Mısır-AB iş birliği güçlenerek sürüyor

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, 24 Ekim’de Kahire’de Avrupa Komisyonu’nun komşuluk ve genişlemeden sorumlu üyesi Oliver Varhelyi’yi kabul etti (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, 24 Ekim’de Kahire’de Avrupa Komisyonu’nun komşuluk ve genişlemeden sorumlu üyesi Oliver Varhelyi’yi kabul etti (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
TT

Mısır-AB iş birliği güçlenerek sürüyor

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, 24 Ekim’de Kahire’de Avrupa Komisyonu’nun komşuluk ve genişlemeden sorumlu üyesi Oliver Varhelyi’yi kabul etti (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, 24 Ekim’de Kahire’de Avrupa Komisyonu’nun komşuluk ve genişlemeden sorumlu üyesi Oliver Varhelyi’yi kabul etti (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, 24 Ekim’de Kahire’de Avrupa Komisyonu’nun komşuluk ve genişlemeden sorumlu üyesi Oliver Varhelyi’yi kabul etti. Varhelyi, Avrupa Birliği’nin (AB) Mısır ile iş birliğini ilerletme arzusunu ve Avrupa tarafının ‘Akdeniz’in güneyinde dengeyi sağlamada, barış ve güvenliği korumada stratejik bir ortak’ olarak buna olan güvenini dile getirdi. Ayrıca görüşmede terörizm, radikalizm ve düzensiz göçle mücadelede koordinasyonu güçlendirmek için bir fikir birliği sağlandı.
Mısır Cumhurbaşkanlığı Ofisi’ne göre Sisi, Avrupa Komisyonu üyesinin Kahire ziyaretini memnuniyetle karşıladı. Sisi ayrıca, Mısır’ın son on yılda bölgede yaşanan olaylardan çıkarılan derslere dayalı şekilde iki taraf arasında ortak bir strateji üretilerek AB ile gelecekteki iş birliği ilişkilerini geliştirme arzusunu dile getirdi. Mısır Cumhurbaşkanlığı Ofisi’nden yapılan açıklamada AB ve Mısır’ın çıkarlarının örtüştüğü ve Akdeniz’in iki kıyısının karşı karşıya olduğu ortak zorlukların artmasının iş birliğini gerekli kıldığı vurgulandı.
Cumhurbaşkanlığı’na verdiği bilgilere göre “AB’nin yürütme organı olan Avrupa Komisyonu’nun üyesi Varheyli, Avrupa tarafının, Akdeniz’in güneyinde ve doğusunda dengeyi sağlamada Mısır’ın denge unsuru olduğunu vurguladı.” Varheyli, “barış ve güvenliği korumada stratejik bir ortak olarak Mısır’a güvendiğini” söyledi.
Varhelyi ayrıca, AB’nin bölgenin karşı karşıya olduğu zorlukların ele alınmasındaki ortak çıkar çerçevesinde, Mısır ile farklı düzeylerde iş birliğini ilerletmeye ve geliştirmeye devam etmeyi arzuladığını vurguladı. AB Yetkilisi, AB’nin öncelikleri arasında yer alan terörizm, radikal ideoloji ve yasadışı göçle mücadelenin yanı sıra hoşgörü, barış içinde bir arada yaşama ve başkalarını kabul etme kültürünü yayma alanlarındaki aralıksız çabalarına da övgüde bulundu. Mısır’dan yapılan açıklamaya göre toplantıda, Mısır ve AB arasındaki ilişkinin boyutları ve devletin insan yetiştirme stratejisinin iki temel bileşeni olarak eğitim ve sağlık hizmetleri konuları ele alındı.
Mısır’ın ortak aşı üretiminde AB ile iş birliği ve koronavirüs pandemisi ile ortak mücadele konusu da masaya yatırıldı.
Görüşmede ayrıca, bölgedeki krizleri çözmenin yanı sıra terörizm, radikal ideoloji ve yasadışı göç olgusuyla mücadele etmek için koordinasyonu güçlendirme meselesi başta olmak üzere, Mısır ve AB arasında birçok önemli uluslararası ve bölgesel meseleye ilişkin koordinasyona da değinildi.
Filistin davasındaki son gelişmelerin de ele alındığı toplantıda, aktarılana göre AB Komiseri, ‘Mısır’ın son dönemde Gazze Şeridi’nde sükuneti sağlamak ve ateşkese ulaşmak için yaptığı hamleler ve ilk etapta Filistin vatandaşlarına hizmet edecek şekilde Gazze’nin yeniden inşası ile yürütülen girişime’ övgüde bulundu. Aynı şekilde Varhelyi, AB’nin Mısır ile koordineli olarak Gazze’de yeniden yapılanma çabalarını desteklemeye katılımını artırma arzusunu dile getirdi.
Öte yandan Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri, Sisi ile görüşmesi öncesinde Komşuluk ve Genişlemeden sorumlu AB Komisyonu Üyesi ile bir araya gelmişti. Şukri, Mısır’ın ‘diyalogu sürdürmenin önemi ve Mısır ile AB arasındaki ticaret dengesi açığını ele almak için’ somut önlemler alma çağrısı da dahil olmak üzere ayrıntılı görüşmeler yaptı. Ticaret dengesi meselesi, coğrafi yakınlık avantajına ek olarak, devletin sağladığı seçkin yatırım ortamı ışığında daha fazla Avrupalı ​​yatırımcıyı Mısır’a yatırım yapmaya teşvik etmenin yanı sıra Mısır ürünlerinin Avrupa pazarına girişini artırma konularını kapsadı.
Şukri, Mısır’ın Afrika’ya yönelik aşı üretimi ve ihracatı için bir merkez olma yönünü masaya yatırırken, iki taraf ayrıca ortak çıkarları ilgilendiren tüm konularda görüş alışverişinde bulundukları bir dizi bölgesel konu ve sorun da ele aldı.



Kanada, Suriye'yi terörü destekleyen devletler listesinden çıkardı

Suriye Devlet Başkanı Ahmed el-Şara, geçen Eylül ayında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda konuşuyor (Arşiv-Reuters)
Suriye Devlet Başkanı Ahmed el-Şara, geçen Eylül ayında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda konuşuyor (Arşiv-Reuters)
TT

Kanada, Suriye'yi terörü destekleyen devletler listesinden çıkardı

Suriye Devlet Başkanı Ahmed el-Şara, geçen Eylül ayında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda konuşuyor (Arşiv-Reuters)
Suriye Devlet Başkanı Ahmed el-Şara, geçen Eylül ayında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda konuşuyor (Arşiv-Reuters)

Kanada hükümeti, dün yaptığı açıklamada, Suriye'yi terörü destekleyen yabancı devletler listesinden çıkardığını ve Cumhurbaşkanı Beşşar Esed'in devrilmesine yardımcı olan muhalif ittifakın lideri olan Heyet Tahrir el-Şam'ı da terör örgütleri listesinden çıkardığını bildirdi.

Hükümet yaptığı açıklamada, "Bu önlemler, Birleşik Krallık ve ABD de dahil olmak üzere müttefiklerimiz tarafından yakın zamanda alınan kararlarla uyumlu olup, Suriye geçiş hükümetinin Suriye'de istikrarı teşvik etme ve vatandaşları için kapsayıcı ve güvenli bir gelecek inşa etme, bölgesel istikrarı teşvik etmek ve terörizmle mücadele etmek için küresel ortaklarla çalışma çabalarını takip etmektedir" ifadelerine yer verdi.


Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
TT

Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump’ın, Gazze’deki ateşkes anlaşmasının “ikinci aşamasının değiştirileceği” yönündeki kısa ve belirsiz açıklaması, bu değişikliğin ne anlama geldiğine ilişkin soruları gündeme taşıdı.

Uzmanlara göre Trump’ın işaret ettiği değişiklik, anlaşmanın uygulanma biçiminde bir revizyon anlamına geliyor. Buna göre, İsrail’in hâlihazırda yüzde 55’ini kontrol ettiği Gazze’den çekilmesi ve Hamas’ın silahsızlandırılmasına geçilmesi yerine, 17. maddenin devreye alınması söz konusu olabilir. Bu madde, barış planının taraflardan biri kabul etmese bile tek taraflı olarak ilerletilmesine imkân tanıyor.

10 Ekim’de yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasındaki 17. madde, Hamas’ın öneriyi geciktirmesi veya reddetmesi halinde, “yardımların genişletilmesi dahil, planın belirtilen unsurlarının, İsrail ordusunun terörden arındırılmış olarak uluslararası istikrar gücüne devrettiği bölgelerde uygulanacağını” düzenliyor.

Geçen ekim ayında Hamas ile İsrail arasında imzalanan “barış belgesi” sadece birinci aşamayla ilgili maddeleri içeriyordu. Bu aşama; ilk ateşkes, İsrail güçlerinin geri çekilmesi, esir takası ve insani yardım girişlerinin kolaylaştırılmasını kapsıyor. Ancak savaş sonrası Gazze’nin yönetimine ilişkin “ikinci aşama” konusunda resmî bir mutabakat sağlanmış değil.

Perşembe günü yaptığı açıklamada Trump, planın ikinci aşamasının “çok yakında değiştirileceğini” söyledi. Açıklama, sürecin tıkanması ve sahadaki ilerlemenin sınırlı kalması nedeniyle endişelerin arttığı bir döneme denk geldi; ancak Trump değişikliğin içeriğine dair ayrıntı vermedi.

Görsel kaldırıldı.
Filistinli bir kadın, İsrail'in Han Yunus'ta düzenlediği bir baskın sonucu akrabalarından birinin öldürülmesine tepki gösteriyor (AFP)

Ahram Siyaset ve Strateji Merkezi İsrail Çalışmaları uzmanı Dr. Said Okaşa, (Saeed Okasha) Trump’ın sözünü ettiği değişikliğin büyük olasılıkla 17. maddeye dayanacağını belirtiyor. Okaşa’ya göre bu adım, “eski Gazze” ve “yeni Gazze” ayrımını güçlendirecek bir fiili bölünmeye kapı aralayabilir. Bu yaklaşımı geçen ay ABD’nin bölge özel temsilcisi Steve Witkoff’un da çeşitli görüşmelerde dile getirdiğini hatırlattı.

Okkaşa, anlaşmanın geçen ay Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından onaylandığını anımsatarak, Hamas’ın silahsızlanma sürecine yanıt vermemesi gibi gerekçelerle 17. maddenin yeniden devreye sokulmasının mümkün olduğunu söyledi. Uzman, böyle bir senaryonun Gazze’de “ne savaş ne barış” şeklinde sürecek bir çıkmaz yaratabileceğini ifade etti.

Görsel kaldırıldı.
Filistinliler, Cebaliye'de yıkılan binaların enkazı arasında sokaklara kurulmuş çadırların yanından geçiyor (AFP)

Filistinli siyaset analisti Dr. Ayman el-Rakkab da, Trump’ın değişiklik açıklamasının içeriğinin belirsizliğine işaret ederek, “İsrail’in bölgede kalma isteğiyle birleştiğinde, Gazze’nin fiilen ikiye bölünmesi ihtimali güçleniyor” değerlendirmesinde bulundu.

Bu belirsizlik sürerken, Axios haber sitesi Trump’ın 25 Aralık’tan önce Gazze’de barış sürecinin ikinci aşamasına geçileceğini açıklamayı planladığını duyurdu. Habere göre Washington, Gazze’de oluşturulacak yeni yönetim yapısı ve uluslararası istikrar gücünün son hazırlıklarını tamamlıyor. ABD Başkanı’nın, bu adımları görüşmek üzere İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile ay sonundan önce bir araya gelmesi bekleniyor.

İkinci aşamanın önünde ciddi engellerin olduğunu ifade eden Rakkab: “Barış Konseyi ile teknokrat hükümet henüz kurulmadı. Güvenliği devralacak polis gücü ve uluslararası istikrar kuvveti oluşturulmadı. Bu nedenle somut bir hareketin en erken ocak ayında mümkün olabileceğini düşünüyorum” dedi.

Okaşa, yakın vadede İsrail’in kontrolde tuttuğu bölgeyi yüzde 60 seviyesine çıkarmaya çalışabileceğini, ancak anlaşmanın genel çerçevesinde büyük bir tırmanış beklemediğini belirtti.

Geçtiğimiz günlerde Yedioth Ahronoth, İsrail’in yaklaşık iki milyon Filistinliyi sarı çizginin doğusunda İsrail kontrolündeki yeni bölgelere yeniden yerleştirmeyi, Hamas kontrolündeki bölgeleri tamamen sivillerden boşaltmayı ve Hamas unsurlarını bu bölgelerde aşamalı şekilde takip etmeyi içeren bir plan hazırladığını yazmıştı. Şarku’l Avsat’ın  Telegraph gazetesinin Batılı diplomatlara dayandırdığı haberinden aktardığı bilgilere göre ABD planının Gazze’nin kalıcı biçimde ikiye ayrılması riskini barındırdığını bildirmişti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ise geçtiğimiz günlerde Barselona’da AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ile yaptığı görüşmede, Gazze ile Batı Şeria’nın birliğinin korunması gerektiğini vurgulayarak, ayrıntıları tartışılan hiçbir adımın “bölünmeyi pekiştirmesine” izin verilemeyeceğini söyledi. Abdulati, çarşamba günü yaptığı başka bir açıklamada da, “Gazze’nin bölünmesini konuşmak dahi mümkün değildir. Gazze, Doğu Kudüs dâhil olmak üzere, kurulacak Filistin devletinin ayrılmaz bir parçasıdır” dedi.

Uzman Okaşa’ya göre Mısır, hem Gazze’nin bölünmesini hem de anlaşmayı zayıflatacak her türlü değişikliği engellemek için diplomatik çabalarını sürdürecek. Buna karşın, Trump’ın planı etrafındaki belirsizlik nedeniyle önümüzdeki döneme ilişkin tüm senaryolar hâlâ masada.


Avn, BM Güvenlik Konseyi heyetinden İsrail'e ateşkes ve geri çekilme anlaşmasını uygulaması için baskı yapmasını istedi

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
TT

Avn, BM Güvenlik Konseyi heyetinden İsrail'e ateşkes ve geri çekilme anlaşmasını uygulaması için baskı yapmasını istedi

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)

Lübnan Cumhurbaşkanlığı, Cumhurbaşkanı Joseph Avn’ın bugün ülkede bulunan Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle bir araya geldiğini açıkladı. Görüşmede Avn, Lübnan ordusunun görevini tamamlaması için destek çağrısında bulunarak, İsrail’in Güney Lübnan’dan çekilmesi için baskı yapılmasını talep etti.

Cumhurbaşkanlığı, heyetin ‘uluslararası kararların uygulanması yoluyla Lübnan’da istikrarı destekleme ve ülkelerin Lübnan ordusuna yardım ederek birliklerini tamamlamaya ve silah tekelini sağlamaya hazır olduklarını’ belirttiğini duyurdu.

Açıklamada Avn’ın, Lübnan’ın uluslararası kararları uygulama taahhüdünü yinelediği ve “İsrail tarafını ateşkesi uygulamaya ve çekilmeye zorlamamız gerekiyor; bu konuda sizden destek bekliyoruz” ifadelerini kullandığı kaydedildi.

Geçen yıl kasım ayında, ABD arabuluculuğunda İsrail ile Hizbullah arasında bir ateşkes sağlanmıştı. Bu ateşkese rağmen, İsrail hâlâ Güney Lübnan’daki bazı noktalarda kontrolünü sürdürüyor ve ülkenin doğusu ile güneyine yönelik saldırılarını devam ettiriyor.