Kovid-19 salgını Batı ve Orta Afrika’da AIDS’den ölümleri arttırıyor

Kovid-19 salgını Batı ve Orta Afrika’da AIDS’den ölümleri arttırıyor
TT

Kovid-19 salgını Batı ve Orta Afrika’da AIDS’den ölümleri arttırıyor

Kovid-19 salgını Batı ve Orta Afrika’da AIDS’den ölümleri arttırıyor

Birleşmiş Milletler HIV/AIDS Ortak Programı (UNAIDS) İcra Direktörü Winnie Byanyima, Batı ve Orta Afrika'da, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının neden olduğu düzensiz sağlık hizmetleri nedeniyle birkaç yıl içinde AIDS'e bağlı enfeksiyonlarda ve ölümlerde artış görülebileceğini açıkladı.
Şarku’l Avsat’ın Reuters’tan aktardığı habere göre, HIV (İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü) ve AIDS (Kazanılmış Bağışıklık Yetersizliği Sendromu) vaka oranları on yılda istikrarlı bir şekilde düşmesine rağmen bölge, 2020'de AIDS'E bağlı ölümlerin yüzde 22'sini kaydetti.
UNAIDS’den ele edilen veriler, geçen yıl Batı ve Orta Afrika’da yaklaşık 200 bin kişinin, dünya çapında ise 1,5 milyondan fazla insanın söz konusu hastalığa yakalandığını ortaya koydu.
Bu bölgedeki yeni enfeksiyonlar, her zaman önleme ve tedavi prosedürlerine erişimi olmayan genç kızlar, kadınlar, eşcinseller, hayat kadınları, uyuşturucu bağımlıları ve mahkumlar da dahil olmak üzere tehdit altındaki gruplar arasında hızla artıyor.
Byanyima, Salı günü geç saatlerde düzenlenen sağlık zirvesinin oturum aralarında Reuters'e verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Veriler 2021 yılında açıklandığı vakit, yeni vaka oranlarında bir artışa ve önümüzdeki birkaç yıl içinde daha fazla ölüme şahit olabileceğimizden çok endişeliyiz. Farklı ülkelerde, önlem alan insan sayısında ve test yaptıranların oranında azalma ve tedavi görmeyen insan sayısında artışa tanık oluyoruz. Bunlar umut verici göstergeler değil, ancak bunun, yeni vakalar ve ölümler üzerindeki etkisini henüz bilmiyoruz."
Bölgedeki sağlık sistemleri yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını nedeniyle baskı altındayken, bu durum, hükümetleri kıt kaynakları salgınla mücadeleye yönlendirmeye zorlarken, genel kapanmalar gibi hastalığın yayılmasını azaltmaya yönelik önlemler AIDS önleme ve tedavisine erişimi engelledi.



Suda kalan parmakların hep aynı şekilde buruştuğu bulundu

Parmakların suda kalınca buruşmasının nedeni damarların sıkışması (Binghamton Üniversitesi)
Parmakların suda kalınca buruşmasının nedeni damarların sıkışması (Binghamton Üniversitesi)
TT

Suda kalan parmakların hep aynı şekilde buruştuğu bulundu

Parmakların suda kalınca buruşmasının nedeni damarların sıkışması (Binghamton Üniversitesi)
Parmakların suda kalınca buruşmasının nedeni damarların sıkışması (Binghamton Üniversitesi)

Suda uzun süre kalınca parmaklarda oluşan buruşmanın hep aynı desene sahip olduğu tespit edildi. 

Banyo yapınca veya bir süre yüzünce el ve ayak parmakları buruşmaya başlıyor. Bunun nedeni ilk başta parmakların suyla dolması gibi gelebilir ancak durum öyle değil.

Koldan ele doğru uzanan medyan sinirinde hasar olan kişilerin parmaklarının buruşmadığını 1935'te fark eden bilim insanları, sürecin sinir sistemiyle alakalı olduğu sonucuna varmıştı. 

Uzmanlar derinin altındaki damarların büzüşmesi sonucu parmaklardaki kırışıklıkların oluştuğunu söylüyor.

Binghamton Üniversitesi'nden Guy German, 2023'te The Conversation'da kaleme aldığı yazıda "El ve ayaklar birkaç dakikadan daha uzun süre suyla temas ettiğinde, ciltteki ter kanalları açılarak suyun cilt dokusuna akmasına izin verir. Eklenen bu su, cildin içindeki tuz oranını azaltır. Sinir lifleri beyne daha düşük tuz seviyeleri hakkında bir mesaj gönderir ve otonom sinir sistemi kan damarlarını daraltarak yanıt verir" diye süreci açıklamıştı.

Yazısının ardından çeşitli yorum ve sorularla karşılaşan German'a bir öğrenci "Peki kırışıklıklar hep aynı şekilde mi oluşuyor" diye sormuş. German ve ekip arkadaşları bunu yanıtlamak adına bir deney yürüttü. 

Bulguları hakemli dergi Journal of the Mechanical Behavior of Biomedical Materials'ta yayımlanan çalışmada bir grup katılımcının elleri 30 dakika boyunca suda tutuldu ve ardından fotoğrafları çekildi.

24 saat sonra aynı işlemi tekrarlayan araştırmacılar görüntüleri karşılaştırınca parmaklarda aynı desenlerin oluştuğunu gördü. 

German "Kan damarları pozisyonlarını çok fazla değiştirmez. Biraz hareket ederler ancak diğer kan damarlarına göre son derece sabittirler" diyerek ekliyor: 

Bu da kırışıklıkların aynı şekilde oluşması gerektiği anlamına geliyor ve biz de öyle olduğunu kanıtladık.

Araştırmacılar yeni çalışmanın adli tıpa katkı sağlayabileceğini ve uzun süre suda kalan cesetlerin kimliğini tespit etmede kullanılabileceğini düşünüyor.

German ayrıca derinin suda kalmasıyla ilgili daha fazla soruya cevap aramayı umduğunu da belirtiyor.

Independent Türkçe, IFLScience, Popular Science, Conversation, Journal of the Mechanical Behavior of Biomedical Materials