Fas’ta Kovid-19 salgınına karşı aşı kartı uygulaması
Salé şehrinde geçen hafta koronavirüs aşı merkezine giden Faslılar (Reuters)
Rabat / Şarku’l Avsat
TT
TT
Fas’ta Kovid-19 salgınına karşı aşı kartı uygulaması
Salé şehrinde geçen hafta koronavirüs aşı merkezine giden Faslılar (Reuters)
Fas İçişleri Bakanı Abdulvafi Leftit yaptığı açıklamada, Fas yönetiminin aşı kartı kararını savundu.
Leftit, Fas parlamentosunun birinci birimi olan Temsilciler Meclisi’nin İçişleri Komisyonu’nda İçişleri Bakanlığının 2022 yılı bütçesine ilişkin yapılan görüşme sırasında, ülkedeki yetkililerin amaçlarının insanların özgürlük ve hareketlerini kısıtlamak değil, bilakis yeni tip koronavirüs (Kovid-19) nedeniyle ölümlerin azalmasına atıfta bulunarak, Faslıların hayatlarını korumak olduğunu söyledi.
Akabinde ise Leftit, "Normal bir durumda değiliz. Normal bir durumda karar vermiyoruz" diyerek, salgının küresel olduğunu ve Kovid-19 vakaları arttığında hükümetin kendisini bir çıkmaz içinde bulduğunu kaydetti.
21 Ekim’den bu yana kamu ve özel kurumlara giriş için resmi bir belge olarak istenilen aşı kartı, kamuoyunda ve birçok şehirde geniş çaplı tartışmalara ve protestolara yol açtı.
Aşı kartı yerine sağlık sertifikasının kabul edilmesi çağrısında bulunan muhalefete cevap olarak ve aşı kartına ek olarak, negatif sonuçlu PCR testlerinin ve tıbbi sertifikaların benimsenmesiyle ilgili Leftit, sağlık sertifikasının aşı kartı ile aynı olmadığını çünkü virüsten korunmayı garanti etmediğini söyledi.
Çalışmalar, aşı olup Kovid-19’a enfekte olan Faslıların, aşı olmayıp virüse enfekte olanlara göre daha az ciddi durum teşkil ettiğini gösteriyor.
Bakan Leftit, Fas'ın yeterli miktarda aşı sağladığını ve Fas Kralı 6’ncı Muhammed'in bunu sağlamak için şahsen mücadele ettiğini vurguladı.
Leftit ayrıca, vatandaşların koronavirüs nedeniyle ölmesini önlemenin en iyi yolunun aşı yaptırmak olduğunu söyledi.
Öte yandan Abdulvafi Leftit, tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüs ile mücadele etme konusunda tavsiyelerde bulunmak üzere atanan bilim kurulu üyelerine de övgüde bulundu.
Hükümetin kararları esas alarak tavsiye ve talimat verdikleri için onlara teşekkür ederek Leftit, bilim kurulu üyelerinin bazılarının bilindiğini ve basına açıklamalar yaptığını, bazılarının ise kamuoyu tarafından bilinmediğini söyledi.
Bakan ayrıca, tüm sağlık çalışanlarını salgınla mücadele ettikleri için seferber oldukları için tebrik etti.
Yaklaşık 37 milyon nüfusa sahip Fas genelinde Kovid-19’a karşı iki doz aşı yaptıranların sayısı 22 milyon 247 bin 253’e ulaşırken, tek doz aşı yaptıranların sayısı 24 milyon 308 bin 294 kişiye ulaştı.
Şiddetli su kıtlığı, yağışların az olduğu bir dönemin ardından Beyrut'un sıkıntılarını daha da artırıyorhttps://turkish.aawsat.com/arap-d%C3%BCnyasi/5175346-%C5%9Fiddetli-su-k%C4%B1tl%C4%B1%C4%9F%C4%B1-ya%C4%9F%C4%B1%C5%9Flar%C4%B1n-az-oldu%C4%9Fu-bir-d%C3%B6nemin-ard%C4%B1ndan-beyrutun
Şiddetli su kıtlığı, yağışların az olduğu bir dönemin ardından Beyrut'un sıkıntılarını daha da artırıyor
Beyrut sokaklarında su taşıyan bir tanker, 3 Temmuz 2025 (AFP)
Beyrut sokakları, Lübnanlıların yıllardır görmediği ciddi bir su kıtlığıyla başa çıkmak için halkın satın aldığı su depolarıyla dolup taşıyor. Bu kıtlık, yağışların rekor düzeyde azalması, kuyuların kuruması ve dağıtım şebekelerinin yıpranmasına bağlı.
Beyrut'un güney banliyösü Burc el-Baracne'deki evinde mutfak eşyalarını özenle yıkayan 50 yaşındaki Rima es-Seba, “Su eskiden her gün geliyordu, ama şimdi üç günde bir geliyor” diyor.
Resmi kurumun su tedarikini kesmesi durumunda es-Seba ailesi, yaşadıkları binanın su depolarına su pompalayan özel tankerlere başvuruyor. Rima, mutfak eşyalarını paslandıran tuzlu suyla depoyu doldurmak için 5 dolar ödediğini belirtiyor. İçme suyunu ise Lübnan'daki çoğu kişi gibi hazır şişelerde satın alıyor.
Ancak sosyal hizmet alanında çalışan Rima es-Seba, bu maliyetlerin sınırlı gelire sahip aile için çok ağır olduğunu belirtiyor. Rima, “Bu parayı nereden bulacağım?” diye soruyor. Ülke, Hizbullah ile İsrail arasındaki savaşın yanı sıra, birçok vatandaşını yoksullaştıran ağır bir ekonomik krizle boğuşuyor.
Lübnanlılar uzun yıllardır su kıtlığına alışkın. Enerji ve Su Bakanlığı'nın Ulusal Su Sektörü Stratejisi metninde belirtildiği gibi, ‘nüfusun yüzde 50'den fazlası düzenli olarak kamu su hizmetlerinden yararlanamıyor’.
Bakanlık, barajlar gibi yüzey depolamanın bu açığı kapatmak için yeterli olmadığını, hükümetin sağladığı suyun yarısının ulusal su şebekelerindeki sızıntılar veya hırsızlık nedeniyle ‘israf edildiğini’ belirtiyor.
Yağışların azalması, krizi daha da kötüleştirdi.
Meteoroloji İdaresi'nin yüzey tahminleri bölüm başkanı Muhammed Kenc, 2024-2025 kışında yağış miktarının ‘çok az’ olduğunu belirterek, bu miktarın gözlemlerin başladığı günden bu yana ‘80 yılın en düşük yağış miktarı’ olduğunu söyledi.
Beyrut'taki bir kuyu suyu dağıtım tesisinde tankerini dolduran bir adam, 3 Temmuz 2025 (AFP)
Ulusal Su Sektörü Stratejisi’ne göre iklim değişikliği su kıtlığını artıracak. Dünya Bankası ise yılın başında ‘iklim değişikliğinin 2040 yılına kadar kuraklık mevsiminde su miktarını yarı yarıya azaltacağı’ öngörüsünde bulundu.
Kısıtlama
Enerji ve Su Bakanı Joseph Saddi geçen hafta ‘mevcut durumun çok zor’ olduğunu bildirdi.
Su kıtlığı, Beyrut'un farklı bölgelerinde farklılık gösteriyor. Yollar, binaların çatılarında yoğun olarak bulunan su depolarını besleyen tankerlerle dolup taşıyor.
Hükümet geçen ay, su tüketimini azaltmaya teşvik etmek için bir kampanya başlattı ve ülke genelinde kurumuş kaynak ve göllerin fotoğraflarını yayınladı.
Beyrut Kuzey İstasyonları Bölümü Başkanı Zuheyr Kazzi, “33 yıldır buradayım ve bu, Beyrut'a pompaladığımız su miktarı açısından geçirdiğimiz en kötü yıl” dedi.
Beyrut ve Lübnan Dağı Su Tesisleri Teknik Uzmanı Antoine ez-Zağbi, geçtiğimiz temmuz ayında AFP ile yaptığı röportajda, başkentte su kısıtlamasının genellikle yaz mevsiminin bitiminden ve kış mevsiminin başlamasından önce, ekim ve kasım aylarında başladığını açıkladı.
Ancak ez-Zağbi'ye göre bu yıl su sıkıntısı erken başladı. Zira bazı kaynaklarda yağışların azalması nedeniyle su miktarının yüzde 50'si bitti. Ez-Zağbi, aşırı tüketim ve deniz suyunun sızma riskini azaltmak için bazı kuyularda kısıtlamanın haziran ayında başladığını belirtti.
Ez-Zağbi, barajlar da dahil olmak üzere daha fazla depolama tesisine ihtiyaç olduğunu vurguladı.
Lübnan'ın Batroun kentindeki bir baraj, 10 Temmuz 2025... Lübnan, yağışların az olduğu bir mevsimden sonra bu yaz şiddetli su kıtlığı çekiyor. (Reuters)
Dünya Bankası geçtiğimiz ocak ayında, Beyrut ve çevresindeki bölgelerde su hizmetlerini iyileştirmek için 250 milyon dolardan fazla bir kredi onayladı.
2020 yılında ise çevre aktivistlerinin biyolojik çeşitlilik açısından zengin bir vadiyi tahrip edebileceği gerekçesiyle, başkentin güneyinde bir baraj inşa etmek için verdiği krediyi iptal etti.
Kuyular
Beyrut'un güney banliyösünde yaşayan 66 yaşındaki emekli memur Ebu Ali Nasreddin, aylardır devletin su şebekesinden su alamadığını söyledi.
“Devletin suyu nerede? Nereye aktarılıyor? Kimse bilmiyor” diyen Nasreddin, yaşadığı binayı besleyen kuyunun da kuruduğunu belirtti. Nasreddin ayrıca, tankerlerin sağladığı suyun fiyatının da günden güne yükseldiğini ifade etti.
Bazı bölgelerde 2 bin litre kapasiteli su tankeri fiyatı 20 dolara ulaşıyor ve bu fiyat, tasarruflu kullanımla 5 kişilik bir ailenin bir haftalık ihtiyacını zar zor karşılıyor.
Küçük kamyonuyla su taşıyan 45 yaşındaki Bilal Selheb, suya olan talebin büyük ölçüde arttığını kaydetti.
“Su durumu çok kritik” diyen Selheb, kuyular kuruduğu veya tuzlu hale geldiği için su temininde zorluk yaşadığını belirtti.
Beyrut'un bazı bölgelerinde kuyular uzun zamandır devlet şebekesinin alternatifi veya tamamlayıcısı olarak kullanılıyordu. Ancak söz konusu kuyuların çoğu eskimiş durumda; bu da boruların hasar görmesine ve suyun tuzluluğunun artmasına neden oluyor.
Lübnan Amerikan Üniversitesi Sürdürülebilirlik Sorumlusu Nedim Faracallah, Beyrut'un iç savaşın (1975-1990) başlangıcından bu yana alan ve nüfus açısından büyük ölçüde genişlediğini, ancak su altyapısının bu büyümeye ayak uyduramadığını ifade etti.
Faracallah, birçok sakinin yasadışı olarak kuyular kazdığını, bunların arasında stratejik yeraltı su rezervlerine ulaşan kuyuların da olduğunu belirterek, “Kuyuların sayısını kimse bilmiyor” dedi.
Faracallah, mevcut krizle birlikte tasarruf ve farkındalık kampanyalarının daha erken başlaması gerektiğini düşünüyor.
