Mısır-Katar iş birliği hız kazandı

Bakanlar ve büyükelçiler düzeyinde toplantılar düzenlenmesine yönelik davetler sürüyor.

Mısır Cumhurbaşkanı Sisi (sağda) ve Katar Emiri Hamad ağustos ayında Bağdat'ta bir araya geldiler.
Mısır Cumhurbaşkanı Sisi (sağda) ve Katar Emiri Hamad ağustos ayında Bağdat'ta bir araya geldiler.
TT

Mısır-Katar iş birliği hız kazandı

Mısır Cumhurbaşkanı Sisi (sağda) ve Katar Emiri Hamad ağustos ayında Bağdat'ta bir araya geldiler.
Mısır Cumhurbaşkanı Sisi (sağda) ve Katar Emiri Hamad ağustos ayında Bağdat'ta bir araya geldiler.

Mısır-Katar ilişkilerini yeniden başlatmaya adımlar, son iki gün içerisinde iki ülkenin bakanları bir araya geldiği, iş birliği ilişkileri ve bunları geliştirmeye yönelik mekanizmaların ele alındığı toplantılar ve Doha’nın Kahire’nin Katar Büyükelçisi’nin itimatname belgelerini aldığını duyurması ile hız kazandı.
Suudi Arabistan Krallığı ocak ayında, ilişkilerin yaklaşık 4 yıl boyunca kopmuş olmasının ardından Riyad, Kahire, Manama ve Abu Dabi ile Doha arasındaki anlaşmazlığı sona erdirmek için imzalanan el-Ula Anlaşması’na ev sahipliği yapmıştı. İkili ilişkiler için Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ağustos ayında Bağdat’ta Katar Emiri Şeyh Tamim bin Hamad ile ikili bir görüşme gerçekleştirdi.
Dün Kahire’de Arap Ulaştırma Bakanları Konseyi’nin 34’üncü oturumu kapsamında, Mısır Ulaştırma Bakanı Kamil el-Vezir ile Katarlı mevkidaşı Cassim bin Saif es-Sulaiti bir araya geldi.
Mısır’dan yapılan açıklamaya göre Katar Ulaştırma Bakanı Sulaiti, deniz taşımacılığı da dahil çeşitli ulaştırma sektörlerinde iki taraf arasındaki iş birliğinin önemine dikkat çekti. Katar hükümetinin, Hamad Limanı gibi noktaların en güncel uluslararası sistemlere uygun olarak geliştirilmesi, yönetimi için şirket kurulması ve limanların aktif hale getirilmesi konularını gündeme taşıdığını bildirdi.
Mısır Ulaştırma Bakanı Kamil el-Vezir de Mısır’ın küresel lojistik ve ticaret merkezine dönüştürmeye yönelik büyük çapta hedeflerini gerçekleştirmek için deniz taşımacılığı sistemini ve tüm Mısır limanlarının kapsamlı gelişimini sağlayacak bir planı kapsayan, iki taraf arasında iş birliği imkanını memnuniyetle karşıladı. Bakan söz konusu dayanışmanın Ayn es-Suhna Limanı’nın modern uluslararası limanlara uygun hale getirilmesine yönelik geliştirme çalışmalarının tamamlanmasının iki taraf arasındaki iş birliğinin seçkin bir örneği olduğunu belirtti. Kızıldeniz’deki merkez liman haline gelen Ayn es-Suhna Limanı, Güney ve Doğu Asya ile Güney, Batı Avrupa ve Kuzey Afrika arasındaki ticaret rotaları için hizmet veriyor.
Katar Ulaştırma Bakanı, Mısırlı mevkidaşını bu alandaki ortak iş birliğini ilerletmek için Katar limanlarını ziyaret etmeye çağırırken Mısırlı Bakan da Katarlı mevkidaşını, ulaşım sektöründen uluslararası büyük şirketlerin katılacağı, 7 Kasım’da Kahire’de başlayacak olan akıllı ulaşım sektörü fuarı ve konferansı “TransMEA 2021”e davet etti.
İki ülke arasındaki ulaştırma bakanları toplantısı, Katar Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman El Sani’nin, Mısır’ın Katar Büyükelçisi Amr Kamal El-Din Berry El-Sherbiny’nin itimatname belgelerini teslim almasından bir gün sonra düzenlendi. Diğer yandan, Mısır İşgücü Bakanı Muhammed Saafan, önceki gün Katar’ın Mısır Büyükelçisi Salim Mübarek el-Şafi arasında da bir görüşme gerçekleştirildi.
Mısır İşgücü Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre Bakan, önümüzdeki dönemlerde Mısır işgücünün duyacağı ihtiyaçlar için Katar’daki durumun, Mısır Büyükelçiliği ve İşgücü Bakanlığı’na bağlı işçi temsilciliği ofisi aracılığı ile incelenmesinin önemine dikkat çekti. Sorunların belirlenmesi ve iki ülke arasındaki ilişkilerin eskisinden daha iyi hale getirmesi gerektiğini vurguladı.
Bakan Saafan bunların yanı sıra İşgücü Bakanlığı ve Mısır hükümetinin Katar’ın Mısır’daki yatırımları konusundaki her türlü engeli aşmaya hazır olduğunu söyledi. İki tarafın ilişkileri yeniden zirveye taşıma açısından sorumluluk alması gerektiğine dikkat çekti.
Mısır’ın yaptığı açıklamaya göre Katar’ın Mısır Büyükelçisi Salim Mübarek el-Şafi Mısır İşgücü Bakanı’na teşekkürlerini ve takdirlerini sunarken gelecek dönemde Katar ile Mısır arasında birçok alanda ve sektörde yeni iş birliğine dayalı ilişkiler döneminin başlatılması konusundaki güçlü arzusunu dile getirdi. Büyükelçi, Katar’ın kalkınma, gelişme ve modernleşme başlıklarındaki başarılarında Mısır’ın çalışmalarının payının da büyük olduğunu vurguladı.



Gazze ateşkesi: Arabulucular garanti krizini nasıl aşacak?

Gazze Şeridi'nde yıkılan binaların ardından güneş batarken (AFP)
Gazze Şeridi'nde yıkılan binaların ardından güneş batarken (AFP)
TT

Gazze ateşkesi: Arabulucular garanti krizini nasıl aşacak?

Gazze Şeridi'nde yıkılan binaların ardından güneş batarken (AFP)
Gazze Şeridi'nde yıkılan binaların ardından güneş batarken (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump'ın önümüzdeki hafta İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile Beyaz Saray'da bir araya gelerek Gazze Şeridi'nde olası bir ateşkesle ilgili gelişmeleri ele alması bekleniyor.

Ancak Şarku’l Avsat'a konuşan uzmanların tahminlerine göre, Netanyahu'nun siyasi geleceğinin parçalanmasından korkarak Gazze'deki savaşı kalıcı olarak durdurmayı reddetmesi ışığında, Hamas'ın ısrar ettiği savaşı durdurma garantisi krizi bir ‘ikilem’ olmaya devam ediyor. Arabulucuların savaşı sona erdirecek tüm fikir ve önerilerin tartışıldığı kısmi bir ateşkese gitmekten başka çareleri olmadığına dikkat çeken uzmanlar, Trump'ın İsrail Başbakanı’yla görüşmesi sırasında bu konuyu çözmek için yapacağı baskıya güveniyor.

Hamas dün bu garantilerin önemini vurguladı.

Hamas Siyasi Büro Başkanı’nın Medya Danışmanı Tahir en-Nunu CNN'e verdiği demeçte, “Ciddiyiz ve bir anlaşmaya varmaya hazırız; savaşı sona erdirmek için gerekli şartlar açık olduğu takdirde her türlü teklifi kabul etmeye hazırız” dedi.

dsfrg
İsrail'in dün Gazze Şeridi'ne düzenlediği bombardıman sırasında yükselen dumanlar (AFP)

Hamas liderlerinden Mahmud Merdavi dün yaptığı açıklamada, herhangi bir anlaşmanın ‘saldırganlığın tamamen durdurulması, işgal güçlerinin geri çekilmesi, insani protokole uyulması ve varılacak herhangi bir anlaşmanın fiilen uygulanmasını sağlayacak açık garantilere’ bağlı olması gerektiğini söyledi.

Garanti ikilemi

Geçtiğimiz ay İsrail ile İran arasındaki çatışmaların durmasının ardından yeniden gündeme gelen garanti talebi, müzakerelerin ivme kazandığı bir dönemde güçlü bir şekilde ortaya çıktı.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati pazar akşamı televizyonda yayınlanan bir röportajda şunları söyledi: “Şu anda masada olan ve üzerinde çalıştığımız şey, bir dizi esirin serbest bırakılması ve ateşkesin sürdürülmesi için gereken ivmeyi yaratacağı umuduyla insani ve tıbbi yardımın mümkün olan en kısa sürede girmesi karşılığında İsrail saldırganlığının 60 günlük bir ateşkesle durdurulmasıdır.”

Abdulati, “İsrail ve İran arasında ateşkes sağlandıktan sonra Gazze Şeridi'ne odaklanmak isteyen bir Amerikan vizyonu var. Gelecekteki herhangi bir anlaşmanın ateşkesin sürdürülebilirliğini sağlamak ve İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırganlığının yeniden başlamasını önlemek için yeterli miktarda garanti içermesi gerektiğine dair bir Amerikan anlayışı var” ifadelerini kullandı.

xscdfgt
Gazze Şeridi'ndeki İsrail saldırılarında hayatını kaybedenlerin cenaze töreninde gözyaşı döken Filistinliler (Reuters)

Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığına göre, son ateşkes çabaları hakkında bilgi sahibi olan Filistinli ve Mısırlı kaynaklar, arabulucu rolü oynayan Katar ve Mısır'ın savaşın her iki tarafıyla temaslarını yoğunlaştırdığını, ancak yeni bir görüşme turu için henüz bir tarih belirlenmediğini belirtti.

Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani ile dün bir telefon görüşmesi yapan Mısır Dışişleri Bakanı, Gazze Şeridi'ndeki son gelişmeleri ve iki ülkenin ‘ateşkesi yeniden başlatmak, Filistin halkını bu zulümden kurtarmak, esir ve mahkûmları serbest bırakmak ve Gazze Şeridi'ne acil ve engelsiz insani yardım akışını sağlamak’ için ABD ile ortak çabalarını ele aldı.

Hamas, savaşı sona erdirecek bir anlaşmanın parçası olması halinde kalan tüm esirleri serbest bırakmaya hazır olduğunu ifade ederken, İsrail esirlerin serbest bırakılması gerektiğini ve savaşın sona ermesinin Hamas'ın silahsızlanmasına ve Gazze Şeridi'ni yönetmekten uzaklaşmasına bağlı olduğunu savunuyor.

‘Dikenli konular’

Mısır Düşünce ve Stratejik Araştırmalar Merkezi Genel Müdür Yardımcısı Tümgeneral Muhammed İbrahim ed-Duveyri, Hamas'ın talep ettiği garanti krizinin çözümünün kolay olmadığını düşünüyor. Ed-Duveyri, “İsrail'in reddetme ısrarı var. Zira savaşın sona ermesi şu anda Netanyahu hükümetinin yıkılması anlamına geliyor (...) Bu, Filistin hareketinin silahsızlandırılması ve liderlerinin sürgüne gönderilmesi konusundaki ısrarına ek olarak gerçekleşiyor” şeklinde konuştu.

Ed-Duveyri, arabulucuların, fikirlerin ortaya atılacağı, garantiler hakkında tartışmaların yapılacağı ve şartlarının anlaşmada açıkça belirtileceği geçici bir ateşkese gitmekten başka çaresi olmadığına inanıyor. Ed-Duveyri, “Garantiye ihtiyaç duyan tek şey savaşın durması değil; İsrail'in nihai çekilmesi de bir kriz ve Hamas'ın silahları gibi çetrefilli bir konu. Bu ve benzeri konular nihai statü müzakerelerine ertelenmeli” dedi.

fgthy
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Deyr el-Balah'a düzenlenen İsrail saldırısında hayatını kaybeden Filistinlilerin cenaze töreninde gözyaşı döken bir çocuk (Reuters)

Filistinli siyasi analist Eymen er-Rakab, mevcut krizin garantiler ve Washington'un gelecekte savaşı durdurma garantisi konusundaki tutumuna karar vermemiş olmasıyla ilgili olduğuna inanıyor. Er-Rakab, Gazze Şeridi'ndeki zor koşullar ışığında Hamas'ın kabul edeceği geçici bir ateşkesin sonuçlanmasının ardından garantiler krizinin arabulucular tarafından yapılacak sonraki görüşmelerin bir parçası olmasını bekliyor.

Hamas'ın garantiler konusundaki ısrarı, Trump'ın dün yaptığı açıklamada pazartesi günü Beyaz Saray'da Netanyahu ile yapacağı görüşmede Gazze ve İran'daki durumu ele alacağını duyurmasıyla birlikte geldi. Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığına göre Trump, “Gazze Şeridi'nde ateşkes sağlanmasını ve esirlerin geri dönmesini umuyoruz ve bunun önümüzdeki hafta içinde gerçekleşmesini bekliyoruz” dedi.

dfgth
Gazze Şeridi'nin orta kesiminde İsrail tarafından bombalanan bir bölgeyi inceleyen Filistinliler (Reuters)

Netanyahu dün yaptığı açıklamada, geçen ay İran ile 12 gün süren savaşta elde ettiğini söylediği ‘büyük zaferin’ ardından Trump ile görüşmek üzere önümüzdeki hafta ABD'ye gideceğini söyledi.

Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt pazartesi günü düzenlediği basın toplantısında, Netanyahu'ya yakınlığıyla bilinen İsrail Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer'in Gazze savaşının sona erdirilmesi konusunu görüşmek üzere Beyaz Saray yetkilileriyle bir araya gelmek üzere bu hafta Washington'da olacağını belirtti.

Bilgi sahibi Mısırlı kaynaklar dün yerel medyaya, ‘İsrail ve Hamas'ın sadece geçici bir ateşkes değil, kapsamlı bir takas anlaşması yapmaları için son saatlerde Mısır'ın artan baskısı’ hakkında konuştu.

Kaynaklar, çeşitli taraflardan heyetlerin önümüzdeki 72 saat içinde Kahire'ye gelmesinin beklendiğini, her iki tarafı temsil eden şahsiyetlerin ise anlaşmazlık noktalarını çözmek üzere halihazırda Kahire'de bulunduğunu söyledi.

sdfrgty
İsrail'in Gazze şehri sahiline düzenlediği saldırıda hayatını kaybeden akrabasının cenazesi başında gözyaşı döken Filistinli bir kadın (AFP)

Kaynaklara göre Netanyahu, ‘kapsamlı bir anlaşmaya varma ihtimali olan müzakereleri engellerken, Amerikalı arabulucu tam bir ateşkesi içeren anlaşmayı onaylaması karşılığında Netanyahu'nun siyasi kariyerini hapishanede sonlandırmayacak şekilde İsrail içinde tam bir beraat üzerinde çalışmayı teklif ediyor.’

Trump ile Netanyahu arasında Gazze konusunda yeni bir geçici anlaşmaya varılması için daha fazla görüşme yapılmasını bekleyen ed-Duveyri, ‘Washington'un bu krizi sona erdirmek için oynayacağı büyük bir rol olduğunu, önyargılı olmaması ve krizi mümkün olan en kısa sürede sona erdirmek için Mısır ve Katar ile birlikte çalışması gerektiğini’ belirtti.

Netanyahu'nun Washington ziyaretinin Gazze Şeridi için yeni bir anlaşmaya varılmasında ‘belirleyici’ olacağına inanan er-Rakab, Trump'ın Netanyahu’ya baskı yaparak Washington'dan ateşkes ilan edebileceğini ve bunun gerçekleşmesi halinde Hamas'ın ateşkesi kabul edeceğini ve ABD’nin anlaşmanın uygulanması sırasında garantilerin görüşüleceği sözünü vereceğini düşünüyor.