Irak ordusu DEAŞ’a karşı operasyonlarını arttırıyor

Irak ordusu Suriye sınırında DEAŞ’a karşı güvenlik bariyerini tamamladığını açıklarken terör örgütü liderlerine karşı operasyonlarını da arttırdığını vurguladı

Dün Musul’daki Merkez Bankası şubesi önündeki bir polis arabası. DEAŞ’ın Musul işgali sonrası edindiği daha sonra ele geçirilen yanmış hasarlı banknotların bulunduğu çantalar (AFP)
Dün Musul’daki Merkez Bankası şubesi önündeki bir polis arabası. DEAŞ’ın Musul işgali sonrası edindiği daha sonra ele geçirilen yanmış hasarlı banknotların bulunduğu çantalar (AFP)
TT

Irak ordusu DEAŞ’a karşı operasyonlarını arttırıyor

Dün Musul’daki Merkez Bankası şubesi önündeki bir polis arabası. DEAŞ’ın Musul işgali sonrası edindiği daha sonra ele geçirilen yanmış hasarlı banknotların bulunduğu çantalar (AFP)
Dün Musul’daki Merkez Bankası şubesi önündeki bir polis arabası. DEAŞ’ın Musul işgali sonrası edindiği daha sonra ele geçirilen yanmış hasarlı banknotların bulunduğu çantalar (AFP)

Bağdat hükümeti, Irak-Suriye sınırda uzunluğu 650 kilometreyi aşan güvenlik  bariyerinin tamamlandığını duyurdu. Bu gelişme,  terör örgütü DEAŞ kalıntılarının faaliyetlerine yönelik kuşatmayı pekiştiriyor.
Şarku’l Avsat’ın Irak resmi haber ajansı INA’dan aktardığı haberine göre Irak Genelkurmay Başkanlığı Sözcüsü General Yahya Resul, yaptığı açıklamada Suriye tarafı ile birlikte gözetleme kuleleri, termal kameralar ve dikenli tellerden oluşan 650 kilometre uzunluğundaki güvenlik bariyerini tamamladıklarını söyledi.
Resul açıklamasında, terör tehlikesinin Suriye’nin kuzeybatı bölgelerinde devam ettiğine dikkati çekerek, sınır güvenliğini korumanın Irak ordusunun önceliği olduğunu vurguladı. Komşu ülkelerle olan sınırların, sınır muhafızları tarafından iyi bir şekilde korunduğuna atıfta bulunan Sözcü, Irak-Suriye sınırının tamamını kontrol altına almak ve teröristlerin Irak'a sızmasını engellemek istediklerini aktardı. Genelkurmay Başkanlığı’nın sınır güvenliğinin takipçisi olduğunu ve sınır güvenliği için büyük istihbarat çabaları olduğuna değinen Resul, Irak Ulusal İstihbarat Teşkilatı tarafından Ebubekir el-Bağdadi’nin yardımcısı Sami Casim ve çeşitli terör saldırılarından sorumlu kimseleri tutuklamak için gerçekleştirilen iki operasyonun terör örgütüne ölümcül bir darbe vurduğunu bildirdi. Sözcü ayrıca, Gazvan ez-Zevbai’nin (Ebu Ubeyde Bağdadi) yakalanmasına ek olarak Irak’ın geçtiğimiz haftalarda elde ettiği başarılara dikkati çekti.
Iraklı askeri yetkili, “Irak istihbarat servisi çok çalışıyor. Tüm teröristlere ulaşacağız ve hak ettikleri cezayı almaları için onları yargıya teslim edeceğiz” dedi.
Irak Başbakanı Mustafa el-Kazımi, 18 Ekim’de Twitter hesabından konuya dair yaptığı açıklamada 2016 yılında 292 kişinin öldüğü, 250 kişinin yaralandığı saldırıyı planlayan DEAŞ militanı Gazvan ez-Zevbai’nin yakalandığını açıklamıştı.
29 yaşındaki Zevbai ABD güçleri tarafından yakalanıp 2008’e kadar yaptığı Cropper hapishanesinde yattığında El Kaide üyesi idi ama sonra IŞİD’e katıldı. Ebu Ubeyde takma adını kullanan Zevbai’nin birçok bombalı saldırı planladığı belirtildi.
Cumhuriyetçi Siyasi ve Güvenlik Araştırmaları Merkezi Başkanı Dr. Mutaz Muhyiddin, Şarku'l Avsat'a verdiği demeçte, Irak istihbaratının son dönemdeki DEAŞ’ın önemli liderlerini, saha takibi, bilgi toplama veya hareketlerini izleme düzeyindeki çabalarının titizlikte yürütüldüğünü belirtti. Muhyiddin açıklamasında,  “Irak güvenlik liderleri DEAŞ’ın  önemli unsurlarını öldürmeyi başardı. En önemlisi bu operasyonların bir kısmı Irak’ın uluslararası işbirliği yoluyla gerçekleşiyor. Bu durum, örgüt unsurlarının Irak içinde veya dışında takip edilmesi açısından son derece önemli” şeklinde konuştu. Liderlik unsurlarını öldürmek veya tutuklamak olsun DEAŞ’ın maruz kaldığı darbelere değinen Muhyiddin, başarıların, örgütün gerçekliğini büyük ölçüde etkileyen yaklaşımla önemli saha vizyonunun temsil edildiğini kaydetti. Muhyiddin ayrıca, Irak güvenlik birimlerinin özellikle ülkenin uzak bölgelerinde çalışmalarını yeniden yapılandırmaya ve koşullarını düzenlemeye başlamasıyla terör örgütünün yöntemleriyle yüzleşme kabiliyetine sahip olduğunu bildirdi.
Öte yandan Irak Savunma Bakanlığı’nın Eski Danışmanı Güvenlik Uzmanı Muin el Cuburi Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, terör örgütü DEAŞ’ın ülkenin batısında yer alan illerden temizlenmesiyle aldığı askeri yenilgilere rağmen artık operasyonlarını işgal ederek değil,  yalnız kurtlar ve uyuyan hücreler yönteminin yanı sıra vur kaç şeklinde eski taktiklere döndüğünü söyledi. Cuburi, DEAŞ’ın güvenlik ve coğrafi boşlukların yanı sıra özellikle seçim öncesi ve sonrası ortaya çıkan yerel karışıklıkları kullandığını ifade ederek, bu sebeple bazen şehir içlerinde faaliyet gösterdiğini aktardı. Silahlı kuvvetler ve güvenlik servisleri tarafından yürütülen proaktif operasyonların önemli olduğunu vurgulayan Cuburi, Afganistan'da Taliban'ın iktidara gelmesinden sonra moral açısından kazandığı ivmenin yanı sıra bölgedeki hareketliliğin başta Suriye olmak üzere Irak'taki duruma da gölge düşürdüğüne dikkati çekti. Irak- Suriye sınırına sızma operasyonlarının hali hazırda sorunlu olmasına da değinen Cuburi, Irak güvenlik güçlerinin elde ettiği başarılara rağmen büyük kayıplarla sonuçlanan operasyonlar için uluslararası desteğe ihtiyacı olduğunu vurguladı.



Gazze halkı, savaşın neden olduğu yıkımın ardından kültürel mirasını korumak için zamanla yarışıyor

Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
TT

Gazze halkı, savaşın neden olduğu yıkımın ardından kültürel mirasını korumak için zamanla yarışıyor

Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)

Gazze Şeridi’nde 70 bin kişinin hayatını kaybetmesi, çok sayıda kişinin yaralanması, yüz binlerce insanın yerinden edilmesi ve neredeyse bütün mahallelerin yok olmasının ardından, yeniden inşa artık hayal gücünü zorlayan, neredeyse tasavvur edilemez bir görev haline geldi.

Buna rağmen, bölgede en değerli tarihi yapılar arasında yer alıp ağır hasar gören az sayıdaki noktada, işçiler şimdiden çalışmaya başladı. Amaç, geçmişten geriye kalan az sayıdaki kalıntıyı toprak altından çıkarmak.

Bu alanlar arasında, Gazze’nin eski kent merkezinde bulunan ve savaş sırasında İsrail güçlerinin hedef aldığı en önemli kültürel miras olan Büyük Ömer Camii de bulunuyor. İsrail ordusu, avlularının altında savaşçılar tarafından kullanılan bir tünel bulunduğunu öne sürerek yapıyı bombaladığını açıklamıştı. Filistinliler ise böyle bir tünelin varlığını reddediyor ve saldırının Gazze’nin dini ve kültürel mirasını yok etmeye yönelik olduğunu savunuyor.

dfrgt
Gazze şehrinde bulunan Büyük Ömer Camii'nin içindeki enkazı temizleyen bir işçi, 17 Kasım 2025 (Reuters)

Batı Şeria’daki Beytüllahim’de bulunan Miras Koruma Merkezi’nde mimar ve kültürel miras uzmanı olarak görev yapan ve şu anda savaşta zarar gören alanları kurtarmak için Gazze’de çalışan Hammude ed-Dehdar, İsrail’in bu yapıların yıkımının Filistin tarihini silebileceğini düşünerek ‘yanıldığını’ söyledi.

Dehdar, Gazze’de Reuters’a yaptığı açıklamada, bu yapıların kadim bir halkın ortak hafızasını temsil ettiğini belirterek, “Bu miras, korunması ve savunulması için ortak çaba gerektiren bir bellektir” dedi.

İsrail ordusu ise Hamas hedeflerine yönelik her saldırının, bu tür alanları tehlikeye atabilecek olması nedeniyle sıkı bir onay sürecinden geçtiğini açıkladı.

fgt
Gazze şehrinde savaş sırasında hasar gören tarihi Paşa Sarayı'nda restorasyon çalışmaları yürüten işçiler, 11 Kasım 2025 (Reuters)

İsrail ordusu tarafından yapılan açıklamada, “İsrail ordusu, kültürel miras alanları ile tarihi ve kültürel önemi bulunan mekânlara azami hassasiyetle yaklaşmaktadır. Bu alanlar ve sivillerin zarar görmesini en aza indirmek, saldırı planlamasında temel bir önceliktir” ifadeleri yer aldı.

Zamansız hikayeler

Nüfusunun büyük bölümü, bugün İsrail sınırları içinde kalan şehir ve köylerden zorla göç ettirilmiş mülteciler ya da onların çocuklarından oluşan Gazze Şeridi’nde, Büyük Ömer Camii, Gazze halkını kendi kültürel mirasına ve Ortadoğu’nun zengin mimari tarihine bağlayan temel unsurlardan biriydi.

Halk arasında anlatılan geleneksel hikâyelere göre Samson’un onu esir alanların üzerine tapınağı yıktığı yer olduğu söylenen bu alan, İslam’ın 7. yüzyılda Halife Ömer bin Hattab döneminde Akdeniz’e ulaşmasından önce bir Bizans kilisesine de ev sahipliği yapıyordu. Bölge İslam hâkimiyetine girdikten sonra yapı camiye dönüştürüldü.

Sonraki yüzyıllar boyunca yapı; Memlükler, Haçlılar ve Osmanlılar tarafından pek çok kez yeniden şekillendirildi ve Orta Çağ’da bölgenin mimari harikalarından biri olarak ün kazandı.

Caminin minaresi, Gazze siluetinin en belirgin unsurlarından biriydi. Cemaat, kubbeli tavanlar altında ve cilalı taşlarla döşeli avlularda ibadet eder; namazın ardından caminin görkemli cephesinin önünden geçerek kapılarından dışarı çıkar ve eski kentin çevresindeki çarşı sokaklarına doğru akardı.

frgt
Gazze şehrinde savaş sırasında hasar gören tarihi Paşa Sarayı'nda restorasyon çalışmaları yürüten işçiler, 11 Kasım 2025 (Reuters)

Yakındaki Kayseriyye Çarşısı, dükkânlarıyla ünlüydü; esnafı ve komşuları, âşıkların düğün takılarından kıskanç kayınvalidelerin hikâyelerine uzanan unutulmaz öyküler anlatırdı. Bugün bunlardan geriye neredeyse hiçbir iz kalmadı.

Ağır hasar gören bir diğer yapı da 13. yüzyıla uzanan tarihi Paşa Sarayı oldu. Bir müzeye ev sahipliği yapan yapının sergilediği eserler artık kayıp.

Dehdar, kültür ve miras söz konusu olduğunda bunun yalnızca eski bir bina ya da tarihi taşlardan ibaret olmadığını vurgulayarak, “Her taş bir hikâye anlatır” dedi.

Filistin’in Batı Şeria merkezli Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı Müsteşarı Cihad Yasin ise Filistinli yetkililer ve Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nün (UNESCO) tarihi alanların restorasyonu için üç aşamalı bir plan hazırladığını, ilk maliyetin 133 milyon dolar olarak öngörüldüğünü belirtti.

Yasin, önceliğin çökme riski taşıyan yapıların hızlı müdahaleyle desteklenmesi olduğunu söyledi. Ancak beyaz çimento ve alçı sıkıntısı yaşandığını, Gazze’deki kaynakların sınırlı olduğunu ve restorasyon malzemelerinin fiyatlarının ciddi şekilde arttığını ifade etti.

sdfgt
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta İsrail hava saldırıları sırasında hasar gören, kısmen yıkılmış Berkuk Kalesi, 16 Kasım 2025 (Reuters)

Gazze Şeridi’nde kültürel mirasın yıkımı, evlerini ve geçim kaynaklarını kaybetmiş yaslı aileler arasında bile ayrı bir acı yaratmaya devam ediyor.

Münzir Ebu Asi, küçük kızı Kenzi’nin Büyük Ömer Camii’nin vurulduğunu duyunca hissettiği derin üzüntü nedeniyle onu teselli etmek zorunda kaldığını söyledi.

Ebu Asi, “Küçük kızım Kenzi çok üzüldü. Camiye saldırı haberini duyduğumuzda biz de şaşırdık; neden böyle bir şey yapıldı?” dedi.

Sözlerini sürdüren Ebu Asi, Paşa Sarayı’nın da bombalanmasının ardından artık kesin bir kanaate vardıklarını belirterek, “Bu işgalin, Filistin kimliğini yok etmek, her türlü Filistin eserini silmek istediği artık bizim için kesinleşti” ifadesini kullandı.


Etiyopya, Mısır'ı Afrika Boynuzu'nda ‘istikrarsızlaştırma kampanyası’ yürütmekle suçluyor

Rönesans Barajı (Reuters)
Rönesans Barajı (Reuters)
TT

Etiyopya, Mısır'ı Afrika Boynuzu'nda ‘istikrarsızlaştırma kampanyası’ yürütmekle suçluyor

Rönesans Barajı (Reuters)
Rönesans Barajı (Reuters)

Etiyopya Dışişleri Bakanlığı dün yaptığı açıklamada, Mısır’ı Afrika Boynuzu bölgesinde ‘Etiyopya’yı hedef alan bir istikrarsızlaştırma kampanyası yürütmekle’ ve ‘gerilimi artırmaya zemin hazırlamakla’ suçladı.

İki ülke arasında Mavi Nil üzerindeki Rönesans Barajı konusunda süren anlaşmazlığa atıfta bulunan bakanlık, açıklamasında Mısır’ın ‘Afrika Boynuzu’nda Etiyopya’yı merkeze alan, ancak onunla sınırlı olmayan bir istikrarsızlaştırma kampanyası yürüttüğünü’ savundu.

Bakanlık, Mısır’ın ‘diyaloğu reddettiğini ve gerilimi artırma niyetini açıkça ortaya koyan düşmanca söylemini yoğunlaştırdığını’ iddia etti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ise dün yaptığı açıklamada, ülkesinin Etiyopya’nın Rönesans Barajı’na ilişkin tek taraflı adımlarını reddettiğini yineleyerek, “Etiyopya’nın uygulamaları tüm Afrika kıtasının istikrarını tehdit eden ciddi bir tehlike oluşturuyor” dedi.

Mısır Su Kaynakları ve Sulama Bakanlığı da geçen ay yaptığı açıklamada, Etiyopya’nın baraj yönetiminde ‘tek taraflı ve kontrolsüz uygulamalarını’ sürdürdüğünü, bunun ‘havza ülkelerinin hak ve çıkarlarını tehdit eden ciddi riskler barındırdığını’ vurguladı.

Etiyopya, milyarlarca dolara mâl olan dev Rönesans Barajı’nın inşasına Nil Nehri üzerinde 2011 yılında başladı. Mısır ise projeyi, Afrika’nın en uzun nehrindeki tarihi su haklarını tehdit eden bir girişim olarak görüyor.

Afrika Birliği (AfB) arabuluculuğunda Mısır ile Etiyopya arasında yürütülen müzakereler Nisan 2021’de sonuçsuz kalmış; bunun üzerine Kahire, Addis Ababa’ya baskı uygulanması için konuyu Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’ne taşımıştı.


İsrail, Gazze’nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında 2’si çocuk 6 Filistinli hayatını kaybetti

İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
TT

İsrail, Gazze’nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında 2’si çocuk 6 Filistinli hayatını kaybetti

İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)

Filistin merkezli Ma'an haber ajansının bildirdiğine göre, dün akşam (Çarşamba) Gazze Şeridi’nin güneyine düzenlenen İsrail hava saldırılarında 6 Filistinli hayatını kaybetti, çok sayıda kişi de yaralandı.

Ajans, İsrail ordusunun Han Yunus kentinin batı bölgelerini en az dört füzeyle vurduğunu aktardı.

Filistinli sağlık kaynakları, “aralarında iki çocuğun da bulunduğu 6 kişinin İsrail bombardımanında yaşamını yitirdiğini” bildirdi.

Saldırının, Han Yunus’un batısındaki Mevasi bölgesinde bulunan bir çadırı hedef aldığı belirtilirken, gelişmenin İsrail ordusunun gün içinde Refah’ın güneyinde yaşanan çatışmalarda 5 askerinin yaralandığını duyurmasının ardından geldiği ifade edildi.