Irak’taki seçim krizi, Şii Koordinasyon Grubu’nun dağılmasına yol açabilir

Şii siyasi grupların liderleri, seçim sonuçlarına karşı nasıl bir pozisyon alacakları konusunda anlaşmazlık yaşıyor.

Bağdat’taki Yeşil Bölge önünde dün yoğun bir şekilde konuşlanan Çevik Kuvvet ekipleri.
Bağdat’taki Yeşil Bölge önünde dün yoğun bir şekilde konuşlanan Çevik Kuvvet ekipleri.
TT

Irak’taki seçim krizi, Şii Koordinasyon Grubu’nun dağılmasına yol açabilir

Bağdat’taki Yeşil Bölge önünde dün yoğun bir şekilde konuşlanan Çevik Kuvvet ekipleri.
Bağdat’taki Yeşil Bölge önünde dün yoğun bir şekilde konuşlanan Çevik Kuvvet ekipleri.

Irak’ta son seçimlere ve sonuçlarına itiraz edip etmeme konusunda Şii Koordinasyon Grubu içinde sert görüş ayrılıklarının olduğuna dair yeni sızıntılar var. 10 Ekim seçimlerini iptal etmeye dönük bir mekanizma bulmak için neredeyse günübirlik toplantılar düzenleyen Koordinasyon Grubu liderlerinin arasında güvensizlik atmosferi hâkim.
Çeşitli kaynaklar, Irak’taki bazı siyasi parti ve oluşumların seçim sonuçları iptal edilip ileriki bir tarihte yeni bir seçim düzenlenene kadar ‘seferberlik’ ilan ettiğini bildirdi. Fetih Koalisyonu’nun bir yöneticisi, “Ortakların çoğu, seçim krizini aşmak için seçimi tümüyle reddetmenin dışında yol bulamıyorlar (…) Eğer hukuk ve halk seçeneği başarısız olursa elimizde uzun vadeli bir plan var” dedi.
Şii partilere yakın isimler askeri seçeneklere başvurma emareleri gösterirken, bu partilerin fonladığı basın yayın organları da seçim sonuçlarıyla ilgili ‘komploya’ dahil oldukları için Seçim Komiserliği’nde çalışan memurları hedef gösteriyor.
Etkili Şii silahlı grupların varlığı, gerginliği tırmandırma konusunda potansiyel bir tehdit oluşturuyor. Bu gruplar, varlığını devam ettirme hususundaki sınırlı fırsatın sahadaki seçeneklere başvurmaktan geçtiğini düşünüyor. Fakat sahaya inme seçeneği, Koordinasyon Grubu’nun dağılması için tek başına yeterli bir faktör.
Seçimi kazanan cephede yer alan Iraklı siyasiler, seçimi kaybeden cephedeki partilerin ülkede ucu açık bir şiddet krizi çıkarmaya güçlerinin yetmediğini ve şu an yaptıkları davranışların, kendilerinin istediği şekilde bir uzlaşı sağlanması için baskı uygulamaktan ibaret olduğunu belirtiyorlar.
Fetih Koalisyonu’ndan başka bir yönetici, Koordinasyon Grubu üyeleri arasında kriz karşısında nasıl bir pozisyon alınacağı konusunda tam bir uyum bulunmadığını ve yaptıkları toplantılarda şüphe atmosferinin hâkim olduğunu aktardı. Yönetici, “Makbul bir uzlaşıyı kim elde ederse ringi terk edecek” değerlendirmesinde bulundu.
Güvenilir bir siyasi kaynak, “Koordinasyon Grubu liderleri birbirlerinden şüpheleniyorlar. Seçime karşı ortak pozisyonlarına rağmen tek başlarına çalıştıkları görülüyor. Koordinasyon Grubu her an dağılabilir” ifadesini kullandı. Koordinasyon Grubu’nun son toplantısına katılımı sırasında edindiği izlenimleri aktaran kaynak, “Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki, Mukteda es-Sadr’a yakın durduğu için Ammar el-Hekim’e güvenmiyor. Kays el-Hazeli, Hadi el-Amiri’ye güvenmiyor. Birçok kişi, Hadi el-Amiri’yi, nüfuzundan geri kalanı korumak için her türlü uzlaşı karşısında esneklik gösterebilecek biri olarak görüyor” ifadesini kullandı.
İran’ın seçimi kaybeden partilere şu ana kadar hiçbir telkinde bulunmadığını ve mevcut gerginliğin başarıya ulaşabilecek etkiye sahip olduğundan şüpheli olduğunu düşündüğünü söyleyen kaynak, “Tahran Şii yapı içindeki güç unsurlarını koruyacak yeni bir uzlaşı yapılmasını bekliyor” şeklinde konuştu.
İlk göstergeler, Haydar el-İbadi ve Ammar el-Hekim’in Koordinasyon Grubu gemisini ilk terk edecek kişiler arasında olacağını gösteriyor. Maliki ise yeni hükümette en fazla kazanımı elde etmek için kaosu kullanmaya çalışıyor.



Suriye: Gürültünün ortasında hukuk devleti talepleri

Fotoğraf: SANA
Fotoğraf: SANA
TT

Suriye: Gürültünün ortasında hukuk devleti talepleri

Fotoğraf: SANA
Fotoğraf: SANA

Aliya Mansur

Yeni Suriye ulusal logosunun (görsel kimlik) lansman töreni, Suriye'deki her etkinlik gibi Suriyeliler arasında geniş çaplı bir tartışmanın eşlik ettiği, etkileyici ve güzel bir etkinlikti. Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara'nın katıldığı Halk Sarayı'ndaki görkemli törene, “Suriye Demokratik Güçleri”nin kontrolü altındaki Rakka ve Haseke hariç olmak üzere Suriye'nin çeşitli bölgelerinde aynı anda düzenlenen kutlamalar eşlik etti. Gösteriler ve sloganlar Suriye devriminden sahneleri çağrıştırdı.

Şara'nın tören sırasında yaptığı etkileyici konuşma Suriye'nin birliğinin ve çeşitliliğinin altını çizdi ama daha tören bitmeden önce Suriyeliler arasında şu tartışma başlamıştı; bu ulusal logo gerçekten Suriyeli mi yoksa başka ülkelerden “ilham mı” alındı? Bazıları bunun bir alkollü içecek şirketnin ticari logosu olduğunu söyleyecek kadar şüphelerinde ileri gittiler.

Suriye şahininin “çalıntı” olduğu suçlamaları - ki bu kesinlikle doğru değil - ve bunlara verilen karşılıklar arasında meselenin özü neredeyse kayboldu. Oysa meselenin özü şu: Nasıl bir Suriye istiyoruz? Hukuk devleti olan bir Suriye mi yoksa halkın ruh hallerinin dalgalanmalarına tabi bir Suriye mi?

Konuya ilişkin yorumunda Anayasa Bildirgesi Taslağı Komitesi üyesi Dr. Ahmed el-Karbi, resmi logoların kabulü tartışılırken yasal temellere dayanmanın gerekliliğini vurguladı. Anayasa Bildirgesi'nin 5. maddesinde açıkça “devletin logosu kanunla belirlenir” ifadesinin yer aldığına ve hukuka dayalı bir devletin anayasal çerçevelere uygun olarak onaylanmamış bir logoya indirgenemeyeceğine işaret etti.

Suriye'deki tartışma ve çekişmenin özü bu olmak yerine, bazı Suriyeliler binlerce yıllık Suriye anıtlarına kazınmış olan Suriye şahininin kökeni ve sembolizmiyle ilgili suçlamalarda bulunmakla meşgul oldular.

Esed rejiminin devrilmesinden ve Şara'nın yönetime gelmesinden bu yana, Suriye halkı hükümetin, özellikle de Başkan Şara'nın her eylemini mutlak biçimde destekleyenler ile hükümetin yaptığı her eylemi veya açıklamayı mutlak biçimde reddedenler arasında bölündü. İki grup arasında, bir şeyleri düzeltmek amacıyla eleştirenlerin ve teşvik etmek amacıyla destekleyenlerin sesleri kayboldu.

Esed rejiminin devrilmesinden bu yana 7 ay geçti ve yeni otoritenin en belirgin özelliği Suriyelilerle ilişkilerinde şeffaf olmamak

Şarku'l Avsat'ın Al Majalla'dan aktardığı analize göre Esed rejiminin devrilmesinden bu yana yedi ay geçti ve yeni otoritenin en belirgin özelliği Suriyelilerle ilişkilerinde şeffaf olmamak. Bu da yorumlara kapıyı açıyor ve Suriye halkının doğasını ve doğruluğunu bilinmediği söylentilerin yayılmasına katkıda bulunuyor.

17 Mayıs'ta Suriye Cumhurbaşkanlığı, eski rejim tarafından işlenen ihlallerle ilgili gerçekleri ortaya çıkarmak, sorumlularından hesap sormak, mağdurlara tazminat ödemek ile görevli bir geçiş adaleti komisyonu kurulacağına dair bir kararname yayınladı. Kararname, Abdulbasıt Abdullatif'in komisyon başkanı olarak atanmasını ve duyuru tarihinden itibaren 30 günü geçmeyecek bir süre içinde bir çalışma grubu oluşturma ve iç yönetmelikler hazırlama görevini üstlenmesini öngörüyordu.

Bu kararnamenin yayınlanmasının üzerinden yaklaşık bir buçuk ay geçti, yani komisyonun kurulması için öngörülen 30 günlük süre geçti. Peki bu komisyon hangi aşamada? Cevap yok. Bu sadece şeffaflığın eksik olduğunu değil, aynı zamanda hükümetin kendi yayınladığı kararnamelere ve mevzuata, örneğin Anayasa Bildirgesi'nin 5. maddesine bağlı olmadığının da bir örneği.

İşte meselenin özü de budur: Nasıl bir Suriye istiyoruz?

Hukuk ve kurumlar devleti Suriye'nin sesi, iki grubun kopardığı gürültü arasında neredeyse duyulmuyor. Bir tarafta destekçiler var ve bunların çoğu Suriyelilerin “Aralık 2024 devrimcileri” olarak adlandırdığı, devrimin 14 yılı boyunca önemli bir rol veya sese sahip olmayan, şimdiyse hükümetin sağ tarafında yer alan kişiler. Diğer taraftaki hükümetin muhalifleri arasındaysa, hükümetin her türlü eylemini çarpıtmakla meşgul olan, çoğunluğu eski rejim kalıntısı ve solcu olan sesler bulunuyor. İkisi arasında aklın sesi kayboluyor.

Suriye'nin istikrarı sadece Suriye için değil, bölge için de bir öncelik. İstikrarlı bir Suriye, komşu ülkelerin istikrarının başlangıcıdır ve bir vatandaşlık devleti ve hukukun üstünlüğünün inşası, Suriyelilerin onlarca yıllık geleceğinin temel taşıdır. Sağlam olmayan temeller üzerine inşa edilen her yapı, özellikle Suriye'nin düşmanları hâlâ pusuda beklediğinden, çökme riski altındadır. Hukukun üstünlüğü, adalet, özgürlük, vatandaşlık ve şeffaflık, istediğimiz devleti inşa etmek için önceliklerdir.