Araştırma: AstraZeneca aşısının hamilelik veya doğurganlık üzerinde olumsuz bir etkisi yok

AstraZeneca aşı dozları (Reuters)
AstraZeneca aşı dozları (Reuters)
TT

Araştırma: AstraZeneca aşısının hamilelik veya doğurganlık üzerinde olumsuz bir etkisi yok

AstraZeneca aşı dozları (Reuters)
AstraZeneca aşı dozları (Reuters)

The Lancet tıp dergisinde yayımlanan yeni bir araştırmada, AstraZeneca şirketinin yeni tip koronavirüs (Kovid-19) aşısının hamilelik veya doğurganlık üzerinde olumsuz bir etkisi olmadığı sonucuna varıldı.
Araştırma, İngiltere, Brezilya ve Güney Afrika’da yapılan dört denemeyi gözden geçirdi ve halihazırda hamile olan kadınlar çalışmaya dahil edilmedi.
Araştırmaya göre, çalışma sırasında hamile kalan kadınlarda, aşı ve plasebo grupları arasında düşük oranı farklılık göstermedi.
Ayrıca ölü doğum veya yenidoğan ölümü kaydedilmedi. Aşı olduktan sonra doğurganlık oranlarının etkilenmediği de görüldü.
Koronavirüs aşılarının gebelikteki etkisine ilişkin klinik veri eksikliği, yüksek riske rağmen hamilelerin aşı olmakta tereddüt etmesine neden oldu. 



Çin, SpaceX'in fırlatma rekorunu kırdı

Fotoğraf: AFP
Fotoğraf: AFP
TT

Çin, SpaceX'in fırlatma rekorunu kırdı

Fotoğraf: AFP
Fotoğraf: AFP

Tek bir günde üç Uzun Yürüyüş roketi fırlatan Çin, SpaceX'in elindeki fırlatma sıklığı rekorunu kırdı.

Üç roketin salı günü 19 saat içinde fırlatılmasıyla Çin'in bu yıl yörüngeye gerçekleştirdiği fırlatma sayısı 83'e ulaştı.

Çin Uzay Bilimi ve Teknolojisi Şirketi yaptığı açıklamada, "Fırlatma görevi tamamen başarılıydı" dedi.

Bu, Çin'in Uzun Yürüyüş roketlerinin bugün gerçekleştirdiği üçüncü başarılı fırlatma oldu ve bir günde üç fırlatmayla rekor kırdı.

Daha önceki en hızlı fırlatma serisi, SpaceX'in 20 saat 3 dakika içinde üç Falcon roketini fırlattığı Mart 2024'te kaydedilmişti.

Geçen yılki 134 fırlatma rekorunu çoktan aşan SpaceX, bir yılda yörüngeye en fazla fırlatma gerçekleştirme rekorunu hâlâ elinde tutuyor. Elon Musk'ın şirketi, bu yılın sonuna kadar yörüngeye 178 fırlatma gerçekleştirmeyi hedefliyor.

Çin'in rekor kıran fırlatma temposu, uzayda süper güç olmak isteyen ülkenin uzay ajansının yörünge altyapısını hızla genişletme çabalarının bir parçası.

Salı günü yapılan üç fırlatmadan biri, Guowang uydu takımına katılmak üzere alçak Dünya yörüngesine bir grup internet uydusu yerleştirdi. Diğer iki fırlatmaysa Çin ordusu tarafından kullanılacak gizli uydular içindi.

Yörüngede 100'den fazla faal Guowang uydusu var ve devlet şirketi China SatNet, gelecek yıllarda takımyıldızı 13 bin uyduya çıkarmayı planlıyor.

Bu, halihazırda yaklaşık 9 bin uydusu faaliyette olan SpaceX'in Starlink ağına benzer bir büyüklüğe ulaşacak.

Çin ayrıca, ABD'nin ulusal güvenlik endişeleri nedeniyle Uluslararası Uzay İstasyonu'ndan çıkarıldıktan sonra kendi uzay istasyonunu da inşa etmişti.

Tiangong uzay istasyonu, 2021'de ilk mürettebatını ağırladı ve halihazırda üç mürettebat üyesine ev sahipliği yapıyor.

Geçen ay Çin, asıl uzay aracının penceresinin uzay enkazı olduğu düşünülen nesneden hasar görmesinin ardından astronotları geri getirme görevinin ikinci aşamasında Tiangong'a insansız bir uzay aracı fırlatmıştı.

Independent Türkçe


"Hayalet parçacık" arayışında büyük atılım

Sudbury Nötrino Gözlemevi ve SNO+ deneylerinin kalbinde yer alan, 9 bin fotomultiper tüple çevrili 12 metre çapındaki akrilik hazne (SNOLAB)
Sudbury Nötrino Gözlemevi ve SNO+ deneylerinin kalbinde yer alan, 9 bin fotomultiper tüple çevrili 12 metre çapındaki akrilik hazne (SNOLAB)
TT

"Hayalet parçacık" arayışında büyük atılım

Sudbury Nötrino Gözlemevi ve SNO+ deneylerinin kalbinde yer alan, 9 bin fotomultiper tüple çevrili 12 metre çapındaki akrilik hazne (SNOLAB)
Sudbury Nötrino Gözlemevi ve SNO+ deneylerinin kalbinde yer alan, 9 bin fotomultiper tüple çevrili 12 metre çapındaki akrilik hazne (SNOLAB)

Bilim insanları, "hayalet parçacıklar"ı tespit etmede büyük bir atılım gerçekleştirdiklerini söylüyor.

Bu isim, evrendeki en gizemli parçacıklardan biri olan ve başka şeylerle çok nadir etkileşime girdikleri için haklarında pek bir şey bilinmeyen nötrinolara veriliyor.

Güneş'tekiler gibi nükleer reaksiyonlarla ortaya çıkıyorlar. Sürekli etrafımızda olan bu parçacıkların trilyonlarcası her saniye vücudumuzdan geçiyor.

Ancak hiçbir iz bırakmadıkları için bunları gerçekten saptamak zor oldu. Bunları tespit etmek, Güneş'in ardındaki süreçler ve evrenin nasıl evrimleştiği hakkındaki soruları yanıtlamaya katkı sağlayabilir ancak bunu yapmak zorlu bir işti.

Ancak bilim insanları, karbon atomlarını nitrojene dönüştürdüklerini gözlemlediklerini söylüyor. Bunu yapmak için yer altında devasa bir dedektör inşa etmeleri gerekti.

Kanada'da faaliyetteki bir maden ocağında yer alan SNOLAB tesisindeki bu ekipman sayesinde araştırmacılar, nötrinoların çok zayıf sinyallerini bastırabilecek kozmik ışınlardan ve arka plan radyasyonundan dedektörlerini koruyabiliyor.

Oxford Üniversitesi'nden doktora öğrencisi Gulliver Milton, "Bu etkileşimi yakalamak olağanüstü bir başarı" diyor. 

Karbon izotopunun nadirliğine rağmen, Güneş'in çekirdeğinde doğan ve çok büyük mesafeler katederek dedektörümüze ulaşan nötrinolarla etkileşimini gözlemleyebildik.

Araştırmacılar yeni çalışmada, karbon-13 çekirdeklerinin yüksek enerjili nötrinolar tarafından vurulmasını, ardından radyoaktif nitrojen-13'e dönüşmesini ve sonra bozunmasını izledi. Bu süreç, ilk çarpışmadan kaynaklanan parlamayla ve ardından radyoaktif bozunmayla ortaya çıkan ikinci parlamayla gözlemlenebildi.

Araştırmacılar, 2022 ve 2023'te yürüttükleri ve dün çıkan yeni makalede duyurdukları araştırmaları sırasında, bu olayın birden fazla kez gerçekleştiğini gözlemledi.

"First Evidence of Solar Neutrino Interactions on 13C" (13C'de Güneş Nötrino Etkileşimlerinin İlk Kanıtı) başlıklı bu çalışma, hakemli dergi Physical Review Letters'ta yayımlandı.

Independent Türkçe


Uzmanlar bağırsakta harikalar yaratan tam tahılı anlattı

Salata ve çorbalara harika bir lif ve protein takviyesi sağlayan kinoa, doyurucu bir doku ve topraksı bir tat sunar (Unsplash)
Salata ve çorbalara harika bir lif ve protein takviyesi sağlayan kinoa, doyurucu bir doku ve topraksı bir tat sunar (Unsplash)
TT

Uzmanlar bağırsakta harikalar yaratan tam tahılı anlattı

Salata ve çorbalara harika bir lif ve protein takviyesi sağlayan kinoa, doyurucu bir doku ve topraksı bir tat sunar (Unsplash)
Salata ve çorbalara harika bir lif ve protein takviyesi sağlayan kinoa, doyurucu bir doku ve topraksı bir tat sunar (Unsplash)

Kinoa, hem tok tutan hem de sağlıklı beslenmek isteyenler için son derece çok yönlü ve lezzetli bir karbonhidrat.

Güney Amerika'ya özgü bu tam tahıl, çeşitli vitamin ve mineraller sunmanın yanı sıra daha tok hissetmeye de fayda sağlıyor. Sadece bir fincan pişmiş kinoa, pişmiş beyaz pirinçten neredeyse üç kat daha fazla karbonhidrat ve yaklaşık 10 kat daha fazla lif içeriyor.

Rochester Üniversitesi Tıp Merkezi'ne göre bir fincan beyaz pirinçte sadece 1,42 gram lif varken bir fincan kinoada 10,03 gram bulunuyor ve bu da yetişkinler için önerilen günlük lif miktarının büyük bir kısmını karşılıyor.

Cleveland Clinic'ten kayıtlı diyetisyen Beth Czerwony yaptığı açıklamada, "Yetişkinler günde ortalama 25 ila 35 gram lif almalı" diyor.

Beyaz pirinç veya işlenmiş tahıllar gibi düşük lifli seçenekler yerine kinoa kullanmak, daha sağlıklı bir bağırsağınız olmasına katkı sağlayabilir.

Lif açısından zengin bir beslenme, kalbe kan akışını engelleyerek kalp krizi veya felçleri tetikleyebilen mumsu, yağ benzeri bir madde olan kolesterol seviyelerini düşürebilir. Kinoa yemek aynı zamanda gençler arasında artan kolon kanseri vakalarına yakalanma riskini de azaltabiliyor.

uıo9
Bolivya'nın Aymara yerlileri, Nisan 2013'te And Dağları'ndaki bir kinoa tarlasında yürüyor. Bu kadim tahıl, binlerce yıldır orada hasat ediliyor (AFP)

Ancak kinoa sadece lifle değil, kısmen de yüksek protein içeriğiyle tok tutuyor. Bir fincan kinoa, bir fincan beyaz pirinçteki 4,6 grama kıyasla 22 gramdan fazla protein içeriyor.

Czerwony kinoanın "tam protein" diye bilinen, yani proteinlerin yapı taşları olan 9 temel amino asidin tamamını içeren bir besin olduğunu söylüyor.

Cleveland Clinic, vücudun kas oluşturmak, doku geliştirip onarmak için tam proteinlere ihtiyaç duyduğunu belirtiyor. Czerwony, "Tam proteinlerin çoğu et, bu nedenle kinoa yemek, etin muhtemel sağlık riskleri olmadan protein almayı sağlar" diyor.

Kinoanın kalorisinin de daha yüksek olması, daha az açlık hissetmeye fayda sunuyor. Bir fincanı, beyaz pirinçten 440 kalori daha fazla enerji içeriyor. Yine de insanların kinoayı beslenme düzenlerine dahil etmekten aldığı tek fayda bunlar değil.

Bir fincan kinoa 357 miligram magnezyumla dolu. Bu mineral, tip 2 diyabet riskini azaltabilir, sinir ve kas fonksiyonlarını düzenler, kemikleri güçlü tutar ve kalp atışlarının düzenli kalmasını sağlar.

Aynı miktarda beyaz pirinçte yalnızca 14,22 miligram magnezyum var. Czerwony şu ifadeleri kullanıyor: 

Kinoayı meyve, sebze ve diğer tam tahıllarla birlikte tüketmek diyabet ve diğer metabolik rahatsızlıkların önlenmesine yardımcı olabilir.

Kinoanın glütensiz olması, kan şekeri seviyelerinin yönetilmesine de yardım ettiği anlamına geliyor. Çok yüksek kan şekeri seviyeleri kalp hastalığına ve diyabete yol açabilir.

Bazı kişilerin kinoanın dış kabuğundaki saponin adlı doğal kimyasala alerjisi olabilir ancak buna nadir rastlanıyor.

Çoğu kişi pişmiş kinoayı mandalinayla birlikte salataya ekleyerek veya brunch'ta yumurta ve somon kasesinin parçası olarak güvenle servis edebilir. And Dağları'ndaki tarlalardan toplanan ve 7 bin yıldan uzun süredir yemeklerde kullanılan kinoa, kuskus veya karnabahar pirinci gibi diğer tahıl ve makarna seçeneklerinden daha doyurucu bir doku sunar.

Fındıksı ve topraksı bir tada sahip kinoanın kırmızı, siyah ve beyaz çeşitleri mevcut. Bir avuç kinoayı keklere katabilir, dolmalık biberlere doldurabilir veya kışlık sebze çorbasına ekleyebilirsiniz. Sadece 15 dakikada pişiyor.

Independent Türkçe