Moskova askeri bir harekatı önlemek için Ankara’ya arabuluculuk teklif etti

Moskova askeri bir harekatı önlemek için Ankara’ya arabuluculuk teklif etti.

Suriye’nin kuzeyindeki Suriye Ulusal Ordusu’na ait bir konvoy. (Şarku'l Avsat)

Moskova, Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyinde olası operasyonunu önlemek için arabuluculuk teklifinde bulundu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise Suriye rejim güçlerinin ülkenin kuzeybatısındaki İdlib vilayetinde başlattığı askeri saldırılara yanıt olarak ağır silah kullanmakla tehdit etti.
Erdoğan, 21 Ekim’de Afrika seyahati dönüşü uçakta gazetecilere yaptığı açıklamada, Türkiye’nin görüşüne göre İdlib’de müdahale edilmeden işlerin seyrine bırakılmasının doğru olmadığını dile getirdi. Türk ordusunun bölgede ve özellikle de Suriye’de ‘terörle mücadele’ operasyonlarını sürdürdüğünü vurgulayan Erdoğan şunları söyledi:
“Kesinlikle taviz vermek yok. Suriye’deki bu süreci devam ettiriyoruz. Şu an itibariyle rejim nasıl bir tavır alır onu bilemiyorum. Ama özellikle İdlib’deki bu yaklaşım tarzına karşı gereği neyse onu yapmaya ve bütün ağır silahlarımızla beraber cevabını vermeye devam ediyoruz.”
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Suriye’nin kuzeyinde teröristlere savaş hakkındaki açıklaması sonrasında, Suriye’deki Türk kuvvetlerinin komutanlığı geçen hafta bölgedeki gruplardan hazırlıklarını artırmalarını ve her türlü olasılığa karşı hazırlıklı olmalarını istedi.
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) bir süre önce Cumhurbaşkanlığı’ndan bir tezkere aldı. Tezkerede, Türkiye’nin güney kara sınırlarına mücavir bölgelerde yaşanan gelişmeler ve süregiden çatışma ortamının milli güvenlik açısından taşıdığı risk ve tehditlerin artarak devam ettiğine dikkat çekildi. Aynı şekilde ‘30 Ekim’den itibaren iki yıl süreyle Suriye ve Irak’ta askeri operasyonlar yürütmek amacıyla orduyu görevlendirmek için Cumhurbaşkanı’na verilen yetkinin uzatılması’ talep edildi.
Tezkerede ayrıca, Suriye sınırına yakın bölgelerde varlığını sürdüren Suriye Demokratik Güçler’inin (SDG) en büyük bileşeni olan PKK ve YPG ile DEAŞ başta olmak üzere terör örgütlerinin, ülkeye, ulusal güvenliğine ve sivillere karşı faaliyetlerini sürdürdüğü ifade edildi. Tezkerede şu ifadelere yer verildi:
“Terör örgütü Suriye’de bölücü faaliyetlerini sürdürüyor. Türkiye, faaliyet alanlarında var olan istikrar ve sükûneti korumak amacıyla meşru ulusal güvenlik çıkarları doğrultusunda tedbirler almıştır.”
Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyinde SDG’yi hedef alan yeni bir askeri operasyon olasılığına ilişkin açıklamaları yakın zamanda arttı. Öyle ki Halep’in kuzeyinde yer alan Mare kasabasında, ‘Fırat Kalkanı’ olarak bilinen ve Türk kuvvetleri ve onlara bağlı Suriyeli grupların kontrolünde olan bölgede geçmiş günlerde Türk kuvvetlerine yönelik çok sayıda saldırı girişiminde bulunuldu.
Ankara, ABD ve Rusya’yı ‘Kürt birliklerin Türkiye’nin güney sınırından 30 km uzaklaştırılmasına ilişkin anlaşmalar kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmemekle’ suçlarken, Suriye’nin kuzeyindeki kuvvetlerini hedef alan saldırılardan da onları sorumlu tuttu. Ankara ayrıca Washington’a ‘Bölgedeki terör gruplarına silah sağlama’ suçlaması yöneltti.
Diğer yandan Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Mihail Bogdanov, Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyinde yeni bir askeri operasyon başlatma olasılığına ilişkin açıklamalarına değindi. Bogdanov, ‘Interfaks’a verdiği röportajda Moskova’nın ‘her türlü saldırganlığa karşı olduğunu’ belirtti.
Rus diplomat, Moskova ile Ankara arasında istişare, koordinasyon ve siyasi ve askeri temaslar açısından etkin formüller olduğuna dikkat çekti. Astana formülü çerçevesinde Rusya, Türkiye ve İran’ın ‘ateşkes rejimini, bu koşulların tüm bileşenleri de dahil olmak üzere tüm Suriye topraklarında uygulanmasını sağlamaktan’ sorumlu olduğu ifade edildi.
Diğer taraftan İdlib’in güneyindeki Eriha bölgesinde onlarca sivilin öldüğü, onlarcasının da yaralandığı operasyonların ardından rejim güçleri ve İranlı milisler, Suriye’nin kuzeybatısındaki çatışmasızlık bölgesine kara bombardımanı düzenledi. ABD ve İngiltere yaşananlara ilişkin tepkilerini dile getirirken Türkiye, İdlib’deki kuvvetlerine takviyelerde bulundu.
Muhalefet kanadından aktivist  Ömer el-Esmer şu açıklamalarda bulundu:
“Serakib kenti yakınlarında konuşlanan rejim güçleri ve İranlı milisler, İdlib’in kuzeydoğusundaki Kafriya ve Maarrat Misrin kasabalarının yakınlarında 2 bin 300’den fazla yerinden edilmiş kişinin bulunduğu Azrak Kampı çevresini, Çarşamba ve Cuma günleri arasında bombaladı. Yerinden edilmişler arasında ve İdlib'in güneyinde korkuya yol açan ve şimdiye kadar herhangi bir kayıp kaydedilmeyen olayla eş zamanlı olarak Suriye'nin kuzeybatısındaki İdlib’in güneyinde yer alan Kansafra, el-Bara, İblin ve Bassams köyleri çevresini hedef alan benzer bombardımanlar düzenlendi.”
Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) tarafından yapılan açıklamada ise şu ifadeler kullanıldı:
“İdlib kırsalındaki Eriha kentinin bombalanması, uluslararası insan hakları hukukunun ihlalidir ve Suriye’deki savaşın henüz bitmediğinin bir başka göstergesidir. Siviller, acımasız çatışmanın yükünü taşımaya devam etmektedir.
UNICEF açıklamasında ayrıca Suriye’deki çocukların okullarına güvenli bir şekilde ulaşabilmeleri çağrısı da yaptı.
Diğer yandan İngiltere Büyükelçiliği, Londra’nın İdlib kırsalındaki Erika kentinin bombalanması ve çok sayıda sivilin öldürülmesinin ardından rejimin gerçekleştirdiği ‘iğrenç eylemleri’ kınadığını duyurdu. Büyükelçilik, Suriye’deki kanlı günde, rejim ve destekçileri tarafından Eriha’daki sivillere yönelik bir dizi vahşi saldırının düzenlendiğini bildirdi.
ABD’nin Suriye Büyükelçiliği de perşembe günü Twitter üzerinden yaptığı açıklamada, “Tüm tarafları mevcut ateşkese saygı duymaya, gerginliği derhal azaltmaya odaklanmaya ve her şeyden önce sivillerin hayatlarını korumaya çağırıyoruz” ifadeleri kullanıldı.
Silahlı Suriyeli muhalif gruplar, ‘rejim güçlerince topçu atışlarıyla Eriha kentinde gerçekleştirilen katliama’ karşılık top mermileri, roketatarlar ve havan toplarıyla karşılık verdi ve rejim güçleri ile İranlı milislerin mevzilerini bombaladı.