Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde bulunan mumyaların gizemi çözüldü

Binlerce yıllık mumyaların yüz hatları ve saç renklerinin bile belirgin olması, bilim camiasında dikkat çekmişti (Sincan Kültürel Eserler ve Arkeoloji Enstitüsü)
Binlerce yıllık mumyaların yüz hatları ve saç renklerinin bile belirgin olması, bilim camiasında dikkat çekmişti (Sincan Kültürel Eserler ve Arkeoloji Enstitüsü)
TT

Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde bulunan mumyaların gizemi çözüldü

Binlerce yıllık mumyaların yüz hatları ve saç renklerinin bile belirgin olması, bilim camiasında dikkat çekmişti (Sincan Kültürel Eserler ve Arkeoloji Enstitüsü)
Binlerce yıllık mumyaların yüz hatları ve saç renklerinin bile belirgin olması, bilim camiasında dikkat çekmişti (Sincan Kültürel Eserler ve Arkeoloji Enstitüsü)

Bilim insanları Çin'in kuzeybatısındaki Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde bir çöle gömülmüş, yüzlerce mumyanın kökenine ışık tuttu. 
1990'larda Tarım Havzası adı verilen bir bölgede bulunan mumyalar 4 bin yaşında ama buna rağmen kıyafetleri ve bedenleri bozulmadan bugüne ulaşabildi.
Mumyaların yüz hatları ve saç renkleri de açıkça görülebiliyor. Bilim insanları, kuru çöl havasının bunda rol oynadığını tahmin ediyor. 
Mumyaların mezarlarında tespit edilen yün giysilerle peynir, buğday ve darı gibi yiyecekler, bu insanların Batı Asya bozkırlarından veya Orta Asya dağlarından geldiğini düşündürmüştü.
Ancak Çinli, Avrupalı ​​ve ABD’li araştırmacıların, 13 mumyanın DNA'sını analiz ederek genomlarını ilk kez sıraladığı yeni araştırmada farklı bir tablo ortaya çıktı.
Analizler, kalıntıların bölgeye sonradan gelen bireylere değil, buraya daha Buz Devri’nde yerleşen bir gruba ait olduğunu ortaya koydu.
Bulgular ayrıca bu insanların hayattayken diğer yerel gruplarla genetik açıdan hiç karışmadığını ve özgün özelliklerini koruduğunu gösterdi.
Araştırmacılara göre bu mumyalar, Buz Devri'nin sonunda (yaklaşık 10 bin yıl önce) büyük ölçüde ortadan kaybolan bir insan grubunun doğrudan torunlarıydı.
Eski Kuzey Avrasyalılar diye adlandırılan bu avcı-toplayıcı popülasyonun izlerine, bugünkü halkların genomlarında çok az rastlanabilmişti.
Bu izleri genlerinde en iyi muhafaza edenler, Sibirya ve Amerika'daki yerli halklardı. Bu nedenle söz konusu izleri Tarım Havzası'nda bulmak bilim insanlarını şaşırttı.
Hakemli bilimsel dergi Nature’da yayımlanan araştırmanın ortak yazarı, antropolog Christina Warinner, "Aslında genetik açıdan epey izole, yerel bir popülasyonu temsil ettiklerine dair güçlü kanıtlar bulduk" diye konuştu.
"Görünüşe göre genetik açıdan izole olmalarına rağmen, çoban ve çiftçi komşularından yeni fikirler ve teknolojiler almışlar. Aynı zamanda başka hiçbir grupta görülmeyen eşsiz kültürel unsurlar geliştirmişler."
Orta Asya’dan toplanan genetik örnekler üzerinde çalışan ve Texas Üniversitesi, Austin’de görev alan Vaghesh Narasimhan da araştırmayı "heyecan verici" diye niteledi.
Bilim insanına göre eski DNA örnekleri, yazılı kayıtların veya diğer ipuçlarının son derece kıt olduğu dönemdeki insan hareketlerine dair güçlü kanıtlar sağlayabilir.
Independent Türkçe, CNN International, Gizmodo



Sadece 300 ışık yılı uzakta devasa gaz bulutu keşfedildi

Bilim insanları Orion gibi bulutsularda yıldız oluşumunu incelese de sürecin öncesi hakkında daha az gözlem yapılabiliyor (NASA)
Bilim insanları Orion gibi bulutsularda yıldız oluşumunu incelese de sürecin öncesi hakkında daha az gözlem yapılabiliyor (NASA)
TT

Sadece 300 ışık yılı uzakta devasa gaz bulutu keşfedildi

Bilim insanları Orion gibi bulutsularda yıldız oluşumunu incelese de sürecin öncesi hakkında daha az gözlem yapılabiliyor (NASA)
Bilim insanları Orion gibi bulutsularda yıldız oluşumunu incelese de sürecin öncesi hakkında daha az gözlem yapılabiliyor (NASA)

Dünya'ya beklenmedik kadar yakın bir mesafede devasa bir gaz bulutu keşfedildi. Moleküler gaz bulutu, bilim insanlarına yıldız oluşum sürecini incelemeleri için eşsiz bir fırsat sunuyor.

Moleküler bulutlar içindeki toz ve gaz kümeleri çökerek yıldızları meydana getiriyor. Hidrojen ve karbonmonoksit molekülleri içeren bu bulutları, yıldız oluşturmalarından önce görmek zorlu bir iş.

Bilim insanları moleküler hidrojen gazı neredeyse görünmez olduğu için bu bulutları ararken karbonmonoksite odaklanıyor. Ancak karbonmonoksit miktarı azsa bulut kolayca gözden kaçabiliyor.

Araştırmacılar yeni keşfedilen moleküler gaz bulutunun bugüne kadar saptanmamasını da buna bağlıyor.

Bulguları hakemli dergi Nature Astronomy'de dün (28 Nisan) yayımlanan çalışmayı yürüten ekip, bulutu daha önce hiç kullanılmamış bir yöntemle tespit etti. Araştırmacılar, buluttaki hidrojenin yaydığı ultraviyole ışık sayesinde keşfi yaptı.

Güney Kore'nin STSAT-1 uydusunun verilerini inceleyen araştırmacılar, hidrojenin doğal olarak yaydığı uzak ultraviyole ışığı fark etti. Normalde bu spektrumdaki ışığı yakalamak epey zor ancak uydunun spektrografı, bunu analiz edilebilecek dalga boylarına ayırmayı başardı. 

Rutgers Üniversitesi'nden çalışmaya liderlik eden Blakesley Burkhart, "Bu, moleküler hidrojenin uzak ultraviyole emisyonunu doğrudan bularak keşfedilen ilk moleküler bulut. Bu bulut, kelimenin tam anlamıyla karanlıkta parıldıyor" diyor.

Yunan mitolojisindeki şafak tanrıçası Eos'un adı verilen gaz bulutu Dünya'dan sadece 300 ışık yılı uzakta. Yaklaşık 3 katrilyon kilometrelik bu mesafe insan ölçeğinde muazzam bir büyüklüğe denk düşse de galaktik ölçekte çok yakın kabul ediliyor. Dünya'ya en yakın yıldız oluşum bölgesi olan Orion Bulutsusu yaklaşık 1300 ışık yılı uzakta. 

Hilale benzeyen bulutun kütlesi Güneş'in kütlesinin yaklaşık 3 bin 400 katı ve yaklaşık 40 Ay çapına (140 bin kilometre) sahip. 

Makalenin yazarlarından Thomas Haworth "Bu şey adeta kozmik arka bahçemizde ve biz onu kaçırdık" diyor.

Güneş Sistemi'nin yakın çevresini ifade eden Yerel Kabarcık'ta yer alan Eos, bugüne kadar bulunan en yakın moleküler bulut. 

Bilim insanları bu sayede yıldız ve yıldız sistemlerinin nasıl oluştuğunu çok daha iyi anlayabilecekleri bir imkana sahip. 

Burkhart, "Teleskoplarımızla baktığımızda, oluşum aşamasındaki tüm yıldız sistemlerini görebiliyoruz ancak bunun nasıl gerçekleştiğini ayrıntılı olarak bilmiyoruz" diyerek ekliyor: 

Eos'u keşfetmemiz heyecan verici çünkü artık moleküler bulutların nasıl oluştuğunu ve ayrıştığını, bir galaksinin yıldızlararası gaz ve tozu yıldızlara ve gezegenlere nasıl dönüştürdüğünü doğrudan ölçebiliyoruz.

Araştırmacılar ayrıca yeni yöntemi kullanarak yakınlarda gizlenen başka moleküler bulutları da keşfetmeyi umuyor.

Çalışmanın bir diğer yazarı Thavisha Dharmawardena "Bu teknik yıldızlararası ortam hakkında bildiklerimizi baştan yazabilir, galaksideki gizli bulutları ortaya çıkarabilir ve hatta kozmik şafağın algılanabilen en uzak sınırlarına kadar ulaşabilir" ifadelerini kullanıyor.

Independent Türkçe, Space.com, CNN, Nature Astronomy