Fas’ta gerçekleştirilen Asilah Forumu’nda barış ve kalkınma ilkelerinin desteklenmesi çağrısı yapıldı

Katılımcılar, uluslararası toplumun hedefleri doğrultusunda toplumsal adalete ulaşma arzularını dile getirdiler.

Fas, Asilah Forumu kapsamında düzenlene seminerlere ev sahipliği yaptı. (Şarku’l Avsat)
Fas, Asilah Forumu kapsamında düzenlene seminerlere ev sahipliği yaptı. (Şarku’l Avsat)
TT

Fas’ta gerçekleştirilen Asilah Forumu’nda barış ve kalkınma ilkelerinin desteklenmesi çağrısı yapıldı

Fas, Asilah Forumu kapsamında düzenlene seminerlere ev sahipliği yaptı. (Şarku’l Avsat)
Fas, Asilah Forumu kapsamında düzenlene seminerlere ev sahipliği yaptı. (Şarku’l Avsat)

Asilah Uluslararası Kültür Mevsimi etkinlikleri Fas’ta başladı. Katılımcılar, etkinlikler kapsamında düzenlenen “Mağrib ve Sahel: Kaçınılmaz bir ortaklık mı?’ başlıklı sempozyuma övgüde bulundular. 2 Kasım’da yapılan açıklamada, ‘doğruluk ve nesnellikle karakterize edilen tartışmaların kalitesine’ dikkat çekilirken ‘tüm katılımcıların, uluslararası toplum tarafından takip edilen hedefler doğrultusunda, barış, kapsamlı kalkınma, toplumsal adalet ve çevresel sürdürülebilirlik ilkelerini savunduğu’ vurgulandı.
Fas Kralı 6. Muhammed’in himayesinde düzenlenen Asilah Forumu’nun ilk seminerine katılanlar, ‘Asilah Dostları Birliği’ni kurma niyetlerini beyan ettiler. Böylece ‘Asilah Uluslararası Kültür Mevsimi’nin yerleşik ilkelerini desteklemeyi, güçlendirmeyi, uluslararası düzeyde yanılanmasına katkıda bulunmayı, Afrika ülkeleri arasındaki iş birliği ilişkilerini yoğunlaştırma ve güçlendirme amacıyla adımlar atmayı  ve çeşitli girişimlerde bulunmayı hedeflediklerini vurguladılar. Katılımcılar ayrıca foruma sponsor olduğu için Fas Kralı’na da derin teşekkürlerini sundular. Kral’ın ‘başta Mağrip ve Sahel’dekiler olmak üzere Afrika ülkeleri arasındaki etkin iş birliği ve dayanışma bağlarını güçlendirme arzusuna’ minnettarlıklarını ifade ettiler.
Katılımcılar, Fas’ın eski Dışişleri Bakanı ve Asilah Belediye Başkanı Muhammed bin İsa başkanlığındaki ‘Asilah Forumu Vakfı’na, yerel yetkililere ve şehir sakinlerine ‘sıcak karşılamaları, organizasyonların niteliği ve sempozyumun başarısında sağladıkları katkılar’ nedeniyle teşekkürlerini ilettiler.
‘Mağrib ve Sahel’ sempozyumu sırasında, 6. Muhammed Üniversitesi profesörü Büşra er-Rahmuni de dahil olmak üzere uzmanlar ve politikacılar tarafından bir dizi etkinlik gerçekleştirildi. Profesör Rahmuni yaptığı açıklamada Sahel bölgesinin ‘en fazla sayıda terör saldırısına’ maruz kaldığı bilinen bir bölge olduğunu ve iklim değişikliğinin de çobanları, çiftçileri ve vatandaşları etkilediğini vurguladı.
Fas’ın Romanya Büyükelçisi Hasan Ebu Eyub da ‘Mağrip entegrasyon projelerinin başarısızlığı’ nedeniyle bölge ülkelerinin ortaya çıkan zorluklara toplu bir biçimde cevap verme kapasitesine dair karamsarlığını dile getirdi. Sahel ile olan ilişkinin halen Katar girişimleri çerçevesinde yürüdüğüne dikkat çeken Ebu Eyub, Sahel’e yapılan dış müdahalelere rağmen sonuçların yetersiz olduğunu savundu.
Büyükelçi Ebu Eyub, ‘karmaşıklıkları yönetme’ temeline dayalı stratejik bir vizyon geliştirilmesi çağrısında bulundu. Ayrıca bu stratejinin ‘bütünsel yaklaşımlar çerçevesinde sağlık, kalkınma ve eğitim konularını’ kapsaması ve ‘Çin, ABD ve diğer ülkelerle uluslararası ortaklık arayışlarını’ içermesi gerektiğini söyledi. Genellikle bölgede mücadele edilmesi gereken öncelikler olduğunu belirten Hasan Ebu Eyub açıklamasını şöyle sürdürdü:
“Bunların başında demografik zorluk, yoksulluk ve dışlanmayla mücadele, altyapıya eğilme, uzak bölgelerden izolasyonu kırma, eğitim konusuna dikkat etme, bilgi ve iletişim teknolojisi sağlama geliyor.”
Moritanyalı yazar Prof. Abdullah Velid Abah, Sahel bölgesinin tarih boyunca Mağrip ülkeleriyle olan bağlantısına dikkat çekti. Ticaret borsasındaki düşüşün geçmişte ilişkileri olumsuz etkilediğinin altını çizen Velid Abah, bu bağlantının ‘Sahel ve Mağrip kavramını tek bir varlık olarak yeniden tanımlamak için ilişkilerin geri dönüşünün anahtarı’ olduğunu vurguladı.
Malili akademisyen ve Timbuktu Enstitüsü’nden araştırma profesörü olan Mehdi İbrahim Conte de Asilah Forumu’nda Sahel’e yönelik bir seminer düzenlemenin önemine dikkat çekti. “Sahel’e ilişkin toplantılar artık yurt dışında Batı ülkelerinde yapılıyor” diyen Conte, sorunların Afrikalılar dahil edilmeden tartışıldığını vurguladı. Bölgede terörizmin ortaya çıkışının tarihsel yönüne dikkat çeken öğretim görevlisi sözleirni şöyle sürdürdü:
“Bu, Sovyetler Birliği’nin Afganistan’dan çekilmesinden sonra, Arap Afganların geri dönüşüyle başladı. Başarıya ulaştıklarını düşündüklerinde, Sahel’de istikrara geri döndüler. Bu noktada Kuzey Afrika’da Selefi savaşçı gruplar ve ardından da El-Kaide örgütü ortaya çıktı. İdeolojileri, Fransa’nınuzak bir düşman ve  bir sömürgeci olduğu, onunla mücadele edilmesi gerektiği ancak ve iktidarın onu yakın bir düşman olarak nitelemesi söylemine dayanıyordu.”
Conte, Sahel bölgesindeki köylüler ve çobanlar arasındaki çatışmaların sömürülmesi meselesine ilişkin de şu değerlendirmelerde bulundu:
“Çünkü teröristler çobanlara şunu söylüyorlar: ‘Siz Müslüman çobansınız. Sizi köylülerden koruyacağız’. Çobanlar, bu şekilde hareket ederken teröristler de çiftçi sürülerini koruyorlar. Bir grup çoban onların askeri oldu.”
Mehdi İbrahim Conte açıklamasında ayrıca Fas’ın imamların kalkınma ve eğitimine önem göstererek terörle mücadelede benimsediği yaklaşımına da övgüde bulundu.



Hamas'a yönelik arabuluculuk girişiminin detayları... Gazze ateşkesindeki ‘boşlukları’ kapatma çabaları

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati dün (salı) düzenlediği basın toplantısında, Gazze Şeridi'ndeki durum hakkında konuştu. (AFP)
Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati dün (salı) düzenlediği basın toplantısında, Gazze Şeridi'ndeki durum hakkında konuştu. (AFP)
TT

Hamas'a yönelik arabuluculuk girişiminin detayları... Gazze ateşkesindeki ‘boşlukları’ kapatma çabaları

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati dün (salı) düzenlediği basın toplantısında, Gazze Şeridi'ndeki durum hakkında konuştu. (AFP)
Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati dün (salı) düzenlediği basın toplantısında, Gazze Şeridi'ndeki durum hakkında konuştu. (AFP)

Mısır, ABD ve İsrail'in Doha'daki görüşmelerden çekilmesinin ardından temmuz ayı sonundan bu yana askıya alınan 60 günlük ateşkes müzakerelerini yeniden başlatmak için yeni bir girişimi resmen açıkladı. Bu girişim, Hamas heyetinin Kahire ziyaretiyle aynı zamana denk geldi.

Şarku’l Avsat’a konuşan uzmanlar, yeni girişimin, müzakerelerde bir ilerleme sağlanması halinde, kısmi veya kapsamlı yeni bir anlaşma imzalanması için müzakerelerin başlatılmasına fırsat sunabileceğini düşünüyor. Washington, İsrail'in inatçılığını sona erdirmek için baskı yaparsa ve Hamas, önceki anlaşmazlıkları, özellikle de İsrail'in çekilmesiyle ilgili olanları sona erdirmek için önerilen mutabakatları kabul ederse, yeni bir anlaşma yapılması muhtemel.

Mısır'ın Kahire el-İhbariyye televizyon kanalının dün kaynaklardan aktardığına göre, ‘Hamas liderlerinden oluşan ve Halil el-Hayye'nin başkanlık ettiği bir heyet, Gazze Şeridi'ndeki ateşkes müzakereleri hakkında istişare yapmak üzere Mısır'a geldi.’ Kaynaklardan biri, “Hamas hareketinin Mısır'a yaptığı ziyaret, müzakere sürecinin durgun bir dönemden geçmesinin ardından bölgeye yardım ulaştırma çabaları kapsamında gerçekleşti” dedi.

‘Mısır'ın, Gazze Şeridi'nde geçici bir ateşkes sağlanması için anlaşmazlıkları aşmak üzere tüm taraflarla yoğun temaslar içinde olduğunu’ vurgulayan kaynak, ‘Kahire görüşmelerinin, müzakerelerin yeniden başlaması, ateşkes anlaşmasına varılması ve Gazze Şeridi'nde 60 günlük bir ateşkesin tartışılması yönünde bir adım atılmasını hedeflediğini’ belirtti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati dün düzenlediği basın toplantısında, Kahire'nin Katar ve ABD ile birlikte ‘60 günlük ateşkes, bazı esirlerin ve Filistinli mahkûmların serbest bırakılması, Gazze Şeridi'ne insani yardımın engelsiz ve koşulsuz olarak ulaştırılması’ önerisine geri dönülmesi için çalıştığını açıkladı.

Abdulati ayrıca, Gazze Şeridi’nin yönetiminin, Filistin Yönetimi'nin denetimi altında 6 aylık geçici bir süre için 15 Filistinli teknokrat tarafından üstlenileceği konusunda anlaşmaya varıldığını da doğruladı.

Yeni girişim

Mısır'ın açıkladığı ayrıntılar, İsrail Yayın Kurumu’nun dün yayınladığı ‘arabulucuların Hamas'a tüm esirlerin (hayatta olanların ve ölenlerin) serbest bırakılması karşılığında Filistinli mahkûmların serbest bırakılması ve Hamas hareketinin silahsızlandırılmasını içeren kapsamlı bir anlaşma’ önerdiği haberiyle örtüşüyor.

Yeni girişim, Hamas'tan ‘silahsızlandırma ve bölgenin yönetimi konusunda kalıcı bir çözüme ulaşılana kadar, İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nden çekilmesi için yeni bir planı, Arap-Amerikan ortak denetimi altında kabul etmesini’ şart koşuyor.

8ı9
Filistinli bir kadın, dağıtım noktasından aldığı suyla torununu yıkıyor. Oğlu ise yemek pişirmek için suyun bir kısmını kullanıyor. (AP)

Hamas, aralarında Türkiye'nin de bulunduğu uluslararası arabulucuların garantileriyle askeri kanadının faaliyetlerini dondurmayı ve silahlarını teslim etmeyi taahhüt ederken, aynı zamanda kalıcı bir ateşkes anlaşmasına varmak için müzakereler yürütülüyor.

Bu görüşmeler, temmuz ayı sonundan bu yana durgunlaşan müzakerelere yeni bir soluk getiriyor. Müzakereler, ABD ve İsrail'in istişare için çekilmesinin ardından, Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati'nin pazartesi günü yaptığı basın açıklamasında Kahire'nin ‘Gazze Şeridi'ndeki savaşı sona erdirecek tam bir anlaşma ve kapsamlı bir uzlaşmaya’ ulaşmaya çalıştığını teyit etmesinin ardından geldi. Abdulati, ‘iyi niyet ve siyasi irade varsa bu anlaşmanın sağlanabileceğini’ vurguladı.

Bu gelişmeler ışığında Mısır Düşünce ve Stratejik Araştırmalar Merkezi Direktörü Dr. Halid Ukkaşe, önceki müzakere turlarında elde edilen sonuçların başarıya ulaşması için uygun ve olumlu bir fırsat olduğunu düşünüyor. Girişime ilişkin tam bilgi bulunmadığını belirten Ukkaşe, girişimin en önemli özelliklerinin, önceki turları zorlaştıran anlaşmazlıkları sona erdirmek, ABD'nin garantisi ve Washington'un İsrail üzerindeki baskısı olduğunu belirtti.

Ukkaşe'ye göre, söz konusu anlaşmazlıklar arasında esirlerin serbest bırakılması, cesetlerin teslim edilmesi, zaman aralıklarının kısaltılması, görüşmelerde uzlaşma ve ilerleme sağlanması halinde kapsamlı bir anlaşmaya varılması, İsrail'in yerleşim planına yeni bir şekil verilmesi, Gazze Şeridi'ne yardım akışının önemli ölçüde ve olumlu bir şekilde derinleştirilmesi ve Hamas'ın silahsızlandırılması krizinin çözümü için bazı işaretlerin ortaya çıkma olasılığı yer alıyor.

Orta yol çözümleri

Filistinli siyasi analist Eymen er-Rakab, Kahire toplantılarının müzakereleri kısmi bir ateşkes yönünde ilerletmek için yeni ayrıntılar içerdiğini ve görüşmelerin olgunlaşması halinde kapsamlı bir anlaşmaya varılmasının da ihtimal dışı olmadığını düşünüyor. Er-Rakab, görüşmelerin yeniden başlamasının, önceki müzakereleri engelleyen boşlukları dolduracak uzlaşmaların veya mutabakatların varlığı anlamına geldiğine inanıyor.

sfrgthyu
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Deyr el-Balah'ta havadan atılan yardım malzemelerini almak için koşuşturan Filistinliler, 12 Temmuz (Reuters)

Mısır Cumhurbaşkanlığı'na bağlı Mısır Enformasyon Kurumu Başkanı Ziya Raşvan, Hamas'ın Kahire ziyaretini önceden duyurdu. Raşvan, pazartesi günü bir televizyon röportajında “Kahire ve Katar'ın belirli bir önerisi var. Hamas bu öneriyi beyaz bayrak çekmek olarak görürse, reddetme hakkı var. Ancak arabulucuların bu şekilde düşündüğünü sanmıyorum. Eğer bu öneriyi, Filistin davasının stratejik zaferine hizmet etmek için taktiksel bir geri çekilme olarak görürse, kendi şartlarıyla kabul etmelidir” ifadelerini kullandı.

Raşvan, Hamas'ı Kahire'de sunulan öneriye hızlı bir şekilde yanıt vermeye çağırdı ve şöyle dedi: “Lütfen girişime yanıt vermekte gecikmeyin… Bunu iki veya üç kez denedik ve kararın zamanlaması, başarısının en önemli parçasıydı.”

İsrail'deki anlaşmazlıklar

İsrail Yayın Kurumu dün bilgi sahibi kaynaklara atıfta bulunarak, ‘İsrail müzakere ekibi üyeleri arasında, şu anda bir anlaşmaya varılabileceği konusunda, kısmi de olsa görüş ayrılıkları olduğunu’ belirtti.

xdfrgt
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta insani yardım taşıyan kamyonlardan aldıkları gıda paketlerini taşıyan Filistinliler (AFP)

Haaretz gazetesi, İsrail kaynaklarına dayanarak, İsrail siyasi liderliğinin, Hamas'ın büyük tavizler vermeye hazır olduğunu göstermesi halinde, Gazze şehrini kontrol altına almak için askeri planını iptal veya erteleyebileceğini belirtti. Gazete, iki tarafın anlaşmazlıklarını aşma şansının çok düşük olduğunu öngörüyor.

Ukkaşe, Hamas'ın esnek davranacağını ve şu anda hareket alanının çok dar olduğu bir ortamda, özellikle de sadece Hamas'ı değil tüm Filistin davasını tehdit eden Gazze Şeridi'nin tamamen yeniden işgal edilmesi tehlikesi karşısında, arabulucuların her türlü önerisine olumlu yanıt vereceğini tahmin ediyor.

Hamas'ın önerilen çerçeveyi, ister kısmi ister kapsamlı olsun, kabul etmesinin, özellikle de ABD'den savaşın sona ermesi konusunda açık garantiler olması koşuluyla, mümkün olduğuna inanan er-Rakab, “Aksi takdirde müzakereler İsrail tarafından kasıtlı olarak tekrar tıkanacak ve Gazze Şeridi'nin tamamen işgal edilmesiyle daha büyük bir baskıyla karşı karşıya kalacağız” dedi.