Mustafa Rüstem
Suriye'nin kuzeybatısında, Halep’e bağlı Azez’de ‘Çok Eşlilik Derneği’ kurulmasına yönelik atılan adım, bu türde derneklerin destekçileri ile özellikle evli kadınların oluşturduğu karşıt oluşumlar arasında tartışmalara yol açtı.
Eşler ve ‘gündem’
Ne zaman açılacağı ve hangi faaliyetlerde bulunacağı henüz açıklanmamış olsa da derneğin ilan edildiği afişte, yerinden edilmişlerin kaldığı kamplarda yoksulluk çeken dul kadınların durumu ön plana çıkarıldı.
Nitekim dernek, henüz resmi açılışı gerçekleşmemiş olsa da sosyal medyada gündem haline geldi. Derneğin mobilyalı bir odayı merkeze aldığı afişinde Suriye muhalefeti bayrağı da yer aldı.
Eleştirilere neden olan Dernek Başkanı Ahlam es-Suud, yönetim kurulunda bir grup aydın, düşünür ve aktivist kadınların yer aldığı çalışmalarının oldukça ciddi olduğunu vurguladı.
Independent Arabia muhalif Suriye Ulusal Koalisyonu'ndan bir liderle iletişime geçerek muhalefetin söz konusu ofise desteğini araştırdı. Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı haberde açıklamalarda bulunan söz konusu lider, toplum ihtiyaç duyduğu takdirde bu tür dernekleri kurma özgürlüğü olduğunu savundu. “Bayrak yalnızca muhalefeti değil, vatanı temsil eder. Modern dünyada dernekler, yetkililerin onayı ile değil, ihtarı ile gerçekleşir” ifadelerini kullandı.
Savaş erkeklerin ölümüne sebep oldu
Aktivistler, öz konusu derneğin toplumdan destek görmesini beklemiyor. İdlib’in kuzeyinden Arap kadınları hakları aktivisti Fatma Hayru, özel olarak Suriyeli kadınların itibarlarını koruyacak ve haklarını tam olarak kullanmalarını sağlayacak her türlü faaliyetle dayanışma içerisinde olacağını dile getirerek “Ancak gerçek durum o kadar kolay olmayacak” dedi.
Hayru, derneğin çalışmalarını sürdürmesi halinde çoğu dul olan, savaş sebebiyle eşlerini kaybeden hedef kitleye yardım edeceğine inanıyor. Hayru, Independent Arabia’ya yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Savaş, bugüne kadar sürmekte olan silahlı çatışmalarda cephelerde ve temas hatlarında bulunan birçok erkeğin ölümüne sebep oldu. Şimdi her altı kadından biri dul. Savaştan önce dul sayısı binde 2'den azdı. Ancak bugün 46 bin dul kadının bulunması endişe verici.”
Derneğin, günden güne artan söz konusu fenomenle mücadelede karşılaştığı eleştirilere rağmen türünün ilk girişimi olmadığını belirten Hayru sözlerini şöyle sürdürdü:
“Kuzey Suriye'deki din adamları basit bir maddi yardım karşılığında çok eşli evliliklere vesile olma yönünde küçük çapta girişimler yürütüyordu. Ancak düzensiz nitelikteki bu girişimler uzun ömürlü olmadı. Bu, kamplarda yaşayan, geçimleri insani yardımlara bağlı olan dul kadınlar sorununun yalnızca küçük bir kısmını çözmeye yetti.”
Nitekim, erkeklerin dul kadınlarla evlendirilmesi fikrini destekleme yönünde sivil toplum dahilinde çeşitli projeler mevcut. Kuzey Suriye'de bekar genç erkeklerin dul kadınlarla evlendirilmesi ve hayatlarını sürdürmeye yardımcı olması için çiftlere insani yardım sağlanmasını amaçlayan ‘el-Afaf (iffet)’ adlı proje de bulunuyor.
Derneğe yönelik farklı tepkiler ise çok geçmeden kendini gösterdi. Ancak eleştiri yöneltenlerin büyük çoğunluğunu oluşturan kadınlar, harap evler inşa etmek adına meskun mekanların yıkılmasına yol açacak olan bu girişimin iptal edilmesini talep ettiler.
