Husiler Abdiya ilçesinde sivilleri infaz ederken, okulları hapishaneye çeviriyor

Marib’de yerinden edilenler için kamptaki kadın ve çocuklar (Reuters)
Marib’de yerinden edilenler için kamptaki kadın ve çocuklar (Reuters)
TT

Husiler Abdiya ilçesinde sivilleri infaz ederken, okulları hapishaneye çeviriyor

Marib’de yerinden edilenler için kamptaki kadın ve çocuklar (Reuters)
Marib’de yerinden edilenler için kamptaki kadın ve çocuklar (Reuters)

Yemen'de meşru hükümeti destekleyen Arap Koalisyonu’nu son 24 saat içerisinde Marib vilayetine bağlı Cuba ve el Kesara ilçesinde İran destekli Husilere yönelik düzenlenen hava saldırısında 92 Husi teröristi öldürülürken, 16 askeri araç da imha edildi.
Marib vilayetindeki yerel yönetim, Husi milislerin vilayetin güneyindeki Abdiya ilçesindeki evlerdeki sivilleri kuşattığını, yaralıları infaz ettiğini, çocuk ve yaşlıları kaçırdığını, okul ve kamu tesislerini gözaltı merkezlerine dönüştürdüğünü açıkladı.
Bu açıklamada, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin (UNHCR) yalnızca beş hafta içerisinde beş bini aşkın kişinin zorla yerlerinden edildiğini bildirdiği bir zamanda geldi. Yemen’deki en şiddetli çatışmalar Marib vilayetinin güneyindeki yaşanırken, bölgedeki aileler artan çatışmalar sebebiyle yerleri evlerini terk etmek zorunda kalıyor.
UNHCR, yıl başından bu yana yaklaşık 80 bin Yemenlinin evlerini terk etmeye ve ülke genelinde sığınmaya zorlandığını ve çatışmaların yüzlerce aileyi yerinden ettiği Marib valiliğindeki son gelişmelerle ilgili endişelerini dile getirdi. Açıklamada, insani yardım dağıtımındaki kısıtlamaların aileleri zor durumda bıraktığı kaydedildi.
Açıklamada, Marib valiliğinin güneyindeki Cuba mahallesinde güvenlik endişeleri nedeniyle faaliyetlerin geçici olarak durdurulduğu, UNHCR’nin yerel ortağının 75 aileye ve Marib’de ikamet eden 149 aileye gıda dışı ürün dağıtımına devam ettiği kaydedildi.
UNHCR, Yemen'de 4 milyondan fazla ülke içinde yerinden edilmiş kişi de dahil olmak üzere 20,7 milyon insanın yardıma ihtiyacı olduğunu, bölgede bin 800 ev sahibi ve 1,2 milyona kadar yerinden edilmiş Yemenlinin yaşadığını hatırlattı. Aynı zamanda 129 bin 531 mülteci ve 120 bin 75 ise sığınmacı bulunuyor.
Öte yandan Marib Valiliği Müsteşarı Abdurrabbu Miftah, BM Yemen İnsani Yardım Koordinatör Yardımcısı Diego Zorrilla ve beraberindeki ekip ile yaptığı görüşmede, BM kuruluşlarının insani açıdan gösterdiği performans ve valilikteki insani duruma yönelik performanslarındaki büyük eksiklikleri, güvenlik ve Husi milislerinin sivillere karşı işlediği suçları tartıştı.
Marib valiliğinin resmi internet sitesinde Miftah’ın, Husi milislerin Abdiya ilçesinin 35 bin sakinine karşı devam ettirdiği insanlık dramının, uluslararası örgütlerin eksikliklerinin boyutunu ve sivilleri kurtarmak için insani, ahlaki ve yasal görevlerini yerine getirmedeki başarısızlıklarını açıkça gösterdiği sözleri aktarıldı.
Yemenli yetkili, yerel yönetim ve hükümetin yinelenen insani çağrıları karşısında BM sessizliğini ve kendilerine karşı uygulanan ve bir ay süren kuşatmanın başlamasından bu yana Abdiya ilçesi sakinlerini kurtarmak için görevlerini yerine getirmeleri konusunda eleştiride bulundu. Yetkili, özellikle genel merkezi Sana’da bulunan kuruluşların Husi milislerin otorite ve direktiflerine tabi olduklarını belirterek, alınan kararlar ve yapılan hareketlerin Husiler tarafından yönetildiğini teyit etti.
BM kuruluşlarının sessizliği,  ahlaki ve yasal insani görevlerini yerine getirmemelerinin Husi milislerini Abdiya ilçesi sakinlerine karşı suçlarını sürdürmeye teşvik ettiğini söyleyen Miftah, milisleri bu bölgede hukuk dışı faaliyet göstermekle suçladı. Yetkili, milislerin evlere baskınlar yaparak kuşatma uyguladığını, yaralıları infaz ettiğini, okul ve kamu tesislerini gözaltı merkezi ve sığınma merkezlerine dönüştürdüğünü aktardı.
Marib Vali Yardımcısı, Husi milislerinin sivillere karşı işlediği suçların, milislerin barışı tanımadıklarını ve uluslararası ateşkes çağrılarını umursamadıklarını gösterdiğini vurguladı.
Miftah, Zorilla’dan insani yardım kuruluşlarının çalışmalarını, değerini ve bağımsızlığını koruyacak şekilde yeniden düzenlemesini talep ederek, bölgede ve komşu valiliklerde Husi milislerin devam eden askeri eylemleriyle sivilleri hedef alarak insanları yerlerinden etmesiyle acil insani ihtiyaçlarına cevap vermesini sağlayacak bir rezerv stoğuna sahip olma ihtiyacına değindi.
Yemenli yetkili, Marib Valiliği ve kamplarındaki yerinden edilmiş kişilerin insani durumunu gözden geçirerek, Şabva vilayetinin kuzey bölgeleri ile Marib vilayetinin güney bölgelerinden gelen yeni göç dalgalarına cevap vermede BM kuruluşlarının yetersiz kaldığını bildirdi.
Miftah açıklamasında, Zorilla’nın ziyaretinin BM kuruluşlarının Marib ve Abdiya gibi yerlerde insani açıdan performansını değerlendirmeye olanak tanıdığını ifade etti.
Marib vilayetinin resmi internet sitesinde belirtilenlere göre, BM yetkilisi, Abdiya bölgesinde meydana gelen ihlaller, Husiler tarafından tutuklananlar ve zorla kaçırılan kişilerin yanı sıra evlerin bombalanması, yakılması, saha infazları ve diğer ihlaller hakkında bilgi sahibi oldu.
BM yetkilisi açıklamasında, İnsan Hakları Yüksek Komisyonu’nun faillere karşı adaletin sağlanması için tüm ihlalleri titizlikle ve ilgiyle takip ettiğini belgelediğini belirterek, bir sonraki aşamada planların geliştirilmesini ve önceliklerine göre farklı sektörlere yardım stoku çalışmalarına öncelik vereceklerine dair söz verdi.



İsrail, önde gelen Hamas liderlerinden Raid Saad'a suikast düzenledi

Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
TT

İsrail, önde gelen Hamas liderlerinden Raid Saad'a suikast düzenledi

Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)

İsrail Times gazetesine göre, İsrailli bir yetkili bugün, Hamas'ın üst düzey lideri Raid Saad'ın Gazze şehrinde düzenlenen bir hava saldırısında öldürüldüğünü doğruladı. Bu da İsrail'in ateşkes anlaşmasını ihlal etmesi anlamına geliyor.

Alman Basın Ajansı'na (DPA) göre görgü tanıkları ve sağlık kaynakları bugün, Gazze şehrinin güneybatısındaki Raşid Caddesi üzerindeki Nablusi kavşağı yakınlarında bir araca düzenlenen İsrail hava saldırısında dört Filistinlinin öldüğünü ve birçok kişinin de yaralandığını bildirdi.

Görgü tanıkları, İsrail uçağının Nablusi Meydanı yakınlarında bir araca birkaç füze ateşlediğini, aracı imha ettiğini ve can kayıplarına yol açtığını söyledi. Ambulans ekipleri, ölü ve yaralıları hastanelere taşımak için acilen olay yerine gitti.

İsrail askeri sözcüsü Avichay Adraee ise yaptığı açıklamada, ordu ve Şin Bet'in (İsrail Güvenlik Teşkilatı) Gazze Şehrinde üst düzey bir Hamas komutanını hedef alan bir saldırı düzenlediğini ve onu son zamanlarda hareket için silah üretimi ve yeniden yapılanma çalışmaları yapmakla suçladığını belirtti.

İsrail Ordu Radyosu, saldrırının hedefinin, İzzeddin el-Haddad'dan sonra "Hamas'ın ikinci adamı" ve askeri üretim dosyasından sorumlu kişi olarak tanımladığı Raid Saad olduğunu bildirdi. İsrail'in bugünkü operasyonu gerçekleştirmeden önce son haftalarda kendisine birkaç kez suikast girişiminde bulunduğunu belirtti.

Şarku’l Avsat’ın İbranice yayın yapan Ynet internet sitesinden aktardığına göre Raid Saad Hamas'ın askeri kanadı olan Kassam Tugayları'nın liderlerinden biri.

Hamas'tan hava saldırısının hedefinin kimliğiyle ilgili resmi bir açıklama yapılmadı.

Axios haber sitesi, İsrail'in saldırıdan önce Amerika Birleşik Devletleri'ni önceden bilgilendirmediğini ifade etti.


Suriye halkının merkezi mi yoksa federal devlet mi anlaşmazlığı üzerine bir okuma

Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
TT

Suriye halkının merkezi mi yoksa federal devlet mi anlaşmazlığı üzerine bir okuma

Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)

Macid Kıyali

Suriye’de Beşşar Esed rejiminin düşmesinin ardından geçiş dönemi liderliği ile muhalifleri arasında yaşanan iç çatışma, siyasi sistemin niteliği, özellikle de merkeziyetçilik mi yoksa ademi merkeziyetçilik mi, merkezi bir devlet mi yoksa federal bir devlet mi tartışmaları üzerine yoğunlaşıyor.

Bu konu meşru olmasına rağmen, tartışmaya katkı sağlamak amacıyla bazı temel gözlemler aşağıda sunuyorum.

İlk gözleme göre ademi merkeziyetçilik ya da federalizm meselesini gündeme getirmek, bu konuda kutuplaşmanın temel nedeninin Suriye’deki iç çatışmada kimlik, etnik, mezhepsel ve bölgesel özelliklerin baskın olması olduğu gerçeğini görmeyi zorlaştırdı.

Çatışmanın önde gelen tarafları, siyasi veya sınıfsal güçleri ya da tarafları temsil etmekten ziyade kimlik temelli yahut mezhepsel, etnik ve bölgesel kimliği vurgulayan taraflar olduklarından, bu konunun siyasi niteliği göz ardı ediliyor.

Dikkati çeken ikinci gözleme göre ise federal ya da ademi merkeziyetçi bir devlet için mücadele eden güçler, bunu demokrasi meselesinden daha öncelikli tutuyorlar. Bunun nedeni, söz konusu güçlerin (SDG, Suveyda'daki Hicri Hareketi ve kıyı şeridinde Esed rejiminin çöküşünden etkilenen güçler) demokratik olmayan güçler olmaları. Prensipte pozisyonları, politikaları ve tercihleri ve temsil ettiklerini iddia ettikleri gruplarla olan ilişkileri göz önüne alındığında bu güçlerin Esed rejimi altında kendilerini ifade etmedikleri ve bu konuyu bu kadar yoğun bir şekilde gündeme getirmedikleri unutulmamalı.

Üçüncü ve belki de en önemli gözleme göre federal bir devlette kimlik statüsü konusundaki çatışmaya öncelik verilmesi, devletin kurulması ve vatandaşlık taleplerini ya gölgeliyor ya da ön plana çıkarıyor. Bunların, 54 yıllık Esed döneminde eksik olan iki temel unsur olduğu ve özellikle mevcut koşullarda, yani devletin kurumlar ve hukuk devleti olarak yeniden kurulması ve vatandaşların güçlendirilmesi, böylece Suriyelilerin gerçek anlamda özgür ve eşit vatandaşlar olarak bir halk haline gelmeleri için ülke genelinde Suriyelilerin en çok ihtiyaç duyduğu unsurlar olduğu unutulmamalı.

Bu yüzden iki temel sorunla karşı karşıyayız. Bunlardan birincisi, artık var olmayan Esed rejiminin Suriye'nin birliğini zayıflatıp bozmayı başarması, Suriyelileri mezhep, din, etnik köken, bölge ve aşiret aidiyetlerine göre sınıflandırması ve ‘böl ve yönet’ politikası uyarınca onları birbirlerine düşürmesinden kaynaklanıyor.

İkinci sorun, Suriyelilerin kendi koşullarını kontrol edememeleri. Bu durum, Suriye’nin geleceğinin, Suriye halkının aleyhine, uluslararası güçlerin, özellikle ABD ve bölgesel tarafların meselesi haline gelmesine neden oldu. Bu durum, kimlik çatışmaları, özellikle de silahlı çatışma veya silahlı milisler şeklinde ortaya çıkan çatışmalar için de geçerli.

Federalizm, bir ülkeyi bölmek değil, aksine ülkenin birliğini organize etmek ve merkezin statü, egemenlik ve kaynaklar konusunda çevre bölgelere müdahale etmesini önlemek için daha uygun bir yöntem. Böylelikle karşılıklı güven temelinde hükümete daha geniş katılım sağlanır.

Suriye geçiş dönemi yönetimi ve Suriye muhalefetinin geri kalanı, gelecekteki siyasi sistemin nasıl olacağı ve otoriterliğin ve marjinalleşmenin geri dönüşünü önlemeye katkıda bulunanlar da dahil olmak üzere yeni konsensüsler oluşturmak için neyin uygun olduğu konusunda kafa karışıklığı ya da netlik sağlanamaması ortaya çıkan federalizm ve ademi merkeziyetçilik konusundaki tartışmalardan sorumlu.

Aslında, yeni yönetime bağlı olanlar ve geleneksel Suriye muhalefeti tarafından federalizmin reddedilmesinin sebebi, aceleci davranışlar, duygusal ve milliyetçi coşku ve önyargılar.

Söz konusu tartışmayı kapatmak yerine açmalı, tüm soruları sormalı. Çünkü Suriye’nin geleceği tartışmaya açık. Tüm Suriyeliler bu tartışmayla ilgileniyor ve bu konuda cevaplar bulmaya katkıda bulunuyor.

Daha spesifik olarak, federal ya da ademi merkeziyetçi bir devlet tartışmasıyla ilgili olarak, federalizmin herhangi bir ülkenin bölünmesi anlamına gelmediği, aksine birliğin daha uygun bir şekilde örgütlenmesi ve merkezin statü, egemenlik ve kaynaklar konusunda çevreyi kötü yönde etkilemesini önlemek için, karşılıklı güvene dayalı yönetişime daha geniş katılımı garanti eden bir sistem olduğunun anlaşılması gerekiyor.

Toplumun yönetimini etkileyen sorunlara güvenlik çözümleri getirilemedi. Çünkü herhangi bir güvenlik çözümü coğrafyaya, topluma, egemenliğe ve devlete sadece bölünmeler getirir.

Tüm bunlar bölünmek değil, federalizm gücün paylaşılması anlamına gelir. Dışişleri, savunma ve genel ekonomi yönetimi gibi devlet egemenliği ile ilgili konularda merkezileşme söz konusu. Bunların tümü birleşik parlamento ve merkezi hükümetin sorumluluğunda. Öte yandan iç güvenlik, eğitim, sağlık ve yerel kalkınma konularının yönetimi eyaletlerin veya yerel yönetimlerin yetki alanına girer.

Burada bazılarının endişelerini hafifletebilecek en önemli nokta, federalizmin etnik köken/milliyet veya din/mezhep yerine coğrafyaya dayalı olmasıdır. Çünkü herhangi bir kimlik meselesi, demokratik karakterini zayıflatır ve eşit vatandaşlık haklarının ve vatandaşların devletinin güçlenmesini engeller. Tıpkı Lübnan'da ve Irak'ta olduğu gibi.

Elbette, birçok alanda idari meselelerle ilgili olan ademi merkeziyetçi bir devleti, anayasaya göre yetkileri paylaşan federal bir devletle karıştırmak bir sorundur. Şarku'l Avsat'ın al Majalla'dan aktardığı analize göre federal devleti ayrılıkçı bir devlet olarak görmek de bir tür karışıklık veya yanılgı olarak adlandırılabilir, ancak bu doğru değil, çünkü merkezi devletler, yönetim, temsil ve kaynak dağıtımında esnekliğe sahip federal devletlere göre ayrılmaya çok daha yatkındır, zira günümüzün en büyük, en güçlü ve en zengin devletleri federal devletlerdir.

Bu yüzden herhangi bir kimlik grubuyla anlaşmazlık, kavramların karışmasına veya çarpıtılmasına yol açmamalı. Örneğin, İsrail'in siyasi sistem olarak demokrasiyi benimsemesi, demokrasiye karşı düşmanlığı teşvik etmemeli. Ayrıca, belirli bir önermeye elverişli olmayan koşullar olduğunu gözlemlememiz, bu kavramın tartışmaya açılmaması, geliştirilmemesi ve belirli bir ülkede devlet kurulması için ulusal birliği oluşturmaya hizmet eden bağlamlara yerleştirilmemesi gerektiği anlamına gelmez.

Son olarak, bu alanda, özellikle Suriye bağlamında, dikkate alınması gereken iki konu var. Öncelikle ülkenin toprakları üzerinde devlet egemenliğinden söz edilmesi için bunun halkın birliği gerçeğine dayanması gerekiyor. İkinci olarak ise toplumun yönetimini etkileyen sorunlara güvenlikle ilgili bir çözüm bulunmuyor, çünkü herhangi bir güvenlik çözümü coğrafyanın, toplumun, egemenliğin ve devletin bölünmesine yol açar.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Londra merkezli al Majalla dergisinden çevrilmiştir


Tedmür'de ortak devriyeye düzenlenen saldırıda Suriyeli ve Amerikalı personel yaralandı

 Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
TT

Tedmür'de ortak devriyeye düzenlenen saldırıda Suriyeli ve Amerikalı personel yaralandı

 Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)

Suriye güvenlik kaynakları bugün, Suriye güvenlik güçleri ile ABD kuvvetlerinin, ülkenin orta kesimindeki Tedmür kentinde ortak devriye sırasında silahlı saldırıya uğradığını bildirdi.

Suriye resmi haber ajansı SANA’ya konuşan bir güvenlik kaynağı, saldırıda Suriye güvenlik güçlerinden iki kişinin ve bazı ABD askerlerinin yaralandığını, saldırıyı gerçekleştiren kişinin ise öldürüldüğünü açıkladı.

Kaynak, olayın ardından ABD’ye ait helikopterlerin yaralıları et-Tanf Üssü’ne tahliye ettiğini belirterek, saldırının nedenleri ve koşullarına ilişkin henüz bilgi bulunmadığını ifade etti.

Olay nedeniyle Deyrizor-Şam uluslararası kara yolunda trafiğin geçici olarak durdurulduğu, bölge semalarında ise yoğun hava hareketliliği yaşandığı kaydedildi.