıs ayından bu yana Dürzi militanlar, yerel gruplar ve yetkililer arasında yapılan bir anlaşma çerçevesinde Suveyda'da güvenliği sağlıyordu. Ancak silahlı Sünni Bedevi aşiret mensupları da vilayet kırsalında konuşlanmış durumda.

İçişleri Bakanı Enes Hattab X platformu üzerinden yaptığı açıklamada, “Devlet kurumlarının, özellikle de askeri ve güvenlik kurumlarının yokluğu, Suveyda ve kırsalında devam eden gerilimin başlıca nedenlerinden biri. Güvenliği sağlamadan, iç barışı ve tüm ayrıntılarıyla normal hayata dönüşü sağlamak için kurumların rolünü etkinleştirmeden buna bir çözüm bulunamaz” değerlendirmesinde bulundu.

İçişleri Bakanlığı daha önce yaptığı açıklamada, kuvvetlerini Savunma Bakanlığı ile koordineli olarak konuşlandırmaya başlayacağını duyurmuştu. Bakanlık yaptığı açıklamada, çatışmaların ‘önceki dönemlerde biriken gerginliklerin arka planında’ meydana geldiğini belirtti.

Yinelenen gerginlikler

Çatışmaların ardından Suveyda Valisi Mustafa el-Bekkur, ‘akla ve diyaloğa yanıt verilmesi’ çağrısında bulundu. El-Bekkur, “Yerel ve aşiret yetkililerinin gerginliği kontrol altına almak için gösterdikleri çabaları takdir ediyor ve devletin vatandaşlarını korumaktan geri durmayacağını vurguluyoruz” dedi.

Dürzi liderler sükûnet çağrısında bulunarak, Şam makamlarını müdahaleye davet etti.

Yeni yönetim iktidarı devraldıktan sonra Şam'ı ziyaret eden uluslararası toplum temsilcileri ve Batılı delegeler, özellikle çeşitli bölgelerde yaşanan mezhepsel şiddet ve ihlallerin ardından dışlanmaları korkusuyla, azınlıkların korunması ve geçiş döneminin yönetimine katılımlarının sağlanması için yetkililere çağrıda bulundu.

Haziran ayında Şam'da bir kiliseye düzenlenen ve 25 kişinin ölümüyle sonuçlanan intihar saldırısından hükümetin DEAŞ'ı sorumlu tutması Suriye'deki azınlıkların korkularını daha da arttırdı.

Sayılarının bir milyondan fazla olduğu tahmin edilen Dürziler çoğunlukla Lübnan, Suriye, Filistin toprakları ve Ürdün'deki dağlık bölgelerde yaşıyor.

Suriye'deki sayılarının 700 bin civarında olduğu tahmin ediliyor ve bunların çoğu ülkenin güneyinde, kaleleri olan Suveyda vilayetinde yaşıyor. Şam yakınlarındaki Ceramana ve Sahnaya şehirlerinde de bulunuyorlar ve ülkenin kuzeybatısındaki İdlib'de sınırlı bir varlıkları var.

Geçtiğimiz nisan ayındaki çatışmaların ardından İsrail Suriye'de hava saldırıları başlattı ve Şam'ı Dürzi toplumu üyelerine zarar vermemesi konusunda uyardı.