عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA

Rusya’nın gaz akışını kestiği Avrupa'da enerji krizi büyüyor

Rusya’daki bir gaz sahasında çalışan bir işçi (Reuters)
Rusya’daki bir gaz sahasında çalışan bir işçi (Reuters)
    Londra / Şarku’l Avsat
TT
TT

Rusya’nın gaz akışını kestiği Avrupa'da enerji krizi büyüyor

Rusya’daki bir gaz sahasında çalışan bir işçi (Reuters)
Rusya’daki bir gaz sahasında çalışan bir işçi (Reuters)

Rusya'nın Yamal-Avrupa boru hattı üzerinden Almanya'ya doğrudan sağladığı gaz akışı dün sabah tekrar durdurulurken gaz ters yönde pompalanmaya başlandı.
Bloomberg Haber Ajansı, Alman transit operatörü Gascade'nin verilerine göre Yamal-Avrupa boru hattı üzerinden gaz akışının sağlandığı Malnau istasyonunun Cumartesi sabahı Polonya'dan Almanya'ya gaz akışını durdurduğunu ve Almanya'dan Polonya'ya ters yönde gaz pompalanmaya başlandığını bildirdi.
Geçtiğimiz cumartesi günü benzer bir gelişme yaşanmış ve bunun üzerine Rus enerji şirketi Gazprom, müşterilerinin halen hizmet almaya devam ettiği açıklanmıştı. Bloomberg’in haberine göre Polonya ve Almanya'daki şirketler Gazprom’un açıklamasını teyit ettiler. Bu arada, Almanya merkezli fiyat karşılaştırma sitesi Frivox tarafından yapılan hesaplamalara göre evler için ısıtma, elektrik ve yakıt fiyatlarının geçtiğimiz Ekim ayında daha önce eşi-benzeri görülmemiş bir seviyeye ulaştı. Frivox, üç kişilik bir aile için geçtiğimiz ayki fiyatlarla bu yılki toplam enerji maliyetlerinin,  geçtiğimiz yıla kıyasla yüzde 35 oranında artarak 4 bin 549 euro civarında olabileceğini bildirdi.
Frivox’un enerji uzmanı Torsten Struck, gerek elektrik, gerek gaz gerekse yakıt olsun, her türden enerji hizmetinin rekor seviyelerde fiyat artışı yaşadığını söyledi. Struck, bu hizmetin fiyatının geçtiğimiz ay yıllık bazda yüzde 144 oranında artması nedeniyle mevcut gelişmeden en çok zarar gören sınıfın kalorifer yakıtı tüketicileri olduğu belirtti. Verilere göre son dönemde gaz fiyatları yüzde 28, benzin ve motorin fiyatları yüzde 38 arttı.
Küresel hammadde ve karbon oksit fiyatlarındaki artış nedeniyle orta vadede bu eğilimin devam edeceğine inandığını ifade eden Struck, elektrik fiyatlarının da son 12 ay içinde ortalama yüzde 9,3 arttığını kaydetti. Frivox sitesinin, ortalama bir Alman ailesi için enerji fiyatlarının artışına dair bir tablo oluşturmak için enerji maliyeti endeksi olarak bilinen ölçüyü kullanması ve bunu yaparken ısınma, elektrik ve ulaşım masraflarını takip etmesi dikkat çekti.
Frivox’a göre Almanya’da üç kişilik bir aile ısınmak için yıllık ortalama 20 bin kilowatt saat enerji ve elektrik için 4 bin kilowatt saat enerji tükettiğini, arabayla ise 13 bin 300 kilometre yol kat ediyor.
Öte yandan Financial Times gazetesi geçtiğimiz Cuma günü, Avrupa’daki doğal gaz kıtlığının toptan satış fiyatlarını artırması nedeniyle İngiltere hükümetinin, uzun vadeli bir gaz anlaşmasına varmak ve arzı artırmak amacıyla Katar'a yöneldiğini bildirdi.
Gazete, İngiliz bakanlar ile dünyanın en büyük sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) üreticilerinden biri olan ‘son çare tedarikçisi’ Katar arasında uzun vadeli bir anlaşma ile ilgili görüşme yapıldığını aktardı. Haberde, Katar’ın son iki hafta içinde İngiltere'ye giden dört büyük tankerin rotasını da değiştirdiği belirtildi.
Gazete, İngiltere'nin Asya ile LNG arzı için artan rekabete ilişkin endişeler çerçevesinde uzun vadeli bir anlaşma arayışı içerisinde olabileceğine dikkati çekti.
İngiltere'nin enerji sektörü, artan enerji maliyetlerinin ağırlığı altında ezilirken bu haftanın başlarında, İngiliz enerji tedarikçisi CNG, Eylül ayından bu yana ülkede iflas eden 17 enerji tedarikçisi arasına katılarak ticari faaliyetlerini durdurdu.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Türkiye, Afrika'daki varlığını silah ve ticaretle güçlendiriyor

Türkiye, Afrika'ya çok sayıda ticari ve askeri teklifte bulunuyor (Reuters)
Türkiye, Afrika'ya çok sayıda ticari ve askeri teklifte bulunuyor (Reuters)
TT
TT

Türkiye, Afrika'daki varlığını silah ve ticaretle güçlendiriyor

Türkiye, Afrika'ya çok sayıda ticari ve askeri teklifte bulunuyor (Reuters)
Türkiye, Afrika'ya çok sayıda ticari ve askeri teklifte bulunuyor (Reuters)

Sagir el-Haydari

Fransa'nın Afrika'daki nüfuzunun gerilediği ve Rusya ve Çin gibi diğer küresel güçlerin kıtada nüfuz mücadelesine girdiği bir dönemde, Türk diplomasisi, çok sayıda silah kullanarak kaynak zengini Afrika kıtasında daha geniş kapsamlı bir varlık gösterme arayışında kararlılıkla ilerliyor.

Türkiye, son dönemde Afrika ülkelerine Bayraktar İHA'ları gibi Türk askeri teçhizatı tedarik ederek verimli askeri ortaklıklar kurmayı başardı. Ancak iş bununla da bitmiyor, Ankara’nın, Afrika Boynuzu gibi bölgelerdeki ciddi krizlerin yatıştırılmasını sağlayan arabuluculukları da bulunuyor.

Bu çabaların bir parçası olarak geçtiğimiz günlerde düzenlenen Antalya Forumu'na, Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud başta olmak üzere çok sayıda Afrikalı yetkili katıldı. Ne var ki Ankara'nın oynamaya başladığı ileri rollere rağmen Fransa gibi diğer güçlerin yerini alıp alamayacağı belirsiz.

Stratejik ortak

Aralık 2024'te Türkiye Etiyopya ile Somali arasında arabuluculuk yapacağını duyurdu ve bu adım iki ülke arasındaki anlaşmazlıkların çözülmesiyle sonuçlandı. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, anlaşmayı “tarihi” olarak niteledi.

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı analize göre Türkiye, Afrika'daki diplomatik varlığını önemli ölçüde pekiştirdi. Dışişleri Bakanlığı verilerine göre, 2002 yılında 12 olan büyükelçilik sayısı, 2022 yılında 44 büyükelçilik ve konsolosluğa yükseldi. Bu arada Ankara'daki Afrika diplomatik temsilcilikleri 2008'de 10 iken 2023'te 38'e çıktı.

Siyasi araştırmacı Taha Avdetoğlu, “Türkiye, Fransa gibi diğer sömürgeci ülkelerin aksine, Afrika kıtasındaki varlığını stratejik bir ortak olarak güçlendirmeyi başardı. Coğrafi konumu ve birçok alandaki uzmanlığından yararlanarak uzun vadeli ilişkiler geliştirdi, Afrika, Türkiye'nin jeostratejik çıkarları için önemli bir derinlik haline geldi” değerlendirmesinde bulundu.

fdghyjukı
Türkiye Afrika kıtasındaki varlığını stratejik bir ortak olarak güçlendirmeyi başardı (Reuters)

Avdetoğlu sözlerine şöyle devam etti: “Türkiye'nin, askeri üs kurmuş olduğu Somali'de, enerji güvenliği ve petrol arama gibi birçok kanaldan nüfuzunu artırmaya çalıştığını da gözlemledik. Türkiye, Afrika'da nüfuzunu tesis etme konusunda zorlu meydan okumalarla karşı karşıya kaldı. Özellikle uluslararası alanda Türkiye’nin rolünden derinden rahatsız olan bir diğer büyük güç olan Fransa ile karşı karşıya geldi. Türkiye yumuşak diplomasiyle başarıya ulaştı, dolayısıyla özellikle kıtada elde edilen başarıların ışığında, Türk-Afrika ilişkilerinin Ankara'nın dış politikasında önemli bir yer tutacağına inanıyorum. Bu sadece siyasi ve ekonomik yakınlaşmayla sınırlı kalmayacak, aynı zamanda savunma sanayi gibi hassas ve önemli bir alanı da kapsayacak.”

Nitekim Türkiye, birçok Afrika ülkesine askeri teçhizat temin etti ve Bayraktar İHA'ları şu anda kıta semalarında uçuyor. Bu adımların, Fransa'nın kıtadan güçlerini ve askeri teçhizatını çekmek zorunda kalmasının neden olduğu zararı telafi etme amacı taşıdığı düşünülüyor.

Ekonomik iş birliği

Türkiye'nin Afrika'ya olan ilgisi yeni değil. Ankara, 2005 yılında Afrika Birliği'nde daimi gözlemci statüsü elde etti ve o tarihten bu yana zorlu Afrika denkleminde kendine yer edinmeye çalışıyor. Türkiye Cumhurbaşkanı, 2008'den bu yana yaklaşık 30 Afrika ülkesini ziyaret etti ve kobalt ve uranyum gibi değerli madenlere ev sahipliği yapan kaynak zengini bu ülkelere yatırımların yönlendirilmesini istedi.

Avdetoğlu şunu da söyledi: “Türkiye, ekonomik iş birliğiyle Afrika'da ilişkiler kurdu ve güçlendirdi. Son yıllarda enerji ve altyapı yatırımlarını artırarak geniş bir diplomatik rol üstlendi. Afrika ülkelerinde yeni konsolosluklar açıldı, önemli insani yardımlar sağlandı, güvenlik ve askeri iş birliği arttı. Türkiye ile Afrika arasındaki ticaret hacmi 2003 yılında 3 milyar dolar seviyesinden 2023 yılında yaklaşık 35 milyar dolara yükseldi.”

Genişleyen nüfuz

Afrika meseleleri konusunda uzman siyasi araştırmacı Muhammed Turşin ise, “Türkiye'nin Afrika'daki nüfuzu, birçok bölgesel güç gibi, giderek genişlemeye başladı. Ankara bu nüfuzu uzun yıllar boyunca burslar, yardımlar, yardım projeleri ve sivil toplumu destekleme yoluyla yumuşak diplomasiyi kullanarak oluşturdu” dedi.

Turşin, yumuşak diplomasinin Afrika'da Türkiye’nin nüfuzunu güçlendirme ve pekiştirmede başarılı olduğunu, son olarak Türkiye’nin, askeri ortaklıklardan yararlanarak Afrika ülkelerine Bayraktar gibi gelişmiş silah sistemleri tedarik etmeye başladığını sözlerine ekledi.

Turşin’e göre “Türk stratejisi askeri ve ekonomik boyutlara dayandı ve genellikle yumuşak diplomasiyi kullandı. Ankara, pek çok uluslararası güçten farklı bölgesel yönelimlere sahip ve her zaman kendi çıkarlarını ve ortaklık kurduğu ülkelerin çıkarlarını ön planda tutuyor.”

Türkiye, Fransa'nın Burkina Faso, Nijer, Mali gibi ülkelerden çekilmesinden faydalanmaya çalışarak, bu ülkelere askeri teçhizat temin etmeyi teklif etti. Bayraktar İHA'ların teslim edildiği Mali gibi bunlardan bazılarıyla anlaşmalar yapılmış durumda.

Sınırlı güç ve kapasite

Erdoğan, son döneminde ülkesinin Afrika ile ticaret hacmini 75 milyar dolara çıkarma arzusunda olduğunu dile getirdi. Ancak Rusya ve Çin gibi diğer bölgesel güçlerin de aynı şeyi yapmaya çabaladığı bir ortamda Ankara'nın bunu başarabileceği belirsiz.

Türkiye'nin Afrika'da yaklaşık 71 askeri ataşesi bulunuyor ve askeri satışları, insansız hava araçları ve diğer ekipmanlarla birlikte yaklaşık 328 milyon dolara yükseldi.

Nijeryalı siyasi araştırmacı Muhammed Aval, “Türkiye'nin gücü ve kapasitesi, Rusya gibi doğrudan çatışmalara dahil olmuş diğer ülkelerle karşılaştırıldığında sınırlı. Ancak Ankara'nın politikasının olumlu bir yönü de var; müdahalede bulunduğunda riskleri azaltması” dedi.

Aval, “Türkiye'nin ekonomik ve ticari alan ile sınırlı kalması, kendisi açısından olumlu bir nokta. Ancak askeri teçhizatını tanıtma hamlesi, ulusal güvenlikleri üzerindeki olumsuz etkilerinden zaten korkan diğer Afrika ülkelerinin öfkesini uyandırabilir” diye ekledi. “Özellikle Sahel bölgesinde yeni nesil yöneticilerin yükselişiyle birlikte Türkiye'nin Afrika'da yaşanan siyasal ve ekonomik değişimleri dikkatle ele alması gerektiğini” vurguladı.

.